Het ontstaan en de opbouw van het heelal

Het ontstaan en de opbouw van het heelal

• Kosmografie: Een oude benaming voor een deel van de astronomie dat zich bezighoudt met hemelverschijnselen, zoals de beweging van planeten, sterren en andere kosmische objecten. Deze tak van studie dateert terug tot de oudheid

• Astronomische eenheid (AE):gemiddelde afstand tussen de aarde en de zon: ongeveer 150 . 10^6 kilometer. Deze maat wordt voornamelijk gebruikt om de afstanden tussen de verschillende objecten binnen ons zonnestelsel, zoals de planeten, te vergelijken.

• Lichtjaar (lj): afstand die het licht in één jaar aflegt: ongeveer 9,46 . 10^12 kilometer of 63241 AE is. Het lichtjaar stelt om afstanden buiten ons zonnestelsel te meten.

• De afstand tussen de aarde en de zon, de astronomische eenheid (AE), is essentieel voor het meten van afstanden binnen het zonnestelsel. Het helpt bij het begrijpen van de schaal van het zonnestelsel en bij het berekenen van afstanden van andere hemellichamen, wat inzicht biedt in de kosmos.

Oerknal of Big Bang; ontstaan heelal

• Theorie: Een gloeiend heet, dens 'oeratoom' dat plots razendsnel expandeerde. Hieruit ontstonden tijd, ruimte, materie en energie.
• Ongeveer 13,82 miljard jaar geleden.
• Extreem hete oerknal-> onvoorstelbaar heet vroege heelal-> afkoeling door uitdijing
• Straling bereikt ons nu = kosmische achtergrondstraling.

Ontstaan van materie

• Donkere periode:
  2) Één oerkracht -> stapsgewijs vorming en organisatie
  2) Eerste afsplitsing: zwaartekracht (of gravitatiekracht)
  3) Tweede afsplitsing: sterke kernkracht
  -> Inflatie: plotse sterke groei heelal
  4) Laatste afsplitsing: zwakke kernkracht en
  elektromagnetische racht
  -> heelal koel genoeg
  -> Binnen eerste seconde na oerknal!
  Natuurwetten zoals vandaag: bepalen de opeenvolging van
  gebeurtenissen

  5. Éérste seconde: het heelal vult zich met minuscule deeltjes.
     = protonen, neutronen, elektronen en lichtdeeltjes (fotonen) \
  6. Minuut twee (- minuut 32)
     • Nucleosynthese: protonen en neutronen kunnen samen komen
     = vorming van kernen van waterstof, helium en lithiumatomen
     • Zee van vrije elektronen die botsen met lichtdeeltjes -> heelal
     ondoorzichtig als mist \
  7. Na 380 000 jaar: heelal doorzichtig
     • Voldoende afkoeling
     • Elektronen en atoomkernen komen samen tot neutrale atomen
     –> lichtdeeltjes vrij -> reizen nog steeds door de ruimte ( = kosmische
     achtergrondstraling)

Structuur van het heelal

• Sterren blijven door gravitatiekracht samen = sterrenstelsel
• Sterrenstelsel = ca. 100 miljard sterren + gas, nevels, donkere materie
• Niet gelijk verdeeld over de ruimte
• Verzameling sterrenstelsels = cluster
• BVB: Melkweg, Andromedastelsel,... = Lokale groep
• Groep clusters = supercluster
• BVB: Lokale groep is deel van ‘de lokale supergroep’
• Door zwaartekracht gebonden tot netwerk

De Melkweg

• De Melkweg is een sterrenstelsel met een spiraalvormige structuur=draaikolk. platte schijf met centrale verdikking
• De Melkweg bevat ongeveer 100 miljard sterren.
• De diameter is ongeveer 100.000 lichtjaren.
• ouderdom: 13,3 miljard jaar
• beweging in melkweg: roteert met een snelheid van gemiddeld 225 kilometer per seconde rond zijn centrum
• -> aarde bevind zich vlak bij de zon op een van de armen van de mekweg
• De afstand van de aarde tot het centrum van de Melkweg is ongeveer 28.000 lichtjaren.

Een Evoluerend Heelal

• Onderlinge positie en grootte van
  sterrenstelsels verandert niet.
• Ruimte tussen sterrenstelsels wordt groter
• Geen middelpunt van waaruit heelal uitdijt
• Uitdijing vindt overal plaats

Deze quiz verkent de oorsprong en structuur van het heelal, inclusief de oerknal en astronomie. Test je kennis over kosmografie, afstandseenheden en de theorieën achter de Big Bang. Perfect voor iedereen die geïnteresseerd is in de basisprincipes van de kosmos.