Infekcje przenoszone drogą płciową - mikroorganizmy

Kiła (Lues, Syphilis)

• Bakteria wywołująca kiłę to Treponema pallidum ssp. pallidum.
• Jest to cienka, delikatna, Gram-ujemna, beztlenowa bakteria o spiralnym kształcie.
• Pokazuje trzy rodzaje ruchu: postępowy, wahadłowy i obrotowy.
• Namnaża się poprzez podział poprzeczny.
• Czas replikacji wynosi od 23 do 33 godzin.
• Jest wrażliwa na wysuszenie, wysoką temperaturę i mydło.
• Jedynym naturalnym żywicielem jest człowiek.
• Nie można jej hodować w laboratorium.

Drogi zakażenia

• Szlak seksualny
• Szlak laboratoryjny
• Zakażenie przez łożysko

Źródło zakażenia

• Chory na kiłę w ciągu roku od zachorowania.

Partnerzy seksualni

• Partnerzy seksualni chorych na kiłę są zakażani w 50% przypadków.

Epidemiologia

• Zakażenie następuje poprzez wniknięcie krętków bladych do uszkodzonej skóry.
• Albo przez wtarcie krętków bladych do błony śluzowej, która nie była uszkodzona.
• Innym sposobem jest przeniesienie krętków bladych z zakażonej krwi kobiety ciężarnej do płodu przez łożysko.
• Zakażenie może również wystąpić w przypadku kontaktu z zakażonym materiałem biologicznym (droga poza płciowa).

Przebieg kiły nabytej

Kiła wczesna (lues recens) - rok

• Okres inkubacji trwa 21 dni.
• Kiła I okresu - lues primaria
  • Surowiczo ujemna (seronegatywna) – (3-6 tygodni)
  • Surowiczo dodatnia (seropozytywna)– (6-9 tygodni)
• Kiła II okresu - lues secundaria
  • Wczesna – recens (9-16 tygodni)
  • Nawrotowa – recidivans (16 tygodni – 1 rok)

Kiła utajona wczesna - lues latens recens

• Stan bezobjawowego zakażenia trwający 1 rok lub okresy bez objawów klinicznych po ustąpieniu zmian kiły I i II okresu.

Kiła późna (lues tarda) - ponad rok

• Stan bezobjawowego zakażenia trwający ponad rok, poprzedzający rozwój objawów kiły późnej.
• Kiła III okresu - lues tertiaria
  • Kiła późna skóry (np. guzkowo-pełzakowata, guzkowo-wrzodziejąca, kilakowata/guzowata/gummosa)
  • Kiła sercowo-naczyniowa
  • Kiła układu nerwowego
  • Kiła innych narządów

Kiła wczesna objawowa I-rzędowa (3 - 9 tydzień)

• Okres wylęgania: 3 tygodnie.
• Objaw pierwotny (stwardnienie pierwotne): od 3 do 9 tygodnia.
• Pojedynczy, owalny, niebolesny owrzodzenie na bardzo twardej podstawie.
• Ustępuje po dwóch do sześciu tygodniach bez śladu lub niewielką blizną.
• Pojawia się powiększenie okolicznych węzłów chłonnych: niebolesne, nie rozmiękające, sprężyste i przesuwalne.

Kiła I-rzędowa - zmiany nietypowe

• Mnogie objawy pierwotnego, często „odbitkowe”.
• Szczelinowaty.
• Miękki, opryszczkopodobny.
• Rozległe zapalenie żołędzi, sromu, pochwy.
• Martwiczy (żrący, zgorzelinowy).
• Olbrzymi.
• Poronny.
• Obrzęk stwardniały.

Kiła II okresu - lues secundaria

• Osutka wczesna, plamista (exanthema maculosum).
• Osutka nawrotowa: plamista, grudkowa, wielopostaciowa.
• Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych.
• Zmiany na błonach śluzowych.
• Bielactwo kiłowe.
• Łysienie kiłowe.
• Zmiany narządowe: śródmiąższowe zapalenie wątroby.
• Nefropatia kiłowa, niedokrwistość niedobarwliwa.
• Leukocytoza, limfocytoza, zapalenie okostnej, kiłowe zapalenie stawów, kiłowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (zmiany w różnych częściach ciała).
• Objawy grypopodobne.

Kiła utajona wczesna (Lues latens secundaria)

• Bezobjawowe zakażenie trwające 1 rok lub okresy bez objawów klinicznych po ustąpieniu zmian kiły I i II okresu.
• Dodatnie wyniki odczynów serologicznych
• Duża zakaźność.

Diagnostyka

• Badania bezpośrednie
• Badania pośrednie - serologiczne

Leczenie

Kiła nabyta wczesna

• Leczenie I rzutu: Penicylina benzatynowa (Debecylina) 2,4 mln j. i.m. jednorazowo
• Leczenie II rzutu: Penicylina prokainowa 0,6 mln j. i.m. 1xdz przez 14 dni
  • Zmiany uczuleniowe penicyliny
    • Doksycyklina 2x100mg p.o. przez 14 dni
    • Ceftriaxon 1-2 g 1xdz. i.m. lub i.v. przez 14 dni

Kiła nabyta późna

• Leczenie I rzutu: Penicylina benzatynowa 2,4mln j. i.m. 1x tygodniu
• Leczenie II rzutu: Penicylina prokainowa 0,6mln j. i.m.przez 21 dni
• Zmiany uczuleniowe penicyliny: - Doksycyklina 2x100mg przez 28 dni

Kiła układu nerwowego

• W kiłę OUN, lekiem z wyboru jest penicylina krystaliczna w dawkach podzielonych co 4h przez 10-14 dni. W razie alergii odczulać się Ceftriaxon.

