Podcast
Questions and Answers
O`rxun-Yenisey bitiklarining ta'lim-tarbiya sohasidagi ahamiyati nima?
O`rxun-Yenisey bitiklarining ta'lim-tarbiya sohasidagi ahamiyati nima?
- Odamlar o'rtasidagi muloqotni cheklaydi
- Faqat o'yin-kulgi haqida yozilgan
- Faoliyat bilan bog'liq ishlarga oid ma'lumotlarni taqdim etadi
- Tarixiy manba sifatida qimmatli ma'lumot beradi (correct)
O`rxun-Yenisey bitiklari qanday yozuvda bitilgan?
O`rxun-Yenisey bitiklari qanday yozuvda bitilgan?
- Turk-rumiyb yozuvi (correct)
- Arman yozuvi
- Buston yozuvi
- Mo'g'ul yozuvi
O`rxun-Yenisey bitiklarining birinchi marta o'qilishi kim tomonidan amalga oshirilgan?
O`rxun-Yenisey bitiklarining birinchi marta o'qilishi kim tomonidan amalga oshirilgan?
- Vilgelm Tomson (correct)
- V.V.Radlov
- N.M.Yadrinsev
- S.E.Malov
Turk xoqonligi qachon shakllangan?
Turk xoqonligi qachon shakllangan?
O`rxun-Yenisey yodgorliklari qaysi joylarda topilgan?
O`rxun-Yenisey yodgorliklari qaysi joylarda topilgan?
O`rxun-Yenisey bitiklarining qanday ko'rinishi ko'rsatilgan?
O`rxun-Yenisey bitiklarining qanday ko'rinishi ko'rsatilgan?
Bitik toshlarida kimning lehzasi va jasorati bayon etilgan?
Bitik toshlarida kimning lehzasi va jasorati bayon etilgan?
Turk xoqonligi qachon barham topgan?
Turk xoqonligi qachon barham topgan?
Tulku o‘z iniga ursa, u qanday holatga keladi?
Tulku o‘z iniga ursa, u qanday holatga keladi?
Yalqovlikni tashlashga qaratilgan maqol qanday ifodalanadi?
Yalqovlikni tashlashga qaratilgan maqol qanday ifodalanadi?
Uma kelsa qut kelar maqolining ma’nosi nima?
Uma kelsa qut kelar maqolining ma’nosi nima?
Qiz kishi savi yo‘rig‘li bo‘lmas maqolida nima nazarda tutilgan?
Qiz kishi savi yo‘rig‘li bo‘lmas maqolida nima nazarda tutilgan?
Tavg‘ach xanning to‘rqusi telim, tenglamazib bichmas, malol olmaydilar ma’nosida nimani anglatadi?
Tavg‘ach xanning to‘rqusi telim, tenglamazib bichmas, malol olmaydilar ma’nosida nimani anglatadi?
Ujuz so‘zining ma’nosi qanday o‘zgarishga uchradi?
Ujuz so‘zining ma’nosi qanday o‘zgarishga uchradi?
Erdam bashi til maqolining asosi nima?
Erdam bashi til maqolining asosi nima?
Ermagining ma’nosi nima?
Ermagining ma’nosi nima?
Qush qanotin er atin maqolining ma’nosi nima?
Qush qanotin er atin maqolining ma’nosi nima?
O’kuz azaqi bo‘lg‘incha, buzag‘u bashi bo‘lsa yik maqolining ma’nosi qanday?
O’kuz azaqi bo‘lg‘incha, buzag‘u bashi bo‘lsa yik maqolining ma’nosi qanday?
Kultegin kim sifatida ta'riflangan?
Kultegin kim sifatida ta'riflangan?
Kultegin qachon vafot etgan?
Kultegin qachon vafot etgan?
Bitiktosh qachon o'rnatilgan?
Bitiktosh qachon o'rnatilgan?
Kultegin bitigida nima bayon etiladi?
Kultegin bitigida nima bayon etiladi?
Bilga Xoqon o'z xalqini qanday qiymat bilan qadrlagan?
