Untitled

โครงสร้างภายในโลก

• โครงสร้างภายในโลกแบ่งออกเป็น 3 ชั้นตามองค์ประกอบทางเคมี: เปลือกโลก, เนื้อโลก, และแก่นโลก
• เปลือกโลกแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ: เปลือกโลกทวีปและเปลือกโลกมหาสมุทร

องค์ประกอบของเปลือกโลก

• เปลือกโลกเป็นชั้นนอกสุดของโลก, ประกอบด้วยธาตุซิลิคอนและอะลูมิเนียมเป็นหลัก
• เปลือกโลกทวีปหรือไซอัล (Continental crust, Sial) รองรับส่วนที่เป็นพื้นทวีปและไหล่ทวีป, มีความหนา 35-70 กิโลเมตร, ประกอบด้วยสารประกอบของธาตุซิลิคอนและอลูมิเนียม, และส่วนใหญ่เป็นหินแกรนิต
• เปลือกโลกมหาสมุทรหรือไซมา (Oceanic crust, Sima) รองรับส่วนที่อยู่ใต้มหาสมุทร, มีความหนา 5-10 กิโลเมตร, ประกอบด้วยสารประกอบของธาตุซิลิคอนและแมกนีเซียม, และส่วนใหญ่เป็นหินบะซอลต์

องค์ประกอบของเนื้อโลก (Mantle)

• เนื้อโลกเป็นชั้นที่อยู่ถัดจากเปลือกลึกลงไปด้านใน, แบ่งเป็นเนื้อโลกตอนบนและเนื้อโลกตอนล่าง
• เนื้อโลกประกอบด้วยสารประกอบของธาตุซิลิคอน เหล็ก และอลูมิเนียม และมีความหนาประมาณ 2,900 กิโลเมตร
• เนื้อโลกตอนบน มีลักษณะเป็นของแข็ง, รวมถึงส่วนที่เป็นเปลือกโลก; ส่วนล่างสุดเรียกว่า "ฐานธรณีภาค"
• เปลือกโลก + เนื้อโลกตอนบน = ธรณีภาค
• เนื้อโลกตอนล่างอยู่ลึกลงไปต่อจากฐานธรณีภาค, ประกอบด้วยหินหลอมละลายเรียกว่า "แมกมา (Magma)", เมื่อปะทุออกมาเรียกว่า "ลาวา"

องค์ประกอบของแก่นโลก (Core)

• แก่นโลกเป็นส่วนที่อยู่ชั้นในสุดของโลก แบ่งเป็น แก่นโลกชั้นนอกและแก่นโลกชั้นใน
• แก่นโลกประกอบด้วยโลหะผสมของธาตุเหล็กและนิกเกิล
• แก่นโลกชั้นนอก (outer core) มีสถานะเป็นของเหลว, ความหนาประมาณ 2,250 กิโลเมตร และ "คลื่นทุติยภูมิ" ไม่สามารถเคลื่อนที่ผ่านชั้นนี้ได้
• แก่นโลกชั้นใน (inner core) มีสถานะเป็นของแข็ง, ความหนาประมาณ 1,220 กิโลเมตร และมีความดันสูงกว่าบริเวณเนื้อโลกและเปลือกโลกตามลำดับ

อุณหภูมิภายในโครงสร้างโลก

• แก่นโลกชั้นใน: 6,200-6,400 องศาเซลเซียส
• แก่นโลกชั้นนอก: 4,300-6,200 องศาเซลเซียส
• เนื้อโลก: 800-4,300 องศาเซลเซียส

ความหนาแน่นของสสารภายในชั้นต่างๆ ของโลก (g/cm³)

• เปลือกโลก: 2.2-2.9
• เนื้อโลก: 3.4-5.6
• แก่นโลกชั้นนอก: 9.9-12.2
• แก่นโลกชั้นใน: 12.8-13.1

กระบวนการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยาบนผิวโลก

• การผุพังอยู่กับที่ (Weathering): เป็นการเปลี่ยนแปลงเฉพาะ "ขนาดและรูปร่าง" ของหิน

