Oudheidstheater: Griekenland en Rome

Het theater in de oudheid is ontstaan uit de Griekse ‘theatros’, wat letterlijk ‘plaats om te kijken’ betekent. De Grieken bedachten het concept, niet het theater zelf.

Het Griekse theater begon in de 5e eeuw v.C. in Athene, en is voortgekomen uit het dithyrambe, een beurtzang van 50 mannen voor de goden. De koorleider kon het publiek aanspreken, soms als iemand anders. Thespis was de eerste die dit deed en wordt gezien als de ‘eerste acteur’.

De eerste theatergebouwen in Griekenland werden gebouwd op heuvels. Theater was een manier om de goden te eren, vooral Dionysus, de god van wijn, theater en passie. Maskers werden aan hem geofferd.

Griekse tragedies werden gespeeld op festivals zoals de Dionysia en Leneae, die in het voorjaar plaatsvonden ter ere van Dionysus. Deze festivals waren openbaar en bedoeld voor propaganda voor Athene, en bevatten een schrijverswedstrijd voor tragedies.

Een tragediecyclus bestond uit drie tragedies die één groot verhaal vormden, gevolgd door een saterspel. Dit saterspel was een komische samenvatting vanuit een ander perspectief, en gaf commentaar op de tragedie.

Tragische toneelstukken kenmerken zich door een rustverstorende factor van buiten Athene, vaak een metafoor voor de actualiteit. Ze zijn gebaseerd op mythen, en het koor symboliseert het volk dat het spel tussen vorsten en goden observeert. Tragische stukken lopen meestal slecht af.

Aeschylus, Sophocles en Euripides zijn de drie bekendste tragedieschrijvers uit het oude Griekenland. Elk had zijn eigen stijl en focus in hun werken.

De Griekse komedie ontstond in de tweede helft van de 5e eeuw v.C. Het is een genre dat satire, humor en sociale kritiek inzet om de maatschappij te becommentariëren.

Een feest voor Demeter, gevierd door enkel vrouwen in Athene.

Een komedie in Athene met los plots, een duidelijk boodschap en een feestelijke finale.

Een Athener die de regisseur en producer was van een komedie. Hij betaalde voor het decor en de kostuums.

Een komediegenre dat afkomstig is uit Griekse kolonies. Het bevat vaak parodieën op mythes en personages.

Een belangrijk deel van een Griekse komedie, waarin 120 mannen optreden met eigen dansen.

Een deel van een komedie waarin de held in een gevecht (fysiek of met woorden) wint.

Een deel van een komedie waarin de koorleider uit het verhaal stapt en over het stuk, proces of schrijver spreekt.

Theater die in Rome werd gespeeld, met een nadruk op realisme en publiekstoegang tot de wereld van de mythes.

Een Romeins festival dat in het jaar 240 v.C. werd georganiseerd. Theater werd hier voor het eerst mee in Rome geïntroduceerd.

Een toneelstuk in Romeinse toga.

Een toneelstuk in Griekse kledij, een type Romeinse komedie.

Een klucht-achtig genre van Romeinse komedie, afkomstig uit Napels. Het bevat boertige taal en typetjes.

Een amfitheater in Rome, gebouwd in het jaar 80 n.C. Het was bekend voor zijn spektakel en gladiatorengevechten.

Een term die in de 2e eeuw v.C. werd gebruikt voor zowel het personage als het masker in een Romeins theater.

Een stoïcijns filosoof en tragedieschrijver, bekend om zijn kritische kijk op leiderschap.