Διοίκηση Επιχειρήσεων (Μανατζμεντ)

Οι Τέσσερις Λειτουργίες της Διοίκησης

• Ο όρος "μάνατζμεντ" αναφέρεται στη δραστηριότητα της άσκησης αποτελεσματικής διοίκησης μέσω τέσσερων βασικών λειτουργιών:
  • Προγραμματισμός (Planning): καθορισμός στόχων απόδοσης και δράσεων για την επίτευξή τους
  • Οργάνωση (Organizing): ανάθεση καθηκόντων, διανομή πόρων και συντονισμός δραστηριοτήτων
  • Ηγεσία (Leading): έξαψη ενδιαφέροντος και κινητοποίηση των εργαζομένων
  • Έλεγχος (Controlling): μέτρηση απόδοσης και λήψη ενεργειών για επιθυμητά αποτελέσματα

Αρχές SMART για Στόχους

• Η καθορισμός στόχων πρέπει να ακολουθεί τις αρχές SMART:
  • Specific (Συγκεκριμένος): Σαφής και λεπτομερής, όχι αόριστος
  • Measurable (Μετρήσιμος): Δυνατότητα μέτρησης της επίτευξης
  • Achievable (Εφικτός): Δυνατότητα επίτευξης με διαθέσιμους πόρους
  • Realistic (Ρεαλιστικός): Συμβατός με δυνατότητες και διαθέσιμους πόρους
  • Time-bound (Συναρτώμενος με το χρόνο): Καθορισμένο χρονικό πλαίσιο

Οργανωτική Δομή

• Η οργάνωση ως λειτουργία της διοίκησης αφορά:
  • Τον καθορισμό διακριτών εργασιών και κατηγοριοποίηση προσωπικού
  • Τον καθορισμό τμημάτων / μονάδων
  • Τον καθορισμό του εύρους διοικητικού ελέγχου
  • Τον καθορισμό της κατανομής δικαιωμάτων λήψης αποφάσεων
• Η οργανωτική δομή επηρεάζεται από παράγοντες όπως το μέγεθος, ο κύκλος εργασιών, ο αριθμός προϊόντων/υπηρεσιών και η γεωγραφική διασπορά

Παραδοσιακές Οργανωτικές Δομές

• Λειτουργικές δομές: ομαδοποίηση ατόμων με παρόμοιες ικανότητες και καθήκοντα
• Διαιρετική δομή: οργάνωση ανά διαιρεμένες μονάδες (π.χ. προϊόντα, γεωγραφία)
• Πλεγματική δομή: συνδυασμός λειτουργικής και διαιρετικής δομής### Οργανωτικές Δομές
• Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες οργανωτικών δομών: λειτουργικές και διαιρετικές
  • Λειτουργικές δομές: οργανώνονται με βάση τις λειτουργίες ή τις δραστηριότητες της εταιρείας (π.χ. ανάπτυξη προϊόντων, μάρκετινγκ, πωλήσεις)
  • Διαιρετικές δομές: οργανώνονται με βάση το προϊόν, τη γεωγραφική περιοχή, τον πελάτη ή τη διαδικασία

Λειτουργική Δομή

• Πλεονεκτήματα:
  • Αποδοτικότερη χρήση των πόρων
  • Εμφαση στην εξειδίκευση
  • Προώθηση της ανάπτυξης των ικανοτήτων των εργαζομένων
  • Παροχή ενιαίας κατεύθυνσης από την κορυφή της ιεραρχίας
  • Υψηλή ποιότητα επίλυσης τεχνικών προβλημάτων
• Μειονεκτήματα:
  • Μη έγκαιρη ανταπόκριση στις εξωτερικές αλλαγές του περιβάλλοντος και στην καινοτομία
  • Η ευθύνη για τα λάθη και τα προβλήματα που εμφανίζονται είναι δύσκολο να εντοπιστούν
  • Η συγκέντρωση των αποφάσεων στην κορυφή της ιεραρχίας δημιουργεί έντονες καθυστερήσεις στην λήψη αποφάσεων
  • Περιορισμένη οπτική των στόχων της οργάνωσης από τους εργαζομένους

Διαιρετικές Δομές

• Κατά Προϊόν:
  • Ομαδοποιούνται τα άτομα που δουλεύουν πάνω στο ίδιο προϊόν ή διαδικασία
  • Εστίαση στην εξυπηρέτηση των ειδικών αναγκών των διαφορετικών πελατών
  • Παραδειγματική χρήση: σε μεγάλους οργανισμούς και διεθνείς δραστηριότητες
• Κατά Γεωγραφική Περιοχή:
  • Ομαδοποιούνται τα άτομα που δουλεύουν στην ίδια γεωγραφική περιοχή
  • Εστίαση στην κάθε περιοχή και καλύτερη διαχείριση των θεμάτων που προκύπτουν
  • Παραδειγματική χρήση: σε διεθνείς εταιρείες με πολλές εγκαταστάσεις
• Κατά Πελάτη:
  • Ομαδοποιούνται τα άτομα που εξυπηρετούν τους ίδιους πελάτες ή αγοραστές
  • Εστίαση στην εξυπηρέτηση των ειδικών αναγκών των διαφορετικών πελατικών ομάδων
  • Παραδειγματική χρήση: σε εταιρείες που πουλά προϊόντα σε τελικούς πελάτες – καταναλωτές, επιχειρήσεις και το δημόσιο
• Κατά Διαδικασία:
  • Ομαδοποιούνται τα άτομα που δουλεύουν πάνω στις ίδιες διαδικασίες ή δραστηριότητες
  • Εστίαση στην κάθε διαδικασία και καλύτερη διαχείριση των θεμάτων που προκύπτουν
  • Παραδειγματική χρήση: σε εταιρείες που έχουν πολλές και διαφορετικές διαδικασίες

