Podstawy Prawa: Roszczenia, Terminy i Źródła

• Niniejsze notatki przedstawiają kluczowe zagadnienia z zakresu prawa, obejmujące roszczenia, terminy, źródła prawa, proces legislacyjny, akty normatywne, spółki oraz podstawowe pojęcia związane ze stosowaniem prawa.

Roszczenia i Terminy

• Roszczenie to uprawnienie do żądania od innej osoby określonego świadczenia, wynikające z umowy, ustawy lub czynu niedozwolonego.
• Przykłady roszczeń obejmują roszczenie o zapłatę za dostarczony towar oraz roszczenie o odszkodowanie za wyrządzoną szkodę.
• Termin zawity to termin, po którego upływie prawo do dochodzenia roszczenia wygasa, a jego przekroczenie powoduje utratę tego prawa.
• Termin przedawnienia to mechanizm prawny, który powoduje, że po upływie określonego czasu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia.
• Podstawowy termin przedawnienia wynosi 6 lat, roszczenia związane z działalnością gospodarczą przedawniają się po 3 latach, a roszczenia wynikające z umów sprzedaży po 2 latach.
• Roszczenia majątkowe przedawniają się z upływem 6 lat, chyba że przepis stanowi inaczej.
• Roszczenia o świadczenia okresowe, takie jak czynsz lub odsetki, przedawniają się po 3 latach.
• Roszczenia wynikające z umów sprzedaży między przedsiębiorcami przedawniają się po 2 latach.

Prawo Rodzinne i Prawo Pracy

• Prawo rodzinne reguluje stosunki rodzinne, w tym małżeństwo, rozwód, opiekę nad dziećmi oraz adopcję i kuratelę.
• Podstawą prawną prawa rodzinnego jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
• Prawo pracy reguluje stosunki między pracodawcą a pracownikiem, obejmując rodzaje umów o pracę, prawa i obowiązki pracowników, czas pracy oraz wynagrodzenie.
• Podstawą prawną prawa pracy jest Kodeks pracy.

Normy Prawa Prywatnego

• Normy prawa prywatnego regulują stosunki między podmiotami prawa na zasadzie równości.
• Prawo cywilne reguluje stosunki między osobami fizycznymi i prawnymi, obejmując umowy, zobowiązania i spadki.
• Prawo handlowe dotyczy działalności gospodarczej, w tym spółek i upadłości.
• Prawo rodzinne obejmuje kwestie małżeństwa, opieki nad dziećmi i alimentów.

Przepisy Prawa i Sankcje

• Przepis dyspozytywny obowiązuje tylko wtedy, gdy strony nie ustaliły inaczej.
• Sankcje w prawie karnym obejmują pozbawienie wolności, ograniczenie wolności oraz grzywnę.
• Hipoteza w prawie określa warunki, w jakich norma ma zastosowanie.
• Dyspozycja określa, jak należy się zachować w danej sytuacji.

Etapy Stosowania Prawa

• Etapy stosowania prawa obejmują ustalenie stanu faktycznego, wybór normy prawnej, interpretację przepisu, subsumpcję (przyporządkowanie normy do przypadku) oraz wydanie decyzji.
• Domniemanie języka prawa zakłada, że przepisy powinny być interpretowane zgodnie z ich literalnym brzmieniem.
• Prawo nie rozróżnia motywacji sprawcy ani nieznajomości prawa.

Źródła Prawa

• Źródła prawa polskiego to Konstytucja, ustawy, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego.
• Konstytucja jest najwyższym aktem prawnym, określającym ustrój państwa.
• Ustawy są aktami prawnymi uchwalonymi przez parlament.
• Rozporządzenia są aktami wykonawczymi wydawanymi przez rząd.
• Akty prawa miejscowego obowiązują na określonym terytorium.
• Źródła prawa ujemnego odnoszą się do luk w prawie, czyli braku regulacji w określonych sytuacjach.

Proces Legislacyjny

• Proces legislacyjny obejmuje inicjatywę ustawodawczą, prace w Sejmie i Senacie, podpis prezydenta oraz publikację w Dzienniku Ustaw.
• Rola Senatu polega na analizowaniu ustaw i zgłaszaniu poprawek.
• Prawo nie działa wstecz, aby zapewnić pewność prawa i chronić obywateli przed nagłymi zmianami.

Akty Normatywne

• Akty normatywne to Konstytucja, kodeksy (np. Kodeks cywilny) oraz rozporządzenia.
• Luka w prawie to brak regulacji prawnych w określonym zakresie.
• Rozumowanie prawnicze obejmuje metody interpretacji prawa, takie jak analogia legis (stosowanie podobnych przepisów) oraz analogia iuris (stosowanie zasad prawa).

Spółki

• Spółki osobowe oparte są na osobistej działalności wspólników, np. spółka jawna (wspólnicy odpowiadają całym majątkiem) oraz spółka partnerska (dla zawodów zaufania publicznego).
• Spółki kapitałowe opierają się na kapitale, np. spółka z o.o. (odpowiedzialność ograniczona do kapitału) oraz spółka akcyjna (duże przedsiębiorstwa, akcje na giełdzie).

Zdolność Prawna i Oświadczenie Woli

• Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, każdy człowiek ma ją od urodzenia.
• Oświadczenie woli to świadome wyrażenie zamiaru wywołania skutków prawnych, np. zawarcie umowy.

Notatki omawiają kluczowe zagadnienia prawne, w tym roszczenia i terminy ich dochodzenia. Wyjaśnione są różnice między terminem zawitym a przedawnieniem. Opisane są również źródła prawa i proces legislacyjny.