Kakayahang Lingguwistiko
29 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang pangunahing layunin ng kakayahang lingguwistiko ayon kina Canale at Swains?

  • Maunawaan ang kaalamang leksikal at gramatikal (correct)
  • Magamit ang mga salitang nakatago sa talakayan
  • Makuha ang tamang pagbigkas ng mga salita
  • Makabuo ng mga pangungusap na walang kahulugan

    • Anong uri ng ponema ang nakatuon sa diin, tono, at hinto sa pagsasalita?

  • Ponemang Suprasegmental (correct)
  • Ponemang Segmental
  • Ponemang Dinamiko
  • Ponemang Alternatibo

    • Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng diptonggo?

  • Bahay (correct)
  • Salita
  • Transportasyon
  • Sinigang

    • Ano ang ibig sabihin ng 'klaster' sa konteksto ng wika?

    <p>Magkasamang tunog ng dalawang ponemang katinig sa iisang pantig</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga ito ang hindi kabilang sa 5 ponemang patinig sa wikang Filipino?

    <p>y</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahulugan ng 'diin' sa ponemang suprasegmental?

    <p>Ang lakas o bigat ng pagbigkas sa isang pantig</p> Signup and view all the answers

    Sa anong bahagi ng wika hindi matutukoy ang tiyak na ponemikong istatus?

    <p>C, Ñ, Q, X</p> Signup and view all the answers

    Ano ang layunin ng hinto o antala sa pagsasalita?

    <p>Upang mas maipahayag ang mensahe nang malinaw</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tawag sa bahagi ng pananalita na tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, hayop, pook o pangyayari?

    <p>Pangngalan</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng pandiwa?

    <p>tumalon</p> Signup and view all the answers

    Ano ang wastong paggamit ng gitling na naaangkop sa salitang 'maka-Pilipino'?

    <p>Paghihiwalay ng sinusundang pangngalang pantangi</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod na pang-uri ang naglalarawan ng katangian ng isang bagay?

    <p>Magandang bahay</p> Signup and view all the answers

    Ano ang ginagampanan ng panghalip sa pangungusap?

    <p>Pamalit o panghalili sa pangngalan</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tawag sa pag-aaral ng estruktura ng mga pangungusap?

    <p>Sintaks</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod na halimbawa ang tamang paggamit ng 'may'?

    <p>May kaibigan ako sa paaralan.</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng isang salita?

    <p>Morpema</p> Signup and view all the answers

    Anong aspeto ng kakayahang lingguwistiko ang may kinalaman sa interpretasyon ng kahulugan?

    <p>Semantika</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng 'kata'?

    <p>Nakita kita sa Baguio.</p> Signup and view all the answers

    Ano ang dapat gamitin kapag ang kasunod ay kataga o panghalip na panao?

    <p>Mayroon</p> Signup and view all the answers

    Sa mga sumusunod, alin ang tamang pagbuo ng salita gamit ang morpema?

    <p>Hatingabi</p> Signup and view all the answers

    Ano ang batayan sa wastong paggamit ng bantas at bahagi ng pananalita?

    <p>Gramatika</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tamang salita na gagamitin, pahiran o pahirin, sa pangungusap: 'Huwag mo nang (___) ang natirang langis sa makina.'?

    <p>pahirin</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang tamang paggamit ng salita 'ng'?

    <p>Masarap ang pagkain ng magulang.</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tamang salita na dapat gamitin sa pangungusap na ito: 'Nalaman ko na (____) Bulacan si Daniel'?

    <p>taga</p> Signup and view all the answers

    Anong gamit ang 'nang' sa pangungusap: 'Bumili siya (___) pasalubong para sa kanyang anak.'?

    <p>bilang kasingkahulugan ng upang</p> Signup and view all the answers

    Paano ginagamit ang 'rin' sa pangungusap na ito: 'Si Natsu at katulad mo (____) masipag mag-aral.'?

    <p>kung nagtatapos sa patinig</p> Signup and view all the answers

    Sa anong pagkakataon ginagamit ang 'ng'?

    <p>Kapag ang sumusunod na salita ay pang-uring pamilang</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang tamang gamit ng 'pahiran'?

    <p>Aking papahiran ng pampakintab ang aking mesa.</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pagkakaiba ng simuno at panaguri sa pangungusap?

