Morpolohiya at Morpema

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng salita na may kahulugan?

Morpema (correct)

Syllable

Lexeme

Ponema

Anong anyo ang tinutukoy sa pagbabagong morpoponemiko?

Pagbabago ng ponema

Pagbabago ng bayan

Pagbabago ng morpema (correct)

Pagbabago ng titik

Ano ang pangunahing sanhi ng pagbabago ng morpema?

Pagkakaiba ng kahulugan

Paguran ng tunog

Pagsasama-sama ng salita

Impluwensya ng kaligiran (correct)

Anong halimbawa ng ganap na asimilasyon?

pampitas Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang hindi nagrerepresenta ng pagbabagong morpoponemiko?

pang + pondo = pondo Signup and view all the answers

Ano ang tawag sa mga panlaping nagtatapos sa -ng?

Panlaping asimilatibo Signup and view all the answers

Anong uri ng asimilasyon ang nagreresulta sa pagbabago ng isang titik?

Parsyal Signup and view all the answers

Alin sa mga halimbawa ang nagpapakita ng parsiyal o di-ganap na asimilasyon?

pangbabae Signup and view all the answers

Ano ang ibig sabihin ng 'Huwag mong gagawin sa iba, kung ayaw mong gawin sa iyo'?

Iwasan ang gumawa ng masama sa iba. Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod na halimbawa ang nagpapakita ng paghahambing na di-magkatulad?

Mas matangkad si Juan kaysa kay Pedro. Signup and view all the answers

Ano ang layunin ng kasabihang 'Ubos-ubos biyaya, bukas nakatatunganga'?

Magtipid at huwag mag-aksaya. Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang hindi magandang asal ayon sa kasabihang 'Ang maniwala sa sabi-sabi, walang bait sa sarili'?

Magsalita ng hangal kahit hindi totoo. Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng paghahambing na magkatulad?

Kasing saya ng magkaibigan ang kanilang pagsasama. Signup and view all the answers

Anong katangian ng kultura ng isang bansa ang nakasalalay sa mga pampanitikang naisulat o naisalita?

Pagpapahalaga sa kasaysayan. Signup and view all the answers

Ano ang dapat mong tandaan tungkol sa kasabihang 'May tainga ang lupa, may pakpak ang balita'?

Dapat tayong maging maingat sa mga impormasyon. Signup and view all the answers

Ano ang nagpapahayag ng paghahambing na pasahol?

Di-lubhang pakinabang ang kanyang pakikilahok. Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing layunin ng aralin sa mga karunungang-bayan?

Maibahagi ang sariling kuro-kuro sa mga detalye at kaisipang nakapaloob sa mga salawikain. Signup and view all the answers

Ano ang kaibahan ng salawikain at kasabihan?

Ang salawikain ay may malalim na kahulugan na may sukat at tugma. Signup and view all the answers

Ano ang tamang kahulugan ng 'bugtong'?

Isang pangungusap o tanong na may doble o nakayagong kahulugan na nilulutas bilang palaisipan. Signup and view all the answers

Anong halimbawa ang tumutukoy sa isang idyomatiko na ekspresyon?

Walang matigas na tinapay sa mainit na kape. Signup and view all the answers

Alin sa mga sumusunod ang tamang katangian ng mga kasabihan?

Nagtataglay ng tahasan at payak na pagpapakahulugan. Signup and view all the answers

Bilang isang pangkat, anong layunin ng pagsasanay sa mga karunungang-bayan?

Paghahambing ng mga salawikain gamit ang sariling kuro-kuro. Signup and view all the answers

Ano ang pangunahing tema ng mga karunungang-bayan?

Ang pagpapahayag ng lokal na kultura at karunungan. Signup and view all the answers

Paano natin maipapahayag ang mga kaisipan sa mga idyomatikong ekspresyon?

Sa pag-unawa na ang kanilang kahulugan ay hindi laging totoo. Signup and view all the answers

Study Notes

Morpolohiya

Ang pag-aaral ng pagsasama-sama ng mga tunog upang makabuo ng salita.

Morpema

Ang pinakamaliit na yunit ng salita na nagtataglay ng kahulugan.
May tatlong uri:
- Panlapi (hal. ma-, ka-, pang-, ipang-)
- Salitang-ugat (hal. araw, ulap, sining)
- Ponema (hal. ang "a" sa konsehala, gobernadora)

Pagbabagong Morpoponemiko

Nagaganap dahil sa impluwensya ng kaligiran ng isang morpema, kaya nagbabago ang anyo nito.

