DKT109 Dil ve Konuşma Bozuklukları Genel Bakış

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Konuşma apraksisi tanısı alan bireylerin çoğunluğu hangi tür bir durum sonrası bu durumu yaşar?

Baş bir travma

Yüksek sesle konuşma

Broca alanında bir inme (correct)

Uzun süreli sessizlik

İnmenin ciddiyetine bağlı olarak, konuşma ne şekilde değişiklik gösterebilir?

Tam iyileşebilir veya bir dereceye kadar iyileşebilir (correct)

Yalnızca erken yaşlarda etkilenir

Tamamen kaybolabilir

Sadece yazılı ifadeyi etkiler

Konuşma apraksisi yaşayan bireylerin, konuşmalarında hangi güçlükler ortaya çıkabilir?

Ses tonunda değişiklik

Sadece yazılı anlatımda sorun

Anlama güçlüğü

Yavaş konuşma hızı ve yanlış vurgu (correct)

Konuşma apraksisi tanısı konulan bireylerde iyileşme nasıl gerçekleşir?

Sürekli pratik ve destek ile değişir Signup and view all the answers

Konuşma apraksisi hangi alandaki bir problemlere bağlı olarak ortaya çıkabilir?

Motor becerilerdeki bozukluklar Signup and view all the answers

Konuşma apraksisinin nedenlerinden hangileri aşağıdakilerden biridir?

Genetik bozukluklar Signup and view all the answers

Konuşma apraksisi ile ilişkili en yaygın durum nedir?

Afazi Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi konuşma apraksisinin toplumda görülme oranı hakkında doğru bir bilgi değildir?

Sadece çocuklarda görülür. Signup and view all the answers

Ünsüzlerin sesletiminin ünlülerden daha zor olması durumu hangi sorunu işaret eder?

Konuşma apraksisi Signup and view all the answers

Konuşma apraksisinin oluşumunda etkili olabilecek bir durum hangisidir?

Beyin tümörleri Signup and view all the answers

Dizartrinin konuşma üzerindeki etkileri nelerdir?

Konuşmanın anlaşılırlığını ve doğallığını olumsuz etkiler. Signup and view all the answers

Dizartri ile birlikte hangi durumda diğer bozukluklar da görülebilir?

Nörojenik dil, bilişsel ve yutma bozuklukları. Signup and view all the answers

Dizartrinin belirtilerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?

Ağız, dil ve dudak hareketlerinde zorluk. Signup and view all the answers

Dizartriye neden olan motor hareketlerin durumu nasıl tanımlanır?

Motor hareketlerin döngüsü hala mevcut olabilir. Signup and view all the answers

Dizartrinin konuşma üzerinde yarattığı yavaşlama durumu hangi ifade ile tanımlanabilir?

Yavaş konuşma hızı. Signup and view all the answers

Dizartri nedir?

Konuşma sırasında kullandığımız dil, dudak, larinx ve diğer ses organlarının etkilediği bir durumdur. Signup and view all the answers

Motor konuşma sistemi gereksinimlerinin desteklenmesinde hangi tür uyaranlar kullanılır?

Dokunsal, kinestetik, görsel, işitsel ve proprioseptif uyaranlar Signup and view all the answers

Konuşma yapılarının istemli motor kontrolünün artırılması amacıyla hangi yaklaşım tercih edilir?

Tutarlı ve sistematik uyaranların uygulanması Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi motor konuşma sistemine ait bir uyaran türü değildir?

Hissi uyaran Signup and view all the answers

Bu teknik hangi tür konuşma bozukluğuyla ilgili uygulamalar içerir?

Dizartri Signup and view all the answers

Dizartrili bireylerin konuşma hızları arttıkça ne olur?

Anlaşılırlıkları azalır. Signup and view all the answers

Apraksili bireylerin konuşma anlaşılırlığı ile ilgili olarak hangi ifade doğrudur?

Konuşma anlaşılırlığı artabilir. Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi dizartri ile ilgili doğru bir ifadedir?

Dizartride tutarlı hata örüntüleri görülür. Signup and view all the answers

Dizartri ile konuşma apraksisi arasındaki en belirgin fark nedir?

Aprakside hata örüntüleri daha tutarsızdır. Signup and view all the answers

Aşağıdaki durumlardan hangisi konuşma apraksisinin bir özelliği değildir?

Kas güçsüzlüğü. Signup and view all the answers

İlerleyici dejeneratif hastalıklarda dizartrisi olan bir birey hangi durumda bağımsız yaşamakta zorlanabilir?

Hastalık ilerlediğinde Signup and view all the answers

Değerlendirme sürecinin önemi nedir?

Bozuklukların tanılanması ve terapi programı oluşturulması Signup and view all the answers

Dizartri, hangi diğer durumlarla ayırt edilmelidir?

Afazi ve apraksi Signup and view all the answers

Dizartrisi olan bireyler ne tür bir yardıma ihtiyaç duyabilir?

Günlük yaşam desteği veya kurumsal bakım Signup and view all the answers

Değerlendirme sürecinin ilk aşaması nedir?

Vaka ile ilgili bilgi toplama Signup and view all the answers

Study Notes

Konuşma Ses Bozuklukları

İşlevsel bozukluklar (bilinmeyen sebep) ve organik bozukluklar (gelişimsel veya edinilmiş) olmak üzere ikiye ayrılır.
Motor/nörolojik bozukluklar (dizartri ve apraksi) ve yapısal bozukluklar (örneğin damak yarığı) ile duyusal ve algısal bozukluklar (işitme bozukluğu) göz önünde bulundurulmalıdır.

