Pediatrik ve Obstetrik Triyaj

Acil müdahale gerektiren hastaları tespit eden triyaj sistemidir. Kaynak tahmini üzerinden 5 seviyeli bir sistemdir.

Acil servis triyajında kullanılan bir algoritmadır. 4 temel karar aşaması bulunur.

Çocuklarda neyin normal olduğunu bilmek önemlidir. Erken belirtileri tanımayı kolaylaştırır.

Genel görünüm, cilt rengi ve solunum paterni gözlemlenmelidir. Özellikle infantlar katlı giysiler altında değerlendirilemeyebilir.

İnfantlar sırasıyla gözlemlenmeli, oskülte edilmeli ve palpe edilmelidir. Sağlık personelinin yaklaşımı önemlidir.

İlkokul çağındaki çocuklar ana şikayetlerini güvenilir bir şekilde söyleyebilirler. Ebeveynden de bilgi alınabilir.

Okul çağındaki bir çocukla önce konuşulmalı, sonra ebeveyn dahil edilmelidir. İşlemler açıklanmalıdır.

Adölösan çağındaki çocukların da korkmuş olabileceği unutulmamalıdır. Ağrı yanıtı abartılmış olabilir.

Yeni doğanlarda hastalık belirtileri saklı olabilir. Kolayca gözden kaçabilir.

İnfantlarda ve küçük çocuklarda kardiyak output kalp hızı bağımlıdır. Bradikardi veya taşikardi tehlikelidir.

İnfantlar ve küçük çocuklar yetişkinlere göre daha geniş yüzey alanına sahiptirler. Isı ve sıvı kaybı riski yüksektir.

Puberte öncesindeki çocuklarda hipotansiyon geç bir şok belirtisidir.

Tüm pediatrik hastalar triyaj alanında tartılmalıdır. Hesaplama yöntemleri kullanılabilir.

Doğru değerlendirme için teknik donanıma ihtiyaç vardır. Vital bulgular, cilt rengi, turgor ve ateş değerlendirilmelidir.

Solunum sesleri stetoskop ile dinlenerek solunum seslerinin sıklığı, kalitesi ile göğüs ve abdominal hareketler not edilmelidir.

Çocuğun vitalleri ölçülürken uygun ebatta ekipman kullanılmalıdır.

Pediatrik değerlendirmede standardize edilmiş bir yaklaşım kullanmak yardımcı olacaktır: Solunum ve dolaşımın hızlı değerlendirilmesi.

Hava yolu, solunum, dolaşım, kısa nörolojik değerlendirme, vücudun hızla gözden geçirilmesi/çevresel maruziyetin kontrolu.

Çocuğun triyajdaki değerlendirmesi sırasında standardize edilmiş bir öykü alınmalıdır.

ESI kararlarına göre kan basıncı ve oksijen saturasyonu ölçüm önerileri vardır.

Çocuklarda ateş değerlendirilirken klinik durum ve yaş hesaba katılmalıdır.

Birçok doğrulanmış pediatrik ağrı skala sistemi mevcuttur.

Döküntülü hastada triyaj yapan görevli hastanın öyküsünü ve vital bulgularını almalıdır.

ESI, infantı ilk doğum gününü kutlamamış bebek olarak tanımlar. Değerlendirilmesi en zor olan gruptur.

Ciddi hastalığın tek göstergesi vital bulgulardaki anormallikler olabilir.

28 günlüğe kadar bebeklerde 38°C ve üstü rektal ateş ciddi bir enfeksiyon varlığını işaret edebilir.

ESI seviye 1 hastalar acil hayat kurtarıcı müdahaleye ihtiyaç duyarlar.

ESI seviye 2'ye atama kararları; öykü, yüksek risk ya da potansiyel yüksek riskli durumları belirten belirti ve bulguların değerlendirilmesine dayanır.

Okul çağı öncesi veya ajite ya da non-koopere çocuklarda sedasyon gerekebilir. Sedasyon birden fazla kaynak ihtiyacı doğar.

Küçük bir abrazyonu olan (ESI seviye 5) ve yarası temizlenip bir doz tetanoz aşısı uygulanan bir çocuk, daha az ciddi bir duruma sahiptir.

Muayene sonrası ek bir işlem gerektirmeyen hastalardır.

Travmatik yaralanmalarla gelen çocuklar, yaralanma mekanizması, semptomlar ve vital bulgularına göre bir triyaj seviyesine alınmalıdır.

Yüksek riskli bir mekanizmayla yaralanma söz konusu ise, ESI seviye 2 olarak atanmalı eğer durum acil hayat kurtarıcı müdahaleler gerektiriyorsa ESI seviyesi 1 olmalıdır.

Gebeler için uygulanan triyaj çoğunlukla erkeklerinki ile aynıdır. Ancak dış ve iç cinsel organların hastalıkları ve gebelik kadınların özel durumudur.

Gebe hastalarda hem anne, hem bebeğin hayatını tehlikeye sokacak durumlarla karşılaşılabilir. Bu gibi durumlarda anne hayatı önceliktir.

Karın ağrısı sebebi akut appendisit, akut kolesistit yada renal kolik gibi genel nedenlere bağlı olabilirken, over torsiyonu yada PID gibi jinekolojik nedenlere de bağlı olabilir.

Doğurganlık çağında ki tüm bayanlarda gebelik ihtimali olabileceği düşünülmeli ve gebeliğe ya da komplikasyonlarına bağlı semptomlar görülebileceği unutulmamalıdır.

Erken gebelik evresi: İlk 12-14 hafta öncesidir.

Ektopik gebelik: Embriyonun uterus haznesi dışında bir yere yerleşmesidir.

Spontan düşük: İlk 20 haftaya kadar olan düşüklerdir.

Ablasyo plasente: Plasentanın uterusa yapıştığı yerden ayrılması durumudur.