Untitled Quiz

Абай турында белем

• Абайның "Қара сөздер” саны 45.
• Абайның немере инесе Шәкәрім иде.
• Абай 1904 елдә вафат булган.
• 2020 елдә Абай туганга 175 ел булган.
• Абай Шығыс Қазақстан облысы, Шыңғыстау бауырындағы Қасқабұлақта туган.
• Абайны 10 яшьтә окуга җибәргәннәр.
• Абай мәдрәсәдә дин укыту белән чикләнмичә, гарәп, парсы, төрки телләрен и өйрәнә.
• Абайны 13 яшьтә окудан алганнар.
• Абай Е.Михаэлис белән 1870 елда очрашкан.
• 1882 елда Абайның “Күз”, “Өлең --- сөздің патшасы” кебек шигырьлэре чыга.
• Абайның шигырьләрен Көкпай тарата.
• Абайның мәдәният һәм белемнең мәгънәсен аңлатуга юнәлтелгән беренче әсәре “Ғылым таппай мақтанба”.
• “Кемді күн қызық дәурен тату өткіз, Жетпесе, біріңдікін бірің жеткіз. Күншілдіксіз тату бол шын көңілмен, Қиянатшыл болмақты естен кеткіз.” юллары “Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат” шигыреннән алынган.
• Абайның табигать турындагы беренче шигыре “Жаз”.
• Абайның мөхәббәт лирикасы махаббәтнең философик яктан аңлатуына нигезләнә.
• Абайның мөхәббәт лирикасында метафора, теңеу, эпитет кебек көркәм тәэсир чаралары кулланыла.
• Абайның “Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін” шигырендә метафора, теңеу, аллитерация  кебек  көркәм  тәэсир  чаралары  кулланыла.
• Абайның “Өлең -- сөздің патшасы, сөз сарасы” шигырендә теңеу, эпитет, метафора, оксиморон  кебек  көркәм  тәэсир  чаралары  кулланыла.
• Абайның эстетик карашы “Өлең -- сөздің патшасы, сөз сарасы”, “Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін”, “Әсемпаз болма әрнеге” шигырьләрендә күрене.
• Абайның эстетик карашы көркәмлек таләпләре, шигырьнең тәрбия роле һәм иҗат азатлыгы мәсьәләләрен үз эченә ала.
• Абайның эстетик карашы метафора, эпитет, теңеу, литота  кебек  көркәм  тәэсир  чаралары  аша  күрене.
• Абайның агартучы эшчәнлеге “Ғылым таппай мақтанба”, “Интернатта оқып жүр”, “Жасымда ғылым бар деп ескермедім” шигырьләрендә күрене.
• Абайның кешешү турындагы фикерләре “Ғылым таппай мақтанба”, “Интернатта оқып жүр”, “Жасымда ғылым бар деп ескермедім”, “Сегіз аяқ”, “Ескендір” поэмасында күрене.
•  “Қырдағы ел ойдағы елмен араласып, Күлімдесіп, көрісіп, қүшақтасып. Шаруа қуған жастардың мойны босап, Сыбырласып, сырласып, мауқын басып.” юллары “Жазғытұры” шигыреннән алынган.
• Абай Пушкинның шигырьләрен тәрҗемә иткәндә кезекле рифманы куллана.
• Абай “Болыс болдым мінеки”, “Мәз болады болысың” шигырьләрендә хакимнәрнең типик бинесен сурәтли.
•  “Тамағы тоқтық, Жұмысы жоқтық Аздырар адам баласын.”  юллары  “Сегіз аяқ”  шигыреннән алынган.
• Абай Лермонтовтан 27 әсәрне тәрҗемә иткән.
• Абайның “Өлсем, орным қара жер, сыз болмай ма?” шигыре  оешыл кешенең   тормыш юлындагы   болып киткән   ачы   серларын  ача.   
•  Абайның 3 поэмасы бар. 
• Абайның  “Әзім  әңгімесі” поэмасының сюжеты  “Миң бір түн”   ертегеннән алынган.
•  Абайның “Ескендір” поэмасы  Александр Македонский  тормышы турындагы  афсаналарга  нигезләнеп  яза.
• “Тегінде адам баласы, адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озбақ”, --- сүзләре Абайның он тугыз    “Кара сүзе”   нән  алынган.
• Абайны “Қазақтың классикалық әдебиетінің атасы, қазақ поэзиясының күн шуақты асқар биігі”  дип   М.Әуезов  атаган.
• “Жас бала анадан туғанда 2 түрлі мінезбен туады”.   сүзләре Абайның  жетенче “Кара сүзе”   нән  алынган.
• “Самородный сары алтын, Саудасыз берсең, алмайды Саудыраған жезіне. Саудырсыз сары қамқаны Садаға кеткір сұрайды, Самарқанның бөзіне.”  шигырьдә   шендештереп    кулланылган.
