NE TB1 standaardisering deel 4 tot 4.

Postmoderne Context en Taalgebruik

• Waardenopbouw is een kerneigenschap van de postmoderne context. Er is meer opbouw dan overname van bestaande systemen, ondanks de moeilijkheid om één overkoepelende eenheid te identificeren. Economische factoren beïnvloeden sterk de taalkeuzes.

• De functionele definitie van standaardtaal wordt betwist, maar taalkeuzes en de selectie van varianten zijn toch gedetermineerd door groepsinvloeden. Individuele veelzijdigheid in taalgebruik is opvallend.

• Taalgebruikers gebruiken diverse codes en zien de verbinding tussen die codes minder als onderdeel van een uniforme taalgemeenschap.

• 'Appropriëring' is wijdverbreid. Groepen die de standaardtaal vroeger als extern beschouwden, beschouwen het nu als hun eigen. Dit creëert belangrijke gevolgen in verschillende domeinen.

Impact van Media-evolutie op de Taal

• De media zijn functioneel sterk veranderd, vooral de afgelopen 5-10 jaar. Vroeger was er een beperkt aantal mediakanalen; tegenwoordig zijn er vele nieuwe, doelgerichte media.

• Economische belangen spelen een grotere rol: toegankelijkheid tot publiek genereert inkomsten (bijv. reclame). Nieuwe deelnemers (tv- en radiostations, kranten) richten zich op specifieke doelgroepen.

• Deze focus op niches maakt de groepen waarin een taal (zoals Standaardnederlands) functioneert, minder homogeen. Media richten zich intensief op deelgroepen. Interactieve elementen en doelgroepgerichte programma's zorgen voor een toename van bijvoorbeeld lokale stations, soapseries en lokaal nieuws in landelijke media.

• De voorheen neutrale standaardtaal is ongeschikt voor herkenbaarheid bij deze deelgroepen, wat de acceptatie en populariteit van niet-standaardtaalvarianten stimuleert.

• Een andere impact: de media-evolutie zorgde ervoor dat Vlamingen minder naar Nederlandse, maar naar Vlaamse tv keken, aangepast aan Vlaamse smaak.

Schrijftalige Praxis en de Taal

• De veranderingen in schriftelijke taalpraktijken hebben een rijke geschiedenis. De boekdrukkunst (vanaf 1450) beïnvloedde de geschreven taalgebruik; grote distributie was belangrijk voor kostendekking. Drukkosten zorgde ervoor dat de taal zich richtte op een breed publiek. Dit principe gold verder in de 20ste eeuw voor radio en televisie, gericht op het bereiken van zo veel mogelijk kijkers.

• Nieuwe media, zoals vrije radiostations (vanaf 1980), toonden de behoefte aan lokale oriëntatie. Deze lokale oriëntatie ging samen met een gebruik van niet-lokale varianten (zoals Standaardnederlands) om zich te profileren als "professioneel en modern".

• De opkomst van e-mail en internet (laat 20ste/vroeg 21ste eeuw) verlaagde de drempel voor eigen geschreven taalgebruik. Gesproken taal werd minder formeel en het gebruik van sms en chat versterkt deze trend. Icoontjes en afkortingen in deze vormen zijn alternatieven voor modaliteit in natuurlijke taal; standaardisering is nutteloos.

Idiosyncratische Combinaties en Taalcompetentie

• Mobiliteit en internationale media beïnvloeden de taalcompetentie van individuele taalgebruikers, met name jonge stedelingen.

• De meertaligheid neemt toe, en de symbolische betekenis van het Nederlands is veranderd, vooral voor jongeren. Het is minder een identiteitsmarkering. Code-switching verliest zijn symbolische betekenis bij veel jongeren.

• Jonge Vlamingen combineren verschillende taalvarianten, afhankelijk van de situatie.