ICDS & पोषण अभियान - कुपोषण
67 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

कुपोवषत बालके कोणत्या वयोगटातले आहेत?

  • ३ ते ६ वर्षे (correct)
  • १ ते ३ वर्षे
  • ६ ते ९ वर्षे
  • ९ ते १२ वर्षे

CTC मध्ये किती दिवसांचे उपचार देण्यात येतात?

  • २० दिवस
  • १५ दिवस
  • १० दिवस
  • २१ दिवस (correct)

कुपोवषत बालकांमध्ये किती टक्के गंभीर आजार उमठतात?

  • १०% (correct)
  • १५%
  • २०%
  • ५%

NRC म्हणजे काय?

<p>पोषण पुनर्वसन केन्द्र (B)</p> Signup and view all the answers

बाल उपचार वशबीरामध्ये कोणाचा सिीय सहर्ाग आहे?

<p>माताांचा (A)</p> Signup and view all the answers

महाराष्ट्र जन्म-मृत्यू नोंदणी कायदा केव्हा तयार झाला?

<p>१९६९ (C)</p> Signup and view all the answers

कुपोवषत बालकाांच्या मातासह बाळका कसे राहतात?

<p>लघुनिवास केंद्रात (C)</p> Signup and view all the answers

ग्रामीण क्षेत्रात जन्म-मृत्यूची नोंद कोण करते?

<p>ग्रामसेवक (A)</p> Signup and view all the answers

बाल उपचार वशबीरात मातांनाही काय समुपदेशन दिले जाते?

<p>आहार व आरोग्य विषयक (B)</p> Signup and view all the answers

कुपोवषत बालका किती दिवस NRC मध्ये दाखल होतात?

<p>१४ दिवस (C)</p> Signup and view all the answers

कुपोवषत सॅम बालकांना उपचाराची तातडी कशामुळे आवश्यक आहे?

<p>गंभीर आजार (B)</p> Signup and view all the answers

ग्रामीण रुग्णालय स्तरावरील उपचार कशासाठी केले जातात?

<p>बालरोग उपचारासाठी (A)</p> Signup and view all the answers

महाराष्ट्र जन्म-मृत्यू नोंदणी कायदा २००० विरूद्ध कोणती अवस्था जास्त आहे?

<p>स्थायी नोंदणी (A)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण का अर्थ क्या है?

<p>पोषक तत्वों की कमी (B)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण किन वर्गों में अधिक होता है?

<p>बच्चों और गर्भवती माताओं में (A)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण का मुख्य कारण क्या है?

<p>आहार में पोषक तत्वों की कमी (B)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण से होने वाले रोग क्या हैं?

<p>रक्तक्षय (C)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक आरोग्य स्तरात समाविष्ट सेवा कोणती आहे?

<p>बाल वय आरोग्य सेवा (D)</p> Signup and view all the answers

क्वाशियोरकर किसकी कमी से होता है?

<p>प्रोटीन की कमी (D)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण की पहचान करने के लिए क्या किया जाता है?

<p>वजन मापना (C)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक आरोग्य केंद्राचे कार्य काय आहे?

<p>उपकेंद्रांतून आलेल्या रुग्णांना सेवा देणे (D)</p> Signup and view all the answers

समुदाय आरोग्य केंद्रासाठी लोकसंख्या किती असेल?

<p>80,000 (A)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण के दुष्परिणामों में क्या शामिल है?

<p>शारीरिक विकास में रुकावट (D)</p> Signup and view all the answers

कोणते आरोग्य केंद्र प्रािवमक स्तरावर आहे?

<p>प्रािवमक आरोग्य केंद्र (D)</p> Signup and view all the answers

3SD में कौन सा क्रम होगा?

<p>Severe under Weight (D)</p> Signup and view all the answers

वद्वतीय आरोग्य स्तर काय आहे?

<p>उपवजल्हा रुग्णालय (D)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण के कारण बच्चों में कौन सी स्वास्थ्य समस्या हो सकती है?

<p>स्नायुओं की कमजोरी (A)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण के दुष्परिणामों में से एक क्या है?

