Hyrje në Fiziologji

Lënda e Fiziologjisë

• Fiziologjia është një shkencë biologjike eksperimentale.
• Studion ligjshmëritë e rrjedhjes biologjike harmonike të fenomeneve fiziologjike brenda organizmit.
• Analizon raportin harmonik të tyre me kushtet aktuale dhe historike të ambientit.
• Sipas një definicioni tjetër, është shkencë mjekësore eksperimentale.
• Fokusohet në ligjshmëritë e rrjedhjes biologjike harmonike të fenomeneve qelizore brenda organizmit.

Proceset Eksperimentale "In Situ"

• Zakonisht organizmi është i gjallë.

Metoda Kryesore e Hulumtimit Fiziologjik

• Eksperimenti është metoda kryesore.

Eksperimenti në Fiziologji

• Nënkupton ndërhyrjet e hulumtuesit në rrjedhat e manifestimeve të ndryshme fiziologjike.
• Këto ndërhyrje ndërmerren në laborator me qëllim të njohjes së rolit dhe natyrës së tyre.

Eksperimenti "In Vivo"

• Realizohet në inde në organizëm të gjallë.

Relacionet e Fiziologjisë me Shkenca Tjera

• Ka relacione të ngushta me kiminë dhe fizikën.

Dega e Fiziologjisë që Studion Qelizën

• Fiziologjia e përgjithshme emërohet si fiziologji e qelizës.

"Rezervat Funksionale"

• Elaborohen në formë dhe funksion.

Relacionet Paralelisht në Fiziologji

• Forma dhe funksioni shkojnë paralelisht.

Karakterizimi i Elementeve Kimike në Organe

• Mikroelemente, makroelemente, dhe ultramikroelemente.

"Inkorporimi" në Organizëm

• Është pika e nisjes e adaptimeve.
• Faktorët e jashtëm "inkorporohen" dhe shndërrohen në faktorë të brendshëm.

Ndryshimet Adaptive në Varësi të Kohës së Ekspozimit

• Së pari shprehen në planin fiziologjik.

Elementet Përbërëse të Makroelementeve

• O, H, C, N janë elemente përbërëse të makroelementeve.

Roli Kryesor i Ujit në Organizëm

• Uji kryesisht shërben si tretës.

Dy Momentet Kryesore në Metodat e Fiziologjisë

• Rëndësia e zgjedhjes së modelit dhe rëndësia e metodës eksperimentale.

Aspekti Esencial i Unitetit Ndërmjet Ndërtimit dhe Funksionit

• Raporti në mes masës dhe sipërfaqes trupore.

"E Reja" dhe "E Vjetra" në Fiziologji

• Nënkupton që funksionet e vjetra janë mbuluar nga ato të rejat.

Baza e të Gjitha Proceseve Fiziologjike

• Metabolizmi është baza.

Qëndrimi Aktiv i Organizmit Ndaj Faktorëve të Jashtëm

• Për shkak të adaptimeve, organizmi ka një qëndrim aktiv ndaj faktorëve të jashtëm.

Qendra Rregulluese e Reflekseve të Kushtëzuara tek Peshqit

• Truri i mesëm dhe paleostriatumi paraqesin qendrën.

Teoritë Qelizore

• Teoria qelizore e Shlaiden dhe Shvan vë në dukje unitetin e kimizmit të organizmave.

Përqindja e Proteinave në Lëngjet Trupore të Guacat

• Bazuar në diferencat kuantitative, përqindja e proteinave është më shumë se 10%.

Acidet Yndyrore te Shtazët Ujore

• Vajërat te shtazët ujore përfaqsohen nga acidi oleinik.

Materiet Homologe

• Janë materie të ngjajshme ose identike homologisht, por me funksion të ndryshëm.

Analogjia

• Nënkupton ngjajshmeritë e materieve të ndryshme që dallojnë për nga përmbajtja kimike por kryejnë një funksion.

Hemikordatët

• Te hemikordatët është konstatuar edhe prezenca paralele e Fosfokreatinës dhe Fosfoargininës.

Roli i Katalazës në Homologji

• Detoksifikimi i zbërthimit të peroksidit të hidrogjenit.

Homeostaza

• Është gjendje që zhduket vetëm pas vdekjes.

Sigurimi i Rrjedhës Harmonizuar të Fenomeneve Fiziologjike

• Puna e mekanizmave rregullues.

Rregullimi Enzimatik dhe pH te Paramecium

• pH e brendisë së vakuolës ushqyese të parameciumit ndryshon varësisht nga orari i marrjes së ushqimit.

Koordinimi i Organizmit me Ambientin

• Në kuadër të sistemit nervor, koordinimin e organizmit me ambientin e bën korja e trurit të madh.

Gjëndrat Endokrine

• Gëndrat endokrine janë gjëndra me sekretim të brendshëm.

Neurotransmiterët

• Si produkte të qelizave nervore, lirohen në skajet e fijeve nervore motorike.

Lidhja Kthyese

• Paraqet sistem të mbyllur qarkor të kontrollit të proceseve.

Rrjedhat e Sitemit te Kembeimit te Kunderta

• Në sistemin e rrjedhave të kundërta, gypat e sistemit të këmbimit kanë rrjedhe të kundërta.

Uji si Tretes

• Uji është tretës universal.

Pjesëmarrja e Ujit tek Organizmat e Formuar

• Pjesëmarrja e ujit tek organizmat e formuar në veshka është rreth 81%.

Raporti Ujë-Yndyrë në Organizma

• Raporti ujë-yndyrë në organizma paraqitet si më shumë yndyrë, më shumë ujë.

Molekula e Ujit dhe Kompleksi me 4 Molekula të Tjera

• Kur molekula e ujit krijon kompleks me 4 molekula tjera të ujit, struktura njihet si Tetraedrike.

Agregatet e Molekulave te Ujit

• Agregatet e molekulave të ujit që i përngjajnë konfiguracionit të akullt njihen si Icebergs.

Makroelementet nga Kripërat Minerale në Organizëm

• Na, K, Ca, P, Mg, Cl, S bëjnë pjesë në makroelemente.

Komponente Kryesore e Hemocianines

• Komponente kryesore është Cu.

Shfrytëzimi i Hekurit të Deponuar në Mëlci

• Hekuri rezervë shfrytëzohet nga të rriturit.

Kobalti në Përbërje

• Kobalti bënë pjesë në përbërje të vitaminës B12.

Raporti Optimal i Kalciumit dhe Fosforit

• Raporti optimal përfshin 1.2:1.0.

Sasia e Proteinave të Nevojshme

• Për plotësimin e funksioneve plastike të proteinave nevojitet sasi minimale e proteinave.

Bilanci Negativ i Proteinave

• Shfaqet për shkak të mungesës së proteinave në ushqim.

Konsumimi i Ushqimit me Sasi të Madhe të Proteinave

• Ka si pasojë procesin e kalbjes së proteinave duke shkaktuar semundje patologjike.

Grupi i Parë i Ushqimit

• Në grupin e parë të ushqimit përfshihen materiet që shërbejnë si burim I energjisë.

Termi "Nevoja për Sintezë nga Organizmi Shtazor"

• Të sigurojë patjetër përmes ushqimit I përket termit për aminoacide esenciale si (fenilalanina, valina, izoleucina).

Burimi Kryesor i Energjisë Shtazore

• Janë karbohidratet.

Konservimi i Glukozës

• Sasia e konsiderueshme e glukozës është e konservuar në formë të glikogjenit në inde të ndryshme si në mëlci, dhe muskuj.

Koncentrimi i Glukozës në Gjakun e Njeriut

• Është 0.08-0.12%.

Glukoneogjeneza

• Paraqet konvertimin e proteinave dhe yndyrës në glukozë.

Hiperglukemia Alimtare

• Individit pas ngrenies së ushqimit i paraqitet dukuria e hiperglukemisë alimtare qe ka të bëjë me rrittjen e përkohësishme të sheqerit në gjak.

Rregullimi i Sasisë së Sheqerit në Gjak

• Në rregullimin e sasisë së sheqerit në gjak marrin pjesë mëlcia, muskujt, veshkat, dhe te gjitha qelizat e organizmit.

Acidoza dhe Acetonuria

• Shkaktohen si pasoje e mungeses së karbohidrateve në ushqim.

Roli i Histociteve në Mushkëri

• Thithjen dhe zberthimin e yndyrnave në mushkëri.

Përbërja e Fosfatideve

• Përvec karbonit, hidrogjenit dhe oksigjenit fosfatidet përmbajnë edhe fosfor dhe azot.

Mungesa e Fosfatideve

• Shkakton Degradimin lipoidal të mëlcisë dhe arteriosklerozën.