    <p>Ang simuno ay pag-uusapan, ang panaguri ay nagbibigay ng impormasyon.</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Kakayahang Lingguwistiko

    • Ayon kina Michael Merill Canale at Swains, ang kakayahang lingguwistiko/gramatikal ay tungkol sa kaalamang leksikal at sa mga tuntunin ng ponolohiya, morpolohiya, sintaks at semantika.
    • Ang ponolohiya ay ang pag-aaral ng mga makabuluhang tunog (ponema) na bumubuo ng isang wika.
      • Ang Ponemang Segmental ay nakatuon sa mga tunog na kinakatawan ng titik, tulad ng katinig, patinig, diptonggo, at klaster.
        • Ang Wikang Filipino ay may 25 ponema, kabilang ang 20 ponemang katinig at 5 ponemang patinig.
      • Ang Ponemang Suprasegmental ay nakatuon sa diin, tono o intonasyon, at hinto o antala.
    • Binubuo ng morpolohiya ang mga salita sa pamamagitan ng pinakamaliit na yunit ng isang salita o morpema.
    • Ang sintaks ay nag-aaral sa estruktura ng mga pangungusap at ang mga tuntuning nagsisilbing patunay sa pagsasabi ng kawastuhan ng isang pangungusap.
    • Ang semantika naman ay tumatalakay sa interpretasyon ng mga kahulugan ng mga morpema, salita, parirala, at pangungusap.
    • Ang abilidad ng isang tao na makabuo at makaunawa ng maayos at makabuluhang pangungusap ay tinatawag na kakayahang lingguwistiko.

    Mga Gamit ng Salita

    • Ang "may" at “mayroon” ay iisa ang kahulugan, pero ang paggamit ay depende sa susunod na salita.
      • Gamitin ang "may" kapag susunod ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, o pang-abay.
      • Gamitin ang "mayroon" kapag susunod ay kataga, panghalip na panao o pamatlig, o pang-abay na panlunan.
    • Ang “kita” ay tumutukoy sa kinakausap, at ang “kata” naman sa magkasamang nagkukuwentuhan at kinakausap.
    • Walang salitang "kila." Ang “kina” ay ang maramihan ng “kay.”
    • Ang "rin" at “raw” ay ginagamit kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at sa malapatinig na w at y.
    • Ang "din" at “daw” ay ginagamit kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa w at y.
    • Ang "pahiran" ay para sa paglalagay at ang "pahirin" ay para sa pag-aalis.
    • Ang wastong gamit ay "taga" at hindi "tiga" para sa pagtukoy ng lugar.
    • Gamitin ang “ng” kapag sinusundan ito ng pangngalan o panghalip, pang-uri, o pang-uring pamilang.
    • Gamitin ang "nang" kapag sinusulong ito ng mga salitang: noong, upang, kaya, para, na at ng, paraan o sukat, at bilang pang-angkop ng inuulit na salita.

    Simuno at Panaguri

    • Ang simuno o paksa ay ang bahaging pinag-uusapan o pinagtutupunan ng pansin sa loob ng pangungusap.
    • Ang panaguri ay ang bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa.

    Mga Bahagi ng Pananalita

    • Ang pangngalan ay tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, hayop, pook, o pangyayari.
      • Ang pangngalang pantangi ay tumutukoy sa partikular na tao, bagay, o lugar (halimbawa: Edward, Bella, Tokyo, Manila, Converse, Penshoppe).
      • Ang pangngalang pambalana ay tumutukoy sa pangkalahatang uri ng tao, bagay, o lugar (halimbawa: babae, lalaki, lungsod, sapatos).
    • Ang panghalip ay panghalili o pamalit sa pangngalan (halimbawa: Siya, Ako, Ikaw, Atin, Kanya).
    • Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos (halimbawa: nagsasayaw, tumalon, naglalaba, naglalaro).
    • Ang pang-uri ay naglalarawan ng katangian ng pangngalan o panghalip (halimbawa: magandang dilag, mataas na puno).
    • Ang pang-abay ay naglalarawan sa pang-uri, pandiwa, at kapwa pang-abay (halimbawa: Tumakbo nang mabilis ang bata).

    Gitling

    • Ginagamit ang gitling (-) sa inuulit na salita (halimbawa: araw-araw, gabi-gabi, para-paraan), isahang pantig na tunog o onomatopeya (halimbawa: tik-tak, brum-brum), paghihiwalay ng katinig at patinig (halimbawa: pag-aaral, mag-asawa), paghihiwalay sa sinusundang pangngalang pantangi (halimbawa: pa- Marikina, maka- Pilipino), paghihiwalay ng numero sa oras at petsang may ika- (halimbawa: Ika-12 ng tanghali, ika-23 ng Mayo), pagbilang ng oras (halimbawa: Alas-2 ng hapon, alas-dos ng hapon), at sa kasunod ng “de" (halimbawa: de-lata, de-kolor).

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Mga Pag-aaral sa Filipino (PDF)

    Description

    Tuklasin ang mga aspeto ng kakayahang lingguwistiko na inilarawan nina Canale at Swains. Sasaliksikin mo ang ponolohiya, morpolohiya, sintaks, at semantika sa pagbuo ng mga wika. Alamin ang mga ponema at ang kanilang kahulugan sa wikang Filipino.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser