Podcast
Questions and Answers
Filozofia ma odpowiadać na najogólniejsze pytania dotyczące ______.
Filozofia ma odpowiadać na najogólniejsze pytania dotyczące ______.
rzeczywistości
Filozofia ma być metodologią i teorią ______.
Filozofia ma być metodologią i teorią ______.
nauki
Filozofia ma badać założenia leżące u podstaw ______.
Filozofia ma badać założenia leżące u podstaw ______.
nauk
Św. Anzelm definiuje Boga jako byt, ponad który nic ______ nie można pomyśleć.
Św. Anzelm definiuje Boga jako byt, ponad który nic ______ nie można pomyśleć.
Signup and view all the answers
Filozofia ______ pojęcia, badając jak funkcjonują w języku słowa wyrażające te pojęcia.
Filozofia ______ pojęcia, badając jak funkcjonują w języku słowa wyrażające te pojęcia.
Signup and view all the answers
Spór o uniwersalia dotyczy istnienia ______ czyli tzw. przedmiotów ogólnych.
Spór o uniwersalia dotyczy istnienia ______ czyli tzw. przedmiotów ogólnych.
Signup and view all the answers
Kartezjusz definiuje Boga jako byt ______, czyli posiadający wszelkie doskonałości.
Kartezjusz definiuje Boga jako byt ______, czyli posiadający wszelkie doskonałości.
Signup and view all the answers
Początkiem sporu o uniwersalia była kontrowersja między Platonem a ______ dotycząca prawdziwości teorii idei.
Początkiem sporu o uniwersalia była kontrowersja między Platonem a ______ dotycząca prawdziwości teorii idei.
Signup and view all the answers
Anzelm argumentuje, że byt istniejący w ______ jest większy, bardziej doskonały, niż byt istniejący tylko w umyśle.
Anzelm argumentuje, że byt istniejący w ______ jest większy, bardziej doskonały, niż byt istniejący tylko w umyśle.
Signup and view all the answers
Anzelm dowodzi istnienie Boga na podstawie, że posiadamy pojęcie ______.
Anzelm dowodzi istnienie Boga na podstawie, że posiadamy pojęcie ______.
Signup and view all the answers
Rzeczy ______ posiadają wymiary przestrzenne, ale nie myślą.
Rzeczy ______ posiadają wymiary przestrzenne, ale nie myślą.
Signup and view all the answers
Anzelm zawarł dowód na istnienie Boga w swoim dziele ______.
Anzelm zawarł dowód na istnienie Boga w swoim dziele ______.
Signup and view all the answers
Rzeczy myślące posiadają ______, ale nie wymiary przestrzenne.
Rzeczy myślące posiadają ______, ale nie wymiary przestrzenne.
Signup and view all the answers
Według ______ zwierzęta zachowują się tak, jakby coś odczuwały, ale w rzeczywistości niczego nie odczuwają.
Według ______ zwierzęta zachowują się tak, jakby coś odczuwały, ale w rzeczywistości niczego nie odczuwają.
Signup and view all the answers
Dla Kartezjusza umysł nie jest częścią fizycznego ______, a ciało działa zgodnie z prawami natury.
Dla Kartezjusza umysł nie jest częścią fizycznego ______, a ciało działa zgodnie z prawami natury.
Signup and view all the answers
Jeśli Bóg jest bytem, ponad który nic większego nie można pomyśleć, a istnienie w rzeczywistości jest większe niż istnienie jedynie w ______, to Bóg musi istnieć w rzeczywistości.
Jeśli Bóg jest bytem, ponad który nic większego nie można pomyśleć, a istnienie w rzeczywistości jest większe niż istnienie jedynie w ______, to Bóg musi istnieć w rzeczywistości.
Signup and view all the answers
Teoria ______ aspektu Spinozy mówi, że umysł i ciało są dwoma różnymi sposobami patrzenia na tę samą rzecz.
Teoria ______ aspektu Spinozy mówi, że umysł i ciało są dwoma różnymi sposobami patrzenia na tę samą rzecz.
Signup and view all the answers
Według ______, stany mentalne definiuje się poprzez ich funkcję lub rolę w systemie, a nie przez ich wewnętrzną strukturę.
Według ______, stany mentalne definiuje się poprzez ich funkcję lub rolę w systemie, a nie przez ich wewnętrzną strukturę.
Signup and view all the answers
Człowiek jest ______ duszy i ciała.
Człowiek jest ______ duszy i ciała.