Konuşma Apraksisi

Konuşma üretimi için gerekli motor komutları planlama veya programlama yeteneğini engelleyen bir motor konuşma bozukluğudur.
Çeşitli tipleri vardır: yürüme apraksisi, limb-kinetik apraksi ve ideomotor apraksi.
Konuşma kaslarındaki hasardan kaynaklanmaz, motor kontrolün daha yüksek seviyelerinde bir yetersizliktir.
Birey ne söylemek istediğini bilir ancak beyin gerekli kas hareketlerini koordine edemez.
Belirtiler arasında tutarsız üretim hataları, doğru artikülatör pozisyonu bulma çabası ve ses sıralamasındaki hatalar yer alır.
Daha uzun sözcüklerde hata oranı artar.
Konuşma sırasında uygunsuz duraksamalar veya uzatmalar olabilir.
Ünsüzlerin ünlülerden daha zor okunması sıklıkla görülür.

Konuşma Apraksisi Nedenleri

İnme
Travma (beyin hasarı)
Demans
Beyin tümörü
Cerrahi travma
Beyni etkileyen çeşitli hastalıklar
Nörodejeneratif hastalıklar
Enfeksiyonlar
Genetik bozukluklar

Konuşma Apraksisi Toplumda Görülme Oranı

Kesin bir veri yoktur ancak sol yarıküre hasarı olan bireylerin %50-80'inde, sağ yarıküre hasarı olan bireylerin %30-50'sinde, travmatik beyin hasarı olan bireylerin %19-45'inde ve multipl sklerozlu bireylerin %25'inde görülebilir.

Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi (ÇÇKA)

Nöromüsküler bir problemden kaynaklanır, kas atrofisi veya paraliz yokluğu ile karakterizedir.
Doğumdan itibaren var olabilir veya konuşma gelişimi sırasında edinilebilir.
Belirtiler arasında hece ve sözcük tekrarlarındaki tutarsızlıklar, uygunsuz prozodi ve/veya sesler, heceler arasındaki bozuk hece geçişleri yer alır.

Dizartri

Konuşma sırasında kullanılan dil, dudak, gırtlak, yumuşak damak gibi kasların uyarımın hasar görmesi veya zayıflaması sonucu ortaya çıkan bir motor konuşma bozukluğudur.
Solunum, fonasyon, rezonans ve artikülasyonun hızını, aralığını, yönünü ve gücünü etkileyebilir.
Çeşitli tipleri vardır: flaksid, spastik, ataksik, hipokinetik, hiperkinetik ve karma dizartri, unilateral ÜMN dizartri.

Dizartri Belirtileri

Geveleyerek, mırıldanarak konuşma
Dil, dudak ve yüz kaslarında zayıflık hissi
Ağız, yüz, dil ve dudak hareketlerinde zorluk
Ses seviyesi ayarlamasında zorluk
Yavaş konuşma hızı
Anormal konuşma ritmi
Düşük ses kalitesi
Yutma güçlüğü
Hipernazalite
Salya artışı

Dizartri Nedenleri

İnme
Beyin hasarı
Multipl skleroz
Parkinson hastalığı
Amyotrofik lateral skleroz
Serebral palsi
Müsküler distrofi
Huntington hastalığı
Wilson hastalığı
Tümörler

Dizartri Toplumda Görülme Oranı

Kesin bir veri yoktur; ancak çok sayıda faktöre bağlı olarak değişir.

Apraksi ve Dizartri Arasındaki Farklar

Apraksi, otomatik hareketleri, uyaran modaliteleri ve dilsel değişkenleri etkilemezken, dizartri bunu etkiler.
Dizartride istemli konuşma ve yutmada zorluk, aprakside bu durum görülmez.
Dizartrili bireylerin konuşma hızları arttıkça daha zor anlaşılırken, apraksilerde istemli konuşma hızında anlaşılırlık genellikle artar.

Değerlendirme

Vaka ile ilgili bilgi toplamak ve uygulanan tedaviyi anlamak ve ona göre tedaviyi planlamak.
Dizartrinin afazi ve apraksiden ayrımı değerlendirmenin önemli bir kısmıdır.
Konuşma özellikleri ile dizartri tiplerinin belirtilerinin benzerliğinden dolayı dizartri tipini belirlemek zor olabilir.

Terapi

Seanslar bozukluğun şiddetine, bireyin iletişim gereksinimlerine ve birlikte görülen durumların varlığına göre değişir.
Hedefler konuşma anlaşılırlığını ve hızını artırmak, konuşma kaslarını güçlendirmek ve artikülasyonu iyileştirmektir.
Eğer dizartri, afazi veya başka bir dil bozukluğuyla birlikteyse bununla ilgili de müdahaleler yapmak önemlidir.

Terapi Yaklaşımları

Dizartri konuşma üretiminin etkinliğini, verimliliğini ve doğallığını kolaylaştırmaya odaklıdır.
Konuşma üretiminin alt sistemleri işlevselliği (konuşma anlaşılabilirliği, prozodi ve doğal konuşma, faaliyetlere katılım)
Telafi edici müdahaleler farklı ihtiyaçlara göre ( konuşmacı, dinleyici, konuşma hızı) değiştirilir.

Kaynaklar

Belirttilen kaynaklar (makale/konferans/web sitesi vs) kullanılmıştır ve bunlara DKT'nin tüm uygulamaları ve gerekli bilgileri dahil edilmiştir.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Bu quiz, motor konuşma bozuklukları, apraksi ve dizartri gibi konuları ele alıyor. Dersin amacı, konuşma ses bozuklukları ve konuşma apraksisi hakkında temel bilgiler sunmaktır. Doç. Dr. M. Emrah Cangi tarafından verilen bu dersten elde edilen bilgilerle hazırlandı.