Kiła wrodzona (Lues congenita)

• Krętki przenoszone są przez łożysko do płodu.
• Zakażenie może nastąpić od 9 do 10 tygodnia ciąży.
• Ryzyko zakażenia zależy od czasu trwania zakażenia u matki.

Kiła wrodzona wczesna

• Zmiany skórne wielopostaciowe (plamiste, grudkowe, krostkowe, pęcherzowe).
• Zmiany troficzne paznokci.
• Zmiany w błonach śluzowych nosa i jamy ustnej.
• Zmiany kostne i stawowe.
• Zmiany w narządach wewnętrznych.

Kiła wrodzona wczesna (Zmiany kostne i stawowe, zmiany w narządach wewnętrznych).

• Zmiany kostne i stawowe (2-5 miesięcy życia), porażenie rzekome Parrota, kiłowe zapalenie okostnej, kiłowe zapalenie szpiku kostnego.
• Zmiany w narządach wewnętrznych: powiększenie obwodowych węzłów chłonnych, hepatosplenomegalia, kłębuszkowe zapalenie nerek, kiłowe zapalenie płuc, kiłowe zapalenie jąder, małopłytkowość, anemia hemolityczna, leukocytoza.
• Bezobjawowa kiła układu nerwowego.
• Kiłowe zapalenie siatkówki i naczyniówki.

Kiła wrodzona późna

• W 80% ma przebieg bezobjawowy.
• Zmiany kliniczne pojawiają się między 8 a 14 rokiem życia.
• Zmiany kostne: szablaste podudzia, guzy Parrota (czoło olimpijskie), czaszka kwadratowa, nos lornetkowy lub siodełkowaty, lub siodełkowaty.
• Zmiany stawowe: stawy Cluttona.
• Zmiany w układzie nerwowym: młodzieńcze porażenie postępujące, wiąd rdzenia kręgowego, zanik nerwu wzrokowego.
• Śródmiąższowe zapalenie rogówki.
• Głuchota kiłowa.
• Zmiany w uzębieniu: zęby Hutchinsona, zęby Fourniera.

Znamiona kiły wrodzonej

• Szablaste podudzia, czoło olimpijskie, czaszka kwadratowa, nos lornetkowaty lub siodełkowaty, podniebienie gotyckie, brak wyrostka mieczykowatego, objaw Higoumenakisa, blizny Parrota, zniekształcenia paznokci, zęby Hutchinsona, zęby Fourniera, zmiany po przebytym śródmiąższowym zapaleniu rogówki, głuchota kiłowa.

Leczenie kiły w ciąży

• Diagnostyka i leczenie kiły w ciąży nie różni się zazwyczaj od postępowania w innych grupach chorych.
• Natomiast leczenie powinno się przeprowadzać wyłącznie z użyciem penicyliny.
  • W razie uczulenia na penicylinę zaleca się odczulanie i następowe leczenie penicyliną.
  • Leczenie kiły u ciężarnych zwłaszcza w 2 i 3 trymestrze może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem porodu przedwczesnego.

Powikłania w leczeniu kiły

• Odczyn Jarischa-Herxheimera-Lukasiewicza to krótkotrwała reakcja na rozpad krętków pod wpływem penicyliny (Zespół kliniczny – gorączka, zaostrzenie zmian skórnych, obrzęk węzłów chłonnych, osłabienie, bóle głowy i mięśni, leukocytoza). Pierwsze 24 godziny leczenia.
• Zespół Hoigne'a- pseudoanafilaktyczna reakcja na penicylinę prokainową (wynik powstania mikrozatorów z prokainy w drobnych naczyniach OUN). Objawy trwają do 30 minut (omamy słuchowe i wzrokowe, zaburzenia smaku, strach przed śmiercią, agresywne zachowanie, drganie mięśni, napady padaczki, utrata przytomności, przyśpieszenia pracy serca, wzrost ciśnienia tętniczego).
• Wstrząs anafilaktyczny – przebieg leczenia penicyliną. Dominują objawy ostrej zapaści krążeniowej (spadek ciśnienia krwi, zaburzenia rytmu serca, ból zamostkowy), niepokój psychomotoryczny, lęk, bladość powłok, poty, skurcz oskrzeli, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, utrata przytomności. (Zestaw przeciwwstrząsowy).

Kiła - Badania kontrolne

• Kontrola po leczeniu kiły przy użyciu odczynów niekrętkowych po 1, 3 i 6 miesiącu od zakończenia leczenia, potem co 6 miesięcy do uzyskania prawidłowej odpowiedzi serologicznej bądź niskich poziomów odczynów w trakcie co najmniej rocznej obserwacji.

Postępowanie diagnostyczne i lecznicze z partnerami osób chorych na kiłę wczesną

• Ocena kliniczna i serologiczna.
• W razie objawów klinicznych i/lub dodatnich odczynów – leczenie.
• W razie niewystępowania powyższych, gdy kontakt seksualny miał miejsce w ciągu 3 miesięcy – leczenie; powyżej 3 miesięcy - kontrola za 6 tygodni i 3 miesiące.

Uwagi ogólne

• Grupy podwyższonego ryzyka.
• Leczenie i diagnostyka pacjentów i ich partnerów.
• Pełny panel badań w kierunku STD.
• Badania kontrolne.