การผุพังอยู่กับที่ "ทางกายภาพ"

• เป็นการผุพังของหินที่ทำให้หินมีขนาดเล็กลงเนื่องจากปัจจัยต่างๆ เช่น อุณหภูมิอากาศ, สภาพอากาศ, ระยะเวลา, ประเภทและชนิดของหิน, และโครงสร้างทางธรณีวิทยา; "ไม่มีการเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบทางเคมีของหิน"
• บางครั้งเกิดจากรากไม้ที่ชอนไชลงไปในรอยแตกของหิน ทำให้รอยแตกมีจำนวนและขนาดเพิ่มขึ้น ทำให้หินแตกแยกจากกัน

การผุพังอยู่กับที่ "ทางเคมี"

• การผุพังของหินเนื่องจากสารละลายที่มีสมบัติเป็นกรด ทำให้เกิดการกัดกร่อน; พบในบริเวณที่มีการปล่อยแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO₂)
• แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ทำปฏิกิริยาเคมีกับฝนจะได้กรดคาร์บอนิก (H₂CO₃) ซึ่งเป็นกรดอ่อน; เมื่อกรดสัมผัสกับหินจะเกิดปฏิกิริยา
• การผุพังอยู่กับที่ทางเคมีของ "หินปูน" ทำให้หินปูนมีลักษณะเว้าแหว่งหรือมีลักษณะเป็นริ้วร่องลึกลงไปในเนื้อหิน; ภูมิลักษณ์นี้เรียกว่า "คาสต์ (karst)"

ความเป็นกรด-เบส

• ค่า pH < 7 เป็นกรด
• ค่า pH > 7 เป็นเบส
• ค่า pH = 7 เป็นกลาง
• บริเวณที่มีการปล่อยแก๊ส SO₂, CO₂, NO ในปริมาณมาก มีโอกาสที่จะมีฝนกรดมากกว่าบริเวณทั่วไป

การกร่อน (erosion)

• การกร่อนเป็นกระบวนการที่ทำให้องค์ประกอบของเปลือกโลกหลุดหรือสลายตัวออกจากผิวโลก รวมทั้งการเคลื่อนย้ายวัตถุจากแหล่งกำเนิด
• การกัดเซาะจากกระแสน้ำทำให้เปลือกโลกพังทลาย และพัดพาเศษหินและซากวัสดุต่างๆ เคลื่อนที่ไปตามกระแสน้ำหรือตามแรงโน้มถ่วง
• สาเหตุของการกัดกร่อน: กระแสน้ำ, ปฏิกิริยาเคมี, การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ, แรงโน้มถ่วงของโลก, และกระแสลม

การสะสมตัวของตะกอน (deposition)

• ตะกอนเกิดจากดินและหินที่เกิดการกร่อนแล้วโดนกระแสน้ำพัดพาไป
• การสะสมตัวของตะกอนเกิดขึ้นเนื่องจากความเร็วของกระแสน้ำในแต่ละช่วงหรือแต่ละบริเวณของแม่น้ำมีความเร็วแตกต่างกัน, ทำให้บางช่วงหรือบางบริเวณเกิดการสะสมตัวของตะกอน
• กระแสน้ำด้านนอกโค้งมีความเร็วสูง
• กระแสน้ำด้านในโค้งมีความเร็วต่ำ

ทะเลสาบรูปแอก

• ทะเลสาบรูปแอกเกิดจากการสะสมตัวของตะกอนบริเวณแนวโค้งเดิมของแม่น้ำ
• หากโค้งตวัดมีการประชิดกันมากขึ้น, จะทำให้กระแสน้ำเกิดการกัดเซาะบริเวณส่วนที่ประชิดจนขาดกลายเป็นแม่น้ำที่ตัดตรงไป, ส่วนโค้งตวัดของแม่น้ำจะกลายเป็น "ทะเลสาบรูปแอก (oxbow lake)"

แหล่งตะกอนรูปพัด (alluvial fan)

