Психодиагностиканың пайда болу тарихы

Психодиагностиканың пайда болу және даму тарихы

• "Диагностика" термині грек тілінен шыққан, "dia" - аралық, арқылы және "gnosis" - білім дегенді білдіреді.
• Ерте заманда диагностика халықтардың өлгендер мен жараланғандар санын анықтау үшін қолданылған.
• Кейіннен медицинада ауру белгілерін анықтау үшін қолданыла бастады.
• 1921 жылы Г. Роршах "диагностика" терминін алғаш ұсынғандардың бірі болды.
• Психодиагностика ғылым ретінде қысқа тарих пен ұзақ оқиғаға дейінгі кезеңді қамтиды.

Психодиагностиканың тарихи кезеңдері

• Бұдан 3 мың жыл бұрын Қытайда азаматтық қызметке қабылдау жүйесі тестілеуге негізделген.
• Ертедегі гректер тестілеуді оқу үрдісінде маңызды деп санаған, психологиялық және ақыл-ой қабілеттерін бағалау үшін қолданған.
• Орта ғасырдағы Еуропа университеттерінде емтихан нәтижесі бойынша оқымыстылар атақ пен дәреже алған.
• Психодиагностика тарихындағы ғылыми кезең психологиялық эксперименттер жүргізуден басталды.
• Алғашқы зерттеулер сенсорлық қызметтерді анықтауға бағытталды, бұл шарттарды стандарттау мен тәртіпті зерттеудің маңыздылығын көрсетті.

Психодиагностиканың негізін қалаушылар

• Ағылшын биологы Ф. Гальтон тұқымқуалаушылықты анықтау үшін көздің өткірлігі, есту қабілеті, ойлау қабілеті және басқа да қызметтерге арналған тесттер ұсынды.
• Гальтон сезімдік ажырату тесті адамның ақыл-ойын анықтайды деп есептеді.
• Ол әр түрлі бағалау шкалаларын, анкета жүргізуді, ерікті техникалық байланыстарды, математикалық статистика әдістерін қолданды.
• Американдық психолог Джеймс Кэттелдің тесттері ауруға сезімділікті, салмақтағы айырмашылықты, есте сақтауды анықтады.
• Кэттел тестілеуді жүйелеуде шарттарды бақылау, уақытты шектеу, нұсқауларды біркелкі беру, нәтижелерді статистикалық әдістермен өңдеу қажеттігін атап өтті.
• Неміс психологы Э. Крепелин психикалық бұзылуы бар пациенттерді тексеруде қарапайым арифметикалық операцияларды, есте сақтауды, шаршағандықты анықтады.
• Г. Эббингауз мектеп оқушыларының есте сақтау көлемін және сөйлемді қалай аяқтайтынын тексеру үшін арифметикалық тесттерді ұсынды.

Ақыл-ойға арналған тесттердің дамуы

• Француз оқымыстысы Альфред Бине қазіргі ақыл-ойға арналған тесттердің тұжырымдамасын жасады.
• Ол Т. Симонмен бірлесіп көптеген тесттер құрастырды.

Бұл психодиагностиканың пайда болу және даму тарихы туралы қысқаша мәлімет. Психодиагностика терминінің этимологиясы және оның тарихи кезеңдері қарастырылады. Қытайдағы азаматтық қызметке қабылдау жүйесінен бастап, Еуропа университеттеріндегі емтихандарға дейінгі даму жолы баяндалады.