Formimi i Kolesterinës

• Prej kolesterinës formohet Hormonet seksuale, acidet biliare, hormonet e korës së gjendrave mbiveshkore.

Stimulimi i Shfrytëzimit te Lipideve

• Shfrytëzimin e lipideve e stimulon sistemi simpatik.

Nervat Inervuese të Indit Yndyror

• Nëse shtazës I prehen nervat që inervojnë indin yndyror në njërës anë të trupit atëherë ne kushte të urisë në këtë anë nuk do të shpenzohet ne rregull sasia e rezervave të yndyrës.

Rëndësia e Rezervave Yndyrore

• Ruajtjen e homeotermisë në dy aspekte- të termorregullimit fizik dhe kimik.

"Gjandrrën e Dimërimit"

• Ka të bëjë për indin e murrmë yndyror.

Ligji i Izodinamisë

• Ka për bazë zëvendesimin kalori për kalori.

Vitaminat

• Janë materie organike me përbërje të ndryshme kimike.

Ndarja e Vitaminave

• Ndahen në vitamina të tretshme në ujë dhe vitamina të tretshme në yndyrna.

Vitaminat e Tretshme në Ujë

• Vitaminat e grupit B dhe C.

Mungesa e Vitaminës që Shkakton Sëmundjen e Pelagrës

• Mungesa a vitaminës PP.

Gjakderdhja e Vazhdueshme

• Gjakderdhja e vazhdueshme si rezultat i një lëndimi mund të jetë pasojë e mungesës së vitaminës K.

Vitamina e Fertilitetit

• Vitamina E.

Sëmundjet e Mungesës së Vitaminave

• Sëmundjet që shkaktohen nga mungesa e plotё e vitaminave quhen Avitaminoza.

Efekti i Vitaminës D në Mungesë të Rrezatimit Ultraviolet

• Mungon.

Efektiviteti i Vitaminës që Varet nga Raporti i Kripërave të Ca dhe P

• Vitamina D.

Pamjaftueshmëria e Vitaminave

• Në Organizëm quhet Hipovitaminozë.

Biotina

• Është emri për vitaminën H.

Mungesa e Retinolit

• Shkakton Sëmundjen “terri i pulave”.

Hipovitaminozat që Shkaktojnë Polineurite

• Hipovitaminozat e vitaminës B1.

Riboflavina

• Është emri për vitaminën B2.

Resorbimi i Vitaminës B12

• Vitamina B12 nuk mund të resorbohet nga paretet e zorrës në mungesë të Proteinës apoeriteinë.

Mungesa e Vitaminës C

• Shkakton Skorbutin.

Hormoni që Stimulon Sekrecionin e Qumështit

• Prolaktina.

Ushqyerja e Organizmit nga Burime të Jashtme

• Tё ushqyerit ekzogjen.

Ushqyerja pa Marrje të Ushqimit nga Jashtë

• Të ushqyerit endogjen.

Faktori Antianemik

• Vitamina B12.

Teoria e Filtrimit

• Vlera e tensionit të gjakut në enët e gjëndrës duhet të jetë gjithmonë më e madhe se vlera e tensionit të lëngut sekretiv në lumenin e gjëndrës.

Procesi Vargor i Sekretimit

• Përbëhet prej dy hallkave: krijimi dhe lirimi i sekretit.

Resorbimi Zorror

• Proteinat, gluçidet dhe yndyrat.

Esenca e Metodës Histofiziologjike

• Esenca e metodës histofiziologjike është: Hulumtimi mikroskopik I një pjese të një organi transparent.

Marrjen e Ushqimit tek Shtazët

• Mundëson Muskulatura e zhvilluar e buzëve dhe gjuhës.

Qendra Nervore e Lёvizjeve Pёrtypёse

• Qendra nervore e lёvizjeve pёrtypёse ështe e vendosur Në bulb.

Alkalitetin e Pështymës

• E pёrcaktojnё Karbonatet.

Lizocima

• Paraqet Materie antibiotike me veprim baktericid.

Proceset e Termorregullimit

• Merr pjesё Pështyma.

Medikamenti qё Paralizon Parasimpatikun

• Është Atropina.

Faza Përfundimtare e Gëlltitjes

• Bëhet me Lëvizjet peristaltike të mureve të ezofagut.

Impulset në Receptorët e Qiellzës Sё Butë

• Impulset e krijuara barten në qendrën e gëlltitjes në bulb përmes Rrugëve aferente.

Rregullimi i Ushqyerit dhe Metabolizmit Celular në Gjëndrrat Gastrike

• Procesin e rregullojnë Fijet trofike.

Shkaktari i Motorikёs sё Lukthit

• Kontraktimi i Shtreses e muskujve të zgjatur, unazorë dhe shtresa e pjerrët shkakton motoriken e lukthit.

Motorika e Lukthit Stimulohet

• Nga fijet nervore parasimpatike dhe inhibohet nga fijet nervore të simpatikut.

Shpejtësia e Bartjes së Ushqimit nga Lukthi

• Varet nga Konsistenca dhe reaksioni i ushqimit në lukth, vlera e tensionit osmotik dhe shkalla e mbushjes së duodenumit.

Qendrat qё Ekscitohen gjatё Aktit Refleksiv tё Vjelljes

• Respiracionit, salivacionit dhe kardiovaskulare.

Roli Primar i Lukthit

• Është Deponimi i ushqimit.

Rruga e Rregullimit qё Fillon nga Receptorët e Kthinës Gojore

• Paraqet Harkun reflektiv të rregullimit nervor.

Veprimi i Sekretinës në Pankreas

• Është Indirekt.

Stimulimi i Lirimit tё Sasive tё Mёdha tё Vrerit

• E stimulon Sekretina.

Pigmentet e Vrerit

• Janë Bilirubuna, biliverdina.

Drejtimi i Holecistokininës

• Lirimin humoral të vrerit.

Vendodhja e Receptorëve në Lukth

• Pjesën kardiale dhe pjesën e fundusit.

Esenca e Teknologjisё sё Prodhimit tё Djathit

• qёndron nё shndёrrimin e proteinёs sё qumёshtit, npёrmjet veprimit tё enzimes Katepsinës.

Vendndodhja e Gjёndrrave Gypore dhe Gypore-Alveolare të Brynerit

• Në Duodenum.

Vendndodhja e Gjёndrrave qё Nuk Ndodhen nё Zorrё

• Gjёndrrat pilorike.

Shtresat Ndarёse tё Lёngut Zorror pas Dekantimit

• Lёngu ndahet nё Shtresёn e sipërme me lëng transparent dhe shtresën e ulët me lëmsha të mukusit.

Vlera e pH tё Lёngut Zorror

• pH=7.4-8.7.

Ndikimi nё Produktet Intermediare tё Zbёrthimit

• Produktet intermediale ndihmohen nga Fermentet zorrore.

Hidrolizuesit e Tripsogjenit dhe Prokarbopeptidazёs

• Hidrolizohen nga Enterokinaza.

Fosforiluesit e Aminoacideve, Karbohidrateve dhe Lipideve nё Zorrё

• Realizohen nga Fosfataza alkalike

Ndikuesit nё Sekrecionin e Gjёndrrave tё Zorrёs dhe Mbylljen e Sfinkterit Ileocekal

• Ndikohet nga Rrugët nervore.

Veprimi i Duokrinines dhe Enterokrinines

• Nё sekrecionin e gjёndrrave zorrore.

Lloji i Tretjes me Pjesёn mё tё Madhe tё Fazave Pёrfundimtare

• Tretja kontaktive apo membranore.

Ndarja e Zorrёs sё Trashё

• Ndarja e saktё e zorrёs sё trashё ështё Zorra e verbër, kolon, rektum.

Nervat qё Inervojnё Zorrёn e Trashё

• Janё Nervat vagale, nervat parasimpatik.

Prejardhja e Erёs sё Keqe tё Pegatёs

• Vjen nga Fenoli, indoli, skatoli.

Qendra Pёrgjegjёse pёr Aktin e Defekacionit

• Është Ganglioni mesenterik inferior.

Materiet qё Absordohen npёrmjet Transportit Pasiv

• Janё Uji dhe materiet e tretshme në lipide.

Inhibituesit e Lёvizjes sё Rrezhdeve tё Zorrёs

• Janё Jonet e kalciumit dhe kaliumit.

Gjёndrrat Divertikulare tё Invertebrorёve

• Janё Gjёndrrat pilorike dhe hepatopankreasi.

Absorbimi dhe Bartja e Aminoacideve dhe Monosaharideve

• Behet me ndihmёn e Joneve tё natriumit.