Signup and view all the answers
[Blank] behawioryzm zakłada, że zjawiska mentalne da się wyjaśnić w kategoriach praw fizykalnych.
[Blank] behawioryzm zakłada, że zjawiska mentalne da się wyjaśnić w kategoriach praw fizykalnych.
Signup and view all the answers
Teoria ______ typów jest reprezentowana przez Place'a i Smarta.
Teoria ______ typów jest reprezentowana przez Place'a i Smarta.
Signup and view all the answers
Empiryzm ______ mówi, że cała nasza wiedza pochodzi z doświadczenia.
Empiryzm ______ mówi, że cała nasza wiedza pochodzi z doświadczenia.
Signup and view all the answers
Racjonalizm ______ zakłada, że istotna część wiedzy ma charakter wrodzony i ma swoje źródło w rozumie.
Racjonalizm ______ zakłada, że istotna część wiedzy ma charakter wrodzony i ma swoje źródło w rozumie.
Signup and view all the answers
Empiryzm ______ zakłada, że całość naszej wiedzy uzasadniona jest sądami aposteriori.
Empiryzm ______ zakłada, że całość naszej wiedzy uzasadniona jest sądami aposteriori.
Signup and view all the answers
Sądy ______ nie są konieczne, czyli jest możliwe żeby ich negacje były prawdziwe.
Sądy ______ nie są konieczne, czyli jest możliwe żeby ich negacje były prawdziwe.
Signup and view all the answers
Sądy ______ są prawdziwe na mocy pojęć, z których się składają i nie rozszerzają naszej wiedzy o świecie.
Sądy ______ są prawdziwe na mocy pojęć, z których się składają i nie rozszerzają naszej wiedzy o świecie.
Signup and view all the answers
Sądy ______ rozszerzają naszą wiedzę o świecie, ponieważ ich prawdziwość nie wynika jedynie z pojęć w nich zawartych.
Sądy ______ rozszerzają naszą wiedzę o świecie, ponieważ ich prawdziwość nie wynika jedynie z pojęć w nich zawartych.
Signup and view all the answers
Według sceptyków, nasze ______ nie zawsze w trafny sposób przedstawiają rzeczywistość.
Według sceptyków, nasze ______ nie zawsze w trafny sposób przedstawiają rzeczywistość.
Signup and view all the answers
W argumentacji sceptycznej podkreśla się trudność odróżnienia ______ od rzeczywistości.
W argumentacji sceptycznej podkreśla się trudność odróżnienia ______ od rzeczywistości.
Signup and view all the answers
Argument o ______ sugeruje, że możemy być systematycznie oszukiwani co do natury rzeczywistości.
Argument o ______ sugeruje, że możemy być systematycznie oszukiwani co do natury rzeczywistości.
Signup and view all the answers
Działanie ______ odnosi się do czynów zgodnych z codziennymi normami społecznymi danego społeczeństwa.
Działanie ______ odnosi się do czynów zgodnych z codziennymi normami społecznymi danego społeczeństwa.
Signup and view all the answers
Działanie ______ jest oceniane pod kątem dobra i zła, sprawiedliwości i innych wartości etycznych.
Działanie ______ jest oceniane pod kątem dobra i zła, sprawiedliwości i innych wartości etycznych.
Signup and view all the answers
Według Kanta, coś jest moralne, jeśli postępujemy zgodnie z ______, niezależnie od tego, jakie będą tego skutki.
Według Kanta, coś jest moralne, jeśli postępujemy zgodnie z ______, niezależnie od tego, jakie będą tego skutki.
Signup and view all the answers
Dla Kanta, nawet jeśli działanie przynosi dobre skutki, ale łamie jakąś zasadę, to jest ______.
Dla Kanta, nawet jeśli działanie przynosi dobre skutki, ale łamie jakąś zasadę, to jest ______.
Signup and view all the answers
Utylitaryzm mówi, że coś jest moralne, jeśli przynosi jak najwięcej ______ lub minimalizuje cierpienie.
Utylitaryzm mówi, że coś jest moralne, jeśli przynosi jak najwięcej ______ lub minimalizuje cierpienie.
Signup and view all the answers
Klasyczna koncepcja prawdy, której autorem jest Arystoteles, mówi, że zdanie jest prawdziwe, gdy jest tak, jak mówi to ______.
Klasyczna koncepcja prawdy, której autorem jest Arystoteles, mówi, że zdanie jest prawdziwe, gdy jest tak, jak mówi to ______.
