Untitled

Saith Math o Fwyd

• Mae carbohydradau, brasterau a phroteinau i gyd yn darparu egni i gelloedd weithredu. Defnyddir nhw mewn trefn o garbohydradau, yna braster, yna protein os oes angen.
• Mae braster yn cynnwys mwy o egni na charbohydradau.

McGriddles

• Mae un McGriddles yn cynnwys 445 o galorïau.
• Daw tua 50% o egni o McGriddles o garbohydradau.
• Mae 1 gram o fraster yn cynnwys tua 4 gwaith cymaint o egni â 1 gram o siwgr.
• Byddai'n cymryd 1 awr o loncian i losgi egni sy'n cyfateb i un McGriddles.

Trefn ymwneud a Phwysau

• Dylai unigolion sydd angen magu pwysau fwyta mwy o galorïau nag y maent yn ei losgi.
• Storiwyd gormod o egni ar ffurf braster, gan arwain at fagu pwysau.
• Dylai unigolion sydd angen colli pwysau losgi mwy o galorïau nag y maent yn ei fwyta.
• Mae corff yn defnyddio energie wedi'i storio i wrthbwyso'r diffyg calorig, gan arwain at golli pwysau.

Cymeriant Calorig Dyddiol a Argymhellir

• Mae'r cymeriant calorig dyddiol cyfartalog a argymhellir ar gyfer dynion rhwng 18 a 49 oed yn amrywio o 2420 i 3278 kcal, yn seiliedig ar lefel gweithgaredd.
• Mae'r cymeriant calorig dyddiol cyfartalog a argymhellir ar gyfer menywod rhwng 18 a 49 oed yn amrywio o 1955 i 2280 kcal, yn seiliedig ar lefel gweithgaredd.

Carbohydradau

• Mae carbohydradau yn cynnwys carbon + dŵr.

Rôl Carbohydradau

• Carbohydradau yw prif ffynhonnell egni.
• Mae celloedd yn defnyddio carbohydradau trwy resbiradaeth i gynhyrchu egni.
• Mae gormod o garbohydradau'n cael eu trosi'n glycogen (math o amlsacarid) neu fraster i'w storio.
• Mae waliau cell cryf planhigion yn cynnwys seliwlos (math o amlsacarid) sy'n cefnogi planhigion.

Lipidau (Brasterau)

• Mae moleciwl braster yn cynnws glycerol + 3 asid brasterog.
• Mae brasterau'n rhyddhau egni, sydd tua ddwywaith yr egni a ryddheir gan garbohydradau.
• Mae gormod o fraster yn cael ei storio o dan y croen ar gyfer insiwleiddio.
• Amgylchynu braster dorgannau ar gyfer amddiffyn.
• Syntheseiddio lipidau bilenni cell ac rhai hormonau.

Proteinau

• Mae moleciwla protein yn cynnwys nifer o asidau amino.
• Fform amino andwy dros dorgannau sy'r afu.

Rôl Proteinau

• Gellir defnyddio proteinau i greu celloedd newydd, pilennau cell, cytoplasm, cyhyrau a'r croen.
• Ffurfio gwrthgyrff, sy'n defnyddio i ymladd germaniau ymosodol a diogelu iechyd.
• Gelwir proteinau yn ensymau, sy'n cyflymu adweithiau cemegol o fewn celloedd.
• Ffurfiwch hormonau, sylweddau sy'n rheoleiddio swyddogaethau'r corff.
• Ffurfiu ocsihemoglobin, sy'n cludo ocsigen mewn celloedd gwaed coch.
• Os bydd diffyg carbohydradau a brasterau ar y corff dynol, caiff proteinau eu dadelfennu i egni rhyddhau.

Ffibr Dietegol

• Daw ffibr dietegol yn bennaf o waliau cell planhigion.
• Ni all pobl dreulio ffibr dietegol, felly mae'n cael ei ysgarthu o'r corff.

