Karbohidratoak eta Lipidoak

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Zein da zuntz disolbagarriaren funtzio nagusia?

Odoleko kolesterol eta azukre mailak murriztea. (correct)

Gorotzeen bolumena handitzea.

Digestio-sistemaren osasunari kalte egitea.

Digestio-sistemaren hustea azkartzea.

Zer da anabolismoa?

Molekula organiko handiak molekula txikiagoetan degradatzea.

Gorputzak energia gastatzen duen prozesua.

Molekula organiko konplexuak sortzea molekula sinpleetatik abiatuta. (correct)

Zelulen energia ekoizpenaren prozesua.

Zein da katabolismoaren produktu nagusia?

Lipidoak.

Azido laktikoa, CO2, NH3. (correct)

Karbohidratoak.

Proteina konplexuak.

Zein da energia-kontsumoaren eta gastu energetikoaren arteko erlazioa?

Energia balantzea. (B) Signup and view all the answers

Zein da metabolismoaren funtzio nagusia?

Energia sortzea eta bizi-funtzioak mantentzea. (C) Signup and view all the answers

Zein egoeran kontsumitzen den baino energia gehiago gastatzen da?

Balantze energetiko negatiboa. (B) Signup and view all the answers

Zer gertatzen da zuntza gorputzean barrena igarotzen denean?

Ez da digestionatzen eta osorik igarotzen da gorputzetik. (D) Signup and view all the answers

Zein da karbohidratoen formula enpirikoa?

$C_n(H_2O)_m$ (D) Signup and view all the answers

Zein da lipidoen funtzio nagusietako bat?

Giza gorputzeko energia-gordekin nagusia izatea. (B) Signup and view all the answers

Zein irizpide erabiltzen da proteinen sailkapen nagusian?

Aminoazidoen konposizio eta sekuentzia. (C) Signup and view all the answers

Zein da zuntzaren definizio zuzena?

Landare-elikagaien zatiak, gorputzak digeritu eta xurgatu ezin dituenak. (C) Signup and view all the answers

Zein da monosakaridoen, disakaridoen eta polisakaridoen arteko alde nagusia?

Monosakaridoak azukre sinpleak dira, disakaridoak bi monosakaridoren arteko loturaz osatuta daude eta polisakaridoak monosakarido asko elkartuta dituzten kateak dira. (C) Signup and view all the answers

Zein motako lipidoak dira zelula mintzen osagaiak?

Fosfolipidoak (C) Signup and view all the answers

Zein funtzio betetzen dute proteinak gorputzean?

Egitura, katalizatzaile, garraiatzaile, immunologiko eta uzkurgarri funtzioak betetzen dituzte. (D) Signup and view all the answers

Zein da proteinen sailkapen mota bat, haien konposizioaren arabera?

Holoproteinak eta heteroproteinak. (A) Signup and view all the answers

Zein aukera hauetatik ez da B12 bitaminan aberatsa?

Fruitu lehorrak (C) Signup and view all the answers

Zein mineral aurkitzen da esnekietan, fruitu lehorretan eta, era berean, haragiaren, arrainaren eta arrautzen barruan?

Fosforoa (D) Signup and view all the answers

Zein da honako hauek C bitaminan aberatsenak?

Frutak (laranja, kiwi, marrubiak) (D) Signup and view all the answers

Zein taldeetan aurkitzen da B bitamina?

Zereal integraletan, lekaletan, haragian (C) Signup and view all the answers

Zein elikagaiak dira burdinaren iturri onak?

Haragi gorriak, lekaleak, fruitu lehorrak (D) Signup and view all the answers

Zein mineral aurkitzen da platanoetan, patatetan eta espinaketan, eta garrantzi handia du muskulu eta nerbioen funtzionamenduarentzat?

Potasioa (A) Signup and view all the answers

Zein da D bitaminan aberatsa?

Arrain koipetsuak (C) Signup and view all the answers

Zein faktore hauek laguntzen du energia-gastua erregulatzen?

Metabolismo basala, jarduera fisiko mota, digestioa, termogenesia eta pisua (C) Signup and view all the answers

Zein mineral hauen artean ez da makromineral bat?

Burdina (Fe) (A) Signup and view all the answers

Zein funtzio betetzen du urak gorputzean?

Elikagaiak hesteetan mugitzea eta gorputzaren tenperatura erregulatzen du. (D) Signup and view all the answers

Zer da metabolismo basala?

Gorputzak atseden egoeran egoteko behar duen energia kopurua. (C) Signup and view all the answers

Zein adierazpen hauek da zuzena kilokaloria eta kaloriaren arteko erlazioari buruz?

Kilokaloria 1.000 kaloriaren baliokidea da. (D) Signup and view all the answers

Zein gaixotasun eragiten du B12 bitaminaren gabeziak?

Anemia (A) Signup and view all the answers

Zein elikagaietan aurkitzen da B12 bitamina?

Haragi eta esnekietan (A) Signup and view all the answers

Zer gertatzen da anemiaren kasuan?

Gorputzak oxigenoa nahikoa ez du lortzen. (A) Signup and view all the answers

Zer da uraren proportzioan aldaketak eragiten dituzten faktore nagusiak?

Adina, sexua, pisua, gorputz konposizioa, jarduera fisikoa, ingurumeneko baldintzak, osasun egoera, elikadura eta edateko ohiturak, farmakoen erabilera. (D) Signup and view all the answers

Zein egoera klinikotan egoten dira behar hidrikoak asaldatuta?

Infekzioa eta sukar egoerak, giltzurrun-gaixotasunak, gehiegizko gorakoak edo diarreak, Diabetes Mellitus, Kardiovaskularrekin lotutako gaixotasunak. (D) Signup and view all the answers

Zein da Harris-Benedict ekuazioaren helburua?

Atseden-gastu energetikoa kalkulatzea. (B) Signup and view all the answers

Zein dira energia-balantzea mantentzeko alderdi garrantzitsuak?

Kaloria kontsumoa, gastua eta makronutrienteen proportzio egokia. (D) Signup and view all the answers

Zenbat ur edateko gomendioa ematen du testuak?

Egunean 1,5-2 litro ur edateko gomendatzen da. (A) Signup and view all the answers

Zer dira makronutrienteak?

Karbohidratoak, proteinak eta lipidoak. (A) Signup and view all the answers

Zeintzuk dira proteinen iturri onak?

Haragi gihartsua, arraina, arrautzak, esnekiak, lekaleak, fruitu lehorrak. (B) Signup and view all the answers

Zer dira mikronutrienteen funtzioak?

Bitamina eta mineralen beharrak asetzea. (D) Signup and view all the answers

Study Notes

Karbohidratoak

Biomolekula organikoak dira, C, H eta O elementuez osatuta, eta batzuetan N, P edo S elementuak ere badituzte.
Kimikoki, polihidroxialdehidoak edo polihidroxitonak dira.
Formula enpirikoa Cm(H₂O)n dute.
Gluzido edo azukre ere deitu daitezke.
Energia iturria dira, eta monosakaridoen katabolismoan oxidatzean askatzen da energia, ATP sortzeko erabiltzen dena.
Disakaridoek erreserba energetiko gisa funtzionatzen dute.
Sailkapena molekularen konplexutasunaren eta karbono-kopuruaren arabera egin daiteke. OSAK (monosakaridoak) eta OSIDOAK (monosakaridoen elkarketak, holosidoak edo heterosidoak).

Lipidoak

Biomolekula organikoak dira, C, H eta O elementuez osatuta, eta batzuetan P edo N elementuak ere badituzte.
Kimikoki, kate hidrokarbonatuak linealak edo ziklikoak dira, eta zenbait talde funtzional dituzte (COOH, NH₂, OH), eta batzuetan monosakaridoak kateari lotuta ager daitezke.
Energia gordetzeko funtzioa betetzen dute.
Zelula mintzen osagaiak dira, fosfolipidoak eta kolesterola adibidez.
Egiturak eta gorputzak babesten laguntzen dute koipearen bidez.
Garraiatzaileak dira, lipoproteinen bidez hainbat substantzia garraiatzen dituzte.
Lipidoak saponifikagarriak (gantz azidoak dituztenak) eta ez-saponifikagarriak (gantz azidoak ez dituztenak) kategorietan sailkatu daitezke.

Proteinak

Biomolekula organikoak dira, C, H, O eta N elementuez osatuta, gehienetan S eta batzuetan beste elementu batzuk (P, Zn, Cu, Fe).
Kimikoki, lotura peptidikoz elkartuta dauden α-aminoazidoen polimero linealak dira.
Energia iturritzat ere erabil daitezke, baina funtzio gehienak elikagaietan.
Egiturazko funtzioak betetzen dituzte, eta hainbat ehundiren parte dira.
Funtzio katalitikoa dute, entzimen parte dira.
Funtzio immunologikoak, garraiatzaile bezala, eta beste funtzio batzuk ere betetzen dituzte.
Holoproteinak eta heteroproteinak bezalako sailkapen motak daude.

Ura

Materia bizidunaren osagai nagusia da, eta gorputzeko pisuaren %60-95 arte hartzen du.
Gorputzaren tenperatura erregulatzen laguntzen du eta gainerako funtzioak errazten ditu.
Zelula eta ehunen ingurunearen funtzionamendua ahalbidetzen du.
Listua, artikulazioen inguruko fluidoak, eta giltzurrunetako hondakin-produktuak ezabatzeko laguntzen du.

Energia balantzea

Energia-kontsumoa eta gorputzaren gastu energetikoa dira.
Positiboa: kontsumoa eta gastua berdina bada.
Negatiboa: gastua kontsumoboa baino handiagoa bada.

Kilokaloria

Energia unitatea elikagaietan.

Bitaminak

Metabolismoaren prozesuetarako garrantzitsuak dira.
Elikagaietatik lortzen dira.

Mineralek

Mineral esentzialak eta mikromineralek elikadura aberats baterako garrantzia dute.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Quiz honek karbohidratoen eta lipidoen ezaugarriak aztertzen ditu. Biomolekula hauek osatzen dituzten elementuak eta haien funtzio energetikoak aztertuko dituzu. Gainera, karbohidratoen sailkapen eta erabilera desberdinei buruzko galderak izango dituzu.