<p>बौद्धिक अक्षमता (D)</p> Signup and view all the answers

आरोग्य सेवा पुरवणाऱ्या लोकसंख्येचा प्रमाण काय आहे?

<p>3000 लोकांसाठी एक उपकेंद्र (C)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक आरोग्य केंद्र किती उपकेंद्रासाठी रेफरल युनिट म्हणून काम करते?

<p>6 उपकेंद्र (B)</p> Signup and view all the answers

उपकेंद्र स्तरावर आरोग्य सुविधा कोणत्या क्षेत्रात उपलब्ध आहे?

<p>ग्रामिण क्षेत्र (D)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण से प्रभावित बच्चों के बढ़ने में कौन सी समस्या होती है?

<p>अवसाद (A)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण से किस प्रकार की सूजन होती है?

<p>पेट की सूजन (D)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक आरोग्य केंद्रामध्ये कोणती सेवा नाही?

<p>विशेष शस्त्रक्रिया (B)</p> Signup and view all the answers

कुपोषण की पहचान के लिए कौन सा मापक उपयोगी है?

<p>वजन और ऊँचाई (A)</p> Signup and view all the answers

याच्या माध्यमातून आरोग्य वशक्षण का केला जातो?

<p>सामाजिक आरोग्य सेवा (A)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक आरोग्य केंद्राची सेवा मुख्यतः कोणाधारी आहे?

<p>महिला व बाल सेवा (A)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक स्तरावर आरोग्य सुविधेच्या काय आकडेवारी आहे?

<p>20,000 लोकांसाठी (C)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक स्तरावर आरोग्य कंपन्यांचे प्राथमिक केंद्र कोणते आहे?

<p>प्रािवमक आरोग्य केंद्र (B)</p> Signup and view all the answers

प्रािवमक आरोग्य केंद्र कशासाठी कार्य करते?

<p>सामान्यांसाठी आरोग्य सुविधा उपलब्ध करणे (A)</p> Signup and view all the answers

बालका कोणत्या प्रकारच्या कुपोषणात असताना वजन 3SD पेक्षा कमी आहे?

<p>तीव्र कुपोषण (B)</p> Signup and view all the answers

कुपोषणाचा प्रकार कोणत्या दडां दाराल लक्ष देण्यात येतो?

<p>सामान्य कुपोषण (B)</p> Signup and view all the answers

SAM बालके कुठे उपचार घेतात?

<p>NRC पोषण पुनवभसन केंद्रात (D)</p> Signup and view all the answers

ज्या बालकांना कोणत्याही वैद्यकीय समस्या नसतात, त्यांना कोणत्या केंद्रात उपचार दिला जातो?

<p>VCDC (C)</p> Signup and view all the answers

SAM बालकांचे वजन किती महत्त्वाचे मानले जाते?

<p>फक्त 6 ते 60 महिन्यांतील बालकांसाठी (C)</p> Signup and view all the answers

ग्राम बालविकास केंद्राचे प्रमुख उद्दिष्ट काय आहे?

<p>कुपोषणामुळे होणारे बालमृत्यू कमी करणे (A)</p> Signup and view all the answers

बालकांचे लुकडेपणा कोणत्या पद्धतीने मोजले जाते?

<p>वजन व उंचीच्या आकड्यांद्वारे (B)</p> Signup and view all the answers

गंभीर कुपोषणाच्या बाबतीत, बालकांचे दडां घेर किती असावे?

<p>115 वमलीमीटर (C)</p> Signup and view all the answers

कसे मोजले जातात लुकडेपणा आणि वजन?

<p>प्रत्यक्ष मोजणीने (B)</p> Signup and view all the answers

कुपोषणाच्या तीव्रतेच्या आधारावर बालकांचे मागणी कोणत्या पट्टयात वर्ग केले जातात?

<p>लाल, वपवळा, वहरवा (B)</p> Signup and view all the answers

मध्यम कुपोषणात बालकांचे दडां घेर किती असले पाहिजे?

