Podcast Beta
Questions and Answers
Ano ang pangunahing layunin ng kakayahang lingguwistiko ayon kina Canale at Swains?
Anong uri ng ponema ang nakatuon sa diin, tono, at hinto sa pagsasalita?
Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng diptonggo?
Ano ang ibig sabihin ng 'klaster' sa konteksto ng wika?
Signup and view all the answers
Alin sa mga ito ang hindi kabilang sa 5 ponemang patinig sa wikang Filipino?
Signup and view all the answers
Ano ang kahulugan ng 'diin' sa ponemang suprasegmental?
Signup and view all the answers
Sa anong bahagi ng wika hindi matutukoy ang tiyak na ponemikong istatus?
Signup and view all the answers
Ano ang layunin ng hinto o antala sa pagsasalita?
Signup and view all the answers
Ano ang tawag sa bahagi ng pananalita na tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, hayop, pook o pangyayari?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng pandiwa?
Signup and view all the answers
Ano ang wastong paggamit ng gitling na naaangkop sa salitang 'maka-Pilipino'?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod na pang-uri ang naglalarawan ng katangian ng isang bagay?
Signup and view all the answers
Ano ang ginagampanan ng panghalip sa pangungusap?
Signup and view all the answers
Ano ang tawag sa pag-aaral ng estruktura ng mga pangungusap?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod na halimbawa ang tamang paggamit ng 'may'?
Signup and view all the answers
Ano ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng isang salita?
Signup and view all the answers
Anong aspeto ng kakayahang lingguwistiko ang may kinalaman sa interpretasyon ng kahulugan?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng 'kata'?
Signup and view all the answers
Ano ang dapat gamitin kapag ang kasunod ay kataga o panghalip na panao?
Signup and view all the answers
Sa mga sumusunod, alin ang tamang pagbuo ng salita gamit ang morpema?
Signup and view all the answers
Ano ang batayan sa wastong paggamit ng bantas at bahagi ng pananalita?
Signup and view all the answers
Ano ang tamang salita na gagamitin, pahiran o pahirin, sa pangungusap: 'Huwag mo nang (___) ang natirang langis sa makina.'?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang tamang paggamit ng salita 'ng'?
Signup and view all the answers
Ano ang tamang salita na dapat gamitin sa pangungusap na ito: 'Nalaman ko na (____) Bulacan si Daniel'?
Signup and view all the answers
Anong gamit ang 'nang' sa pangungusap: 'Bumili siya (___) pasalubong para sa kanyang anak.'?
Signup and view all the answers
Paano ginagamit ang 'rin' sa pangungusap na ito: 'Si Natsu at katulad mo (____) masipag mag-aral.'?
Signup and view all the answers
Sa anong pagkakataon ginagamit ang 'ng'?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang tamang gamit ng 'pahiran'?
Signup and view all the answers
Ano ang pagkakaiba ng simuno at panaguri sa pangungusap?
Signup and view all the answers
Study Notes
Kakayahang Lingguwistiko
- Ayon kina Michael Merill Canale at Swains, ang kakayahang lingguwistiko/gramatikal ay tungkol sa kaalamang leksikal at sa mga tuntunin ng ponolohiya, morpolohiya, sintaks at semantika.
- Ang ponolohiya ay ang pag-aaral ng mga makabuluhang tunog (ponema) na bumubuo ng isang wika.
- Ang Ponemang Segmental ay nakatuon sa mga tunog na kinakatawan ng titik, tulad ng katinig, patinig, diptonggo, at klaster.
- Ang Wikang Filipino ay may 25 ponema, kabilang ang 20 ponemang katinig at 5 ponemang patinig.
- Ang Ponemang Suprasegmental ay nakatuon sa diin, tono o intonasyon, at hinto o antala.
- Ang Ponemang Segmental ay nakatuon sa mga tunog na kinakatawan ng titik, tulad ng katinig, patinig, diptonggo, at klaster.
- Binubuo ng morpolohiya ang mga salita sa pamamagitan ng pinakamaliit na yunit ng isang salita o morpema.