Πλεγματική Οργανωτική Δομή

• Συνδυάζει τη λειτουργική και τη διαιρετική μορφή οργάνωσης για να αποκτήσει τα πλεονεκτήματα και να ελαχιστοποιήσει τα μειονεκτήματα από κάθε κατηγορία
• Χρησιμοποιείται σε: βιομηχανίες, εταιρείες υπηρεσιών, πολυεθνικές εταιρείες
• Πλεονεκτήματα:
  • Καλύτερη επικοινωνία και διαλειτουργική συνεργασία
  • Βελτιωμένη λήψη αποφάσεων
  • Αυξημένη ευελιξία στην αναδιάρθρωση
  • Καλύτερη εξυπηρέτηση πελατών
  • Καλύτερη λογοδοσία για την απόδοση
  • Βελτιωμένη στρατηγική διοίκηση
• Μειονεκτήματα:
  • Το σύστημα των δυο προϊσταμένων είναι ευάλωτο στη δύναμη του ανταγωνισμού
  • Το σύστημα των δυο προϊσταμένων μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση και συγκρούσεις για τις προτεραιότητες στην εργασία
  • Οι συναντήσεις των ομάδων είναι χρονοβόρες
  • Οι ομάδες ίσως αναπτύξουν έντονη αφοσίωση στην ομάδα
  • Αυξημένα κόστη λόγω προσθήκης ηγετών ομάδας στη δομή

Υβριδική Δομή

• Συνδυάζει δύο ή περισσότερες τύπους τμηματοποίησης όπως λειτουργική, προϊόντική, γεωγραφική ή με βάση τη διαδικασία
• Πλεονεκτήματα:
  • Σε κάθε επίπεδο ή σε κάθε τμήμα, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητας μπορούν να εφαρμοσθούν διαφορετικά κριτήρια για την επίτευξη της αποδοτικότητας
  • Επιτυγχάνεται καλύτερη αποτελεσματικότητα λόγω αλληλεξάρτησης σκοπών και στόχων
• Μειονεκτήματα:
  • Πιθανές συγκρούσεις αρμοδιοτήτων και ευθυνών μεταξύ των τμημάτων της εταιρείας
  • Υψηλό διοικητικό κόστος λόγω της πολυπλοκότητας της οργανωτικής δομής και του μεγάλου αριθμού των ειδικευμένων διοικητικών στελεχών

Οριζόντιες Οργανωτικές Δομές

• Ομαδική Οργανωτική Δομή:
  • Χρησιμοποιεί εκτεταμένα τόσο μόνιμες όσο και προσωρινές ομάδες για να επιλύσουν προβλήματα, να ολοκληρώσουν ειδικά έργα καθώς και να επιτύχουν καθημερινά ζητήματα
  • Συνήθως χρησιμοποιούν δια-λειτουργικές ομάδες που αποτελούνται από μέλη από διαφορετικά τμήματα εργασιακών υποχρεώσεων
  • Πλεονεκτήματα:
    • Εξάλειψη των εμποδίων μεταξύ των λειτουργικών τμημάτων
    • Βελτιωμένο ηθικό
    • Μεγαλύτερη αίσθηση συμμετοχής και αναγνώρισης
    • Αυξημένος ενθουσιασμός για εργασία
    • Βελτιωμένη ποιότητα και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων
  • Μειονεκτήματα:
    • Αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ των μελών
    • Υπερβολικός χρόνος για τις συναντήσεις
• Δικτυακή Οργανωτική Δομή:
  • Χρησιμοποιεί πληροφορίες τεχνολογίας για να συνδεεί με τα δίκτυα των εξωτερικών προμηθευτών και τους παρόχους υπηρεσιών
  • Κατέχουν μόνο τα κύρια στοιχεία και χρησιμοποιούν στρατηγικές συμμαχίες ή αναθέσεις για να παρέχουν άλλα στοιχεία
  • Πλεονεκτήματα:
    • Οι εταιρείες μπορούν να λειτουργούν με λιγότερους πλήρους απασχόλησης εργαζομένους και με λιγότερα πολύπλοκα εσωτερικά συστήματα
    • Μειωμένες έμμεσες δαπάνες και αυξημένη λειτουργική αποδοτικότητα
    • Επιτρέπουν λειτουργίες σε μεγάλες αποστάσεις
  • Μειονεκτήματα:
    • Δυνητική απώλεια ελέγχου και συντονισμού
    • Δυνητική απώλεια εμπιστοσύνης από εταίρους
    • Τα επιθετικά συμβόλαια ανάθεσης μπορεί να είναι επικίνδυνα
• Οργανισμοί χωρίς όρια:
  • Εξαλείφουν τα εσωτερικά όρια μεταξύ των υποσυστημάτων και τα εξωτερικά όρια με το εξωτερικό περιβάλλον
  • Ένας συνδυασμός της δικτυακής και της ομαδικής οργανωτικής δομής με την προσθήκη του χαρακτηριστικού του «προσωρινού»
  • Πλεονεκτήματα:
    • Ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα,### Οριζοντιεσ Οργανωτικεσ Δομεσ
• Οριζοντιεσ οργανισμός: Ειδική μορφή οργανισμού χωρίς όρια, που λειτουργεί ως ένα εναλλασσόμενο δίκτυο συμμαχιών που ενεργοποιείται ανάλογα με τις ανάγκες.
• Χρήση κινητές λύσεις τεχνολογιών πληροφορικής (π.χ. Instagram, LinkedIn).