<p>12.5 सेमी (D)</p> Signup and view all the answers

कुपोषणातील घेर लाल रांगेत वर्गीकृत झाल्यावर कसे वैद्यकीय मूल्यांकन होते?

<p>अत्यावश्यक (B)</p> Signup and view all the answers

बालकांच्या कुपोषणासाठी प्रमाण कसे मानले जाते?

<p>अत्यंत कमी प्रमाण (D)</p> Signup and view all the answers

प्रायविक आरोग्य केन्द्र के कुल कितने उपकेंद्र होते हैं?

<p>6 उपकेंद्र (D)</p> Signup and view all the answers

प्रायविक आरोग्य केन्द्र में रोगी का उपचार न होने पर उन्हें कहाँ भेजा जाता है?

<p>द्वितीय स्तर के अस्पताल (C)</p> Signup and view all the answers

हर 4 प्रायविक आरोग्य केन्द्र के लिए कितने समुदाय स्वास्थ्य केन्द्र का निर्माण किया जाता है?

<p>1 (A)</p> Signup and view all the answers

कांगारू मदत केयर का प्राथमिक उद्देश्य क्या है?

<p>बच्चे की देखभाल में मदद करना (B)</p> Signup and view all the answers

कांगारू मदत केयर में जन्मजात वजन के कितने बालक का उपचार किया जाता है?

<p>2.5 किलोग्राम (A)</p> Signup and view all the answers

कांगारू मदत केयर की विधि में क्या शामिल है?

<p>एक विशेष प्रकार की पॉशाक में रखना (C)</p> Signup and view all the answers

कांगारू मदत केयर के फायदे में से कौन सा गलत है?

<p>दूध देने की मात्रा में कमी (D)</p> Signup and view all the answers

कांगारू मदर केयर का नाम किस जानवर पर आधारित है?

<p>कांगारू (C)</p> Signup and view all the answers

अवशेषांगे किसे कहा जाता है?

<p>अवशेष अंग (A)</p> Signup and view all the answers

नैसर्गिक वन्यजीवों के प्रवाह से कैसे चीजें समाप्त हो जाती हैं?

<p>अन्य प्राणियों के सर्वनाश से (A)</p> Signup and view all the answers

अवशेषांगों का प्राणी में क्या कार्य होता है?

<p>वारसा देकर योगदान देना (D)</p> Signup and view all the answers

कांगारू मदत केयर में माताओं के आत्मविश्वास को बढ़ाने का मुख्य कारण क्या है?

<p>बच्चे का स्वास्थ्य (D)</p> Signup and view all the answers

कांगारू मदत केयर में क्या महत्वपूर्ण है?

<p>बच्चे का विकास (B)</p> Signup and view all the answers

प्रायविक आरोग्य केन्द्र की शुरुआत कब हुई थी?

<p>1952 (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

MAM (मध्यम ते तीव्र कुपोषण)

सहा महिन्यांपासून तीन वर्षे वयोगटातील मध्यम ते तीव्र कुपोषण असलेल्या बाळांसाठी उपचार पद्धत.

SAM (तीव्र कुपोषण)

तीन वर्षे ते सहा वर्षे वयोगटातील मध्यम ते तीव्र कुपोषण असलेल्या बाळांसाठी उपचार पद्धत.

CTC (बाल उपचार केंद्र)

तीव्र कुपोषण असलेल्या बाळांसाठी विशेष उपचार केंद्रे.

NRC (पोषण पुनर्संचयित केंद्र)

तीव्र कुपोषण असलेल्या बाळांना विशिष्ट आरोग्य समस्यांसाठी पोषण पुनर्संचयित करण्यासाठी वापरले जाणारे केंद्रे.

Signup and view all the flashcards

जन्म मृत्यू नोंदणी कायदा

जन्म आणि मृत्यूची नोंद करण्यासाठी महत्त्वाचा कायदा

Signup and view all the flashcards

MAM आणि SAM म्हणजे काय?

कुटुंबातील सर्वात लहान मुलाचे वजन 2SD ते 3SD पेक्षा कमी असल्यास ते MAM किंवा मध्यम तीव्र कुपोषणात आहे. या आधारावर 3SD पेक्षा कमी वजन असलेले बाळे SAM किंवा तीव्र तीव्र कुपोषणात आहेत

Signup and view all the flashcards

कुपोषणाचे तीन प्रकार कोणते?

