Domeyn at Kritisismong Pampanitikan
40 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang sagisag panulat ni Marcelo H. Del Pilar?

  • Mabini
  • Luna
  • Taga-ilog (correct)
  • Plaridel (correct)

    • Anong papel ang ginampanan ni Dr. Pedro Paterno sa kilusang reformation?

  • Tagapagtanggol ng mga prayle
  • Mañanaliksik at dramaturgo (correct)
  • Heneral ng hukbo
  • Abogado at makata

    • Aling akda ang isinulat ni Marcelo H. Del Pilar?

  • Dasalan at Tocsohan (correct)
  • Ang Huli Kong Paalam
  • Ala Juventud Filipina
  • Mi Ultimo Adios

    • Saan nagtapos ng pag-aaral si Marcelo H. Del Pilar?

    <p>Unibersidad Central de Madrid</p> Signup and view all the answers

    Anong uri ng panitikan ang isinulat ni Dr. Pedro Paterno?

    <p>Panrelihiyon at panlipunan</p> Signup and view all the answers

    Anong taon isinilang si Heneral Antonio Luna?

    <p>1868</p> Signup and view all the answers

    Anong organisasyon ang kinabibilangan ni Dr. Pedro Paterno?

    <p>Kapatiran ng mga Mason</p> Signup and view all the answers

    Anong layunin ang itinataguyod ni Dr. Pedro Paterno?

    <p>Layunin ng mga repormista</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing tema ng mga akdang panrelihiyon sa panahon ng Cuaresma?

    <p>Pagsasamba at panalangin</p> Signup and view all the answers

    Anong uri ng tula ang karaniwang ginagamit sa Pasyon?

    <p>Wawaluhing pantig na tula</p> Signup and view all the answers

    Anong aklat ang itinuturing na mahalaga noong panahon ng Kastila?

    <p>Urbana at Feliza</p> Signup and view all the answers

    Ano ang layunin ng Espanya sa kanilang pananakop sa Pilipinas?

    <p>Pagpapalaganap ng Katolisismo</p> Signup and view all the answers

    Anong uri ng dula ang Moro-Moro?

    <p>Dulang punungpuno ng pakikipagsapalaran</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahulugan ng 'Kantahing Bayan'?

    <p>Mga awiting bayan na sumasalamin sa kaugalian at damdamin ng tao</p> Signup and view all the answers

    Anong bahagi ng Pasyon ang ukol sa panalangin?

    <p>Ang panalangin kay Birheng Maria</p> Signup and view all the answers

    Ano ang mga taong nagsasagawa ng Karilyo?

    <p>Mga aktor na nakatago sa likod ng telon</p> Signup and view all the answers

    Ano ang ibig sabihin ng 'impetus' batay sa konteksto ng panitikan?

    <p>Magsimula ng umaatake</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing layunin ng kritisismo sa pagpapahayag ng isang akda?

    <p>Kilalanin ang nilalaman ng akda</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang isa sa tatlong pangunahing domeyn ng panitikan?

    <p>Heograpiya</p> Signup and view all the answers

    Ano ang layunin ng pagbabasa na may pananaw sa kritisismo?

    <p>Kilatisin ang mga impormasyon</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa limang katanungan na dapat masagot ng sinumang nais maging kritiko?

    <p>Ano ang genre ng akda?</p> Signup and view all the answers

    Ano ang ginagampanan ng pag-aklas sa pagsusuri ng panitikan?

    <p>Pagsusuri sa makabayan at mapagpalayang panitikan</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kinalaman ng modernidad sa panitikan?

    <p>Pag-explore ng mga bagong ideya</p> Signup and view all the answers

    Ano ang nagiging basehan ng pag-baklas sa pagsusuri ng isang akda?

    <p>Pagbabasag sa pormalismo</p> Signup and view all the answers

    Sino ang tinaguriang Ama ng Dulang Tagalog?

    <p>Severino Reyes</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod na akda ang isinulat ni Ruth Elynia S. Mabanglo?

    <p>Ang Pag-ibig ay Di Kasal</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing tema ng dulang isinulat sa panahon ng Dekada 70?

    <p>Karahasan at protesta</p> Signup and view all the answers

    Ano ang layunin ng isang komedya?

    <p>Magbigay ng aliw at saya</p> Signup and view all the answers

    Sa anong anyo ng panitikan nabibilang ang tulang may tunggalian na nagwawakas sa pagkamatay ng pangunahing tauhan?

    <p>Trahedya</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod ang hindi katangian ng Oda?

    <p>Walang bilang ng pantig at saknong</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tawag sa mga manunulat na naglalarawan ng pagmumuni-muni at pagsasalamin sa reyalidad sa kanilang mga akda?

    <p>Realista</p> Signup and view all the answers

    Anong termino ang tumutukoy sa mga nakakatawang kwento na kadalasang ginagamit sa pantanghalan?

    <p>Saynete</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahulugan ng 'botod' sa Hiligaynon?

    <p>Malaking tiyan</p> Signup and view all the answers

    Sino ang may-akda ng nobelang 'Banaag at Sikat'?

