Қазақстан тарихы - Ерте адамзат

Алғашқы адамдардың жер бетінде пайда болуымен байланысты дәуір. Бұл дәуірде адамдар тас құралдарды пайдаланып, аң аулап, жинаумен шұғылданған.

Адамзат от жағуды, жануарларды қолға үйретуді, суда жүзуді үйренді. Алғашқы қауымдар құрылды.

Адамзат тас дәуірінде қолданған құралдарды жетілдірді. Шығыс Қазақстанда сақталған петроглифтер осы дәуірге жатады.

Қазақстан аумағындағы Андрон мәдениетінің археологиялық қалдықтары бұл дәуірге жатады. Бұл дәуірде металл өңдеу дамыды.

Қазақстандағы алғашқы металл өңдеу орталығы. Беғазы-Дәндібай мәдениетінің қалдықтары осы аймақта табылған.

Адамзат баласы егіншілікпен айналысып, мал шаруашылығын дамытты. Алғашқы тайпалық одақтар пайда болды.

Бұл дәуірде еуропалық тайпалардың көші-қоны болды. Сақтар шығыс еуропалық далаларда өз билігін орнатты.

Б.з.д. 3 ғасырдың соңында пайда болған тайпалық одақ. Олар жергілікті тайпалармен араласып, өз мәдениетін дамытты.

Қазақстанның қай аймағында болғаннан бастап, оны әлем халықтары

Б.з.д. 5-4 ғасырларда гүлденген тайпалар одағы. Олардың мәдениеті, әсіресе металл өңдеу өнері дамыған.

Наймандар мен Керейлер 1007 жылы қабылдаған дін, христиан дінінің бір тармағы, ол Иса Мәсіхтің екі табиғаты туралы ұғымға сүйенеді.

Қыпшақтардың жайлаған жері, ежелгі кездегі Орта Азия мен Шығыс Еуропа аралығындағы кең аумақ, қазіргі Қазақстан, Ресей, Украина аумақтары.

Жошы ұлысының аумағы, ол Орта Азия, Батыс Сібір, Еділ өзені бойында орналасқан.

Алтын Орда тарихындағы 1359-1379 жыл аралығындағы кезең, бұл кезеңде саяси тұрақсыздық, жеке хандықтардың пайда болуы, этникалық топтардың қозғалысы сияқты оқиғалар болды.

XV ғасырда Алтын Орда ыдырағаннан кейін Еділ және Днепр өзендері аралығындағы аумақта пайда болған мемлекет, билеушісі - Орда хан.

Алтын Орданың бас қаласы, ол Еділ өзенінің жағасында орналасқан, экономикалық және саяси орталығы рөлін атқарған.

Моңғол империясының әскери-құқықтық заңдарының жинағы, ол әскери қызмет, салық, жер бөлу және т.б. салаларды реттеп отырған.

Моңғол империясы құрылған ғасыр.

Әбілқайыр хандығының ыдырауынан кейін пайда болған мемлекеттер, олар Ноғай Ордасы - Еділ өзенінің төменгі ағысында және Әбілқайыр хандығы - Жайық өзенінің бойында орналасқан.

Қазақ хандығының негізін қалаған хандар, олар 1465-1466 жылдары Қазақ хандығын құрды.

Сақ қоғамында әйелдер мен ер адамдар бірдей құқыққа ие болған

Ежелгі грек жазба деректерінде скифтер деп аталған.

Сақ қорғандарынан табылған заттар аң стилінде орындалған. Бұл стильде аңдардың бейнелеріне қауіптілік, күш және қорғаныс символы ретінде көрсетілген.

Қазақстан аумағында ең көне жазба деректер б.з.д. І мыңжылдықта пайда болды. Бұл кезеңде скиф тайпалары қазақ жерін мекендеген.

Үйсіндер Қытаймен дипломатиялық және туыстық байланыстар орнатқан, әсіресе Ұлы Жібек жолының дамуына үлес қосқан. Үйсіндердің үлкен әскері мен бай мәдениеті болған.

Еуропа елдеріне жойқын шапқыншылық кезінде ғұндарды Атилла басқарды. Ол өзінің қаталдығы мен әскери даңқымен танымал болды.

Қаңлылардың саяси бағыты Ұлы Жібек жолының басты тармақтарын бақылауға бағытталған. Олар Ұлы Жібек жолы арқылы тасымалданатын тауарлардан мол пайда тауып, гүлденген.

