Hücre Biyolojisi Quiz

Hücre Histolojisi ve Fizyolojisi

• Ökaryot hücreler zarla çevrili çekirdeğe sahiptir, prokaryotlar ise sahip değildir.
• Nükleus zarı, nükleer laminayı içerir ve bu yapı nükleer zarfın stabilizasyonunda rol oynar.
• Kromatin, interfazda görülür ve nükleozomlardan oluşur.
• Nükleozom, DNA ve histon proteinlerinden oluşur.
• Nükleolus, zarsız bir organel olup ribozom sentezi için önemlidir.
• Hücre bölünmesi (mitoz), interfaz, profaz, metafaz, anafaz ve telofaz evrelerinden oluşur.

Hücre Zarı

• Hücre zarının temel bileşenleri fosfolipidler, proteinler ve karbonhidratlardır.
• Fosfolipidler zarın temel yapısını oluşturur.
• Oligosakkaritler (karbonhidratlar) plazma membranının dış yüzünde, fosfatidilserinler ise iç yüzünde bulunur.
• İntegral proteinler, iyon kanalları ve taşıyıcı proteinlerdir, periferik proteinler ise enzim veya G proteinleridir.

Organeller

• Kolesterol, hücre zarının geçirgenliğini düzenler.
• Mitokondri, hücrenin enerji merkezi olup kendi DNA'sına ve ribozomlarına sahiptir.
• Granüllü endoplazmik retikulum (GER), protein sentezi ve modifiye işlevine sahiptir, düz endoplazmik retikulum (DER) ise lipid sentezine, detoksifikasyona ve bazı proteinlerin modifikasyonuna katılır.
• Golgi aparatı, posttranslasyonel modifikasyon ve salgılama işlemlerinde görevlidir.
• Peroksizomlar, özellikle yağ asidi oksidasyonu ve detoksifikasyonda rol oynar.
• Lizozomlar, hücre içi sindirimde rol oynar.

Hücre İskeleti

• Mikrotübüller, hücre şeklini ve hareketini düzenler ve hücre içi madde taşınmasında görevlidir.
• Ara filamentler, hücreye destek sağlar ve bazı bağ dokuları oluşturur.
• Mikrotübüller, ara filamentler ve mikrofilamanlar, hücrenin iskeletini oluşturur ve hücre şeklini ve hareketini düzenler.

Hücrelerarası Bağlantılar

• Zonula okludens, hücreler arasında sıkı bir bağ oluşturup geçirgenliği azaltır ve hücreler arası iletişimi önler.
• Zonula adherens, hücreler arası bağlantı kuvvetini artırırken,
• Desmozomlar, hücreler arasında güçlü ve dayanıklı bir yapı oluşturur.
• Gap junctionlar, hücreler arasında iyon ve küçük moleküllerin geçişine izin verir ve hücreler arası iletişimi mümkün kılar.

Hücre Zarından Madde Taşınması

• Difüzyon, maddelerin yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyona doğrudur.
• İyonların ve polar moleküllerin taşınmasında kanallara ihtiyaç vardır.
• Aktif taşıma, ATP kullanarak maddelerin yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyona taşınmasıdır.
• Endositoz, hücrenin dış ortamdan madde almasıdır, fagositoz ise katı parçacıkların alınmasına, pinositoz ise sıvıların alınmasına karşılık gelir.
• Egzositoz, hücrenin salgı yapmasıdır
• Osmoz, suyun yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyona geçişidir.

Dokular

• Doku, benzer işlev ve yapıya sahip hücrelerden oluşan gruplardır.
• Dokular esas olarak; epitel, bağ dokusu, kas dokusu ve sinir dokularından oluşturulur.

Epitel Doku

• Epitel doku, yüzeyleri örten ve salgı bezlerini oluşturan hücrelerden oluşan bir doku tipidir.
• Tek katlı ve çok katlı epiteller mevcuttur.
• Belirli hücreler, bazal membran sayesinde alttaki dokuya tutunur ve dokunma reseptör fonksiyonu görebilirler.

Bağ Dokusu

• Bağ dokusu, hücreler arasında bir madde bulunması sebebiyle, hücre ve lifler arasında bir bağlantı sağlayan bir doku tipidir.
• Mesela; kollajen, retiküler ve elastik lifler, temel madde bağ dokusunun lifli bileşenleridir.

Kas Doku

• Kas dokusu, kasılma özelliğine sahip hücrelerden oluşur.
• İskelet kası, istemli, çizgili kasılma için görevlidir, kalp kası, çizgili ancak istemsiz kasılma için görevlidir, düz kas ise istemsiz kasılma için görevlidir.

Sinir Doku

• Sinir dokusu, sinir hücreleri (nöronlar) ve onları destekleyen glial hücrelerden oluşur.
• Nöronlar, sinyalleri reseptörlerden santral sinir sistemine ve oradan da efektör organlara iletir.
• Glial hücreler, nöronları destemektedir.

Kadın ve Erkek Genital Sistemi

• Kadın genital sistemi; overler, fallop tüpleri, uterus ve vajinadan oluşur. Erkek genital sistemi, testislerden, epididimsten, vasa deferentialis'ten, prostat bezinden ve penis'ten oluşur.
• Oogenez (dişi üreme hücre oluşumu), ilk olarak intrauterin dönemde başlar ancak puberteden sonra devam eder. Spermatogenez (erkek üreme hücre oluşumu) ise puberteden itibaren devam eder.
• Her iki ciniste de üreme hücrelerinin olgunlaşma ve üretimi hormonal düzenlemelerle gerçekleşir.

Genel Embriyoloji

• Primordial germ hücreleri, 2. hafta embriyonik gelişimi boyunca epiblasttan farklılaşır ve 4.hafta ile testislerde sperma ile ilişkili olarak gelişmeye devam eder.
• Gastrulasyon, üç germ tabakasının (ektoderm, mezoderm ve endoderm) oluşumu ile karakterizedir.
• Nörülasyon, nöral tüpün gelişimidir.
• Embriyonik gelişmenin farklı dönemlerinde, farklı yapılar ve organlar oluşur.

Gastrointestinal Sistem

• Gastrointestinal sistem, yiyeceklerin sindirilmesi ve emilimi için karmaşık bir yapıdır.
• Sindirim sistemi, ön bağırsak, orta bağırsak ve son bağırsak olarak bölümlere ayrılır.
• Bu bölümlerde bulunan bezler ve hücreler, çok çeşitli sindirim enzimleri ve hormonlar salgılar.
• Besinlerin emilimi ince bağırsakta meydana gelir, kalın bağırsak besin artıklarını barındırır.
• Gastrointestinal sistem, işlevlerini yerine getirmek amacıyla çeşitli kontrol mekanizmalarıyla birlikte çalışır.

Hematopoetik Sistem

• Hematopoez, kan hücrelerinin oluşumudur ve farklı aşamalarda farklı organlarda meydana gelebilir.
• İlk aşamalarda allantois ve karaciğerde gelişen hematopoez, daha sonra uzun kemiklerin kemik iliğinde devam eder.
• Kemik iliği, kırmızı ve sarı olarak iki tiptir, kırmızı ilik aktif hematopoez, sarı ilik ise yağ ile dolu olduğundan hematopoez yapmaz.
• Kan hücreleri çok farklı yapı ve özelliğe sahip olduğundan, farklı farklı seri ve aşamaların farklı özellikleri ve farklılaşmaları mevcutur. Başlıca; eritrosit, nötrofil, lökosit, bazofil, lenfosit, eozinofil, monosit, trombosit olmak üzere kan hücreleri bulunur.

Karaciğer

• Karaciğer, çeşitli metabolik fonksiyonlara sahip büyük bir organdır.
• Karaciğer, lobüllerden oluşur. Hepatosit hücreleri, lobüllerin yapısal üniteleridir.
• Hepatositler arasında sinüzoid adı verilen küçük kan damarları bulunur. Sinüzoidlerin duvarında Kupffer hücreleri yer alır.

Safra Kesesi

• Safra kesesi, safra üretimini yapan karaciğerin yanında yer alan bir organdır.
• Safra kesesi, safrarın depolanmasına ve yoğunlaştırılmasına yardımcı olur.
• Safranın başlıca görevlerinden biri, yağların sindirilmesine yardımcı olmaktır.

Lenfatik Sistem

• Lenfatik sistem, dokular arasında sıvı hareketi ve immün savunma fonksiyonları için önemli bir sistemdir.
• Lenfatik sistem, lenf damarlarından ve lenf nodüllerinden oluşur.
• Lenf nodulları, vücudun farklı bölgelerinde yer alan ve lenf akışını temizlemeye ve immün savunmaya yardım eden organlardır.
• Dalak, timus, tonsil ve Peyer plağı, lenfoid organlardır.

Kas Sistemi

• İskelet kası, istemli kasılmalar için gereklidir.
• Düz kaslar, iç organların hareketinin düzenlenmesinde rol oynar.
• Kalp kası, kalbin kasılmalarını sağlar.
• Spesifik kas tipleri (hızlı, yavaş), büyüklük, mitokondri, kanlanma derecesi vb. farklı özellik gösterir.

Sindirim Sistemi Anatomisi

• Aynı bölünmelerle önceki bilgilerle örtüşmektedir.