    <p>Lope K. Santos</p> Signup and view all the answers

    Anong akda ang isinulat ni Apolinario Mabini?

    <p>Mga Aral Ng Katipunan Ng Mga A.N.B.</p> Signup and view all the answers

    Ano ang layunin ng mga akdang isinulat sa panahon ng Hapon?

    <p>Pagsusulong ng kasarinlan</p> Signup and view all the answers

    Alin sa mga sumusunod na akda ang hindi isinulat ni Francisco D. Laksamana?

    <p>Isang Punongkahoy</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tema ng mga sulatin sa panahon ng Hapon?

    <p>Kawalan ng pag-asa at katiyakan</p> Signup and view all the answers

    Sino ang tinutukoy na 'Utak ng Katipunan'?

    <p>Emilio Jacinto</p> Signup and view all the answers

    Ano ang layunin ng mga tulang nasulat sa mga akda?

    <p>Pagtuligsa sa pamahalaan at simbahan</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Domeyn at Kritisismong Pampanitikan

    • Ayon kay Rolando Tolentino, kailangang maging mapagsuri at mapagkilatis ang mga mambabasa sa pagsuri ng panitikan.
    • Ang pagsusuri ng panitikan ay isang uri ng kritisismo na naglalayong kilatisin ang isang akda.
    • Ang kritisismo ay nagmula sa salitang Griyego "krino" na nangangahulugang "manghusga".
    • Ayon kay Propesor Nicanor Tiongson, may limang (5) pangunahing tanong na dapat masagot ng sinumang nais maging kritiko:
      • Ano ang nilalaman o ipinararating sa atin ng likhang-sining?
      • Ano ang anyong pampanitikan ng binasang akda?
      • Ano ang mensahe ng akda?

    Tatlong Pangunahing Domeyn ng Panitikan – Rolando Tolentino

    • Kasaysayan: nagbibigay-diin sa konteksto ng panahon kung kailan naisulat ang akda at panlipunang kalagayan ng may-akda.
    • Heograpiya: tumatalakay sa epekto ng lokasyon o lugar ng akda sa nilalaman nito.
    • Modernidad: sinusuri ang akda sa konteksto ng kasalukuyang panahon at kulturang panlipunan.

    Apat na Kategoryang Kultural

    • Panrelihiyon: karaniwang paksain ng mga awiting panrelihiyon.
    • Iba't ibang pamamaraan at kaanyuan ng pagsulat: nagpapakita ng pagkakaiba-iba ng mga panitikan sa iba't ibang panahon at kultura.
    • Gaya at Hubad ang mga sulatin: nagpapahiwatig ng kakulangan sa orihinalidad at pagka-orihinal ng ilang panitikan.

    Layunin ng Espanya sa Kanilang Pananakop

    • Ang pangunahing dahilan ng pananakop ng Espanya ay ang pagpapalaganap ng pananampalatayang Kristiyanismo o Katoliko.

    Urbana at Feliza

    • Ito ay isang aklat na naglalaman ng mga Gintong Aral na karaniwang binabasa ng mga Pilipino noong panahon ng Kastila.

    Kantahing Bayan

    • Matagal nang umiiral ang mga awiting bayan sa Pilipinas bago dumating ang mga Kastila.

    Ang mga Awit at Korido

    • Dalawang akdang pasalaysay na nasusulat nang patula:
      • Awit: may labing-dalawang (12) pantig sa bawat taludtod.
      • Korido: may walo (8) pantig sa bawat taludtod.

    Mga Pangunahing Akda

    • Sa Aking mga Kababata: isang tula ni Jose Rizal na naglalaman ng kanyang pagmamahal sa bayan at wika.
    • Layunin ng tulang ito: paalalahanan ang mga kabataan tungkol sa kahalagahan ng kanilang sariling wika.
    • Ala Juventud Filipina (Sa Kabataang Pilipino): nagpapahayag ng lakas at pag-asa para sa kinabukasan.
    • Mi Ultimo Adios (Ang Huli Kong Paalam): isang sulat na nagpapahayag ng kanyang pangungulila para sa bayan at ang kanyang pagnanais na mamatay para sa kalayaan ng Pilipinas.

    Heneral Antonio Luna

    • Isang bayani na naging heneral ng hukbo sa ilalim ng panunungkulan ni Emilio Aguinaldo.
    • Kilalang parmasyotiko at nagtapos ng pagkamanggagamot sa Unibersidad Central de Madrid.
    • Tagapagtanggol ng mga naaaping Pilipino.
    • Sumanib sa Kilusang Propaganda at nag-ambag sa La Solidaridad.

    Dr. Pedro Paterno

    • Isang iskolar, mananaliksik, drama turgo, at nobelista.
    • Sumapi sa Kapatiran ng mga Mason at sa Asociacion Hispano-Pilipino upang itaguyod ang layunin ng mga repormista.
    • Ang karamihan sa kanyang mga sinulat ay tungkol sa panrelihiyon at panlipunang paksa.
    • Siya ang unang manunulat ng Pilipino na nakalaya sa sensura sa panitikan noong mga huling panahon ng Kastila.