Bilga Xoqon o'z xalqini qanday qiymat bilan qadrlagan?
Kulteginning asl ismi nima edi?
Kulteginning asl ismi nima edi?
Kultegin bitigida nimalar haqida fikrlar bayon etiladi?
Kultegin bitigida nimalar haqida fikrlar bayon etiladi?
Bilga Xoqon kim bilan birga hukmronlik qilgan?
Bilga Xoqon kim bilan birga hukmronlik qilgan?
Bilga Xoqon qanday inson sifatida tanilgan?
Bilga Xoqon qanday inson sifatida tanilgan?
Xalqni qanday sharoitlarda yashashga chaqiradi Bilga Xoqon?
Xalqni qanday sharoitlarda yashashga chaqiradi Bilga Xoqon?
Kultegin qanday fazilatlarni namoyish etgan?
Kultegin qanday fazilatlarni namoyish etgan?
Kultegin xalqni qanday qilib birlashtirgan?
Kultegin xalqni qanday qilib birlashtirgan?
Bilga Xoqon odamlarga kimga ishonishni maslahat beradi?
Bilga Xoqon odamlarga kimga ishonishni maslahat beradi?
To'nyuquqning asirlarni o'z yurtlariga jo'natishi qanday maqsadni ko'zlagan?
To'nyuquqning asirlarni o'z yurtlariga jo'natishi qanday maqsadni ko'zlagan?
“Irq bitigi” asarining mazmuni nimalar haqida ma'lumot beradi?
“Irq bitigi” asarining mazmuni nimalar haqida ma'lumot beradi?
Xalq og'zaki ijodida yomonlik qanday baholanadi?
Xalq og'zaki ijodida yomonlik qanday baholanadi?
“Irq bitigi” asarida yuqori qahramonlarning roli qanday ifodalangan?
“Irq bitigi” asarida yuqori qahramonlarning roli qanday ifodalangan?
Ma'naviy kamolotga erishishda qanday omillar muhim hisoblanadi?
Ma'naviy kamolotga erishishda qanday omillar muhim hisoblanadi?
“Irq bitigi” asarida insonni qiyinchiliklardan qanday o’tishi ko’rsatilgan?
“Irq bitigi” asarida insonni qiyinchiliklardan qanday o’tishi ko’rsatilgan?
Yaxshi hayotga erishishning asosiy mezoni nima hisoblanadi?
Yaxshi hayotga erishishning asosiy mezoni nima hisoblanadi?
Xalqning kelajagi haqida qanday fikrlar o'rin oladi?
Xalqning kelajagi haqida qanday fikrlar o'rin oladi?
Alplarning axloqi haqida nimalar qayd etilgan?
Alplarning axloqi haqida nimalar qayd etilgan?
“Irq bitigi”da yomon hodisalar qanday baholanadi?
“Irq bitigi”da yomon hodisalar qanday baholanadi?
Yaxshi va yomonlik ta'rifi qanday ta'riflanadi?
Yaxshi va yomonlik ta'rifi qanday ta'riflanadi?
Qanday tushlar yovuzlikning timsoli sifatida baholanadi?
Qanday tushlar yovuzlikning timsoli sifatida baholanadi?
“Irq bitigi” asarida qo'llanilgan axloqa talablar qanday o'zgarmoqda?
“Irq bitigi” asarida qo'llanilgan axloqa talablar qanday o'zgarmoqda?
Inson doimo qanday orzulara intiladi?
Inson doimo qanday orzulara intiladi?
Zardushtiylik dinining asoschisi kim?
Zardushtiylik dinining asoschisi kim?
«Avesto» so'zining ma'nosi nima?
«Avesto» so'zining ma'nosi nima?
Zardushtiylikda insonning asosiy burchi nima?
Zardushtiylikda insonning asosiy burchi nima?
Zardushtiylik dinida qanday tushunchalar muqaddas hisoblanadi?
Zardushtiylik dinida qanday tushunchalar muqaddas hisoblanadi?