दडां ाचा घेर 11.5 सेमी पेक्षा कमी असलेले, लाल रांग असलेले कुपोषणाचे प्रमाण गांर्ीर कुपोषण पेक्षा कमी आहे. 11.5 ते 12.5 सेमी असलेले मध्यम कुपोषण - वपवळा रांग, आणि 12.5 सेमी पेक्षा जास्त असलेले सामान्य - वहरवा रांग

Signup and view all the flashcards

SAM बालकांना कोठे उपचार वदले जातात?

तीव्र वैद्यकीय समस्या असलेल्या SAM बालकांना NRC पोषण पुनवभसन कें द्रात उपचार वदले जाते. आजारी व सौम्य वैद्यकीय समस्या असलेल्या SAM बालकांना CTC बालउपचार कें द्रात उपचार वदले जाते.

Signup and view all the flashcards

VCDC चा प्रमुख उद्देश्य काय आहे?

VCDC ला ग्राम बालववकास कें द्र म्हणतात. वैद्यकीय समस्या नसलेल्या SAM बालकांना 30 वदवसाच्या कालावधीत वैद्यकीय अवधकाऱ्याांच्या वनरीक्षणाखाली आहार व आरोग्य सेवा देऊन प्रवशक्षणाद्वारे माताांचे बालसगां ोपणासाठी सक्षमीकरण केले जाते

Signup and view all the flashcards

VCDC मध्ये कोणत्या बायांना र्रती केले जाते?

6 ते 60 मवहन्याांच्या, 3 स्टॅण्डडभ डेव्हीएशनपेक्षा कमी उांचीनुसार वजन असलेल्या, दडां घेर 115 वमलीमीटरपेक्षा कमी असलेल्या, दोन्ही पायावर सूज असलेल्या बालकांना वVCDC मध्ये र्रती केले जाते.

Signup and view all the flashcards

कुपोषण

शरीराच्या पोषक घटकांच्या कमतरतेमुळे होणारा विकार

Signup and view all the flashcards

क्वाशीओरकर

कुपोषणाचे एक प्रकार, ज्यामध्ये दीर्घकाळापासून प्रोटीनची कमतरता असते.

Signup and view all the flashcards

मरॅस्मस

कुपोषणाचा एक प्रकार, ज्यामध्ये प्रोटीन आणि कॅलरी दोन्हीची कमतरता असते.

Signup and view all the flashcards

वजन मापन

बच्च्यांचे वजन, त्यांच्या वयानुसार आणि लिंगानुसार योग्य आहे की नाही हे जाणून घेण्याची पद्धत.

Signup and view all the flashcards

मध्यम कमी वजन (MUW)

बच्च्यांचे वजन त्यांच्या वयानुसार तुलनेने कमी आहे, पण जास्त भयानक नाही.

Signup and view all the flashcards

गंभीर कमी वजन (SUW)

बच्च्यांचे वजन त्यांच्या वयानुसार खूपच कमी आहे.

Signup and view all the flashcards

प्राथमिक आरोग्य केंद्र

प्राथमिक आरोग्य केंद्र हे ग्रामीण आरोग्य सेवेचे एक महत्त्वाचे केंद्र आहे.

Signup and view all the flashcards

रेफर

प्राथमिक आरोग्य केंद्रातील रूग्णांना वरील स्तरावरच्या रुग्णालयात रेफर करतात.

Signup and view all the flashcards

दारिद्र्य

कूपोषणाचे कारण, ज्यामध्ये लोकांना पोषक आहार खरेदी करायला परवडत नाही.

Signup and view all the flashcards

अंधश्रद्धा

कूपोषणाचे कारण, ज्यामध्ये अज्ञान आणि शास्त्रीय नसलेले विचारांमुळे लोक चुकीचे आहार घेतात.

