Κατάρτιση Σύμβασης Εργασίας

Ατομικό Εργατικό Δίκαιο

• Διέπει τις ατομικές σχέσεις εργασίας μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη.

Κατάρτιση της Σύμβασης Εργασίας

• Σύμβαση εργασίας συνάπτεται με τη σύμπτωση δύο ή περισσότερων δηλώσεων βουλήσεως που επιδιώκουν ένα συγκεκριμένο έννομο αποτέλεσμα και δεσμεύει τα μέρη.
• Δήλωση βουλήσεως είναι η εξωτερίκευση της δικαιοπρακτικής βούλησης, δηλαδή της επιθυμίας για νομική δέσμευση.
• Η δήλωση βουλήσεως που προηγείται χρονικά ονομάζεται «πρόταση», ενώ η επόμενη ονομάζεται «αποδοχή».
• Στην πράξη, οι δηλώσεις αυτές συνήθως συμπίπτουν χρονικά, και σε περίπτωση διαπραγμάτευσης, οι ρόλοι του προτείνοντος και του αποδεχομένου εναλλάσσονται.
• Τα μέρη της σύμβασης ονομάζονται «αντισυμβαλλόμενοι».
• Η σύμβαση εργασίας μπορεί να είναι έγγραφη ή προφορική.
• Υπάρχει υποχρέωση αναγγελίας πρόσληψης στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ και έγγραφης γνωστοποίησης των βασικών όρων της σύμβασης στον εργαζόμενο.
• Βασικό περιεχόμενο είναι η συμφωνία μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη για παροχή εργασίας έναντι μισθού για ορισμένο ή αόριστο χρόνο.
• Η ακυρότητα της σύμβασης επέρχεται όταν το περιεχόμενό της προσκρούει σε κανόνες αναγκαστικού δικαίου ή λείπει κάποια βασική προϋπόθεση.
• Παρά την ακυρότητα, αν ο εργαζόμενος προσφέρει εργασία και ο εργοδότης την αποδέχεται, δημιουργείται μία πραγματική κατάσταση, η «σχέση εργασίας», η οποία προστατεύεται.

Υποχρεώσεις Εργαζομένου

Υποχρέωση Παροχής Εργασίας

• Θεμελιώδης συμβατική υποχρέωση του εργαζομένου.
• Αφορά συγκεκριμένο είδος εργασίας, τόπο και χρονικό πλαίσιο.
• Συνήθως, η παροχή εργασίας είναι αυτοπρόσωπη, εκτός αντίθετης συμφωνίας.
• Ο εργοδότης, ασκώντας το διευθυντικό του δικαίωμα, μπορεί να συγκεκριμενοποιεί ή να μεταβάλλει τα στοιχεία αυτά, εφόσον επιτρέπεται από τη σύμβαση ή το νόμο.
• Το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη του δίνει την εξουσία να προσδιορίζει και να εξειδικεύει την υποχρέωση παροχής εργασίας (είδος, τόπο, χρόνο) για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης.
• Όρια στο διευθυντικό δικαίωμα εργοδότη θέτουν η σύμβαση (π.χ. συγκεκριμένη ειδικότητα, τόπος παροχής εργασίας) και ο νόμος (π.χ. νόμιμο ωράριο).
• Μια συμβατική ρήτρα που διευρύνει υπερβολικά το διευθυντικό δικαίωμα μπορεί να κριθεί καταχρηστική.
• Ο εργοδότης μπορεί να προβεί σε «τροποποιητική καταγγελία της σύμβασης εργασίας», προτείνοντας αλλαγή όρων, με απόλυση σε περίπτωση μη αποδοχής από τον εργαζόμενο, η οποία πρέπει να δικαιολογείται αντικειμενικά και να ελέγχεται για καταχρηστικότητα.
• Όταν δεν υπάρχει περιορισμός από τη σύμβαση ή το νόμο, ο εργοδότης μπορεί να εξειδικεύσει ή να μεταβάλει μονομερώς τους όρους εργασίας.
• Όταν υπάρχει περιορισμός, αν ο εργαζόμενος αποδεχθεί ρητά ή σιωπηρά τη μεταβολή, συνάπτεται τροποποιητική συμφωνία.

Μονομερής Βλαπτική Μεταβολή Όρων Εργασίας

• Εμφανίζεται όταν ο εργαζόμενος δεν αποδέχεται τη μεταβολή, ο εργοδότης την επιβάλλει μονομερώς, και προκαλείται βλάβη (υλική ή ηθική).
• Ο εργαζόμενος έχει τρεις επιλογές σε περίπτωση μονομερούς βλαπτικής μεταβολής:
  • Να εμμείνει στους όρους που έχουν συμφωνηθεί, με τον εργοδότη να καθίσταται υπερήμερος.
  • Να θεωρήσει τη μεταβολή ως απόλυση και να διεκδικήσει αποζημίωση.
  • Να συμμορφωθεί στους νέους όρους με ρητή επιφύλαξη των δικαιωμάτων του, συνεχίζοντας τη σύμβαση και ασκώντας τις αξιώσεις του αργότερα.

Χρονικά Όρια Εργασίας

• Το ωράριο εργασίας διακρίνεται σε νόμιμο (εβδομαδιαία εργασία 5 ή 6 ημερών με 9 ή 8 ώρες/ημέρα αντίστοιχα) και συμβατικό (όπως ορίζεται στην ατομική ή συλλογική σύμβαση εργασίας).

Υπερβάσεις Συμβατικού Ωραρίου

• Υπερεργασία:
  • 5ήμερο: +5 ώρες (σύνολο 45 ώρες/εβδ.).
  • 6ήμερο: +8 ώρες (σύνολο 48 ώρες/εβδ.).
  • Αμείβεται με προσαύξηση 20%.
• Πρόσθετη εργασία:
  • Επιπλέον εργασία μέχρι το νόμιμο ημερήσιο ωράριο κατόπιν συμφωνίας ή με βάση την καλή πίστη.
  • Αμείβεται χωρίς προσαύξηση.
• Υπερωρία:
  • Επί 5ημέρου: >45 ώρες/εβδ.
  • Επί 6ημέρου: >48 ώρες/εβδ.
  • Νόμιμη (δηλώνεται): μέχρι 150 ώρες ετησίως, προσαύξηση 40%, πάνω από 150 ώρες ετησίως, προσαύξηση 60%.
  • Παράνομη (αδήλωτη): προσαύξηση 120%.
• Απασχόληση κατά την 6η ημέρα της εβδομάδας (επί 5ημέρου):
  • Δεν συνιστά υπερεργασία/υπερωρία, πληρώνεται με προσαύξηση 40%.
• Απασχόληση κατά την Κυριακή/Αργία:
  • Απαγορεύεται, αμείβεται με προσαύξηση 75%.
  • Σε περιπτώσεις που επιτρέπεται, χορηγείται υποχρεωτικά ρεπό.
• Διάλειμμα εργασίας:
  • Για ημερήσια εργασία >4 ώρες, διάλειμμα 15-30 λεπτά.
  • Με οθόνη οπτικής απεικόνισης: έως 15 λεπτά ανά 2ωρο.
• Νυκτερινή εργασία:
  • 22:00-06:00, προσαύξηση 25%.

Υποχρεώσεις Εργαζομένου

• Ευθύνη για ζημία:
• Ο εργαζόμενος ευθύνεται για τη ζημία που προκαλείται από δόλο.
• Ζημία από αμέλεια: απαλλαγή ή κατανομή ευθύνης μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη.
• Υποχρέωση «πίστης»:
• Αποφυγή βλαπτικών ενεργειών κατά του εργοδότη.
• Δεν εμποδίζει την άσκηση νόμιμων δικαιωμάτων.
• Πρόσθετες υποχρεώσεις:
• Ρήτρα μη ανταγωνισμού (με χρονικό περιορισμό), υποχρέωση εχεμύθειας.

Δικαιώματα Εργαζομένου

Αμοιβή της Εργασίας

• Μισθός είναι η αντιπαροχή για την εργασία.
  • Νόμιμος μισθός: καθορίζεται από τον νόμο (ελάχιστος μισθός) ή ΣΣΕ.
  • Συμφωνημένος μισθός: ανώτερος του νόμιμου βάσει συμφωνίας.
  • Μορφές: χρηματικός ή σε είδος.
  • Σύνθεση: βασικός μισθός, επιδόματα (προϋπηρεσίας, γάμου, ανθυγιεινής εργασίας) και επιδόματα εορτών (Χριστουγέννων = 1 μισθός για απασχόληση από 1/5 έως 31/12, Πάσχα = ½ μισθός για απασχόληση από 1/1 έως 30/4, αλλιώς αναλογία).
  • Καταβολή: στο τέλος του μήνα, εκτός άλλης συμφωνίας, με τόκο σε περίπτωση καθυστέρησης.
• Υποχρέωση χορήγησης αναλυτικής απόδειξης μισθοδοσίας.

Προστασία του Μισθού

• Απαγόρευση συμψηφισμού/κατάσχεσης, προνομιακή ικανοποίηση επί αναγκαστικής εκτέλεσης, απαγόρευση παραίτησης από τον νόμιμο μισθό.
• Δικαιώματα εργαζομένου σε περίπτωση μη καταβολής μισθού:
  • Καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας, διεκδίκηση δικαστικώς, επίσχεση εργασίας, μονομερής βλαπτική μεταβολή, σπουδαίος λόγος καταγγελίας, αίτηση πτώχευσης, μήνυση.

Ανυπαίτια Αδυναμία Παροχής Εργασίας

• Ο εργαζόμενος δικαιούται τον μισθό αν η αποδοχή της εργασίας είναι αδύνατη για λόγους που αφορούν τον εργοδότη.
• Ο εργοδότης μπορεί να ζητήσει να εκπέσει ό,τι ωφελήθηκε ο εργαζόμενος από την εργασία του αλλού.
• Ισχύει επίσης σε περίπτωση που ο εργαζόμενος εμποδίζεται να εργασθεί από σπουδαίο λόγο.

Άδεια Αναψυχής

• Ετήσια άδεια με αποδοχές.
• Δικαιούται αποδοχές αδείας και επίδομα αδείας (έως ½ μηνιαίου μισθού ή 13 ημερομίσθια).
• Ημέρες αδείας:
• Μέχρι 12 μήνες απασχόλησης: 2 ημέρες/μήνα.
• Από 2ο έτος: +1 εργάσιμη ημέρα για κάθε έτος (μέγιστο 26 για 6ήμερη, 22 για 5ήμερη εργασία).
• Χορήγηση: αυτούσια, κατατμημένη σε 2 περιόδους, δεν μεταφέρεται σε άλλο έτος. Αν δεν χορηγηθεί έως 31/12, χρηματοποιείται.
• Άλλες ειδικές άδειες: συνδικαλιστική, αναρρωτική, εξετάσεων, μητρότητας κ.ά.

Προστασία Υγείας και Ασφάλειας

• Υποχρέωση του εργοδότη να διαρρυθμίζει τον χώρο εργασίας προστατεύοντας τη ζωή και την υγεία των εργαζομένων.
• Υποχρέωση ενημέρωσης για κινδύνους, παροχή οδηγιών και χρήση ΜΑΠ (Κώδικας Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία - ΚΥΑΕ).
• Εργατικό Ατύχημα:
  • Βλάβη κατά την εκτέλεση ή εξ αφορμής της εργασίας.
  • Δηλώνεται στις αρμόδιες αρχές (ΕΦΚΑ, Επιθεώρηση Εργασίας, Αστυνομία).
• Αν ο εργαζόμενος είναι ασφαλισμένος καλύπτεται από τον ΕΦΚΑ.
• Ο εργαζόμενος δικαιούται χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης αν το ατύχημα οφείλεται σε δόλο ή αμέλεια του εργοδότη.

Δικαίωμα Ίσης Μεταχείρισης

• Ίση αντιμετώπιση όμοιων περιπτώσεων, απαγόρευση διακρίσεων λόγω φύλου, ηλικίας, αναπηρίας, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλής, εθνικότητας.
• Δεν επιτρέπεται λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση για προστατευόμενα χαρακτηριστικά, εκτός αν δικαιολογείται αντικειμενικά.

Δικαίωμα σεβασμού προσωπικότητας

• Περιλαμβάνει τον σεβασμό της ατομικότητας, την ελευθερία έκφρασης, την προστασία ηθικού και ψυχικού κόσμου, και την προστασία προσωπικών δεδομένων.