• เนินตะกอนที่เกิดจากการสะสมตัวของตะกอนในบริเวณที่มีการเปลี่ยนระดับของทางน้ำจากหุบเขาชันลงสู่ที่ราบ
• ทำให้ความเร็วของกระแสน้ำลดลงจนไม่สามารถนำพาตะกอนบางส่วนต่อไปได้, ตะกอนจึงตกสะสมในลักษณะที่แยกกระจายออกไปรอบข้างเป็นรูปพัด

ดินดอนสามเหลี่ยม (delta)

• เกิดจากการสะสมตัวของตะกอนบริเวณปากแม่น้ำที่เชื่อมกับทะเลหรือมหาสมุทร
• เมื่อน้ำจากแม่น้ำไหลลงสู่ทะเล, ความเร็วของกระแสน้ำจะค่อยๆลดลง ทำให้ตะกอนที่มากับกระแสน้ำเกิดการตกตะกอนและสะสมตัวบริเวณปากแม่น้ำ
• เมื่อเวลาผ่านไป, ตะกอนบริเวณปากแม่น้ำจะสูงขึ้นเรื่อยๆ จนมีระดับสูงพ้นระดับน้ำและแผ่กระจายเป็นวงกว้าง เกิดเป็นภูมิลักษณ์ที่เรียกว่า "ดินดอนสามเหลี่ยม"

ดิน (Soil)

• ดินเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ, เกิดจากหินและแร่ต่างๆ ที่ผุพังทั้งทางกายภาพและทางเคมี จนมีขนาดเล็กลง ผสมคลุกเคล้ากับอินทรียวัตถุ
• อินทรียวัตถุเกิดจากการสลายตัวของซากพืชซากสัตว์, และกระบวนการเกิดดินอาศัยระยะเวลาที่ต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน

องค์ประกอบของดิน

• องค์ประกอบของดินแบ่งเป็น 4 ส่วน: อนินทรียวัตถุ, น้ำ, อากาศ, และอินทรียวัตถุ
  • อนินทรียวัตถุ (45%): ส่วนแร่ธาตุที่สลายตัวมาจากหินที่เป็นส่วนประกอบหลักของดิน
  • น้ำ (25%): แหล่งน้ำสำหรับพืชและจุลินทรีย์ ช่วยละลายสารต่างๆ ในดินให้พืชนำไปใช้ได้
  • อากาศ (25%): แทรกอยู่ในช่องว่างระหว่างอนุภาคดิน, ถ่ายเทกับอากาศภายนอกตลอดเวลา
  • อินทรียวัตถุ (5%): ซากพืชซากสัตว์ที่ทับถมอยู่ในดิน, จุลินทรีย์จะย่อยอินทรียวัตถุให้กลายเป็นฮิวมัส
• ปริมาณอัตราส่วนของแต่ละองค์ประกอบมีผลต่อความเหมาะสมของการเพาะปลูก

ปัจจัยในการเกิดดิน

• วัตถุต้นกำเนิดดิน: หิน, ดิน, และแร่ชนิดต่างๆ
• ภูมิอากาศ: อุณหภูมิและปริมาณฝน
• ภูมิประเทศ: ความลาดชันของพื้นที่
• ระยะเวลา: ระยะเวลาในการเกิดดิน

ชั้นหน้าตัดดิน

• ชั้นดิน (Soil profile) คือ ชั้นดินที่เรียงจากชั้นบนสุดถึงชั้นล่างสุด จะมีลักษณะแตกต่างกันในแต่ละพื้นที่ เช่น จำนวนชั้นดิน, ความหนาของชั้นดิน, สีดิน และลักษณะเนื้อดิน, ความเป็นกรด-เป็นเบส
• ชั้นหน้าตัดดินที่มีการพัฒนาอย่างสมบูรณ์จะประกอบด้วยชั้นดินหลัก 6 ชั้น

ชั้นดิน (Soil horizon)

• ชั้นโอ (O horizon): ชั้นบนสุด, ประกอบด้วยซากพืชและซากสัตว์ทั้งที่ย่อยสลายและไม่ย่อยสลาย, มีสีคล้ำ และเป็นชั้นที่บางที่สุด
• ชั้นเอ (A horizon): อยู่ใต้ชั้น O, ประกอบด้วยอินทรียวัตถุที่สลายตัวแล้วรวมตัวกับแร่ธาตุในดิน
• ชั้นอี (E horizon): อยู่ใต้ชั้น A, เป็นชั้นที่มีการซึมชะ, มีปริมาณอินทรียวัตถุน้อยกว่าชั้น A, และมีเนื้อดินหยาบกว่าชั้น B
• ชั้นบี (B horizon): อยู่ใต้ชั้น E, มีการสะสมตัวของวัตถุต่างๆ ฮิวมัสที่ถูกชะล้างมากจากชั้น A และมีแร่ธาตุจากชั้น C
• ชั้นซี (C horizon): อยู่ใต้ชั้น B, เป็นชั้นของวัตถุต้นกำเนิดดิน, ประกอบด้วยหินและแร่ที่เกิดการผุพังมาจากชั้น R
• ชั้นอาร์ (R horizon): อยู่ด้านล่างสุด เป็นชั้นหินแข็งที่เชื่อมติดกันแน่น ยังไม่เกิดการผุพัง

สมบัติของดิน

• เนื้อดิน (Soil texture): สัดส่วนของตะกอนที่เป็นองค์ประกอบดินส่งผลต่อลักษณะเนื้อดิน
• ตะกอนที่เป็นองค์ประกอบดินแบ่งเป็น 3 ชนิด: ทราย, ทรายแป้ง, ดินเหนียว
• ความชื้นในดิน เป็นสัดส่วนระหว่างมวลของไอน้ำในดินกับมวลของดินแห้ง
• ค่าความชื้นในดินบ่งบอกถึงความสามารถในการอุ้มน้ำของดิน และมีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช
• ความเป็นกรด-เป็นเบสของดิน: pH ของดินมีค่า 1-14; pH ต่ำคือดินเปรี้ยว; pH สูงคือดินเค็ม

การปรับปรุงคุณภาพดิน

• ดินเปรี้ยว: มีฮิวมัสมากหรือใส่ปุ๋ยอินทรีย์มากเกินไป ทำให้ธาตุเหล็กและอลูมิเนียมละลายออกมาอยู่ในดินมากเกิน -ไป:ปรับปรุงโดยการเติมปูนขาว (CaCO₃), ปูนมาร์ล, หินปูนบด, หรือใช้น้ำชะล้างความเป็นกรด
• ดินเค็ม: มีปริมาณแคลเซียมคาร์บอเนตมาก, เกิดจากการเติมปูนขาวมากเกินไป หรือมีน้ำทะเลมาขัง: ปรับปรุงโดยการเติมผงกำมะถัน, แอมโมเนียมซัลเฟต, ไถกลบพืชสด, หรือใส่ปุ๋ยอินทรีย์
• ดินจืด: ขาดแร่ธาตุอาหาร: ปรับปรุงโดยการใส่ปุ๋ยที่มีแร่ธาตุต่างๆ เช่น N P K, ปุ๋ยพืชสด, ปุ๋ยคอก, หรือปุ๋ยหมัก

แหล่งน้ำบนโลกแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม

• แหล่งน้ำผิวดิน: แม่น้ำ, ลำคลอง, หนอง, บึง, ทะเลสาบ, อ่างเก็บน้ำ
• แหล่งน้ำบนดิน: ในธรรมชาติมีหลายรูปแบบ, มีขนาดและรูปร่างแตกต่างกัน, ขึ้นอยู่กับลักษณะการเกิดของแหล่งน้ำ, การกัดเซาะของกระแสน้ำ, การพัดพา & โครงสร้างทางธรณีวิทยา
• แหล่งน้ำใต้ดิน: น้ำในดินและน้ำบาดาล

น้ำในดิน (Soil water)

• น้ำที่ไหลซึมลงใต้ดิน, ซึมอยู่ตามช่องว่างระหว่างเม็ดดินกับอากาศ

น้ำบาดาล (Ground water)

• น้ำส่วนที่เหลือจากการดูดซับของดิน, ไหลซึมลึกลงไปถึงชั้นหิน และขังอยู่ตามช่องว่างหรือรูพรุนของหิน
• ชั้นหินอุ้มน้ำ (aquifer) สามารถกักเก็บน้ำบาดาลได้
• ระดับบนสุดของน้ำบาดาลเรียกว่า "ระดับน้ำใต้ดิน (water table)"

น้ำจืด, น้ำเค็ม, และน้ำกร่อย

• น้ำจืด: แม่น้ำ, ลำคลอง, หนอง, บึง, เขื่อน, ฝ่าย, อ่างเก็บน้า
• น้ำเค็ม: ทะเล, มหาสมุทร
• น้ำกร่อย: น้ำจืดที่ผสมกับน้ำเค็ม, น้ำบริเวณปากอ่าวแม่น้ำออกทะเล

ภัยธรรมชาติ

• ภัยธรรมชาติจากน้ำท่วม
  • เกิดจากแหล่งนํ้ามีปริมาณมาก เกินความสามารถในการกักเก็บนํ้า
  • ส่งลให้นำไหลเข้ำท่วมพื้นฑที่ในหลำยลักษณะ - นำลันตลิ่ง (Overbank flow) - น่าไหลหลาก (Flash Food) - นำท่วมขัง ( Flooding)
• ภัยธรรมชาติจากแผ่นดินท่ม (Land slide)
  • เป็นกระบวนการกเคลื่อนที่ของตินหรือกินลงมาตํามเเหนวลาดพันองพื้นที่
  • เกิดจํากปัจจัยหลำยดด้าน เช่น ปริมาณนำฝน แรงโนันน่วงของโลก พริมาฌนนำผิวดิน ปภิมาณนตำไดด้ดิน พืชที่ ปกคลุมหิน
  • กำธพงกันแกินดินม: กรทำกำเพงกอนกรีตี ήอ พ่นปูนซีิเฒนต่ บ่กิเวฉฑพีที่ลาดเขึ่งเขำ วงใกรงสร้างงกัดหล่าว จะช่วย ผนูดินหรือนทีอุ้งนทวี
• ภัยธรรพิภิพัติตาภการกักก์ระแาะชายฟัง (Coastal Erosion)
  • ขายฝั้ง (Coast )คี้อ แฮตจํากปุ่มกินที่หธับจากช๊ายทะเล ขึ้นนใบตบนก จนถึงบริเวณทมีลักษณะภูมประเทศแต่กต่างกัน ซัดเจน
  • การกัดชะชายฟังคือ การเปลี่ยนแปถงบ กเวณชายดัง ซึ่งเกิดจากผมแดะจากการกัดซะแต่ปเต่มีมทองคลื่นทะเล
  • มามูองกีนภการก์จ๊๋าะแกยฝัง เช่น ภภธก่อสร้างเขื่อนกินบ้องกันคลื่น การปลูก ป่า ชายเลน การปักไ้พบริเวณเเนวชายฝั่ง เป็นต้น
• ภัยธรรมชาติจากการเถุมยุท (Sikhοle)
  • เกิดจากหน้ตภะกรนที่ีองกธประกอบทง เคตีจ๋า พวกกรร์บอนต เช่น กินปูน ชนเกื้อหรือที่ธรรมชพิภีทีสามารกถูกลามะลายค้วะนำ -ซึ่งเนื่อเบกกภิการไณณ์วีธนทฑิาม จะทไหกิหที่ใมตํกิน คิงภกล่าาธฮา กิขฮ งเงงใกรีดินถีขัน
  • จนถึงธรตุหนึ่งที่บริเวณทพื้นวิมีทำหนักมเกีพใบ จะเทำ ให้ภเกิดภารกณลม "เกิดเปิ่นถุมฮุช"