Lo sistèma nerviós e las neuronas

Lo sistèma nerviós

• Lo sistèma nerviós es constituit de doas partidas: lo sistèma nerviós central (SNC) e lo sistèma nerviós periferic (SNP).
• Lo SNC compren lo cervèl e la mèdula espinala.
• Lo SNP compren toti los nervis que s'estendon del SNC cap als organs e las teissuts del còrs.

Las neuronas

• Las neuronas son las cellulas de basa del sistèma nerviós.
• Son responsables de la transmission de l'impulsion nerviosa.
• Una neurona se compausa de tres partidas: l'axòni, lo soma (o còrs celular) e las dendritas.
• L'axòni transmet l'impulsion nerviosa del soma cap a las autras neuronas o cap als organs.
• Las dendritas recopan l'impulsion nerviosa de las autras neuronas.
• Existís tres tipes de neuronas segon la forma: las multipolàrias (la màger part), las bipolàrias e las pseudounipolàrias.

Las neuròglias

• Las neuròglias son las cellulas de sosten del teissut nerviós.
• An un ròtle suplementari a las neuronas, coma la proteccion, la nutrició e la mielinizacion.
• Dos tipes de neuròglias son importants: los oligodendrocits (que mielinizan los axònis del SNC) e los cellulas de Schwann (que mielinizan los axònis del SNP).

La comunicacion neurala

• La comunicacion neurala se fa per mei de l'impulsion nerviosa.
• L'impulsion nerviosa es un senhal electric que transmet d'un punt a l'autre de la neurona e entre las neuronas.
• La transmission de l'impulsion nerviosa dépèn del movement d'ions a travèrs la membrana plasmatica de la neurona.
• La sinapsi es lo punt de contacte entre doas neuronas.
• Los neurotransmetèrs son las moleculas que permeton la transmission del senhal davans la sinapsi.

Lo cervèl

• Lo cervèl es un organ complex e essencial per las foncions superioras del còrs, coma lo pensament, lo movement e lo langatge.
• Es constituit de quatre lòbs: frontal, parietal, temporal e occipital.
• Cada lòb a foncions especificas: lo lòb frontal controla lo movement volontari, lo langatge e lo pensament abstrach; lo lòb parietal es responsable de la percepcion sensoriala, l'orientacion espaciala e l'atencion; lo lòb temporal controla l'audicion, la memòria e las emocions; lo lòb occipital procesa lo visual.

Lo diencefalon

• Lo diencefalon es situat al dintre del cervèl.
• Es constituit de tres partidas: lo talamus, l'hipotalamus e l'epitalamus.
• Lo talamus es un relais per las informacions sensoriales que van del còrs cap al cervèl.
• L'hipotalamus controla lo sistèma endocrin e las foncions essencialas del còrs, coma la temperatura corporeala e lo son.
• L'epitalamus contèn la glanda pineala, que secreta la melatonina, una ormona implicada dins lo cicle circadià.

Lo tronc cérébral

• Lo tronc cérébral es la connexion entre lo cervèl e la mèdula espinala.
• Contèn tres partidas: lo bulb raquidi, lo pont e lo mesencefal.
• Lo bulb raquidi controla las foncions essencialas del còrs, coma la respiracion e lo ritme cardiac.
• Lo pont relèva las informacions entre lo cervèl e la mèdula espinala.
• Lo mesencefal controla lo movement dels uèlhs, lo tonus muscular e las emocions.

Lo cerebèl

• Lo cerebèl es la partida posteriora del cervèl, situada al dessús del tronc cérébral.
• Es responsable del coordinacion del movement, de l'equilibri e de l'aprendissatge motor.

La mèdula espinala

• La mèdula espinala es un cordon nerviós qu'es situat dins lo canal vertebral.
• Transmet las informacions entre lo cervèl e lo còrs.
• A un ròtle important dins los reflexes.
• La mèdula espinala es constituida de matèria grisa (al centre) e de matèria blanca (a la periferia).
• La matèria grisa compren los còrs celullar e las dendritas.
• La matèria blanca compren los axònis mielinizats.

Lo sistèma nerviós periferic

• Lo sistèma nerviós periferic es constituit de doas partidas: lo sistèma nerviós somatic (SNS) e lo sistèma nerviós autonomic (SNA).
• Lo SNS controla lo movement volontari dels muscles esquelètics.
• Lo SNA controla las foncions involuntàrias del còrs, coma la respiracion, la digestion e lo ritme cardiac.

Las sensacions

• Las sensacions donan d'informacions al cervèl sus lo mond exterior e l'interior del còrs.
• Los receptors sensorials son las estructuras que detectan las sensacions.
• Los receptors sensorials se classan en cinq tipes: quimiorceptors, mecanoreceptors, termoreceptors, fotoreceptors e nociceptors.

Lo gust

• Lo gust es una sensacion quimica que detecta las moleculas que se tròban dins la boca.
• Las papilles gustativas son las estructuras que detectan lo gust.
• Las papilles gustativas se tròban sus la lenga, lo palais e la garganta.
• Los receptors gustatius envian d'informacions al cervèl per mei del nervi glossofaringi e lo nervi facial.

L'odor

• L'odor es una sensacion quimica que detecta las moleculas volatilas que se tròban dins l'aire.
• Los receptors olfactius se tròban dins lo teissut olfactiu, situat a l'interior del nas.
• Los receptors olfactius envian d'informacions al cervèl per mei del nervi olfactiu.

L'audicion

• L'audicion es una sensacion mecanica que detecta las ondas sonoras.
• L'oïda es l'organ de l'audicion.
• L'oïda se compausa de tres partidas: l'oïda extèrna, l'oïda mejana e l'oïda intèrna.
• L'oïda extèrna capta las ondas sonoras.
• L'oïda mejana transmet las ondas sonoras a l'oïda intèrna per mei dels ossiclests de l'audicion (malleus, incus e stapes).
• L'oïda intèrna transforma las ondas sonoras en senhals nerviós.

L'equilibri

• L'equilibri es la capacitat de mantenir lo còrs en posicion drecha.
• L'organ de l'equilibri es situat dins l'oïda intèrna.
• Los receptors de l'equilibri s'apèlan las maculas e los cristas ampullarissas.
• Las maculas detectan la position del cap.
• Los cristas ampullarissas detectan los movements de cap.

La vision

• La vision es la capacitat de percebre la lutz.
• L'uèlh es l'organ de la vision.
• L'uèlh se compausa de doas partidas: lo globe ocular e lo nervi optic.
• Lo globe ocular conten la retina, que capta la lutz.
• La retina contèn dos tipes de receptors visuals: los cons (vision en colors) e los bastons (vision en noir e blanc).
• Lo nervi optic transmet las informacions visuals al cervèl.

Aqueste questionari tracta del sistèma nerviós, ont s'exploren las parts del sistèma nerviós central e periferic. Aprendrem tanben las caracteristicas e las foncions de las neuronas e las neuròglias. Aqueste quiz es ideal per a l'estudi dels fonaments del sistèma nerviós.