Kunst en Cultuur in de Middeleeuwen
47 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is een aflaat binnen de katholieke kerk?

  • Een sacrament van de verzoening.
  • Een belofte van de aartsengel Gabriël.
  • Een kwijtschelding van straf voor zonden. (correct)
  • Een boetedoening voor zonden.
  • Wat wordt bedoeld met het begrip 'altaarstuk'?

  • Een boek met gebeden en hymnes.
  • Een type religieuze muziekstuk.
  • Een kunstwerk dat op het altaar wordt geplaatst. (correct)
  • Een beschrijving van een religieuze ceremonie.
  • Wat is een bedelorde?

  • Een type kloosterorde die onderwijs en ziekenzorg biedt. (correct)
  • Een orde die uitsluitend in het platteland actief is.
  • Een groep monniken die zich van de samenleving afkeert.
  • Een type kloosterorde die rijkdom zoekt.
  • Wat betekent 'annunciatie'?

    <p>De boodschap van Gabriël aan Maria. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn artes liberales?

    <p>Zeven takken van wetenschap in oude opleidingen. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een cantus firmus?

    <p>Een hoofdmelodie in meerstemmige muziek. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat wordt er bedoeld met een bestiarium?

    <p>Een middeleeuws geïllustreerd manuscript over dieren. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn chansons in de middeleeuwen?

    <p>Liederen van Franse troubadours zonder religieuze inhoud. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een kenmerk van de cisterciënzers?

    <p>Soberheid in navolging van Christus (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat beschrijft een fresco?

    <p>Een schildertechniek op een natte kalklaag (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is typisch voor de gotiek in de architectuur?

    <p>Luchtbogen, spitsbogen en grote raampartijen (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn getijden in de katholieke kerk?

    <p>Officiële gebeden op vaste tijden van de dag (A)</p> Signup and view all the answers

    Welke omschrijving past bij gebrandschilderd glas?

    <p>Gekleurd glas met versmelting van ijzeroxide (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een kenmerken van de Cluniacenzerorde?

    <p>Luxe en rijkdom ter ere van God (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat wordt bedoeld met de term 'contratenor'?

    <p>De tegenstem van de tenor in polyfone muziek (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een halfzuil?

    <p>Een zuil die half in het muurvlak is gebouwd (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een handschrift?

    <p>Een document dat met de hand is geschreven (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van een kapelmeester?

    <p>Een dirigent van een kapel (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat wordt bedoeld met hoofse liefde?

    <p>Aandacht voor een onbereikbare vrouw aan adellijke hoven (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat houdt een kruistocht in?

    <p>Een religieuze strijd om heilige plaatsen te heroveren (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat duidt het begrip 'laatste oordeel' aan?

    <p>De dag waarop God over alle mensen oordeelt (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een kathedraal?

    <p>De eigen kerk van een bisschop in zijn bisdom (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat is lijnperspectief?

    <p>Weergave van ruimte op een plat vlak met een verdwijnpunt (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat omvat liturgie?

    <p>Alle gebeden en rituelen van een kerkdienst (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een luchtboog?

    <p>Een constructie die de druk van het dak afleidt. (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat wordt verstaan onder een martelaar?

    <p>Iemand die voor zijn geloof zijn leven opoffert. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van het middenschip in een kerk?

    <p>Het centrale deel van de kerk dat omgeven is door zijbeuken. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een mirakelspel?

    <p>Een middeleeuws theatergenre met volkse, maar religieuze inhoud. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat kenmerkt melismatische muziek?

    <p>Het zingen van meerdere noten op één lettergreep. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een neumen?

    <p>Een vroege muzieknotatie die het stijgen of dalen van de melodie aangeeft. (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een kenmerken van een opera?

    <p>Muzikaal drama dat zang, tekst en orkest omvat. (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat gebeurt er tijdens de mis?

    <p>Er zijn vaste terugkerende onderdelen waaronder gezongen delen. (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat verwijst het begrip 'passiespel' naar?

    <p>Een toneelspel over het lijden van Christus (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is het doel van een pelgrimstocht?

    <p>Bedevaart naar plaatsen van religieuze betekenis (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat is polyfonie?

    <p>Een muzikale techniek met meerdere zelfstandige melodieën (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een reliëf?

    <p>Een driedimensionale afbeelding die niet helemaal vrijstaand is (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn relieken?

