Ponolohiya Quiz: Kahulugan at 10 Halimbawa ng Kambal Katinig

Study Notes

Enerhiya ay ang pinanggagalingan ng lakas.
Pasutsot ay makipot na pagitan ng dila at ngalangala kung saan lumalabas ang hangin.
Resonador ay mga pumpalag na bagay ng mga babagtingangtinig.

Ponolohiya ay pag-aaral ng wastong bigkas ng mga ponema, kumbinasyon ng tunog upang makabuo ng salita.
Nagmula ito sa salitang Griyego: "pono" (tunog) at "logia" (teorya).
Ponemang Segmental ay tunog na may katumbas na titik o letra.

Ponemang Artikulasyon - tumutukoy sa bahagi ng bibig kung saan lumalabas ang hangin.
Ponemang Patinig - binubuo ng mga ponemang a, e, i, o, u, at kategorya ng harap, sentral, at likod na bahagi.
Diptongo ay kombinasyon ng ponemang patinig at malapatinig, halimbawa: ey, iy, oy, uy.
Klaster o Kambal Katinig - binubuo ng dalawang katinig, halimbawa: krema, nar, eskwela.
Pares Minimal - magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad sa bigkas, nagkakaiba sa isang ponema.

Panlabi - tunog na nililikha sa pamamagitan ng pagdikit ng ibabang labi sa itaas na labi.
Panlabi-Pangngipin - dumi-dikit ang ibabang labi sa mga ngiping itaas.
Panggilagid - ang ibabaw ng dila ay lumalapit sa punong gilagid.

Sinasagisag ng notasyong fonemik, nag-aaral ng makabuluhang yunit ng tunog.
Tatlong Uri ng Suprasegmental:
- Diin - pagbibigay pansin sa pagbigkas ng salita, halimbawa: BU hay at Bu HAY.
- Intonasyon - pagbabago ng tono na maaaring magpahiwatig ng ibang kahulugan.
- Hinto/Antala - saglit na pagtigil sa pagsasalita, ginagabayan ng mga simbolo (/, //).

Morpolohiya - sangay ng linggwistika na nag-aaral ng morpema, ang pinakamaliit na yunit ng tunog na may kahulugan.
Anyo ng Morpema:
- Morpemang Ponema - tumutukoy sa kasarian, nakikita sa mga salitang pang-ukol (A para sa pambabae, O para sa panlalaki).
- Malayang Morpema - walang panlapi, binubuo ng pangngalan, pang-uri, pandiwa, o panghalip.

Pasara - katinig na binibigkas nang walang tunog at may ting.
Pailong - tinig na dumadaan sa ilong.
Reduplikasyon - proseso ng pag-uulit ng tunog o bahagi ng salita para sa pagbabago ng kahulugan.