Podcast
Questions and Answers
Zer zegoen errege baten edo enperadore baten eskumikatzearen ondorioz?
Zer zegoen errege baten edo enperadore baten eskumikatzearen ondorioz?
- Katalismoaren jarraitzaileak gogor zigortuko zituzten.
- Jendeak erregeari eta enperadoreari leialtasuna galduko zuen. (correct)
- Herritarrek berehala bereganatzen zuten agintea.
- Aita Santuak botere militarra galtzen zuen.
Zein izan zen XII. mendean sortu zen heresia indartsuenetako bat?
Zein izan zen XII. mendean sortu zen heresia indartsuenetako bat?
- Jesuitek
- Katarismoa (correct)
- Baldutarrak
- Bizantziar ortodoxoak
Zein aldarrikatzen zuen katarismoak?
Zein aldarrikatzen zuen katarismoak?
- Jesusen lehen dizipuluen bizimodura hurbiltzea zen beharrezkoa.
- Aukera guztiak zuzenak dira. (correct)
- Sakramentuen balioa ukatzen zuten.
- Bi mundu daudela: ona eta gaiztoa.
Non kokatzen zen Erdi Aroko monasterio bateko errefektorioa?
Non kokatzen zen Erdi Aroko monasterio bateko errefektorioa?
Zer zen Erdi Aroko monasterio bateko klaustroa?
Zer zen Erdi Aroko monasterio bateko klaustroa?
Zein hizkuntza zen Erdi Aroan Elizaren hizkuntza nagusia?
Zein hizkuntza zen Erdi Aroan Elizaren hizkuntza nagusia?
Zer egiten zen monasterioko scriptoriumean?
Zer egiten zen monasterioko scriptoriumean?
Zer abantaila eskaini zieten Erdi Aroko emakumeei komentuek?
Zer abantaila eskaini zieten Erdi Aroko emakumeei komentuek?
Zein ez zen monasterio bateko jarduera soziala?
Zein ez zen monasterio bateko jarduera soziala?
Zein zen Erdi Aroko komentuko kargu gorena?
Zein zen Erdi Aroko komentuko kargu gorena?
Zein jarduera erlijiosoa egiten zen Erdi Aroko monasterioetan?
Zein jarduera erlijiosoa egiten zen Erdi Aroko monasterioetan?
XI. eta XII. mendeen artean, nork kristautu zituen herri pagano eta eslaviarrak?
XI. eta XII. mendeen artean, nork kristautu zituen herri pagano eta eslaviarrak?
Zer zen Erdi Aroko aitasantutzaren eta Inperio Santuaren arteko liskarren arrazoia?
Zer zen Erdi Aroko aitasantutzaren eta Inperio Santuaren arteko liskarren arrazoia?
Zein aldaketa garrantzitsu ekarri zuen Gregorio VII.aren erreformak?
Zein aldaketa garrantzitsu ekarri zuen Gregorio VII.aren erreformak?
Zer garrantzia zuten Erdi Aroko monasterioen liburutegiek?
Zer garrantzia zuten Erdi Aroko monasterioen liburutegiek?
Zein da Erdi Aroko monasterioen garrantziaren adierazpenik onena?
Zein da Erdi Aroko monasterioen garrantziaren adierazpenik onena?
Zeintzuk dira Elizak dituzten bi adarrak?
Zeintzuk dira Elizak dituzten bi adarrak?
Klero erregularraren barruan, zer da ordena bakoitzak ezartzen duen erregela?
Klero erregularraren barruan, zer da ordena bakoitzak ezartzen duen erregela?
Zein da apezpikuen eginkizuna elizbarruti batean?
Zein da apezpikuen eginkizuna elizbarruti batean?
Zein urtetan egin zen lehen gurutzada?
Zein urtetan egin zen lehen gurutzada?
Zer eginkizun zuten monjeek monasterioetan?
Zer eginkizun zuten monjeek monasterioetan?
Zeintzuk dira gurutzadatan lortutako emaitzak?
Zeintzuk dira gurutzadatan lortutako emaitzak?
Zein da Elizak Erdi Aroan zuen boterearen aspektu bat?
Zein da Elizak Erdi Aroan zuen boterearen aspektu bat?
Elizak zein eragintza burutzen zuen gerretan?