Signup and view all the answers
Koherencyjna koncepcja prawdy mówi, że zdanie jest prawdziwe, gdy należy do odpowiednio spójnego zbioru ______.
Koherencyjna koncepcja prawdy mówi, że zdanie jest prawdziwe, gdy należy do odpowiednio spójnego zbioru ______.
Signup and view all the answers
Pragmatyczna koncepcja prawdy mówi, że przekonanie jest prawdziwe, gdy jest użyteczne na dłuższą ______.
Pragmatyczna koncepcja prawdy mówi, że przekonanie jest prawdziwe, gdy jest użyteczne na dłuższą ______.
Signup and view all the answers
Według koncepcji prawdy jako oczywistości, prawdziwe są te przekonania, które są same w sobie ______.
Według koncepcji prawdy jako oczywistości, prawdziwe są te przekonania, które są same w sobie ______.
Signup and view all the answers
Konsensualna teoria prawdy mówi, że prawda stanowi idealną granicę ______.
Konsensualna teoria prawdy mówi, że prawda stanowi idealną granicę ______.
Signup and view all the answers
Study Notes
Koncepcje Filozofii
-
Zakresowe:
- Tradycyjna: Filozofia odpowiada na najogólniejsze pytania o rzeczywistość, zajmuje się kategoriami niebadanymi przez inne nauki, odwołując się do nauk szczegółowych i próbując je uogólnić.
- Sceptyczna (Rudolph Carnap): Filozofia bada rzeczywistość, analogicznie do nauk szczegółowych. Jej twierdzenia muszą być uzasadniane doświadczeniem i eksperymentem. Filozofia jest metodologią i teorią nauki. Pytania filozoficzne pozbawione są sensu, jeśli nie mogą być empirycznie zweryfikowane.
-
Metodologiczne:
- Transcendentalna (Kant, Husserl): Filozofia bada założenia leżące u podstaw nauk, aby osiągnąć niepodważalną wiedzę. Nie odwołuje się do wyników innych nauk i nie przyjmuje żadnych niezweryfikowanych założeń.
- Analityczna (Moore, Russell, Wittgenstein): Filozofia analizuje pojęcia, badając ich funkcjonowanie w języku. Ustalając związki logiczne między pojęciami, poznaje istotę zjawisk.
-
Funkcjonalne:
- Odwołująca się do filozofii życia (Nietzsche): Ta koncepcja odwołuje się do refleksji nad życiem.
Spór o Uniwersalia
- Spór dotyczy istnienia uniwersaliów (przedmiotów ogólnych).
- Główne pytanie: Czy nazwy ogólne oznaczają rzeczy ogólne w rzeczywistości?
- Przykłady: Nazwy "kamień", "piękny" odnoszą się do pewnych wspólnych cech grup obiektów.
- Dyskusja o istnieniu i statusie uniwersaliów jest wciąż ważnym problemem filozoficznym.
Dowód Ontologiczny
- Anzelm: W "Proslogion" przedstawił dowód a priori na istnienie Boga.
- Definicja Boga: "Byt, ponad który nic większego nie można pomyśleć". Bóg posiada wszystkie możliwe doskonałości (jest bytem doskonałym).
- Istnienie w umyśle: Idea Boga istnieje w umyśle jako koncepcja.
- Istnienie w rzeczywistości: Byt istniejący w rzeczywistości jest lepszy niż istniejący tylko w umyśle. Jeśli Bóg istnieje tylko w umyśle, to można pomyśleć o czymś większym, co istnieje także w rzeczywistości.
- Bóg musi istnieć: Tylko istnienie w rzeczywistości spełnia definicję Boga jako bytu najdoskonalszego.
- Kartezjusz: podobny argument o doskonałości i istnieniu Boga (w oparciu o pojęcie Boga).
Krytyka Kanta
- Tekst nie zawiera szczegółów o krytyce Kanta.
Dualizm Kartezjański
- Podział bytów: Rzeczy rozciągłe (materialne) i rzeczy myślące (niematerialne).
- Rzeczy rozciągłe: Mają wymiary przestrzenne, ale nie myślą.
- Rzeczy myślące: Mają zdolność myślenia, ale nie mają wymiarów przestrzennych.
- Człowiek: Złożenie duszy i ciała (dwa oddzielne byty). Dusza (niematerialna), ciało (materialne).
Teoria Podwójnego Aspectu Spinozy
- Umysł i ciało są różnymi spojrzeniami na tę samą rzecz.