    Fray Botod

    • Sa Hiligaynon, ang "botod" ay nangangahulugang malaking tiyan.
    • Ang Fray Botod ay isang tauhang kathang-isip na ginamit ng mga manunulat ng panahong iyon upang ilarawan ang mga pari.

    Mga Akda

    • Katapusang Hibik ng Pilipinas
    • Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog
    • Pag-ibig sa Tinubuang Lupa
    • Katipunan Mararahas ng mga Anak ng Bayan
    • Tapunan ng Lingap

    Emilio Jacinto

    • Utak ng Katipunan.
    • Siya rin ang patnugot ng Kalayaan, ang pahayagan ng Katipunan.
    • Naglalaman ang kanyang mga akda ng mga pagtuligsa sa pamahalaan at simbahan, panawagan sa mga Pilipino upang magkaisa, at mga tulang naghahandog ng buhay para sa bayan.

    Mga Akda

    • Sa May Nasang Makasanib Sa Katipunang Ito
    • Mga Aral Ng Katipunan Ng Mga A.N.B.
    • Liwanag At Dilim
    • Pahayag

    Apolinario Mabini

    • Dating kasapi ng La Liga na naging "Utak ng Himagsikan" sa pamamagitan ng pagsunod sa mga prinsipyo ng Revolución Pacífica.
    • Sumulat ng Decálogo, isang gabay sa pag-uugali at pagsisilbi sa bayan.
    • Kilala bilang "Dakilang Paralytiko".
    • Unang nobelista (A Child of Sorrow) sa Pilipino at Ingles.

    Severino Reyes

    • Ama ng Dulang Tagalog.
    • Sumulat ng Walang Sugat, isang dulang naglalarawan sa pag-ibig at rebolusyon.

    Dekada 60

    • Panahon ng pagkabagabag at aktibismo.
    • Namamayagpag ang panitikang Tagalog sa utos ng mga Hapon na gamitin ang sariling wika sa pagsulat.
    • Nagkaroon ng mga "Hippie" na isang uri ng pagrerebelde ng mga kabataan sa kanilang kinalakhan na kombensyon.
    • Ang kanilang mga panulat ay kadalasang tumatalakay sa pag-ibig, pamimighati, kaligayahan, kabiguan, pag-asa at kalungkutan.

    Dekada 70

    • Dumating na puno ng karahasan dahil sa bulok na sistema sa pulitika.
    • Maraming nagkabuhol-buhol na braso, maraming kamay ang humawak ng pulang placard.
    • Napakaraming tao sa Mendiola at mga taong humandusay sa kalsada.
    • Halimbawa ng mga akda:
      • Ang Burgis sa Kanyang Almusal (1970) ni: Rolando S.Tinio
      • Mindanao (Sa Alaala ni Emmanuel na sinawi ng Mindanao- 1975) ni: Ruth Elynia S.Mabanglo
      • Ang Pag-ibig ay Di Kasal (1978)- ni: Ruth Elynia S.Mabanglo

    Dalawang Uri ng Panitikan

    • Patula: binubuo ng saknungan na may bilang o sukat ang mga pantig.
      • May mga magkakasintunog o magkakatugmang pantig sa hulihan.
      • Maaari ring malaya at walang mga nabanggit.
    • Tuluyan: wala itong nakatalagang bilang o sukat ng pantig.

    C. Tulang Pandulaan o Pantanghalan

    • Karaniwang ginagawa sa tanghalan na may saliw o himig.
    • Ayon sa tema o diwa ng pinapaksa.
    • Halimbawa ng mga uri ng dulang pandulaan:
      • Melodrama: may masayang ending.
      • Komedya: layunin ay pasayahin ang mga manonood.
      • Parsa: layunin ay magpasaya sa pamamagitan ng pagkukuwento ng mga pangyayaring nakakatawa.
      • Trahedya: nagtatapos sa pagkamatay ng pangunahing tauhan.
      • Saynete: maikling dula na may komiks o nakakatawang elemento.

    MGA NOBELANG NALIMBAG

    • BANAAG AT SIKAT ni Lope K. Santos
    • Isa sa mga pinakatanyag na nobela noong panahong iyon.
    • NENA AT NENEG ni Ama V. Hernandez
    • SAMPAGUITANG WALANG BANGO ni Iñigo Ed. Regalado
    • **ANINO NG KAHAPON ** ni Francisco D. Laksamana
    • ISANG PUNONGKAHOY ni Jose Corazon de Jesus

    Oda

    • Papuri o masiglang damdamin.
    • Walang bilang ng pantig at saknong.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    Panitikan at Lipunan PDF

    Description

    Tuklasin ang mga pangunahing domeyn ng panitikan ayon kay Rolando Tolentino. Suriin ang mga katanungan at aspekto ng kritisismong pampanitikan na mahalaga sa pag-unawa sa akda. Alamin ang kahulugan ng nilalaman, anyong pampanitikan, at mensahe ng mga likhang-sining.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser