Odporność Wrodzona

Odporność wrodzona

• natychmiastowe, niespecyficzne działania obejmujące bariery fizyczne (skóra, błony śluzowe)
• bakterie, grzyby i pasożyty są szybko usuwane przez granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) i inne leukocyty
• kwas solny i kwasy organiczne obniżają pH, zabijając lub hamując wzrost drobnoustrojów
• defensyny - krótkie, kationowe peptydy produkowane przez neutrofile i komórki nabłonkowe, które zabijają bakterie poprzez uszkodzenie ich ściany komórkowej
• lizozym - enzym produkowany przez neutrofile i komórki nabłonkowe, który zabija bakterie poprzez hydrolizę ich ścian komórkowych
• dopełniacz - system białek w surowicy krwi, błonach śluzowych i makrofagach, który oddziałując ze składnikami na powierzchni bakterii, pośredniczy w ich usuwaniu

Odporność nabyta

• uzyskiwana stopniowo
• jest specyficzna, wolniejsza w odpowiedzi
• rozwinęła się później niż wrodzona
• biorą w niej udział limfocyty B i T

Cytokiny

• komórki układu odpornościowego komunikują się ze sobą za pośrednictwem cytokin
• biorą udział w odpowiedzi obu rodzajów odporności
• stanowią zróżnicowaną grupę peptydów i glikoprotein i działają przez mechanizm parakrynnego
• reakcje komórek docelowych stymulowanych takimi czynnikami to:
  • chemokiny - ukierunkowanie ruchu komórek i ich akumulacja w miejscu zakażenia
  • interleukiny - wzrost aktywności mitotycznej niektórych leukocytów i lokalne stymulacja lub supresja aktywności limfocytów w odporności nabytej
  • stymulowana fagocytoza kom. lub ich bezpośrednie niszczenie przez kom. układu odporności wrodzonej

Antygeny i przeciwciała

• cząsteczka rozpoznawana przez kom. układu odporności nabytej to antygen i zwykle spotyka się z odpowiedzią ze strony tych kom.
• antygeny mogą być cząsteczkami rozpuszczalnymi (białka, polisacharydy) lub cząstkami, które są składnikami nietkniętych komórek (bakterie, pierwotniaki, komórek nowotworowych)
• małe molekularne domeny antygenu to determinanty antygenowe lub epitopy
• odpowiedź na antygen może być komórkowa (główną rolę odgrywają limfocyty) lub humoralna (gdzie pośredniczą przeciwciała), może zachodzić też na oba sposoby.

Działanie przeciwciał

• aktywacja układu dopełniacza - kompleks przeciwciało-antygen przyłącza polipeptyd układu dopełniacza, aktywując go poprzez szereg reakcji enzymatycznych
• opsonizacja - zdolność receptorów na makrofagach, neutrofilach i eozynofilach do rozpoznawania i wiązania frag. Fc przeciwciał przyłączonych do antygenów powierzchniowych drobnoustrojów
• aktywacja komórek NK - przeciwciała wiążące antygen na komórkach zainfekowanych są rozpoznawane przez prymitywne limfocyty zwane komórkami NK.

Prezentacja antygenu

• główny kompleks zgodności tkankowej (MHC) - zespół białek odpowiedzialnych za prezentację antygenów limfocytom T
• obejmuje dwa główne typy cząsteczek należących do klas MHC I i MHC II
• białka obu klas, zwane ludzkimi antygenami leukocytarnymi (HLA) kodowane są przez geny zlokalizowane w dużym chromosomalnym loci o dużym stopniu zmienności alleli pomiędzy poszczególnymi osobnikami