Kunstgeschiedenis Begrippen Middeleeuwen

De periode in de kunstgeschiedenis die zich uitstrekt van de 3e eeuw tot de 16e eeuw. Deze periode kende geen plotse overgang, sommige jaartallen hebben een symbolisch karakter. De overgang van de 15e naar de 16e eeuw, reeds vroeger in Italië, markeert het einde van de middeleeuwen.

De belangrijkste kenmerken van de kunst uit de middeleeuwen zijn: de invloed van de Latijnse kerk, het Christendom als gemeenschappelijke drijfveer, het doorleven van antieke invloeden en de gebondenheid aan gezaghebbende teksten zoals de kerkvaders en de heilige Schrift.

Een belangrijke periode in de Middeleeuwen die een fundamentele kentering in de verhouding van de mens tot de natuur en het bovenaardse markeert. Kunst blijft essentieel kerkelijk, maar hecht meer waarde aan het alledaagse. Het onvoorwaardelijke geloof wordt vervangen door vroomheid, en de rede en menselijke gevoelens komen meer naar voren. Deze ontwikkeling duurt meer dan twee eeuwen.

De kunst van de vroegchristelijke Ieren tijdens de 4e tot de 10e eeuw. Kenmerkend zijn prachtige handschriften en metaalbewerking.

Een hofkunst die gecentraliseerd is en gebonden is aan één centrum. Kenmerkend is het Karolingisch schrift, met invloeden van het antieke Romeinse schrift. De kunst draagt vaak een politieke lading, zoals pronkhandschriften die als geschenken werden uitgewisseld. De kwaliteit is hoog, met gebruik van kostbare materialen zoals goudblad, perkament en purper. Naast klassieke elementen is er ook een eigentijdse, niet-antieke inbreng te herkennen.

Een gouden altaar uit de Karolingische tijd, gesigneerd door meester Volvinus. Het weerspiegelt het zelfbewustzijn van Karolingische kunstenaars. De voorzijde toont Christus omringd door apostelen. De stijl kenmerkt zich door dieptestreving en illusionistische elementen. Het altaar is een imponerend voorbeeld van goudsmeedkunst.

Miniatuurkunst gemaakt door Spaanse christenen onder islamitische invloed in het Noorden van Spanje, waar een christelijk koninkrijk bleef bestaan.

Een belangrijk type handschrift dat de apocalyps van Johannes becommentarieert door Beatus van Liébana. Het toont de strijd tussen goed en kwaad en de demonen als dienaars van Satan

Een periode die zich uitstrekt van 1050 tot 1230, met een kernperiode tot 1150. Deze periode valt samen met de bloei en verval van de feodale middeleeuwen, de opkomst van de steden en de bloei van de abdijen.

De twee doelen van romaanse gevelbeelden zijn enerzijds om gelovigen aan te manen tot een deugdzaam leven, en anderzijds om op een symbolische manier de vergeving van zonden en de heilsboodschap te belichten.

De romaanse kunstopvatting was didactisch, met een onnatuurlijke uitbeelding van personages. Kenmerkend zijn strakke neuzen, amandelvormige ogen en een strakke stijl. De meeste beelden waren ingewerkt in architectuur, er waren weinig losstaande beelden.

Een borduurwerk dat de slag bij Hastings in 1066 uitbeeldt. Het vertelt het verhaal van Willem de Veroveraar die Engeland binnentrok en de Angelsaksische koning Harold versloeg.

Een symbool van Maaslandse edelsmeedkunst, een doopvont dat door twaalf ossen wordt gedragen, een verwijzing naar de tempel van Salomon. Het symboliseert de kracht van het geloof.

De Maaslandse edelsmeedkunst kenmerkt zich door een organische en beweeglijke lichamelijkheid. De beelden zijn in hoog reliëf in ¾ voorstelling, gelijksoortig aan Romeinse sarcofagen. Er is sprake van een antieke drapé-stijl, maar ook van geschematiseerde elementen, bijvoorbeeld in de weergave van water.

Abt Suger van Saint-Denis was de grondlegger van de gotiek. Hij was verantwoordelijk voor de verbouwing van het koor van de kerk. Glasramen speelden een belangrijke rol in de gotische architectuur, ze transformeerden aards licht naar goddelijk licht. Dit licht werkte symbool voor de gotiek.

Monumentale glasramen uit de 12e eeuw, kenmerkend voor de romaanse stijl. De ensembles passen goed in de architectuur en bestaan uit basiskleuren als blauw, rood, grijs en bruin. De voorstellingen worden begrensd door parellijsten en zijn vaak in medaillons te vinden.

Een nieuwe realistische stijl in de beeldhouwkunst die aan het einde van de 12e eeuw ontstaat in Ile de France. De beelden zijn autonoom en evenwaardig aan de architectuur. De voorstellingen weerspiegelen emotioneel leven en er is sprake van iconografische systematiek.

De hoge gotiek, een stijl die rond 1210-1230 ontstond in Parijs. De stijl kenmerkt zich door een duidelijke schikking in compositie, precieze contourweergave en serene gezichten. De thema's zijn vermenselijkt en er is een groeiend realisme.

Een fase in de gotische architectuur die zich ontwikkelde na de klassieke hoog-gotiek. De timpanen van de klassieke hoog-gotiek zijn verplaatst naar de wimbergen en er is sprake van een strenge, gesystematiseerde stijl. De figuren staan in contrapost met klevende drapering.

De verspreiding van de gotische beeldhouwkunst in de Noordelijke landen in de dertiende eeuw. In Duitsland zijn Westportalen eerder uitzonderlijk, in tegenstelling tot de dubbelkorige kerken elders. De Duitse beeldhouwkunst kenmerkt zich door directe gezichten met pathos in de mimiek en monumentale figuren. Voorbeelden zijn de Adamspoort met vorstenbeelden in Dom Bamberg.

Een tijdperk in kunst en cultuur dat werd gekenmerkt door een hernieuwde belangstelling voor de klassieke oudheid. Dit tijdperk breidde zich uit vanaf de 14e eeuw en resulteerde in een bloeiperiode van kunst, wetenschap en filosofie.

Een belangrijke stijlrichting binnen de Renaissance die zich richtte op de verbeelding en de mystiek. De kunstenaars van deze stroming vonden inspiratie in de klassieke oudheid, maar voegden daar hun eigen interpretatie en mystiek aan toe.

Een periode die volgde op de Renaissance, gekenmerkt door een sterke nadruk op rationele en analytische denken. De wetenschap en technologie maakten grote sprongen, en de kunst werd beïnvloed door deze nieuwe ontwikkelingen.

De kunstvorm die zich richt op de voorstelling van mensen, dieren en landschappen.

Een kunstvorm die zich richt op niet-figuratieve elementen, zoals kleur, vorm en lijn.

Een kunststroming die ontstond in het begin van de 20e eeuw. De expressionisten wilden hun eigen emoties en gevoelens uitdrukken in hun kunstwerken.

Een kunststroming in de eerste helft van de 20e eeuw. De cubisten probeerden de driedimensionale werkelijkheid te reduceren tot geometrische vormen.

Een kunststroming die ontstond in de eerste helft van de 20e eeuw. De surrealisten gebruikten dromen, fantasie en de irrationele wereld als inspiratiebron.

Een kunststroming die ontstond in de tweede helft van de 20e eeuw. Popart werd geïnspireerd door de consumptiemaatschappij en gebruikte afbeeldingen uit reclame, strips en populaire cultuur.