Podstawy psychologii - Koncepcja poznawcza

Podstawy psychologii - Koncepcja poznawcza

• Psychologia poznawcza bada poznawanie świata przez człowieka poprzez tworzenie wiedzy o otoczeniu.
• Wiedza ta ma postać struktur poznawczych (reprezentacji umysłowych) tworzonych w oparciu o procesy poznawcze.
• Psychologia poznawcza bada struktury i procesy poznawcze.
• George Kelly stworzył pierwszą kompleksową teorię poznawczą.
• Cechą charakterystyczną człowieka jest zachowanie w sposób zbliżony do naukowca badającego rzeczywistość.
• Człowiek jest aktywnym obserwatorem, gromadzącym, porządkującym i klasyfikującym informacje.
• Tworzy hipotezy, które poddaje testom w celu potwierdzenia lub falsyfikacji.
• Na podstawie własnych przewidywań, człowiek stara się kontrolować otoczenie.
• Celem człowieka jest tworzenie i sprawdzanie reprezentacji świata, a nie tylko reagowanie.
• Główną motywacją jest przewidywanie i dostosowanie do niego.
• Podstawą przewidywań są konstrukty poznawcze.
• Konstrukty poznawcze organizują informacje o świecie (np. kategoryzują je).
• Konstrukty są dwubiegunowe (np. podobieństwo/różnica).
• Najprostsze konstrukty składają się z dwóch elementów podobnych i jednego różnego.
• Konstrukty mogą być opisowe-ewaluatywne, abstrakcyjne-konkretne, powszechnie zrozumiałe lub unikalne, słowne lub przedsłowne.
• Konstrukty mogą być umiarkowanie otwarte na modyfikacje lub sztywne.
• Adaptacyjna jest umiarkowana przepuszczalność konstruktów.
• Lęk powstaje w sytuacjach, gdy nie można zastosować konstruktów do opisania i przewidywania zdarzeń.
• Zagrożenie zwiastuje zmianę w systemie konstruktów.
• Nerwica to efekt niedomagania poznawczego - braku konstruktów niezbędnych do przewidywania rzeczywistości.
• Człowieka można zrozumieć poprzez poznanie jego konstruktów i ich pozycji w systemie.
• System konstruktów jest hierarchiczny.
• Pozycja w systemie konstruktów może być centralna lub peryferyczna.
• Zmiana konstruktów centralnych powoduje reorganizację całego systemu, co wiąże się z silnymi emocjami.
• Ludzie mają tendencję do łączenia się na podstawie podobieństwa znaczeń.
• U osób bliskich istnieje tendencja do używania podobnych konstruktów.

Przykładowe Konstrukty

• Jabłko – gruszka – młotek
• Psychologia – pedagogika – fizyka

Przykłady Instytucji

• Uniwersytet Warszawski
• Uniwersytet Jagielloński
• Akademia Pedagogiki Specjalnej
• Akademia Ignatianum
• I Liceum ogólnokształcące
• Główny Urząd Skarbowy

Podsumowanie

• Człowiek postrzegany jest jako racjonalny, poznając świat aktywnie i dostosowując się do niego.
• Tworzy modele i repliki rzeczywistości.
• Osoby porządkują wiedzę o świecie, stosując polaryzację podobieństw i różnic.