    <p>Overblijfselen van heiligen (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat wordt bedoeld met de term 'renaissance'?

    <p>Een opleving van klassieke idealen en kunst (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat beschrijft de functie van een pijler of kolom?

    <p>Een onderdeel van de draagconstructie (D)</p> Signup and view all the answers

    Wat is de kenmerkende bouwstijl van romaanse architectuur?

    <p>Rondbogen en zware massieve dragende muren (B)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een roosvenster?

    <p>Een rond venster met gebrandschilderde ramen (C)</p> Signup and view all the answers

    Wat houdt de scholastiek in?

    <p>Een verbinding tussen kerkelijke leer en Aristoteles (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is een scriptorium?

    <p>Een schrijfkamer voor het kopiëren van boeken (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat is de functie van steunberen?

    <p>Massieve verzwaring ter versterking van muren (B)</p> Signup and view all the answers

    Welke stembereik heeft een tenor?

    <p>Hogere mannenstem die de melodie vasthoudt (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat betekent de term 'tongewelf'?

    <p>Een gewelf in de vorm van een halve cilinder (A)</p> Signup and view all the answers

    Wat zijn troubadours in de middeleeuwen?

    <p>Rondtrekkende muzikanten met een adellijk repertoire (A)</p> Signup and view all the answers

    Flashcards

    Aflaat

    Een (gedeeltelijke) kwijtschelding van straf voor zonden door de kerk, in ruil voor offers zoals schenkingen of pelgrimstochten.

    Altaarstuk

    Kunstwerk op het altaar, vaak een paneel of veelluik met religieuze voorstellingen.

    Amfitheater

    Een ovaal theater met oplopende zitplaatsen, gebruikt voor gladiatorengevechten en andere spectaculaire evenementen in het Romeinse Rijk.

    Annunciatie

    De aankondiging van de aartsengel Gabriël aan Maria dat zij de moeder van Christus zal worden.

    Signup and view all the flashcards

    Apostel

    De twaalf leerlingen en volgers van Jezus Christus, de eerste verspreiders van het christelijk geloof.

    Signup and view all the flashcards

    Apsis

    Een halfronde nis of uitbouw die het koor van een kerk afsluit.

    Signup and view all the flashcards

    Artes Liberales

    Zeven takken van wetenschap of vakken die onderdeel van het studieprogramma in de oudheid en middeleeuwen waren. Denk aan grammatica, retorica, logica, rekenen, geometrie, astronomie en muziek.

    Signup and view all the flashcards

    Bedelorde

    Een type kloosterorde ontstaan in de dertiende eeuw die zich vestigt in steden en in hun levensonderhoud voorziet door giften in ruil voor diensten zoals onderwijs en ziekenzorg.

    Signup and view all the flashcards

    Cluniacenzers

    Een kloosterorde gesticht in Cluny die bekend stond om zijn luxe en rijkdom, ter ere van God.

    Signup and view all the flashcards

    Cisterciënzers

    Een kloosterorde gesticht in Citeaux die bekend stond om zijn soberheid, in navolging van Christus.

    Signup and view all the flashcards

    Contratenor

    Een hoge mannenstem die overeenkomt met een lage vrouwelijke altstem. Het is de tegenstem van de tenor in de vocale polyfonie.

    Signup and view all the flashcards

    Fresco

    Een muur- of plafondschildering die op een natte kalklaag wordt aangebracht, waardoor de pigmenten in de muur trekken tijdens het drogen.

    Signup and view all the flashcards

    Gebrandschilderd glas

    Gekleurd glas waarop voorstellingen of abstracte patronen zijn aangebracht door ijzeroxide met het glas te laten versmelten. Vaak gecombineerd met glas-in-lood.

    Signup and view all the flashcards

    Halfzuil

    Een zuil die half verzonken in het muurvlak tegen een dragende pijler of muur aan is gebouwd. Ook wel schalk genoemd.

    Signup and view all the flashcards

    Getijden

    Officiële gebeden van de katholieke kerk die op vaste tijden van de dag worden gezegd.

    Signup and view all the flashcards

    Glas in lood

    Een vensterraam bestaande uit gekleurde stukken glas, bijeengehouden door loodlijsten en smalle loodstrips.

    Signup and view all the flashcards

    Heiligverklaring

    Officiële verklaring door de paus voor iemand die voor zijn geloof gestorven is of wonderen deed.

    Signup and view all the flashcards

    Kapelmeester

    Leidinggevende van een kapel, verantwoordelijk voor de muziek.

    Signup and view all the flashcards

    Komedie

    Een drama met een vrolijke toon, volkse humor en vaak een goed einde.

    Signup and view all the flashcards

    Kathedraal

    De eigen kerk van de bisschop in zijn bisdom.

    Signup and view all the flashcards

    Kruistocht

    Internationale tochten met ridders, gericht op het verspreiden van het christendom.

    Signup and view all the flashcards

    Laatste Oordeel

    De dag waarop God over alle mensen oordeelt.

    Signup and view all the flashcards

    Lijnperspectief

    Het kunstmatig voorstellen van ruimte op een plat vlak.

    Signup and view all the flashcards

    Liturgie

    Alle gebeden en rituelen tijdens een kerkdienst.

    Signup and view all the flashcards

    Rondboog

    Halfronde boog die de bovenkant vormt van een poort, raam of gewelf. Veel gebruikt in de klassieke oudheid door de Romeinen en in de middeleeuwen in romaanse kerken.

    Signup and view all the flashcards

    Scholastiek

    Een filosofische praktijk op middeleeuwse scholen en universiteiten waarin een verbinding wordt gemaakt tussen de leer van de kerk en filosofen uit de Oudheid, met name Aristoteles.

    Signup and view all the flashcards

    Scriptorium

    Schrijfkamer, ruimte waar boeken in een klooster worden gekopieerd en bewaard.

    Signup and view all the flashcards

    Sinopia

    Voortekening of schets als basis voor een fresco schildering. Het woord synopsis is hiervan afgeleid.

    Signup and view all the flashcards

    Skeletbouw

    Constructiewijze toegepast vanaf de gotiek waarbij gewicht gedragen wordt door een geraamte en muren alleen dienen om ruimtes te scheiden.

    Signup and view all the flashcards

    Steunbeer

    Massieve verzwaring ter versterking van de muur om de zijwaartse druk van gewelven, luchtbogen of daken op te vangen.

    Signup and view all the flashcards

    Syllabisch

    Een syllabe is een lettergreep. In syllabische vocale muziek wordt per lettergreep slechts één noot gezongen.

    Signup and view all the flashcards

    Tenor

    De stem die de melodie vasthoudt (vasthouden = tenere). Hoge mannelijke zangstem.

    Signup and view all the flashcards

    Luchtboog

    Een constructie aan de buitenkant van een kerk, vaak in de vorm van een boog of halve boog, die de druk van gewelven en het dak moet afleiden.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een palazzo?

    Een groot, prestigieus gebouw in Italië, dat fungeert als woon- en werkpaleis voor invloedrijke families of als hoofdkwartier voor instellingen.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een passiespel?

    De passionele vertelling van Jezus' kruisiging, vaak in de vorm van toneelspel.

    Signup and view all the flashcards

    Manuscript

    Documenten die met de hand zijn geschreven voor de uitvinding van de boekdrukkunst. Handschriften gebundeld tot een boek noemen we ‘codex’.

    Signup and view all the flashcards

    Martelaar

    Iemand die wordt geëerd omdat hij leed en stierf voor zijn geloof of overtuiging. De katholieke kerk verklaarde martelaren die stierven tijdens de christenvervolging in het Romeinse Rijk heilig.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een pelgrimstocht?

    Een bedevaartsreis naar plaatsen waar heilige relikwieën bewaard worden of waar een goddelijk wonder heeft plaatsgevonden.

    Signup and view all the flashcards

    Melismatisch

    In de eenstemmige vocale muziek: het zingen van meerdere noten op één lettergreep.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een pijler of kolom?

    Een smalle verticale versteviging in een muur, die dient als onderdeel van de draagconstructie. Kan rond (halfzuil) of plat (pilaster) zijn.

    Signup and view all the flashcards

    Middenschip

    In een kerk met een kruisvormige plattegrond, is het middenschip het deel van de kerk dat in de lengte-as is gebouwd en omgeven wordt door de zijbeuken.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is polyfonie?

    Een muziektechniek waarbij meerdere melodieën tegelijkertijd worden gespeeld, waardoor een gelaagde en rijke klank ontstaat.