Zardushtiylikda yomonlik va yaxshilik o'rtasida qanday kurash bor?
Zardushtiylikda yomonlik va yaxshilik o'rtasida qanday kurash bor?
Zardushtiylikda qanday xislatlar adolatli turmush tarzi uchun muhim hisoblanadi?
Zardushtiylikda qanday xislatlar adolatli turmush tarzi uchun muhim hisoblanadi?
Zardushtiylikda insonning axloqiy xislatlardagi o’rni qanday ifodalanadi?
Zardushtiylikda insonning axloqiy xislatlardagi o’rni qanday ifodalanadi?
Zardushtiylikda insonning hayot yo'lini kim belgilaydi?
Zardushtiylikda insonning hayot yo'lini kim belgilaydi?
Zardushtiylikda hayvonlarga qanday munosabatda bo'lish lozim?
Zardushtiylikda hayvonlarga qanday munosabatda bo'lish lozim?
Zardushtiylik diniy rasm-rusumlariga rioya qilish muhimmi?
Zardushtiylik diniy rasm-rusumlariga rioya qilish muhimmi?
«Avesta»dagi fikr, so'z va ishning birligi nimani anglatadi?
«Avesta»dagi fikr, so'z va ishning birligi nimani anglatadi?
Zardushtiylikda yaxshilik ramzi kim?
Zardushtiylikda yaxshilik ramzi kim?
Zardushtiylikda qaysi unsur halokatli deyiladi?
Zardushtiylikda qaysi unsur halokatli deyiladi?
«Avesto» asarining tarbiyaviy ahamiyati qanday?
«Avesto» asarining tarbiyaviy ahamiyati qanday?
Sust xotin marosimida ayollar qanday qilib qo’g’irchoqni tayyorlashadi?
Sust xotin marosimida ayollar qanday qilib qo’g’irchoqni tayyorlashadi?
«Avesto»da qaysi g’oya markaziy o’rin tutadi?
«Avesto»da qaysi g’oya markaziy o’rin tutadi?
Shohnoma asarining muallifi kimdir?
Shohnoma asarining muallifi kimdir?
Gerodot qaysi voqealarni o'z asarida yoritadi?
Gerodot qaysi voqealarni o'z asarida yoritadi?
Devoni lugʻatit turk asari haqida qanday ma'lumot berilgan?
Devoni lugʻatit turk asari haqida qanday ma'lumot berilgan?
Shohnoma asarida eng ko'p qaysi muhim masalalarga e'tibor beriladi?
Shohnoma asarida eng ko'p qaysi muhim masalalarga e'tibor beriladi?
Gerodot asarida qaysi voqea birinchi navbatda yoritiladi?
Gerodot asarida qaysi voqea birinchi navbatda yoritiladi?
Shohnoma asarining birinchi marta qanday maqsadda yozilganligi anglatilgan?
Shohnoma asarining birinchi marta qanday maqsadda yozilganligi anglatilgan?
Maxmud Qoshg’ariy qaysi asarini yaratgan?
Maxmud Qoshg’ariy qaysi asarini yaratgan?
Gerodot 'Tarix' asariga kiruvchi qaysi aspectlar ijtimoiy hayotni ko'rsatadi?
Gerodot 'Tarix' asariga kiruvchi qaysi aspectlar ijtimoiy hayotni ko'rsatadi?
Shohnoma asarining ahamiyati nimadan iborat?
Shohnoma asarining ahamiyati nimadan iborat?
Gerodotning 'Tarix' asarida qaysi elementlar ko'p uchraydi?
Gerodotning 'Tarix' asarida qaysi elementlar ko'p uchraydi?
Sust xotin qo'shig'i qanday maqsadni ko'zlaydi?
Sust xotin qo'shig'i qanday maqsadni ko'zlaydi?
Devoni lugʻatit turk asari qaysi muhim jihatini o'z ichiga oladi?
Devoni lugʻatit turk asari qaysi muhim jihatini o'z ichiga oladi?
Xususan, Gerodot 'Tarix' asarida qaysi janglar haqida ma'lumot beradi?