Rôl Y Ffibr Dietegol

• Mae ffibr dietegol yn cynyddu swmp bwyd yn y llwybr treulio.
• Mae ffibr dietegol yn ysgogi'r coluddion, gan wthio bwyd ymlaen, atal rhwymedd.

Fitaminau

• Ni all fitaminau ddarparu egni.
• Gall fitaminau reoleiddio metaboledd, gan gadw'ch corff yn iach. (dim ond ychydig bach sydd angen)
• Gellir dosbarthu fitaminau yn rhai sy'n hydawdd mewn dŵr ac yn hydawdd mewn braster.

Diffyg Fitaminau

• Mae diffyg fitamin A yn gallu arwain at xerophthalmia.
• Mae diffyg fitamin C yn gallu arwain at scurvy (mae deintgig yn mynd yn fregus, yn goch ac yn gwaedu, ac mae clwyfau'n iacháu'n araf).
• Mae diffyg fitamin D yn gallu arwain at rickets.

Mwynau

• Ni all mwynau ddarparu egni.
• Gall mwynau reoleiddio metaboliadau, gan gadw'ch corff yn iach. (Angen dimond ychydig bach)
• Ffurfio dorgannau corff gwahanol. Gall diffyg tymor hir mwynau arwain at glefydau diffyg maeth.

Rôl Mwynau

• Mae calsiwm yn ffurfio esgyrn a dannedd. Mae Diffyg o calsiwm yn arwaun i rickets.
• Mae Haearn yn ffurfio heoglobin. Mae diffyg o Haearn yn creu anemia.

Dŵr

• Dŵr yw prif elfen organebau byw.

Pwysigrwydd Dŵr

• Gall dŵr doddi llawer iawn o gyfansoddion, gan ganiatáu i adweithiau ddigwydd a chludo sylweddau o fewn y corff.
• Gall dŵr wanhau gwastraff a thocsinau yn y corff, gan leihau niwed i'r corff.
• Mae dŵr yn amsugno llawer iawn o egni wrth anweddu, felly mae chwysu yn helpu i reoleiddio tymheredd.

Profion Bwyd: Profion carbohydrad

• Ychwanegwch 3 diferyn o doddiant starts ar deilsen seramig wen dyllog. Ychwanegwch 3 diferyn o ïodin wedyn. Os ydyw y cymysgedd yn troi o melyn-brown i glas-ddu mae starch yn bresennol.
• I wirio am glwcos gan ddefnydio stribedi glwcos. Ychwanegwch 1 diferi o doddiant glwcos ar y stibr. Arsylwi ar y lliw. Cymharer â'r siart lliw i ddod o hyd i nifer y glwcos.

Profion braster

• O fewn papur hidlo marcio braster ac olew. Ychwanegwch 1 diferi i pob marciwr. Ar ôl 30 munud arsyliwch ar y papurau yn erbyn y goleudy. Bydd marciwr y braster yn ymddangos yn dryloyw.

Profion protein

• Ychwanegwch un diferi o doddiant protein ar stribedi'r protein. Arsyliwch ar y lliw. Cyferbyniwch gyda'r siart.

Profi fitamin C.

• Ychwanegwch 1 ml o ateb DCPIP 0.02% ar diwb test. Gan defnydio dropper, ychwanegwch defereynau o fitamin C am 0.02% ar y DCPIP. Pan mae y datrysiad yn diflannu, stopiwch y titradiad a cofnodi cyfaint y defereynau fitamin C.
• Pan gaiff vitman C ei ychwanegu, mae lliw doddiant DCPIP yn troi o las i ddi-liw.

Diet cytbwys

• Mae dietau cytbwys yn cynnwys y saith math o fwyd, mewn dognau a chymarebau cywir.
• Dylai dietau cytbwys gytbwys gynnwys grawnfwydydd, llawer iawn o lysieuau, dognau priodol o gig, pysgod, wyau, ffa a cynhyrchion amgen, laeth ac eilyddion llaeth, a dim ond dognau bach o frasterau, olewau, halen a siwgr.