Asmilasyon

Tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema dahil sa impluwensya ng mga katabing tunog nito.
Kinabibilangan ito ng mga panlaping nagtatapos sa "-ng" (hal. -sing na maaaring maging sin- o sim-, pang, pam, pan).

Uri ng Asmilasyon

Parsyal o Di-Ganap: Tanging ang pinal na panlaping "-ng" lamang ang nagbabago kapag ikinakabit sa mga salita. (Hal. pang + lasa = panlasa)
Ganap: Nangyayari kapag nawawala ang unang titik ng salitang-ugat pagkatapos ng pakikipabagay sa tunog, at nananatili lang ang tunog na /n/ o /m/ . (Hal. pang + pitas = pampitas = pamitas)

Mga Halimbawa ng Asmilasyon

Pan, Sin:
- pang + sipit = pangsipit = pansipit
- pang + lunas = panglunas = panlunas
- sing +lakas = singlakas = sinlakas
Pam, Sim:
- pang + babae = pangbabae = pambabae
- pang + pahid = pangpahid = pamahid
- sing + bango = singbango = simbango
Pang, Sing:
- pang + gabi = panggabi
- sing + ayos = sing-ayos
- pang + katawan = pangkatawan

Yunit 1: Paggunita at Pagpapahalaga sa Katutubong Panitikan

Ang yunit na ito ay tungkol sa pagpapahalaga sa ating katutubong panitikan.

Aralin 1: Mga Karunungang-Bayan, Pahahalagahan Mo!

Ang layunin ng aralin ay upang maipahayag ang sariling kuro-kuro sa mga detalye at kaisipang nakapaloob sa mga salawikain.
Ang mga salawikain ay naglalaman ng mga kaisipang totoo o hindi totoo, may batayan o kathang-isip lamang.
Ang mga salawikain, bugtong, at idyomatikong ekspresyon ay nagagamit sa paghahambing.
Ang karunungang-bayan ay isang sangay ng panitikan na nagsisilbing daan upang maipahayag ang mga kaisipan ng bawat kultura.
Ang mga karunungang-bayan ay nagbibigay ng mga aral at pangaral sa buhay.

Salawikain

May malalim na kahulugan na may sukat at tugma.
Halimbawa: "Kaya matibay ang walis, palibhasa'y nagbibigkis."

Kasabihan

Nagtataglay ng tahasan at payak na pagpapakahulugan.
Halimbawa: "Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa."

Bugtong

Isang pangungusap o tanong na may doble o nakayagong kahulugan na nilulutas bilang isang palaisipan.
Halimbawa: "Gintong binalot sa pilak, pilak na binalot sa balat."

MGA IDYOMATIKONG EKSPRESYON/PATAYUTAY NA PAHAYAG

Parirala o pangungusap na ang kahulugan ay kumpletong magkaiba sa literal na kahulugan ng salitang gawa sa matalinghagang salita
Halimbawa: "Hinipang lobo," "Suntok sa buwan," "Itega mo sa bato."

Paghahambing

Isa sa tatlong antas ng pang-uri na naghahambing sa dalawang bagay o pangkat na nais ilarawan.
Dalawang antas ng paghahambing.
- Paghahambing na Magkatulad: Paghahambing kung saan ang pinaghahambing ay may patas na katangian.
- Paghahambing na Di-Magkatulad: Paghahambing kung saan ang pinaghahambing ay may magkaibang katangian.
  - Pasahol: Ang pinaghahambing ay may maliit o mas mababang katangian.
  - Palaman: Ang pinaghahambing ay may mataas o nakahihigit na katangian.

Baybay-Kultura

Ang kultura ng isang bansa ay mababatay sa mga pampanitikang naisulat o naisalita.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Tuklasin ang mga konsepto ng morpolohiya at morpema sa pagsusulit na ito. Magsasagawa tayo ng masusing pagsusuri sa iba't ibang uri ng morpema at ang mga pagbabagong morpoponemiko. Ihanda ang sarili sa mga tanong na naglalayong suriin ang iyong kaalaman sa mga paksang ito.