- To znaczy, że umysł i ciało są ze sobą powiązane i pochodzą z jednej rzeczywistości.
- Nie są oddzielnymi bytami, jak w dualizmie Kartezjańskim, ale różnymi aspektami jednej substancji.
Funkcjonalizm
- Putnam: Teoria umysłu skupiająca się na funkcjach stanów mentalnych.
- Stany mentalne zdefiniowane poprzez ich funkcje, a nie wewnętrzną strukturę.
- Stan mentalny zdefiniowany przez bodźce, reakcje i relacje z innymi stanami mentalnymi.
Logiczny Behawioryzm
- Hempel: Teoria redukcjonistyczna, według której zjawiska mentalne da się wyjaśnić w kategoriach praw fizycznych.
- Zdania o zjawiskach mentalnych przekształcają się w zdania o zachowaniach lub dyspozycjach do zachowań.
Teoria Identyczności Typów
- Tekst nie zawiera informacji o przedstawicielach i szczegółach teorii.
Empiryzm
- Genetyczny: Cała wiedza pochodzi z doświadczenia. Umysł ma charakter "czystej karty" po urodzeniu.
- Metodologiczny (umiarkowany): Część wiedzy (logika, matematyka) może być uzasadniona przez sądy a priori.
- Metodologiczny (skrajny): Cała wiedza jest uzasadniana przez sądy a posteriori (Mill).
Racjonalizm
- Genetyczny: Istotna część wiedzy ma charakter wrodzony i pochodzi z rozumu (Platon, Kartezjusz, Spinoza).
- Metodologiczny: Istotna część wiedzy może być uzasadniona przez sądy a priori.
Podział Sądów
- A priori: Są konieczne, niezależne od doświadczenia.
- Przykłady: "2 + 2 = 4", "pada lub nie pada deszcz"
- A posteriori: Nie są konieczne, zależne od doświadczenia.
- Przykłady: "deszcz jest mokry", "ziemia jest płaska"
- Analityczne: Negacja jest wewnętrznie sprzeczna (np., "każdy trójkąt ma trzy kąty").
- Syntetyczne: Negacja nie jest wewnętrznie sprzeczna (np., "na stole leży jabłko").
Sceptycyzm Metodyczny
-
Argumenty sceptyczne:
- Zmysły: Nie zawsze trzeźwo oddają rzeczywistość.
- Sen: Trudność odróżnienia snu od rzeczywistości.
- Zły demon: Potężny demon oszukuje nas, zmieniając nasze myśli i percepcje.
Utylitaryzm
- Tekst nie zawiera szczegółów o utylitaryzmie.
Działanie Normalne a Moralne
- Działanie normalne: Zgodne z normami społecznymi i zwyczajami danej kultury.
- Działanie moralne: Oceniane pod kątem dobra i zła, sprawiedliwości, uczciwości.
- Działanie może być normalne, ale niemoralne lub moralne, ale nienormalne.
Etyka Kanta i Utylitaryzm
- Kant: Działanie jest moralne, jeśli zgodne z zasadami, niezależnie od skutków. Intencja jest ważna, nawet przy dobrych skutkach.
- Utylitaryzm: Działanie jest moralne, jeśli przynosi największe dobro lub minimalizuje cierpienie. Ważne są skutki.
Klasyczna Koncepcja Prawdy
- Arystoteles: Zdanie jest prawdziwe, gdy odpowiada rzeczywistości.
- Korespondencyjna teoria prawdy.
Nieklasyczne Koncepcje Prawdy
- Koherencjonistyczna: Zdanie jest prawdziwe, gdy należy do spójnego zbioru przekonań.
- Pragmatyczna: Zdanie jest prawdziwe, gdy jest użyteczne i niesprzeczne.
- Oczywistość: Zdanie jest prawdziwe, gdy jest oczywiste.
- Konsensualna: Prawda to granica nieskończonego badania i konsensusu.
Fundacjonizm i Koherencjonizm
- Tekst nie zawiera szczegółowych informacji o tych koncepcjach.
Najwyższe Dobro Arystotelesa
- Tekst nie zawiera szczegółowych informacji o koncepcji.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Quiz bada związek między filozofią a teologią, skupiając się na myśli Św. Anzelma. Uczestnicy są zaproszeni do refleksji nad podstawowymi pytaniami dotyczącymi istnienia Boga oraz pojęć filozoficznych. Sprawdź swoją wiedzę na temat dowodów Anzelma oraz sporu o uniwersalia.