    Signup and view all the flashcards

    Mirakelspel

    Middeleeuws theatergenre met volkse, maar religieuze inhoud. Werd niet in de kerk gespeeld en was niet rechtstreeks op Bijbelverhalen gebaseerd.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een processie?

    Een plechtige kerkelijke optocht met heilige voorwerpen, vaak als onderdeel van een viering of als onderdeel van een boeteproces.

    Signup and view all the flashcards

    Mis

    Liturgie of dienst in de rooms-katholieke kerk met vaste terugkerende onderdelen, waaronder delen die gezongen kunnen worden. Denk aan het Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus en Agnus Dei.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een psalm?

    Een lied uit de Bijbel (Oud Testament) dat gezongen wordt in kerken of in huiselijke kring.

    Signup and view all the flashcards

    Mysteriespel

    Toneelspelen gebaseerd op Bijbelverhalen of op het leven van heiligen, gespeeld buiten de kerk.

    Signup and view all the flashcards

    Wat is een reliëf?

    Een driedimensionale gebeeldhouwde afbeelding die niet volledig vrijstaand is. Meestal heeft het een vlakke achterkant.

    Signup and view all the flashcards

    Study Notes

    Aflaat

    • Een gedeeltelijke kwijtschelding van straf voor zonden in de katholieke kerk
    • Gegeven in ruil voor schenkingen of pelgrimstochten

    Altaarstuk

    • Kunstwerk geplaatst op het altaar
    • Vaak een paneel of veelluik met heiligen of Bijbelse voorstellingen

    Amfitheater

    • Ovaal theater met oplopende zitplaatsen (tribune)

    Annunciatie

    • Letterlijke aankondiging van de engel Gabriël aan Maria
    • dat zij moeder van Christus zal worden

    Apostel

    • Een van de twaalf leerlingen van Christus
    • Eerste verspreiders van het christelijke geloof

    Apsis

    • Halfronde nis of uitbouw aan het einde van de kerk

    Artes Liberales

    • Letterlijk: de vrije kunsten
    • Zes vakken in de oudheid en middeleeuwse studie

    Bedelorde

    • Type kloosterorde van de 13e eeuw
    • Vestiging in steden, zelfvoorzienend met giften
    • Diensten aan de stad als onderwijs en zorg

    Bestiarium

    • Geïllustreerd manuscript
    • Dieren, planten, mythische wezens
    • Gebaseerd op klassieke en Bijbelse bronnen

    Cantus Firmus

    • Hoofdmelodie in meerstemmige muziek

    Chanson

    • Termijn voor niet-religieuze Franse liederen
    • Tegenwoordig een meer algemene term

    Cisterciënzers

    • Kloosterorde gesticht in Citeaux
    • Soberheid, liturgie, en bouwstijl is kenmerkend

    Cluniacenzers

    • Kloosterorde gesticht in Cluny
    • Luxe en rijkdom gericht op God
    • Kenmerkend voor hun leefwijze, liturgie en bouwstijl

    Contra-tenor

    • Hoge mannenstem, overeenkomstig met een lage altstem

    Fresco

    • Muur- of plafondschildering op natte kalklaag
    • Pigmenten trekken in de muur bij droging

    Gebrandschilderd Glas

    • Gekleurd glas met voorstellingen of abstracte patronen
    • Gebruikt in combinatie met glas-in-lood

    Getijden

    • Officiële gebeden van de katholieke kerk
    • Op vaste tijden van de dag

    Gilde

    • Samenwerkingsverband van ambachtslieden met hetzelfde beroep

    Glas in lood

    • Vensterraam met gekleurde stukken glas en loodlijsten

    Gotiek

    • Laat-middeleeuwse stijl in de architectuur en beeldende kunst.

    Gregoriaans

    • Een onbespeelde, eenstemmige Latijnse kerkgezang

    Halfzuil

    • Zuil die gedeeltelijk verzonken is in een muur

    Handschrift

    • Document geschreven voor de uitvinding van de boekdrukkunst

    Heiligverklaring

    • Officiële verklaring dat iemand martelaar voor het geloof was

    Hoofse Liefde

    • Middeleeuwse aandacht voor de verering en liefde voor een dame

    Kapelmeester

    • Leider van een kapel, dirigent

    Kapiteel

    • Kopstuk van een zuil, pijler of pilaster

    Kathedraal

    • Kerk van een bisschop, ook wel dom genoemd

    Komedie

    • Drama met een vrolijke toon, onderscheidend van tragedies

    Kruistocht

    • Internationale reizen (11e-13e eeuw) van ridders
    • Om het christelijke geloof te verspreiden en Jeruzalem te heroveren

    Laatste Oordeel

    • Dag van het oordeel van God over alle mensen, zowel levenden als gestorven

    Lijnperspectief

    • Weergave van ruimte op een vlak
    • Gebaseerd op één of meerdere 'vluchtpunten'

    Liturgie

    • Gebeden, rituelen en handelingen van een kerkdienst

    Liturgisch Drama

    • Uitbreiding van rituelen in de kerk met dialogen en theater

    Luchtboog

    • Bouwconstructie in de vorm van een boog, halve boog
    • Ondersteuning van de druk uit gewelven en daken

    Manuscript

    • Geschreven document voor de boekdrukkunst
    • Gebundeld tot een codex

    Martelaar

    • Persoon die voor zijn of haar geloof gestorven is

    Melismatisch

    • Zingen van meerdere tonen op één lettergreep

    Middenschip

    • Centraal gedeelte van een kruisvormige kerk

    Mirakelspel

    • Middeleeuws toneelgenre, vaak religieus van aard

    Mis

    • Liturgie of dienst in de katholieke kerk

    Mysteriespel

    • Toneelspel, gebaseerd op Bijbelverhalen of heiligenlevens

    Mystiek

    • Streven naar vereniging met God

    Neumen

    • Vroege vorm van muzieknotatie

    Opera

    • Muzikaal drama voor zang en orkest

    Palazzo

    • Groot, prestigieus gebouw in Italië, vaak een woon- en werkpaleis

    Passie

    • Verhaal over het lijden en sterven van Christus

    Passiespel

    • Toneelspel, vooral in de late Middeleeuwen en vroegrenaissance
    • Lijden en kruisiging van Christus

    Pelgrimstocht

    • Bedevaartstocht naar een heilige plaats

    Pijler/Kolom

    • Smalle, verticale versteviging in een muur

    Polyfonie

    • Meerstemmige compositietechniek

    Processie

    • Plechtige kerkelijke optocht

    Psalm

    • Lied in de Bijbel (Oude Testament), meestal gezongen in de kerk

    Reliëf

    • Driedimensionale gebeeldhouwde afbeelding, niet geheel vrijstaand

    Reliek

    • Overblijfsel van een heilige

    Renaissance

    • Opleving van klassieke idealen en kunst in de 14e eeuw
    • Studie en wetenschap staan hoog in aanzien

    Romaans

    • Bouwstijl van de 11e en 12e eeuw in Europa
    • Gebaseerd op vroegere Romeinse bouwkunst met rondbogen en zware muren

    Rondboog

    • Halfronde boog, vaak in kerken

    Roosvenster

    • Rond venster met gebrandschilderde ramen, vaak deel van een portaal

    Scholastiek

    • Filosofische praktijk in middeleeuwse scholen en universiteiten
    • Verbinding tussen geloof en filosofen uit de Oudheid

    Scriptorium

    • Schrijfkamer in een klooster waar boeken werden gekopieerd

    Sinopia

    • Voortekening of schets als basis voor een fresco

    Skeletbouw

    • Constructiewijze vanaf de gotische stijl, met een geraamte en lichte wanden

    Steunbeer

    • Massive ondersteuning ter versterking van de muren en daken

    Syllabisch

    • Een lettergreep met één noot in vocale muziek

    Tenor

    • Zangstem die de melodie vasthoudt

    Timpaan

    • Halfcirkelvormig of driehoekig vlak

    Tonggewelf

    • Gewelf in de vorm van halve cilinder

    Troubadour

    • Zanger in de middeleeuwen, vaak over liefdesonderwerpen

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Multimedia 4.2 Begrippen PDF

    Description

    Test je kennis over belangrijke concepten binnen de katholieke kerk en middeleeuwse kunst. Deze quiz behandelt termen zoals aflaat, altaarstukken, en gotische architectuur. Ontdek hoe deze elementen de cultuur van de middeleeuwen vormgaven.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Browser