Elizak zein eragintza burutzen zuen gerretan?
Nork deitu zituen kristauak Jerusalem askatzera?
Nork deitu zituen kristauak Jerusalem askatzera?
Zeintzuk ziren monasterioen funtzioak?
Zeintzuk ziren monasterioen funtzioak?
Zein mendean iritsi ziren turkoak eta mongolak ijitoen bigarren emigrazioa hasi zelarik?
Zein mendean iritsi ziren turkoak eta mongolak ijitoen bigarren emigrazioa hasi zelarik?
Elizak nekazarien eguneroko lana nola markatzen zuen?
Elizak nekazarien eguneroko lana nola markatzen zuen?
Nolako iritziak dituzte arabiar kronikariek gurutzaden inguruan?
Nolako iritziak dituzte arabiar kronikariek gurutzaden inguruan?
Zein izeneko ordenak sortu ziren Lur Santuan defendatzeko?
Zein izeneko ordenak sortu ziren Lur Santuan defendatzeko?
Nondik etorri ziren ijitoak IX. mendearen inguru aldera?
Nondik etorri ziren ijitoak IX. mendearen inguru aldera?
Zein kategoria ez da lotuta gurutzaden iritziarekin?
Zein kategoria ez da lotuta gurutzaden iritziarekin?
Zer eragin zuen erromesbideek merkataritzan?
Zer eragin zuen erromesbideek merkataritzan?
Zer motatako eraikuntzak ziren arte erromanikoaren ezaugarriak?
Zer motatako eraikuntzak ziren arte erromanikoaren ezaugarriak?
Noiz izan zen lehena gurutzada?
Noiz izan zen lehena gurutzada?
Zer ziren erromesbide nagusiak?
Zer ziren erromesbide nagusiak?
Zer helburu zuten gurutzadek?
Zer helburu zuten gurutzadek?
Nork antolatu zuen lehen gurutzada?
Nork antolatu zuen lehen gurutzada?
Zer arrakasta izan zuten Cluny ordenako beneditarrek arkitekturan?
Zer arrakasta izan zuten Cluny ordenako beneditarrek arkitekturan?
Zer esan nahi du tenpluen oinplanoko egitura erromanikuek?
Zer esan nahi du tenpluen oinplanoko egitura erromanikuek?
Zer izenekoa da absidearen inguruan erromesek aldare nagusia inguratzea ahalbidetzen duen korridorea?
Zer izenekoa da absidearen inguruan erromesek aldare nagusia inguratzea ahalbidetzen duen korridorea?
Nola izendatzen dira motzak diren besoak nabe erromanikoan?
Nola izendatzen dira motzak diren besoak nabe erromanikoan?
Zein ezaugarri ez da ohikoa eskultura erromanikoan?
Zein ezaugarri ez da ohikoa eskultura erromanikoan?
Zein elementu ez da arkitektura erromanikoaren ezaugarri?
Zein elementu ez da arkitektura erromanikoaren ezaugarri?
Zer helburu nagusi du eskuletan erromanikoan?
Zer helburu nagusi du eskuletan erromanikoan?
Nola egokitzen ziren artistek trudiak espaziora ilustrazioen beharretara?
Nola egokitzen ziren artistek trudiak espaziora ilustrazioen beharretara?
Zein arkitektura erromanikoaren ezaugarrien multzoa da honako hau?
Zein arkitektura erromanikoaren ezaugarrien multzoa da honako hau?
Zein elementu ez da erromanikoaren arkitektura konposizioan agertzen?
Zein elementu ez da erromanikoaren arkitektura konposizioan agertzen?
Flashcards
Aita Santua
Aita Santua
Erromako apezpikua zen, eta kristautasunaren erlijio-agintari gorena.
Klero erregularra
Klero erregularra
Aita Santuaren menpe zeuden eta erlijio-ordenek osatzen zuten. Ordena bakoitzak bere erregula zeukan.
Klero sekularra
Klero sekularra
Kardinalek, apezpikuek, artzapezpikuek eta apaizek osatzen zuten. Apezpikuek elizbarruti bat kudeatzen zuten.
Elizaren eragina Erdi Aroko gizartean
Elizaren eragina Erdi Aroko gizartean
Signup and view all the flashcards
Fraideak, monjeak eta mojak
Fraideak, monjeak eta mojak
Signup and view all the flashcards
Komentuak
Komentuak
Signup and view all the flashcards
Monjeak eta mojak
Monjeak eta mojak
Signup and view all the flashcards
Eskuzko kopiak egitea
Eskuzko kopiak egitea
Signup and view all the flashcards
Monasterioetako fraideak eta idazkiak
Monasterioetako fraideak eta idazkiak
Signup and view all the flashcards
Emakumeen bizitza monasterioetan
Emakumeen bizitza monasterioetan
Signup and view all the flashcards
Abadesaren rola komentuan
Abadesaren rola komentuan
Signup and view all the flashcards
Gregorio VII.aren erreforma
Gregorio VII.aren erreforma
Signup and view all the flashcards
Elizaren botere politikoa
Elizaren botere politikoa
Signup and view all the flashcards
Fraumünster komentuko abadesak
Fraumünster komentuko abadesak
Signup and view all the flashcards
Santa Klara eta Herrad Landsbergekoa
Santa Klara eta Herrad Landsbergekoa
Signup and view all the flashcards
Heresiak
Heresiak
Signup and view all the flashcards
Katarismoa
Katarismoa
Signup and view all the flashcards
Heresiak jazartzea
Heresiak jazartzea
Signup and view all the flashcards
Eliza
Eliza
Signup and view all the flashcards
Errefektorioa
Errefektorioa
Signup and view all the flashcards
Scriptorium-a
Scriptorium-a
Signup and view all the flashcards
Klaustroa
Klaustroa
Signup and view all the flashcards
Kapitulu-gela
Kapitulu-gela
Signup and view all the flashcards
Hegoaldeko Konkista
Hegoaldeko Konkista
Signup and view all the flashcards
Gurutzadak
Gurutzadak
Signup and view all the flashcards
Lehen Gurutzada
Lehen Gurutzada
Signup and view all the flashcards
Gurutzaden ondorioak
Gurutzaden ondorioak
Signup and view all the flashcards
Ijitoen diaspora
Ijitoen diaspora
Signup and view all the flashcards
Ijitoen finkapena Europan
Ijitoen finkapena Europan
Signup and view all the flashcards
Ijitoen bizimodua Erdi Aroan
Ijitoen bizimodua Erdi Aroan
Signup and view all the flashcards
Arte erromanikoa
Arte erromanikoa
Signup and view all the flashcards
Eraikin erromanikoen itxura
Eraikin erromanikoen itxura
Signup and view all the flashcards
Eliza erromanikoen oinplanoa
Eliza erromanikoen oinplanoa
Signup and view all the flashcards
Erromatarren tekniken erabilera
Erromatarren tekniken erabilera
Signup and view all the flashcards
Erromesbideetako eraikinak
Erromesbideetako eraikinak
Signup and view all the flashcards
Arte erromanikoaren erlijio-lotura
Arte erromanikoaren erlijio-lotura
Signup and view all the flashcards
Eliza erromanikoen garrantzia
Eliza erromanikoen garrantzia
Signup and view all the flashcards
Arte erromanikoaren zabalkundea
Arte erromanikoaren zabalkundea
Signup and view all the flashcards
Elizaren plangintza erromanikoa
Elizaren plangintza erromanikoa
Signup and view all the flashcards
Bizantziar arkitekturaren eragina
Bizantziar arkitekturaren eragina
Signup and view all the flashcards
Estilo erromanikoaren nazioarteko izaera
Estilo erromanikoaren nazioarteko izaera
Signup and view all the flashcards
Arkitektura erromanikoaren ezaugarriak
Arkitektura erromanikoaren ezaugarriak
Signup and view all the flashcards
Erdi puntuko arkua
Erdi puntuko arkua
Signup and view all the flashcards
Kanoi-gangak
Kanoi-gangak
Signup and view all the flashcards
Ertz-gangak
Ertz-gangak
Signup and view all the flashcards
Pilareak
Pilareak
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Eliza eta kleroaren egitura Erdi Aroan
- Aita Santua Erromako apezpikua zen, kristau komunitatearen buruzagi gorena.
- Klero bi taldetan banatuta zegoen: sekularra eta erregularra.
- Klero erregularra erlijio-ordenak osatzen zuten, erregelak dituztenak, eguneroko bizimodua zehazten dutenak.
- Ordina batzuetan, hizketarako debekuak zeuden, beste batzuk klausurakoak ziren.
- Ordenen buruan abade edo abadesa bat zegoen, komentuak eta monasterioak zuzentzen zituena.
- Kleroko kide sekularrak kardinalek, apezpikuek, artzapezpikuek eta apaizek osatzen zuten.
- Apezpikuek botere handia zuten elezb arruti batean, hainbat parrokia zuzentzen zituzten eta apaizek fededunen beharrei erantzuten zieten.
Elizaren eragina Erdi Aroko gizartean
- Elizak botere politiko eta ekonomiko handia zuen, errege-erreginen arteko liskarretan bitartekari eta estatuen gaietan parte hartzen zuena.
- Monasterioak eta katedralak lurren jabe ziren.
- Elizak errentak kobratzen zizkien bere jopuei eta nekazariek hamarrena ordaintzen zuten.
- Elizak eguneroko bizitzan eragin handia zuen, jaiotzetik heriotzarrerainoko gauza guztiak kristautasunaren arabera gertatzen zirelako.
- Elizako kanpaiek eguneroko jarduerak markatzen zituzten, eta Jesusen jaiotzearen urteak zenbatzen zituzten.
- Gerretan ere parte hartzen zuen Jainkoaren tregoak ezarriz eta erlijio arrazoiengatik armada antolatuz.
Monasterioak, otoitzerako lekuak baino gehiago
- Monasterioak, komentuak eta abadiak otoitzerako lekuak ziren, non monjeak eta mojak bizi ziren.
- Otoitza, meditazioa eta esku lana uztartzen ziren gero.
- Monasterioak kulturguneak ziren, monjeek eskuizkribuak kopiatzen eta miniaturak margotzen zituzten.
- Erdi Aroko zientziaren eta letraren existentzia mantentzen laguntzen zuten.
- Monasterioak leku bakartuetan egoten ziren meditazio eta Jainkoarekin komunikatzeko errazagoa izateko.
- Eraikuntza arkitektoniko handiak ziren, Eliza eta klaustroaz osatuta, eta abar.
Elizaren botere politikoa
- X. mendean, Inperio Santuko enperadoreak Elizaren gaineko boterea zuen, eta klerikodun karguak izendatzea ere.
- XI. mendean, Gregorio VII.a aita santuak aldaketa batzuk egin zituen, aita santua enperadorearen eskudik askatzea eta Elizak bere instituzioak kontrolatzea helburutzat.
- Aita santuak kardinalek hautatzen zuten.
- Apezpikuak aita santuak izendatzen zituzten.
- Inperio Santuaren eta aita santutza ren arteko gatazkak mendeetan zehar iraun zuen.
- Nahiz eta Elizaren Estatuek botere militarra gutxi izan, aita santuak kristauen errege eta enperadoreak eskumikatu ditzake.
- Eskumikatzea mehatxu serioa zen, errege edo enperadore bat eskumikatzen zenean, bere mendekotasunean zegoen pertsonak zintzaren betebidea uzten.
Hereziak Erdi Aroan
- XI. eta XV. mendeen artean, hereziak sortu ziren kristaudian, Erromako Elizaren dogma onartzen ez zuten erlijio-korronteak.
- Helburua bazen Jesusen dizipuluen bizimodura hurbiltzea (pobrezia).
- Beste batzuek Elizaren arauez urrundu ziren, doktrina beste ikuspegi batzuei jarraituz.
- Katarismoa izan zen herezi indartsuenen artetik, XII. mendean Frantziako hegoaldean sortua eta azkar zabaldu zena.
- Katarismoak bi mundu kontrajarriak eta lehiakideak aldarrikatu zituen: Jainkoaren mundu ona eta materiala, gaizkiaren espirituen mendekoa.
- Aita Santuak katarismoko jarraitzaileak gogor zigortu zituen.
Gurutzadak eta Europaren kristautzea
- XI. eta XII. mendeen artean, Europa kristauaren muga zabaldu ziren iparraldean eta ekialdean.
- Katoliko alemanek eta Bizantziar ortodoxoek herri paganoak eta eslaviarrak kristautu zituzten.
- Iberiar penintsulako kristau erresumak musulmanen lurrak konkistatu zituzten.
- Aita santuek eta errege-erreginak gurutzada izeneko ekintza militarrak antolatu zituzten, Lur Santua konkistatzeko musulmanen aurka, eta kristautasuna Europako mugak gainditu zituzten.
- Lehen gurutzada (1095-1099) Turkoek Jerusalem hartu ondoren egin zen, eta Urbano II.a aita santuak kristauak hiria askatzera joateko deitu zituen.
- Gurutzada horren ondoren, beste zazpi egin ziren.
- Gerra, lapurreta eta suntsipena izan dituzte.
- Gurutzatuek erresumak sortu zituzten Lur Santuan, eta ordena militarrak sortuz defendatu zituzten (Tenpletoen eta Ospitalekoen ordenak.)
Erromesbideak
- Erromesbideetan zehar eraikitako monasterioek, ospitaleek eta ostatuek erromesak hartzen zuten ostatuki.
- Erromesaldiek hirien eta merkatarien garapenean eta ideien eta jakintzaren truketan lagundu zuten.
- Erromesgune nagusiak ziren Erroma (aita santuaren egoitza), Jerusalem (Jesusen bizitza eta heriotzaren tokia) eta Santiago de Compostela (Jakue apostoluaren hilobia).
Arte erromanikoaren ezaugarriak
- Arte erlijiosoa eta nazioartekoa zen.
- Eraikin handiak eta harrizkoak ziren, hartarako harrizko teilatu pisutsuak behar zituzten.
- Erromatar tekniketatik hasiz, arkuaren forma, zeiho eta kupulak erabili zituzten.
- Eraikinek gurutze latindarren antza zuten, nabeez edo nabe batzuez osatuta egoten baitziren eta albo nabeak kuadru eta ertz-gangaz estaltzen zituzten.
- Absideetan amaitzen ziren nabeetan, transeptu izeneko beso motzak ere hainbat nabe izan ditzake.
- Eraikinek itxura sendoa eta trinkoa zuten, argi natural gutxi sartzen zuten eta hausnarketa giroa sortzen zuten.
- Elizetan, korridoreen bat erantsi zuten aldearen inguruan, erromesak aldare nagusia inguratzeko. Korridore haei girola deitzen zitzaien.
Eskultura eta pintura erromanikoaren funtzio didaktikoa
- Eskultura erromanikoak funtzio didaktikoa eta erlijiosoa zuen.
- Eskritura Santuetako pertsonaiak eta gaiak irakasten zituzten.
- Eskulturak arkitekturarekin moldatzen ziren, irudiak espaziora egokitzen zirelako.
- Kolore biziz margotuta zeuden.
- Irudiak eskematikoak ziren, errealitatea islatu gabe.
- Pertsonai garrantzitsuenak besteak baino handiagoak izaten ziren.
- Eskulturaren jarrera zurruna, baina adierazkorra da.
- Eskultura gehienak zizelkatutako erliebeak ziren, kapiteletan eta portadaetan batez ere.
- XI. mendetik aurrera, eskultura exentuak ere nagusitasuna lortzen joan ziren.
- Tenplu erromaniko gehienak horma freskoez dekoratuta zeuden, kanpoaldean eta barrualdean, kolore biziz.
- Irudiak errazagokoak ziren ikusi eta ikasteko eta garrantzia handiena zuen pintura kristauaren ikuspegia.
- Pertsonaiak hierarkizatuta zeuden, garrantzitsuenak handiagoak ziren.
- Irudiak eskematikoak eta lauak ziren, jarrera zurrunak eta aurpegien espresio gogorrak izaten zituzten.
- Irudiaren inguruan lerro beltz lodietako azpimarratze zegoen, batez ere begiak eta eskuak nabarmenduz. Garrantzitsua zen mezua atzealdean egonez.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Quiz hau Erdi Aroko monasterioen historia eta jarduerei buruzko galderei buruzkoa da. Erakutsiko ditu monasterioek zein rol garrantzitsua izan zuten garaiko gizartean eta kulturaren garapenetan. Antzeko gaiak jorratzen ditu, hala nola katarismoa, Erdi Aroko erreforma, eta Elizaren hizkuntza nagusia.