Xususan, Gerodot 'Tarix' asarida qaysi janglar haqida ma'lumot beradi?
Flashcards
O`rxun-Yenisey bitiklari
O`rxun-Yenisey bitiklari
Turkiy xalqlarning qadimgi yozma yodgorliklari, talim-tarbiyaga oid ma
lumotlarni beradi.
Turk xoqonligi
Turk xoqonligi
VI asrda Turk qabilalari birlashib tashkil etgan davlat, G`arbiy va Sharqiy Xoqonliklarga ajralgan.
Vilgelm Tomson
Vilgelm Tomson
Daniyalik olim, Orxun-Yenisey bitiklarini o
qishda birinchi bo`lgan.
Kultegin bitigi
Kultegin bitigi
Signup and view all the flashcards
Oltoy, Yettisuv va Markaziy Osiyo
Oltoy, Yettisuv va Markaziy Osiyo
Signup and view all the flashcards
S.E.M.alov va I.V.Steblev
S.E.M.alov va I.V.Steblev
Signup and view all the flashcards
Tarbiyaviy ahamiyat
Tarbiyaviy ahamiyat
Signup and view all the flashcards
Bilga Xoqon
Bilga Xoqon
Signup and view all the flashcards
Kultegin
Kultegin
Signup and view all the flashcards
Bitiktosh
Bitiktosh
Signup and view all the flashcards
Turkiylarning mashaqqatlari
Turkiylarning mashaqqatlari
Signup and view all the flashcards
Xalqparvarlik
Xalqparvarlik
Signup and view all the flashcards
Hokimiyat
Hokimiyat
Signup and view all the flashcards
Dono bahodir
Dono bahodir
Signup and view all the flashcards
Oltin va kumush
Oltin va kumush
Signup and view all the flashcards
Bilga Xoqon bitigi
Bilga Xoqon bitigi
Signup and view all the flashcards
Vatan
Vatan
Signup and view all the flashcards
Jasolat
Jasolat
Signup and view all the flashcards
To`nyuquq
To`nyuquq
Signup and view all the flashcards
O'zaro ishonch
O'zaro ishonch
Signup and view all the flashcards
Xalqning manfaatlari
Xalqning manfaatlari
Signup and view all the flashcards
Tulku o‘z iniga ursa
Tulku o‘z iniga ursa
Signup and view all the flashcards
Ujuz
Ujuz
Signup and view all the flashcards
Suv ichirmasga sut ber
Suv ichirmasga sut ber
Signup and view all the flashcards
O’kuz azaqi bo‘lg‘incha
O’kuz azaqi bo‘lg‘incha
Signup and view all the flashcards
Tavg‘ach xanning to‘rqusi telim
Tavg‘ach xanning to‘rqusi telim
Signup and view all the flashcards
Uma kelsa, qut kelar
Uma kelsa, qut kelar
Signup and view all the flashcards
Qiz kishi savi yo‘rig‘li bo‘lmas
Qiz kishi savi yo‘rig‘li bo‘lmas
Signup and view all the flashcards
Erdam bashi til
Erdam bashi til
Signup and view all the flashcards
Qush qanotin er atin
Qush qanotin er atin
Signup and view all the flashcards
Uluk jag’iri og’ulqa qalir
Uluk jag’iri og’ulqa qalir
Signup and view all the flashcards
Qurg’oqchilik marosimi
Qurg’oqchilik marosimi
Signup and view all the flashcards
Sust xotin
Sust xotin
Signup and view all the flashcards
Avesto
Avesto
Signup and view all the flashcards
Abulqosim Firdavsiy
Abulqosim Firdavsiy
Signup and view all the flashcards
Shohnoma
Shohnoma
Signup and view all the flashcards
Gerodot
Gerodot
Signup and view all the flashcards
Yunon-fors urushlari
Yunon-fors urushlari
Signup and view all the flashcards
Marafon jangi
Marafon jangi
Signup and view all the flashcards
Fermopil jangi
Fermopil jangi
Signup and view all the flashcards