Signup and view all the flashcards

समुदाय आरोग्य केंद्र (CHC)

समुदाय आरोग्य केंद्र (CHC) प्राथमिक आरोग्य केंद्रांना मदत करते.

Signup and view all the flashcards

समुदाय आरोग्य केंद्र (CHC) आणि प्राथमिक आरोग्य केंद्रातील संबंध

समुदाय आरोग्य केंद्र (CHC) हे चार प्राथमिक आरोग्य केंद्रांसाठी कार्य करते.

Signup and view all the flashcards

अज्ञान

कूपोषणाचे कारण, ज्यामध्ये लोकांना योग्य आहाराविषयी माहिती नसते.

Signup and view all the flashcards

कांगारू मदत

जन्मतः कमी वजनाचे असलेल्या बालकांना मातेच्या शरीराशी त्वचा-त्वचाचा संपर्क देण्याची पद्धत.

Signup and view all the flashcards

वलांगर्ेद

कूपोषणाचे कारण, ज्यामध्ये असाधारण परिस्थितीमुळे लोकांना योग्यरीतीने आहार घेता येत नाही.

Signup and view all the flashcards

कांगारू मदतचे फायदे

कांगारू मदत ही त्वचा-त्वचाचा संपर्क (skin to skin contact) देऊन बाळाचे तापमान स्थिर ठेवते.

Signup and view all the flashcards

शारीरिक वाढ खुटणे

कुपोषणाचा परिणाम, ज्यामध्ये शरीराची वाढ खुटते.

Signup and view all the flashcards

कांगारू मदतीचे फायदे

कांगारू मदतीने बाळाचे आरोग्य सुधारते आणि स्तनपान वाढते.

Signup and view all the flashcards

रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होणे

कुपोषणाचा परिणाम, ज्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होते.

Signup and view all the flashcards

सामाजिक आणि आर्थिक विकासावर परिणाम

कुपोषणाचा परिणाम, ज्यामुळे समाजात सामाजिक आणि आर्थिक विकासात अडथळा येतो.

Signup and view all the flashcards

कांगारू मदतीचे फायदे

कांगारू मदतीने बाळ आणि आईमधील नाते अधिक मजबूत होते.

Signup and view all the flashcards

मानसिक विकास आणि शिकण्याची क्षमता कमी होणे

कुपोषणाचा परिणाम, ज्यामुळे मानसिक विकास आणि शिकण्याची क्षमता कमी होते.

Signup and view all the flashcards

कांगारू मदतीचा उगम

मादी प्राणी आपल्या पिल्लांना जवळ ठेवून पोषण देते, त्यावरुन कांगारू मदत पद्धत विकसित झाली.

Signup and view all the flashcards

आजारांचा धोका वाढणे

कुपोषणाचा परिणाम, ज्यामुळे लोक आजारी पडण्याच्या उच्च धोकात असतात.

Signup and view all the flashcards

अवशेषांग

शरीराचे अनावश्यक भाग ज्यांचे कोणतेही काम नाही.

Signup and view all the flashcards

अवशेषांग

अवशेषांग हे विकासाच्या प्रक्रियेतून राहिलेले भाग असतात.

Signup and view all the flashcards

अवशेषांग

अवशेषांगे विकासाच्या लांब प्रक्रियेतून नष्ट होतात.

Signup and view all the flashcards

अवशेषांग

एक प्राण्यातील अवशेषांग दुसऱ्या प्राण्यात उपयुक्त असावा.

Signup and view all the flashcards

अवशेषांग

अवशेषांगे शरीरात काही काम करत नसले तरी दुसऱ्या प्राण्यात ते उपयुक्त असतात.