Η Εργασία Σήμερα

• Ταλέντο: Οι άνθρωποι και τα ταλέντα τους διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική απόδοση μιας επιχείρησης.
• Διανοητικό Κεφάλαιο (Intellectual Capital): Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει η επιχείρηση και αποτελούν την δημιουργία αξίας του οργανισμού.
• Άνθρωπινο Κεφάλαιο (Human Capital): Αναφέρεται στο προσωπικό της επιχείρησης, την εξειδίκευση, τις γνώσεις, τις δεξιότητες, την εκπαίδευση κτλ.
• Δομικό Κεφάλαιο (Structural Capital): Αναφέρεται στην κουλτούρα της επιχείρησης, οργανωσιακές ικανότητες, και τα συστήματα πληροφόρησης που χρησιμοποιεί η επιχείρηση.
• Σχεσιακό Κεφάλαιο (Relational Capital): Αναφέρεται στις σχέσεις της επιχείρηση με το προσωπικό, τους προμηθευτές, τους πελάτες, τους συνεργάτες, τα κοινωνικά δίκτυα κτλ.

Ηθική

• Κώδικας ηθικών αρχών: Θέτει τις προδιαγραφές για το τι θεωρείται «καλό» και «σωστό» στη συμπεριφορά του συνόλου των εργαζομένων.
• Ηθικές προσδοκίες για τις σύγχρονες επιχειρήσεις: Ακεραιότητα και ηθική ηγεσία σε όλα τα επίπεδα, κοινωνική ευθύνη, βιωσιμότητα.

Εταιρική Διακυβέρνηση

• Ενεργός εποπτεία: Εκτελείται από το διοικητικό συμβούλιο μιας επιχείρησης για σημαντικές αποφάσεις πάνω σε θέματα διοίκησης, εταιρικής στρατηγικής και οικονομικού ελέγχου.

Διαφορετικότητα

• Η διαφορετικότητα του εργατικού δυναμικού: Περιγράφει τις ιδιαιτερότητες των εργαζομένων που αφορούν το φύλο, την ηλικία, τη φυλή, την εθνικότητα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την αρτιμέλεια.
• Προκατάληψη: Η αρνητική προβολή και οι παράλογες συμπροφορές εναντίον μελών ιδιαίτερων και μειονοτικών κοινωνικών ομάδων.

Καριέρα και Διασυνδέσεις

• Οι οργανισμοί διαθέτουν τριών ειδών εργαζομένους: μόνιμους πλήρους ωραρίου, ελεύθερους επαγγελματίες και tạmιμους εργαζόμενους με συμβάσεις.

Απόδοση Ενός Οργανισμού

• «Δημιουργία αξίας»: Σημαντική έννοια στους οργανισμούς, η οποία σημαίνει ότι ο οργανισμός δημιουργεί αξία όταν διαχειρίζεται σωστά τους πόρους, παράγοντας καλής ποιότητας προϊόντα και φροντίζοντας τους πελάτες.
• Απόδοση ενός οργανισμού: Ως ένα σύνολο κατηγοριών όπως η αποτελεσματικότητα, η αποδοτικότητα, η επίτευξη των στόχων και η μη σπατάλη των πόρων.

Στελέχη

• Τύποι στελεχών: Στελέχη πρώτης γραμμής, στελέχη προσωπικού, στελέχη λειτουργιών, γενικοί διευθυντές, διαχειριστές.
• Η απόδοση των στελεχών: Λογοδοσία, αποτελεσματική υποστήριξη των εργαζομένων, ικανοποίηση από τη δουλειά τους.
• Ποιότητα της Εργασιακής Ζωής (ΠΕΖ): Σεβασμός, δίκαιη αμοιβή, ασφαλείς συνθήκες εργασίας, ευκαιρίες για μάθηση και χρήση νέων δεξιοτήτων, περιθώριο ανάπτυξης και εξέλιξης σε μια καριέρα, προστασία των ατομικών δικαιωμάτων.