Kırmızı Kan Hücreleri ve Fonksiyonları

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Kırmızı kan hücreleri hangi süreçle ATP üretir?

Fermentasyon

Krebs döngüsü

Oksidatif fosforilasyon

Glikoliz (correct)

Kırmızı kan hücrelerinin yaşam süresi ne kadardır?

60 gün

120 gün (correct)

90 gün

150 gün

Kırmızı kan hücreleri nerede üretilir?

Kemik iliği (correct)

Karaciğer ve dalakta

Akyuvar hücrelerinde

Böbreklerde

Hemoglobin hangi maddelerden oluşur?

Protein ve metal iyonu (A) Signup and view all the answers

Hemoglobinin karbondioksite bağlanma kapasitesi oksijenden ne kadar fazladır?

200 kat (B) Signup and view all the answers

Hangi hücre türü kemik iliğindeki büyük hücrelerin parçalanmasıyla oluşur?

Trombositler (C) Signup and view all the answers

Karboksihemoglobin neden toksik etkilidir?

Beyin fonksiyonlarına zarar verir. (A) Signup and view all the answers

Hangi durumda monositlerin sayısının arttığı gözlemlenir?

Sıtma (B) Signup and view all the answers

Anemi ne anlama gelir?

Eritrosit sayısının veya hemoglobin miktarının normalden düşük olması. (B) Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi trombositlerin görevlerinden biri değildir?

Mikroorganizmaları fagosite etmek (C) Signup and view all the answers

Trombositlerin yaşam süreleri sona erdikten sonra nerede parçalanır?

Dalak ve karaciğerde (A) Signup and view all the answers

Hemoglobin yokluğunda hücreler yeterli oksijen alabilmek için ne olması gerekir?

Kan akışının 75 kat hızlanması. (D) Signup and view all the answers

Hemoglobinin oksijen taşıma kapasitesi ne kadar artırır?

75 kat. (D) Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi kan hücreleri arasındaki yanlış eşleştirmedir?

Trombositler - Çekirdekli hücreler (B) Signup and view all the answers

Anemi durumunda hangi özellik doğrudur?

Eritrosit sayısı veya hemoglobin miktarı düşer. (C) Signup and view all the answers

Anemi durumunda kalp nasıl etkilenir?

Kalbin iş yükü artar. (A) Signup and view all the answers

Eritrosit sayısının azalmasına hangi durumlar sebep olabilir?

Kanamalar ve kemik iliği hastalıkları (A) Signup and view all the answers

B12 vitamini yetersizliği ve Fe2+ eksikliği neyi tetikler?

Anemi gelişimini (D) Signup and view all the answers

Akyuvar hücreleri hangi işlevi yerine getirir?

Mikroorganizmaları fagosite eder. (A) Signup and view all the answers

Akyuvar hücreleri ile ilgili hangisi doğrudur?

Vücuda giren antijenlere karşı antikor üretirler. (C) Signup and view all the answers

Rh faktörü hangi durumlarda pozitif veya negatif olarak belirlenir?

Alyuvarların zarındaki Rhesus proteini varlığı (C) Signup and view all the answers

Rh- birine Rh+ kan verilirse hangi sonuç meydana gelir?

Antikor oluşumu gerçekleşir (C) Signup and view all the answers

İkinci kez Rh+ kan verilmesi durumunda hangi risk söz konusudur?

Hayati risk artar (C) Signup and view all the answers

Hangi durumda Rh faktörü negatife dönüşmez?

Rh+ kan verilmesi (D) Signup and view all the answers

Rh faktörünün belirlenmesinde hangi madde dikkate alınmaz?

Antikorların türleri (B) Signup and view all the answers

Antijen ve antikor arasındaki fark nedir?

Antikor, yabancı maddelerin tanınmasını sağlar. (A), Antikor, vücuda giren yabancı maddelere verilen isimdir. (C) Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi pasif bağışıklık örneğidir?

Anne sütü ile geçen antikorlar (A) Signup and view all the answers

Bağışıklık sisteminin temel organları arasında hangisi yer almaz?

Böbrek (A) Signup and view all the answers

Hangisi bağışıklık sisteminin bozulmasında etkili bir faktör değildir?

Düzenli egzersiz (A) Signup and view all the answers

Alerji nedir?

Bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılık göstermesidir. (A) Signup and view all the answers

Study Notes

Kan Fizyolojisi

Kan, ekstrasellüler sıvının (hücre dışı sıvısı) bir parçasıdır.
Plazma adı verilen bir sıvı ortam içinde kan hücreleri (eritrosit, lökosit, trombosit) süspansiyon halinde bulunur.
Damar sistemini dolduran ve kalbin pompa gücüyle vücudu dolaşan bir dokudur.
Doğum öncesi, mezenşim hücreleri, karaciğer, dalak ve kemik iliği kan oluşumuna katkı sağlar.
Doğum sonrası, kan oluşumu sadece kemik iliğinde gerçekleşir.

Kanın Görevleri

Taşıma: Besin, atık, solunum gazları, hormonlar, enzimler ve nörotransmitterleri taşır.
Düzenleme: Vücut sıcaklığı, su ve pH oranlarını düzenler.
Savunma: Akyuvarlar ve antikorlar vücuda giren yabancı maddeleri etkisiz hale getirir.
Koruma: Fibronojen yaralanmalarda pıhtılaşmayı sağlar ve heparin damar içindeki pıhtılaşmayı önler.

Kanın Bileşenleri

Kan dokusu, hücre (%45) ve plazma (%55) sıvısından oluşur.
Plazma ağırlıklı olarak su (%91), protein (%7) ve diğer çözünmüş iyonlardan oluşur.
Proteinler: Albumin, globulin, fibronojen ve protrombin.
Kan hücreleri: Eritrositler (alyuvarlar), lökositler (akyuvarlar) ve trombositler (kan pulcukları) gibi gruplar halinde incelenir.

Alyuvar Hücreleri (Eritrosit)

Organizmada eritrosit yapımı (oluşumu) hipoksi (dokularda oksijen azalması) ile uyarılır.
Alyuvarlar, hemoglobin sayesinde vücut için gerekli olan solunum gazlarını taşır.
Yeni oluştuklarında çekirdekli, olgunlaşınca çekirdeklerini kaybederler.
Mitokondrileri yoktur, bu yüzden taşıdıkları oksijeni kullanmazlar.
Glikoliz yoluyla ATP üretirler.
Yaşam süreleri 120 gündür. Karaciğer ve dalakta parçalanırlar. Embriyo döneminde karaciğer ve dalakta, ergin döneminde kemik iliğinde üretilirler.

Hemoglobin

Protein ve metal iyonlarından oluşan bir solunum pigmentidir.
Oksijen bağlandığında kırmızı renkte olur.
Karbon dioksite bağlanma kapasitesi oksijenden çok daha yüksektir.
Karboksihemoglobin, beyin fonksiyonlarına zararlıdır.
Hemoglobin, insan kanının oksijen taşıma kapasitesini 75 kat arttırır.

Anemi (Kansızlık)

Eritrosit sayısı veya hemoglobin miktarının düşük olması anemi olarak tanımlanır.
Anemi kalp debisini artırır ve kalbin iş yükünü yükseltir.
Eritrosit sayısı kanamalarda ve kemik iliği hastalıklarında azalabilir.
B12 vitamini yetersizliği ve Fe2+ eksikliği anemiye neden olabilir.

Akyuvar Hücreleri (Lökosit)

Mikroorganizmaları fagosite ederek yok ederler.
Bazıları vücuda giren antijenlere karşı antikor üretir.
Renksizdirler, çekirdekli ve hareketlidirler. Kılcal damarlardan geçerler.
Hasarlı dokuları fagosite ederek yok ederler.
Granüllü ve granülsüz olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Granüllü Akyuvarlar

Vücut savunmasında görevlidirler.
Nötrofiller: Ölü hücreleri ve bakterileri fagosite eder.
Eozinofiller: Parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlarda ve alerjik reaksiyonlarda vücudu korur.
Bazofiller: Mikroorganizmaların veya yaralanmaların neden olduğu iltihaplara karşı korur. Histamin ve heparin salgılarlar.

Granülsüz Akyuvarlar

Sitoplazmalarında granül taşımazlar.
Lenfositler: Yabancı maddelere karşı B ve T bağışıklık hücrelerine dönüşürler. Karaciğer ve kemik iliğinde oluşurlar. Sinir dokuda bulunmaz. Güneş yanıklarında ve verem gibi hastalıklarda artış gösterir.
Monositler: Makrofajlara dönüşürler ve ömürleri tükenmiş doku ve hücreleri veya mikroorganizmaları fagosite eder. Sıtma, tifo gibi hastalıklarda sayıları artar.

Trombositler (Kan Pulcukları)

Kemik iliğinde büyük hücrelerin parçalanmasıyla oluşur.
Çekirdekleri yoktur.
Kanın pıhtılaşmasını sağlar.
Yaşam süreleri bitince karaciğer ve dalakta parçalanırlar.

Kanın Pıhtılaşması

Damar yaralanması gibi durumlarda kan kaybını önlemek için kan pıhtılaşır. Hemofili, kanın pıhtılaşmaması hastalığıdır.
Pıhtılaşmaması halinde ölüm meydana gelebilir.
Kanın pıhtılaşmasını protrombin ve fibronojen proteinleri sağlar.
Heparin, kanın damar içindeki pıhtılaşmasını engeller.

Kan Pıhtılaşma Aşamaları

Damarlar zarar gördüğünde kasılır ve kan geçişi yavaşlar.
Trombositler, kesik yerdeki kollojen liflere yapışarak kanın dışarı akmasını engeller.
Tromboplastin, inaktif protrombini trombine dönüştürür.
Trombin, fibrinojeni fibrine dönüştürür.
Fibrinler ağ oluşturur ve hücrelerin dışarı çıkışını engeller.

Kan Grupları

Alyuvarların zarındaki protein yapılarına göre belirlenir (A veya B proteini).
Zardaki glikoproteinlere antijen denir.
Kan plazmasındaki antijenlere karşı savunma sistemi antikor üretir.
Kan alışverişinde vericinin antijenine, alıcının ise antikorlarına bakılır.

Rh Faktörü

Alyuvarların zarlarındaki Rhesus (Rh) proteininin varlığıyla belirlenir.
Rh+ ise Rh faktörü pozitif, Rh- ise Rh faktörü negatiftir.
Rh- birine Rh+ kan verilmesi antikor oluşumuna neden olur. İkinci bir Rh+ transfüzyonunda antikorlar alyuvarları çökerterek ölüme yol açabilir.

Lenf Sistemi Fizyolojisi

Vücutta kan dolaşımıyla birlikte lenf dolaşımı da mevcuttur.
Lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf düğümleri lenf dolaşımını oluşturur.
Lenf sıvısı renksizdir ve alyuvar hücreleri içermez.
Kılcal damarlardan başlar ve toplar damarlara ulaşır.
Yavaş akış gösterir ve vücuttan kalbe doğru akar.

Lenf Sistemi

Dokulardaki sıvı lenf kılcallarıyla alınır ve kan dolaşımına verilmez ise dokuda sıvı birikerek ödeme neden olur.
Lenf damarlarının birleştiği yerler lenf düğümleridir. Bademcikler, kasıklar, boyun ve koltuk altlarında yoğunlaşırlar.
Lenf düğümleri, fagositoz yapan akyuvarları üreterek lenf sıvısındaki mikroorganizmaların vücuda girmesini engeller.
Enfeksiyon durumlarında şişerler.

Lenf Sisteminin Görevleri

İnce bağırsaktan emilen yağ asitleri ve gliserolün dolaşıma katılmasını sağlar.
Lenfositlerin (B ve T) oluşumunu ve olgunlaşmasını sağlar.
Vücudu mikroorganizmalara karşı korur.

Bağışıklık Sistemi

Hayatımızı sağlıklı bir şekilde sürdürmemizi sağlayan sistemdir.
Vücudumuza giren mikroorganizmalara karşı gösterilen direne bağışıklık denir.
Vücuda giren yabancı maddelere antijen, bağışıklık sisteminin oluşturduğu maddelere antikor denir.
Bağışıklık sistemini dalak, kemik iliği, timüs, karaciğer ve lenf düğümleri oluşturur.

İnsanda Bağışıklık

Doğal bağışıklık (doğuştan gelen), sonradan kazanılmış bağışıklık (doğduktan sonra kazanılan).
Aktif bağışıklık (hastalık geçirilmesi veya aşılama ile kazanılır).
Pasif bağışıklık (hastalığa karşı antikorların verilmesi ile veya anne sütü/plasenta yoluyla kazanılır).

Bağışıklık Sisteminin Tepkileri

Alerji (bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılığı).
Kan uyuşmazlığı (annede Rh olduğu durumlarda).
Doku ve organ nakilleri (bağışıklık sistemini susturmak için ilaçlar kullanılır).
Bağışıklık sistemi hastalıkları (örneğin MS gibi, bağışıklık sistemi kendi hücrelerine saldırır).

Bağışıklık Bozulmasında Etkili Olan Faktörler

Bağışıklık sistemini oluşturan organların yapısal ve işlevsel bozuklukları.
Bağışıklık sistemi hücrelerinin doğuştan gelen eksiklikleri.
Kimyasal maddeler, ilaçlar, X ışınları, kanser tedavisi, organ nakillerinde kullanılan ilaçlar, AIDS ve lösemi gibi hastalıklar.
Alerjik reaksiyonlar.
Stres.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Bu quiz, kırmızı kan hücrelerinin yapısı, işlevleri ve sağlık üzerindeki etkileri hakkında bilgi edinmenize yardımcı olacaktır. Kırmızı kan hücrelerinin yaşam süresi, ATP üretimi ve anemi gibi konulara değinmektedir. Hemoglobin ve trombositlerin rolleri ile ilgili sorularla da bilginizi test edebilirsiniz.