Ғұн қоғамында шаньюй деп аталатын басшы тұрған. Оған үлкен билік берілген. Шаньюй әскери басшы, саяси лидер және діни басшы болған

VI-X ғасырлардағы Қазақстан аумағындағы мемлекеттер орталықтандырылған жүйеге ие болды. Оларда салықтық жүйе, әскер, әкімшілік және заң жүйелері болған.

552 жылы Бумын-қаған Түрік қағанатын құрды. Оның негізін қалауы Түрік тайпаларының бірігуіне әкелді.

Михаил Сперанский, Ресей патшалығының мемлекет қайраткері, 1822 жылы Орта жүз үшін жаңа басқару жүйесін енгізді.

1732 жылы Орта жүздің бір бөлігі ресми түрде Ресей империясының құрамына кірді.

1783 жылдан 1797 жылға дейін Сырым Датұлы қазақ халқының әділетсіздікке қарсы көтерілісін басқарды.

Сырым Датұлы хандық биліктің әділетсіздігі мен озбырлығына қарсы шықты.

1824 жылы хандық билік жойылды.

1822 жылы Орта жүздегі хандық билік жойылды.

19 ғасырдағы реформа бойынша Орта жүз

Сырым Датұлы бастаған көтеріліс хандық биліктің іргетасын шайқап, оны жоюға алғышарттар жасады.

П.Эссен, Ресей империясының , 1822-1824 жылдары Қазақстан аумағындағы басқару жүйесін өзгертті.

1916 жылғы 25 маусымдағы патша жарлығы бойынша бұратана халықтан еркектерді тыл жұмыстарына алу шарасы. Бұл шара Қазақстанда бас көтеруге себепкер болды.

1916 жылы патша үкіметінің жарлығына қарсы басталған ұлт-азаттық көтеріліс Қазақстанның барлық аумағын қамтыды.

«Қазақ» газеті Алаш партиясының бағдарламасын жариялады. Бұл газеттің мақсаты қазақ халқының мүддесін қорғау және ұлттық сананы ояту болды.

Уақытша үкіметпен қатар, 1917 жылғы ақпанда пайда болған жұмысшылар мен сарбаздар депутаттарының Кеңестері - қос билікті құрады. Бұл екі билік елдің басқаруында үлкен олқылықтар мен қақтығыстар туғызды.

Алаш партиясы 1917 жылы құрылды. Оның мақсаты қазақ халқының мүддесін саяси жолмен қорғау және тәуелсіз Қазақстанды құру болды.

Әлихан Бөкейханов - Алаш партиясының көшбасшысы және қазақ интеллигенциясының белгілі өкілі. Ол қазақ халқының мүддесін қорғау үшін саяси күрес жүргізді.

А.Байтұрсынов - «Қазақ» газетінің алғашқы редакторы, біздің ұлттық мақтанышымыз және ойшыл азамат. Ол қазақ тілін дамытуға үлкен еңбек сіңірді.

1917 жылы А.Байтұрсынов пен М.Дулатов пантюркизм идеясын ұсынды. Бұл идея мұсылман халықтарын бір одаққа біріктіру идеясы болды.

«Үш жүз» партиясы 1917 жылы Алаш партиясына қарсы құрылды. Олар қазақ халқы арқылы өзін отарлап, пайдалануды жалғастыра беруді көздеді.

Қазақстан республикасының өнеркәсіп саласын дамытудағы басты мақсат. Бұл шикізат өндіруді көбейту және экспорттау арқылы экономикалық өсуді қамтамасыз етуді көздейді.

1925 жылы Қазақстанның астанасы болған қала. Кейіннен ауылшаруашылықты дамыту орталығына айналды.

Қазақстандағы ең үлкен сталиндік лагерь. Онда саяси тұтқындар және қуғын-сүргінге ұшырағандар ұсталды.

Ұлы Отан соғысы кезінде ерлік көрсеткен қазақстандықтарға берілетін ең жоғары атақ. Соғыс жылдарында 497 қазақстандық бұл атаққа ие болды.

Ұлы Отан соғысы кезінде ержүрек ерлік көрсеткен қазақстандық әйел. Ол майданда жау әскерлерімен күресіп, мерген ретінде ерлік көрсеткен.

Мәскеу шайқасында жауынгерлерді басқарған қазақстандық батыр генерал. Ол батальонды басқарып, фашистерге қарсы ерлік көрсетті.

Кеңес Одағының Батыры атағын алған қазақстандық ұшқыш. Ол Ұлы Отан соғысы кезінде аспанда жауынгерлік ерлік көрсеткен.

Ұлы Отан соғысы кезіндегі жауынгерлердің батырлығын дәріптейтін өлең.

1946 жылы құрылған ғылыми институт. Қазақстандағы ғылымның дамуына үлкен үлес қосты.