Kriza e Perandorisë Osmane dhe Reformat Tanzimat

Kriza e Perandorisë Osmane dhe Reformat Tanzimat

• Perandoria Osmane përjetoi një krizë të madhe në fillim të shekullit XIX, e shkaktuar nga humbjet në luftërat kundër Rusisë, Austrisë dhe Francës, si dhe nga kryengritjet kombëtare në Ballkan.
• U quajt "e sëmura e Bosforit" për shkak të krizës së saj të thellë.

Reformat e Sistemit të Ri

• Perandoria Osmane u përpoq të dalë nga kriza me zbatimin e reformave, me ndihmën e ekspertëve evropianë.
• Sulltan Selimi II filloi reformat, të njohura si "Sistemi i Ri", ku ushtria riorganizua sipas modelit evropian dhe u morën masa për të luftuar korrupsionin dhe nepotizmin.
• Sulltan Mahmuti II sqaroi hesapet me pashallarët dhe eliminoi gardën e jeniçerëve në 1826, si pjesë integrale e reformave.

Reforma Tanzimat

• Sulltan Abdyl Mexhidit, me ndihmën e Francës dhe Anglisë, ndërmori reformat Tanzimat, të cilat synonin të ngritnin ekonominë dhe të ruanin njësinë territoriale të Perandorisë Osmane.
• Dekreti i Gjylhanes, i shkruar nga Veziri i Madh Mustafa Reshit Pasha, shënoi fillimin e kësaj periudhe reformuese.
• Sipas Tanzimatit, të gjithë qytetarët e perandorisë gëzonin të njëjta të drejta, pavarësisht fetë, kombësisë ose racës.
• Në vitin 1840, u zbatua një reformë fiskale që organizonte taksat.
• U fillua reforma gjyqësore me kod penal dhe civil, por hasi në rezistencë për shkak të ligjit të sheriatit.
• Hatiumajumi (1856) përshkruar një reformë të përsëritur të reformave të vitit 1839, e zhvilluar në prag të Kongresit të Parisit.
• Reorganizimi administrativ i vitit 1864 ndau perandorinë në vilajete.

Rezistenca dhe Pavarësia e Popujve të Ballkanit

• Popujt e Ballkanit, të pavendosur me zbatimin e reformave dhe të ndikuar nga iluminizmi dhe Revolucioni Francez, bënë kryengritje për pavarësi.
• Kryengritjet serbe (1804, 1814), greke (1821), dhe rumune (1848-1857), ishin pjesë e përpjekjeve për të çliruar nga Perandoria Osmane.
• Perandoria Osmane u përpoq t'i shtypte kryengritjet me dhunë.

Pasojat e Pavarësisë

• Kombet e pavarura në Ballkan që u shkëputen nga Perandoria Osmane vuajtën nga mungesa e zhvillimit në të gjitha aspektet, për shkak të sundimit të egër osman dhe organizimit të dobët shtetëror.

Ky kuiz trajton krizën e thellë të Perandorisë Osmane në shekullin XIX dhe përpjekjet për reforma, përfshirë reformat e Sistemti të Ri dhe Reformën Tanzimat. Rreth këtyre ngjarjeve, një fokus i veçantë i jepet ndërhyrjeve të fuqive evropiane dhe ndikimit të tyre në reorganizimin e ushtrisë dhe administratës.