خواب و استراحت

خواب و استراحت

• خواب و رویا دو پدیده شگفت انگیز از آغاز پیدایش انسان هستند که ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده اند.
• فروید در سال 1900 خواب را پدیده منظم و برگشت پذیر دانست و آن را با فعالیت روزانه مغز مرتبط دانست.
• خواب یک نیاز فیزیولوژیک منظم و تکراری موجود زنده است که با بی حرکتی نسبی و کاهش آستانه تحریکات خارجی همراه است.
• خواب و استراحت مقولات مرتبط با هم هستند؛ استراحت شامل کاهش فعالیت بدنی و انجام فعالیت های آرامش بخش نظیر مطالعه، تماشای تلویزیون و صحبت با دوستان است.
• خواب برای کسب انرژی و بازسازی سیستم های بدن حیاتی است.
• خواب باعث شادابی، نشاط و آمادگی برای فعالیت های روزانه می شود.
• خواب برای رشد و سلامت ضروری است.

فیزیولوژی خواب

• خواب فرآیندی فیزیولوژیک است که با دوره های طولانی بیداری مرتبط است.
• چرخه خواب و بیداری عملکردهای بدن و پاسخ های رفتاری را تنظیم می کند.
• خواب دو نوع اثر عمده فیزیولوژیک بر سیستم عصبی مرکزی و ساختمان های بدن دارد.
• اثر بر سیستم عصبی مرکزی مهم تر از اثر بر ساختمان های بدن است.

تئوری های اساسی خواب

• نظریه قدیمی خواب معتقد بود که سیستم فعال کننده رتیکولار در ساقه مغز در طول بیداری فعال و در خواب غیرفعال است.
• نظریه جدید خواب نشان می دهد که خواب ناشی از مهار فعال است.
• مرکز کنترل خواب در ساقه مغز قرار گرفته است و کاتکول آمین ها از قبیل نور اپی نفرین را آزاد می کند.

مراحل خواب

• خواب شامل دو مرحله اصلی Non-REM و REM است.
• مرحله Non-REM، خواب با امواج آهسته، شامل چهار مرحله است.
  • مرحله 1: سبكترین مرحله خواب
  • مرحله 2: مرحله راحت و آرام خواب
  • مرحله 3: شروع خواب عمیق
  • مرحله 4: عمیق ترین مرحله خواب
• مرحله REM، خواب با حرکات سریع چشم، شامل رویاها و حرکات سریع چشم است.

عوامل موثر بر خواب

• سبک زندگی، داروها و مواد، تنش های عاطفی، محیط، غذا و نوشیدنی ها و بیماری ها از جمله عوامل موثر بر خواب هستند.
• محرومیت از خواب، تنش های عاطفی، محیط بد، وعده های غذایی ناسالم و مواد محرک می توانند کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار دهند.
• عوامل پزشکی مانند بیماری های مزمن و اختلالات روحی نیز می توانند بر خواب موثر باشند.

اختلالات خواب

• اختلالات خواب شامل اختلال در کمیت و کیفیت خواب، نارکولپسی، آپنه ی خواب، راه رفتن در خواب، ترس های شبانه، شب ادراری و سندرم مرگ ناگهانی نوزادان می شوند.
• اختلال در کمیت خواب، به معنی کمبود یا پرخوابی است
• نارکولپسی شامل حملات خواب، فلج خواب، و کاتاپلکسی می باشد
• آپنه خواب، وقفه های تنفسی در حین خواب، است
• سایر اختلالات شامل راه رفتن در خواب، ترس های شبانه، شب ادراری، و سندرم مرگ ناگهانی نوزادان می باشند.

فرایند پرستاری در خواب

• شناخت و بررسی الگوی خواب، پاتوفیزیولوژی خواب، فاکتورهای تاثیرگذار بر خواب، عادات زمان خواب و محیط خواب، بیماری های جسمی و روحی، و پاسخ بیمار به اختلالات خواب مهم هستند.
• طراحی برنامه های بهبود خواب با در نظر گرفتن عوامل فوق و نظارت بر نتایج کار ضروری است.