Plataea jangi
Plataea jangi
Signup and view all the flashcards
Devoni lug‘atit turk
Devoni lug‘atit turk
Signup and view all the flashcards
Mahmud Qoshg'ariy
Mahmud Qoshg'ariy
Signup and view all the flashcards
11-asr
11-asr
Signup and view all the flashcards
Ijtimoiy ahvol
Ijtimoiy ahvol
Signup and view all the flashcards
Irq bitigi
Irq bitigi
Signup and view all the flashcards
Odob
Odob
Signup and view all the flashcards
Yaxshilik va yomonlik
Yaxshilik va yomonlik
Signup and view all the flashcards
Taqdir
Taqdir
Signup and view all the flashcards
Ijtimoiy munosabatlar
Ijtimoiy munosabatlar
Signup and view all the flashcards
Optimizm
Optimizm
Signup and view all the flashcards
Ezgulik
Ezgulik
Signup and view all the flashcards
Qonun
Qonun
Signup and view all the flashcards
Madaniyat
Madaniyat
Signup and view all the flashcards
Ta'bir
Ta'bir
Signup and view all the flashcards
Eng qadimgi ma'rifiy yodgorliklar
Eng qadimgi ma'rifiy yodgorliklar
Signup and view all the flashcards
Yovuz kuchlar
Yovuz kuchlar
Signup and view all the flashcards
Tarbiyalash
Tarbiyalash
Signup and view all the flashcards
Xalq og'zaki ijodi
Xalq og'zaki ijodi
Signup and view all the flashcards
Axloqiy talablar
Axloqiy talablar
Signup and view all the flashcards
Zardusht
Zardusht
Signup and view all the flashcards
Morality
Morality
Signup and view all the flashcards
Olov, er, suv, havo
Olov, er, suv, havo
Signup and view all the flashcards
Axura Mazda
Axura Mazda
Signup and view all the flashcards
Ahriman
Ahriman
Signup and view all the flashcards
Avesto tarbiyasi
Avesto tarbiyasi
Signup and view all the flashcards
Yaxshi fikr
Yaxshi fikr
Signup and view all the flashcards
Uchlik g‘oyasi
Uchlik g‘oyasi
Signup and view all the flashcards
Zardushtiylikda gigiena
Zardushtiylikda gigiena
Signup and view all the flashcards
Qonunlar
Qonunlar
Signup and view all the flashcards
O‘tkir vazifa
O‘tkir vazifa
Signup and view all the flashcards
Study Notes
O`rxun-Yenisey Bitiklari
- O`rxun-Yenisey bitiklari VI-VIII asrlarda yaratilgan, Turk tillarida yozilgan.
- Ushbu bitiklar, turk-rum yozuvi orqali yozilgan (toshlarga bitilgan kitoblar) sifatida tanilgan.
- 1893-yilda daniyalik olimlardan Vilgelm Tomson birinchi bo
lib o
qigan, keyinchalik N.M.Yadrinsev, V.V.Radlovlar hamda boshqa olimlar o`rgangan. - Rus tiliga tarjimasi S.E.M aloov va I.V.Steblevalar tomonidan amalga oshirilgan.
- O`zbekistonda ham Oybek, O.Sharafiddinov, N.Mallaev, Aziz Qayumov va N.Rahmonov kabi olimlar tadqiqot olib borgan.
- Turk xoqonligi Oltoy, Yettisuv va Markaziy Osiyo hududlarida shakllangan.
- Turk xoqonligi 604-yilda Sharqiy va G
arbiy Xoqonliklarga bo
lingan. - 745-yilda Turk Xoqonligi tarqatib yuborilgan.
- Bitiklarda turk xoqonlarining yurishlari, alp kishilar va sarkardalarning jasoratlari, bilimlari, mardligi, xalqparvarligi bayon qilingan.
Kultegin va Bilga Xoqon Bitiklari
- Kultegin bitigida Kulteginning jasorati, vatanparvarligi va xalqparvarligi, Bilga Xoqonning taqdiri tasvirlangan.
- Kultegin akasi Bilga Xoqonning o
g
li bo`lib, xalq uchun kurashgan va 713 yilda vafot etgan. - Kultegin bitigida turk xalqining tabg
achlarga qarshi kurashi, ularga aldanib, firib qurbon bo
lganlari tog
risida hikoya qilinadi. - Kultegin, Bilga Xoqon tomonidan xalqqa berilgan maslahatlar, nasihatlar haqida ma’lumot beradi.
- Bilga Xoqon, 735-yilda vafot etgan, dono va vatanparvar xoqon bo`lib tavsiflangan.
- Bilga Xoqonning bitigida elning farovonligi davlat boshlig
larining ayyori-madhiyaga bog
liqligi aytilgan.
To`nyuq bitigidan manzaralar
- To`nyuquq bitigi 717-718 yillarda yozilgan.
- To`nyuquq vatanparvar va insonparvar sifatida tasvirlangan.
- Asarda adolatsizlikka qarshi kurash va asirlarni ozod qilish yo`lidagi ishlari aytilgan.
- Xoqon qonunlari ham himoyalangan.
Irq (Ta`birnoma) Bitigi
- Irq yozuvlari (Ta
birnoma) turkiy xalqning og
zaki ijodi bo`lib, XIX asrda topilgan. - Qo`lyozma, bolalar uchun yozilgan maqol va afsonalardan iborat edi.
- Bolalarga yaxshi va yomonlik haqida tushuntirish yozilgan.
- Bu asarda xalqning axloq me’yorlari, ijtimoiy munosabatlari, tush va ta’birlari tasvirlangan.
- Asar, insonning orzu va umidlarini, hayotga bo
lgan intilishlarini aks ettiruvchi g
oyalarni o`z ichiga oladi. - Asarda optimizm, yaxshilik va ezgulik ustuvorligi ta’kidlanadi.
Avesto
- Avesto, zardushtiylik dinining muqaddas kitobi, Sharq falsafiy qarashlarini o`zida aks ettiradi.
- Avestoda inson kamol topish uchun mehnat, ezgulik, insoniylik, soflik va bag`rikenglikning muhimligi ta’kidlangan.
- Zardushtiylikda yaxshilik va yomonlik o`rtasidagi kurash, asosiy mavzu hisoblanadi.
- Bu asarda odamning axloqiy burchlari, adolatli yashash mazmuni ochib berilgan.
- Olov, suv, yer, va havo muqaddas deb hisoblanadi.
- Insonning barkamol bo
lishi uchun so
zi, fikri va ishi ezgu bo`lishi kerakligi ta’kidlangan.
Shohnoma
- Shohnoma, fors-tojik adabiyotiga, dunyo adabiyotiga katta ta’sir o`tkazgan buyuk asar.
- Asar, fors va turkiy xalqlari tarixini, afsonalarini va madaniy an’analarini o`z ichiga oladi.
- Shohnoma, siyosiy va ijtimoiy hayotning turli jihatlari haqida ma’lumot beradi.
Gerodotning "Tarixi"
- Gerodotning "Tarixi" G`arb tarixshunosligining dastlabki namunalaridan biri hisoblanadi.
- Asar, yunon-fors urushlari sabablari va natijalari, turli xalqlarning madaniyati va urf-odatlari haqida ma’lumot beradi.
- 9 kitobdan iborat bo‘lib, yunon va fors urushlari, madaniy va ijtimoiy hayot haqida ma’lumot beradi.
Devonu lugʻotit turk
- Devonu lugʻotit turk, Mahmud Qoshg
ariy tomonidan yozilgan lug
at, taxminan 1100 betdan iborat. - Lug
at alifbo tartibida tuzilgan va taxminan 8000 so
zdan iborat. - Turkiy tillar, ularning ijtimoiy ahvoli, tarixi, hudud geografiyasi, metrologiyasi va astronomiyasi haqida ma’lumot beradi.
- Asarda maqollar, frazeologik birliklar va til xususiyatlari ham aks ettirilgan.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.