Signup and view all the flashcards

प्राथमिक स्वास्थ्य सेवा

स्वास्थ्य सेवा स्तर का एक प्रकार, जो समुदाय के लिए बुनियादी स्वास्थ्य सेवाएँ प्रदान करता है। इस स्तर पर उपकेंद्र, प्राथमिक स्वास्थ्य केंद्र और सामुदायिक स्वास्थ्य केंद्र शामिल हैं।

Signup and view all the flashcards

उपकेंद्र

ग्रामीण क्षेत्रों में स्थित एक छोटा चिकित्सा केंद्र जो प्राथमिक स्वास्थ्य देखभाल प्रदान करता है।

Signup and view all the flashcards

प्राथमिक स्वास्थ्य केंद्र

उपकेंद्र से अधिक बड़ा , जो ग्रामीण क्षेत्रों में स्थित है और प्राथमिक स्वास्थ्य सेवाएँ प्रदान करता है ।

Signup and view all the flashcards

सामुदायिक स्वास्थ्य केंद्र

समाज के स्वास्थ्य को बेहतर बनाने के लिए काम करने वाला केंद्र, जो विभिन्न स्वास्थ्य सेवाएँ प्रदान करता है।

Signup and view all the flashcards

द्वितीयक स्वास्थ्य सेवा

स्वास्थ्य सेवा का एक स्तर जो प्राथमिक स्वास्थ्य सेवा से अधिक विशेषज्ञता प्रदान करता है। इस स्तर पर उपजिल्हा अस्पताल और जिला अस्पताल शामिल हैं।

Signup and view all the flashcards

जिला अस्पताल

एक अस्पताल जो एक जिले के लिए एक मुख्य चिकित्सा केंद्र का काम करता है।

Signup and view all the flashcards

उपजिल्हा अस्पताल

एक अस्पताल जो एक उपजिले के लिए एक चिकित्सा केंद्र का काम करता है।

Signup and view all the flashcards

तृतीयक स्वास्थ्य सेवा

स्वास्थ्य सेवा का एक स्तर जो द्वितीयक स्वास्थ्य सेवा से भी अधिक विशेषज्ञता प्रदान करता है। इस स्तर पर मेडिकल कॉलेज अस्पताल और सुपर स्पेशियलिटी अस्पताल शामिल हैं।

Signup and view all the flashcards

मेडिकल कॉलेज अस्पताल

मेडिकल कॉलेज से जुड़ा हुआ एक अस्पताल, जो उच्च स्तर की चिकित्सा सेवाएँ प्रदान करता है।

Signup and view all the flashcards

सुपर स्पेशियलिटी अस्पताल

एक विशेष क्षेत्र के डॉक्टरों द्वारा चलाया जाने वाला अस्पताल जो उच्च स्तर की चिकित्सा सेवाएँ प्रदान करता है।

Signup and view all the flashcards

आरोग्य शिक्षण

स्वास्थ्य और कल्याण के बारे में ज्ञान और कौशल विकसित करने की प्रक्रिया।

Signup and view all the flashcards

मातृत्व और बाल स्वास्थ्य सेवाएँ

बच्चों का स्वास्थ्य बेहतर बनाने के लिए प्रदान की जाने वाली सेवाएं।

Signup and view all the flashcards

लसीकरण

बीमारियों से बचाव के लिए टीकों का उपयोग करना।

Signup and view all the flashcards

मानसिक स्वास्थ्य सेवाएँ

मानसिक स्थिति को बेहतर बनाने और मानसिक स्वास्थ्य समस्याओं से निपटने के लिए प्रदान की जाने वाली सेवाएं।

Signup and view all the flashcards

योग्य पोषण और पेयजल

पौष्टिक आहार खाने और पर्याप्त पानी पीने की आवश्यकता।

Signup and view all the flashcards

स्वच्छता

स्वच्छता का अभ्यास करना, जैसे कि हाथ धोना और स्वच्छता बनाए रखना।

Signup and view all the flashcards

Study Notes

ICDS & पोषण अभियान - कुपोषण

  • कुपोषण म्हणजे शरीरातील पोषक घटकांची कमतरता
  • 1 ते 5 वयोगटातील मुले, गर्भवती स्त्रिया आणि स्तनदा माता या गटांमध्ये कुपोषण जास्त प्रमाणात आढळते.
  • पोषण घटकांच्या कमतरतेने आणि जीवनसत्त्वेचा अभाव आणि उपासमारीने देखील कुपोषण होते.