- Ang sintaks ay nag-aaral sa estruktura ng mga pangungusap at ang mga tuntuning nagsisilbing patunay sa pagsasabi ng kawastuhan ng isang pangungusap.
- Ang semantika naman ay tumatalakay sa interpretasyon ng mga kahulugan ng mga morpema, salita, parirala, at pangungusap.
- Ang abilidad ng isang tao na makabuo at makaunawa ng maayos at makabuluhang pangungusap ay tinatawag na kakayahang lingguwistiko.
Mga Gamit ng Salita
- Ang "may" at “mayroon” ay iisa ang kahulugan, pero ang paggamit ay depende sa susunod na salita.
- Gamitin ang "may" kapag susunod ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, o pang-abay.
- Gamitin ang "mayroon" kapag susunod ay kataga, panghalip na panao o pamatlig, o pang-abay na panlunan.
- Ang “kita” ay tumutukoy sa kinakausap, at ang “kata” naman sa magkasamang nagkukuwentuhan at kinakausap.
- Walang salitang "kila." Ang “kina” ay ang maramihan ng “kay.”
- Ang "rin" at “raw” ay ginagamit kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at sa malapatinig na w at y.
- Ang "din" at “daw” ay ginagamit kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa w at y.
- Ang "pahiran" ay para sa paglalagay at ang "pahirin" ay para sa pag-aalis.
- Ang wastong gamit ay "taga" at hindi "tiga" para sa pagtukoy ng lugar.
- Gamitin ang “ng” kapag sinusundan ito ng pangngalan o panghalip, pang-uri, o pang-uring pamilang.
- Gamitin ang "nang" kapag sinusulong ito ng mga salitang: noong, upang, kaya, para, na at ng, paraan o sukat, at bilang pang-angkop ng inuulit na salita.
Simuno at Panaguri
- Ang simuno o paksa ay ang bahaging pinag-uusapan o pinagtutupunan ng pansin sa loob ng pangungusap.
- Ang panaguri ay ang bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa.
Mga Bahagi ng Pananalita
- Ang pangngalan ay tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, hayop, pook, o pangyayari.
- Ang pangngalang pantangi ay tumutukoy sa partikular na tao, bagay, o lugar (halimbawa: Edward, Bella, Tokyo, Manila, Converse, Penshoppe).
- Ang pangngalang pambalana ay tumutukoy sa pangkalahatang uri ng tao, bagay, o lugar (halimbawa: babae, lalaki, lungsod, sapatos).
- Ang panghalip ay panghalili o pamalit sa pangngalan (halimbawa: Siya, Ako, Ikaw, Atin, Kanya).
- Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos (halimbawa: nagsasayaw, tumalon, naglalaba, naglalaro).
- Ang pang-uri ay naglalarawan ng katangian ng pangngalan o panghalip (halimbawa: magandang dilag, mataas na puno).
- Ang pang-abay ay naglalarawan sa pang-uri, pandiwa, at kapwa pang-abay (halimbawa: Tumakbo nang mabilis ang bata).
Gitling
- Ginagamit ang gitling (-) sa inuulit na salita (halimbawa: araw-araw, gabi-gabi, para-paraan), isahang pantig na tunog o onomatopeya (halimbawa: tik-tak, brum-brum), paghihiwalay ng katinig at patinig (halimbawa: pag-aaral, mag-asawa), paghihiwalay sa sinusundang pangngalang pantangi (halimbawa: pa- Marikina, maka- Pilipino), paghihiwalay ng numero sa oras at petsang may ika- (halimbawa: Ika-12 ng tanghali, ika-23 ng Mayo), pagbilang ng oras (halimbawa: Alas-2 ng hapon, alas-dos ng hapon), at sa kasunod ng “de" (halimbawa: de-lata, de-kolor).
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Tuklasin ang mga aspeto ng kakayahang lingguwistiko na inilarawan nina Canale at Swains. Sasaliksikin mo ang ponolohiya, morpolohiya, sintaks, at semantika sa pagbuo ng mga wika. Alamin ang mga ponema at ang kanilang kahulugan sa wikang Filipino.