• “Күн жоқта кісімсінер жұлдыз бен ай, Ол қайтсін қара түнде жарқылдамай, Азалы ақ көрпесін сілке тастап, Жер күлімдер, өзіне шырай беріп.”  шигырьдә   кейіптеу    кулланылган.
• Абайның  “Татьянаның  хаты”, “Сегіз  аяқ”, “Көзімнің  қарасы”,  “Бойы  бұлғаң”,  “Айттым  сәлем,  қалам  қас”,  “Қор  болды  жаным”    шигырьләре  халык  арасына  җыр  булып таралган.  
•  “ “Қазақтың  бас  ақыны   --   Абай   Құнанбаев.  Одан   аскан  бұрын   ---  соңғы  заманда  қазақ  баласында   біз   білетін  ақын  болған  жоқ”    дип   А.Байтұрсынұлы   атаган.    
•  Абай   “Орынсызды   айтпаған”,   “Арғы   атасы   қажы   еди”,   “Тұла   бойың  ұят,  ар   едиң”   шигырьләрен  Әбдірахманга    арнаган.
•  “Ойында  жоқ  бірінің,   Салтыков   пен   Толстой,  Я   тілмаш,  я   адвокат,  Болсам  деген   бәрінде   ой..”.    юллары  “Интернатта  оқып  жүр”   шигыреннән  алынган.
• Абай Лермонтовтан  “Евгений  Онегин”  шигырен  тәрҗемә  иткән.
•  Абайның    өз   иҗатындагы   җыр-шигырьлэрнең   саны   25   ка якын.
• Абайның   шигырьләре    түбәндәге   темаларны   үз   эченә   ала:      когам    мәсьәләләре, табигать, гәшиклек,   сугыш,    диңгез,    сәяхәт.
•  Абайның  “Кара  сөздер”ендә   философик   фикерләре   күрене.
•  Абайның  беренче   укытучысы   Ғабитхан   молда була.    
•  Абайның  “Кара  сөздер”   әсәрендә  кешелек  мәсьәләләре    тәрәнрак   ачылган.
• Абай "Теректің сыйы", "Дұға", "Әйелдер жайлы", "Құбылыс", "Махаббат туралы ән", "Ана махаббаты" шигырьләрен Лермонтовтан  тәрҗемә  иткән.
•  Абайның “Айттым сәлем, Қаламқас”  җыры   казак   милли   музыка   мирасына   кергән.  
•  Абай  казак   әдәбиятына   тәрҗемә  сәнгатен   үстерү,   лирик   поэзиягә   яңа   караш   кертү   кебек   яңалыклар   керткән.  
•  Абайның  “Ғылым таппай мақтанба”, “Адамның кейбір кездері”     шигырьләрендә   кеше   булу   турында   фикерләр   әйтелгән.  
•  Абайның атаклы  “Сегіз аяқ”   шигырендә    когам   теңсезлеге,   кешелек   мәсьәләләре,   мөхәббәт,   гылым-белем,   табигать   сүлүлүге    турында   фикерләр   күтәрелгән.  
•  Абай балалары:   Әбдірахман,   Мағауия,   Ысқақ,   Тұрағұл,   Мұхтар.  
•  Абай   “Кара  сүзләрдә”   мөхәббәт,   табигать,   кешелек,   гылым-белем,   сугыш    батырлыгы,    дуслык    темалар    күтәрелмәгән.  
•  Абайның  “Көзімнің  қарасы”   шигыре   лирик   шигырьгә   караган.  
•  Абай   шигырьләрендәге   төп   идея:   кешелек.
•  Абай  “Болыс   болдым   мінеки”,   “Мәз   болады   болысың”,   “Жігіттер,   ойын   арзан,   күлкі   қымбат”,   “Көлеңке   басын   ұзартып”,   “Сегіз   аяқ”,  “Көлеңке   басын   ұзартып”   шигырьләрендә    хакимнәрнең   типик   бинесен   сурәтли.  
•  Абайның   философик   карашлары   “Кара   сүзләр”   әсәрендә    тулы   ачылган.  
•  Абай   “Ескендір”   поэмасындагы   төп   кайепкернең      акыл,   парасатлылык,   әделлек   кебек   сыйфатлары   сыналган.  
•  Абайның  “Қараша,   желтоқсан   мен   сол   бір-екі   ай”,  “Ғылым   таппай   мақтанба”,  “Өнер-білім  ­ бар   жұрттар”,  “Жазғытұры”,  “Сегіз   аяқ”,  “Ескендір”   шигырьләрендә   хезмәт   һәм   хезмәткярлек    дәріптелгән.  
•  Абай  “Кара  сүзләрдә”      үзе    төгәллек,   иманлылык,   әдилсезлек,   дуслык,   кайгы-касирәт,   сәнгать   кебек   темаларны   еләп  китә.  
•  Абайтану   тарихы   XIX   гасырның   ахырында   башлана.