कुपोषणाचे परिणाम

  • शारीरिक वाढ खुटते
  • क्रियाशीलता आणि आरोग्य दर्जा कमी होते
  • विविध रोगांचा धोका वाढतो (जसे रक्ताल्पता, त्वचेचे संसर्ग, रतांधळेपणा, क्वाशिऑकर, मरॅस्मस)
  • सामाजिक व भावनिक समायोजनावर नकारात्मक परिणाम होतो
  • जंतूसंसर्गाचा आणि आजाराचा धोका वाढतो
  • शरीराचे तापमान नियंत्रित करण्यास अडचणी येतात
  • दारिद्रय, अंधश्रद्धा, अज्ञान आणि लिंगभेद हे कुपोषणासाठी कारणीभूत आहेत

जागतिक भूक निर्देशांक (GHI)

  • जागतिक, प्रादेशिक आणि राष्ट्रीय स्तरावरील उपासमार मोजण्यासाठी व त्याचा मागोवा घेण्यासाठी एक महत्वपूर्ण साधन आहे.
  • सर्वसाधारणपणे 2006 पासून हा निर्देशांक प्रकाशित केला जातो.
  • कुपोषण (तीव्रता), बाल मृत्यू आणि मुलांचे कुपोषण हे तीन निर्देशक GHI मध्ये महत्वाचे आहेत.

कुपोषण प्रकार (2024)

  • भारत 127 देशांच्या यादीत 105 व्या स्थानावर आहे.
  • 2023 मध्ये 125 पैकी 111 वा क्रमांक होता, तर 2022 मध्ये 121 पैकी 107 वा होता.
  • भारतीय बालमृत्यू दर 2.9% इतका आहे.

बालकांचे कुपोषण निदान

  • हे लुकडेपणा अथवा तीव्र कुपोषण मोजण्यासाठी वापरले जाते.
  • बालकांचे वजन व उंची यांचे प्रमाण यावर आधारित कुपोषण ओळखले जाते.
  • बालकांच्या वयानुसार निश्चित केलेले स्टँडर्ड डेव्हीएशन (SD) हे कुपोषण निदान करण्यासाठी आहे.

कुपोषित बालकांसाठी उपचार

  • ते गंभीर तीव्र कुपोषित बालके (SAM) किंवा मध्यम तीव्र कुपोषित बालके (MAM) असल्यावर ते वेगवेगळ्या तंत्रांनी उपचारले जातात.
  • NRC आणि CTC हे दोन उपचार केंद्र आहेत
  • उपचार 14 ते 21 दिवसांपर्यंत चालू असतात.

ग्रामबाल विकास केंद्र (VCDC)

  • 6 वर्षाखालील SAM बालकांमध्ये कुपोषण होणे कमी करणे हा मुख्य उद्देश आहे.
  • बालकांना आहार आणि आरोग्य सेवा प्राथमिक पातळीवरच दिले जातात.
  • 30 दिवसांचे कालावधी लागतो

पोषण पुनर्वसन केंद्र (NRC)

  • वैद्यकीय समस्या असणाऱ्या SAM बालकांसाठी हे केंद्र योग्य आहे.
  • 14 दिवस उपचार दिले जातात
  • 14 दिवसानंतर केंद्र सोडता येते.

कांगारू मदत केअर

  • हे जन्मतः कमी वजन असलेल्या नवजात बाळांना अल्प काळांसाठी मदत करणारे तंत्र आहे.
  • कांगारु मदत केअरमध्ये बाळाला आईच्या छातीवर ठेवले जाते.

अवशेषांगे

  • अल्प वाढलेले किंवा अपूर्ण अवयव आहेत जेव्हा शरीरात दुसरी भिन्न भूमिका भाग बजावतात.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Description

कुपोषण म्हणजे शरीरातील पोषक घटकांची कमतरता, ज्यामुळे शारीरिक वाढ थांबते. या क्विझमध्ये कुपोषणाचे परिणाम, जागतिक भूक निर्देशांक, आणि विविध प्रकारांच्या माहितीचा समावेश आहे. या समस्येच्या कारकांवर विचार करून संपूर्ण जनतेला याबाबत जागरूक करणे महत्त्वाचे आहे.

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser