Cursus Wet Kinderbescherming en Integraliteit

De reden waarom er hulpverlening nodig is voor een kind of jongere.

Situaties waarbij de opvoeding van een kind ernstig in gevaar is.

Hulpverlening in de jeugdhulp is georganiseerd in specifieke vormen, die vastgelegd zijn in wetten en decreten.

Hulpverlening waarvoor toestemming van de jongere of de ouders nodig is.

Hulpverlening die door de rechter wordt opgelegd.

Hulpverlening die plaatsvindt in de thuissituatie.

Hulpverlening die plaatsvindt buiten de thuissituatie, bijvoorbeeld in een dagcentrum.

Hulpverlening die plaatsvindt in een residentiële setting, bijvoorbeeld in een internaat.

De Wet kinderbescherming van 1912 had een sterke nadruk op interventie en moraliserende maatregelen, met veel dwang. Dit stelde de staat in staat om zich in te mengen in de opvoeding van kinderen, zelfs als ouders dat niet wilden.

De Wet jeugdbescherming van 1965 stelde ouders meer centraal en benadrukte participatie. Toch behield het systeem een stok achter de deur. Dit betekent dat de staat kon interveniëren als ouders niet meewerkten.

De decreten bijzondere jeugdbijstand van 1990 en de Wet jeugdbescherming van 2006 markeerden een grotere nadruk op vrijwilligheid. De focus verschuifde van 'bescherming' naar 'bijstand'. Dit gaf jongeren (en hun ouders) meer controle over hun eigen situatie.

Het decreet integrale jeugdhulp (2013) en het decreet jeugddelinquentierecht (2019) bevestigden het recht op hulp voor jongeren en onderscheiden duidelijk tussen delinquente en niet-delinquente jongeren, die elk een passende vorm van hulp krijgen.

De manier waarop we denken over jeugdhulp is geëvolueerd van een nadruk op 'gebreken' of 'tekorten' tot een meer 'krachtgerichte' aanpak. We focussen nu meer op de sterke punten van jongeren en hun families en proberen hen te empoweren om hun problemen te overwinnen.

Het werken met jeugdigen gebeurt niet meer in isolatie, maar in netwerken. Dit betekent dat verschillende professionals samenwerken om jongeren en hun families te ondersteunen. Deze samenwerking is cruciaal om de juiste hulp te bieden.

Er zijn problemen in de jeugdhulp, zoals gebrek aan transparantie, continuïteit en selectieve interventies. Dit betekent dat er verbeteringen nodig zijn om de kwaliteit van de zorg te verhogen.

De taal die we gebruiken over jeugdhulp kan soms verhullend werken. Dit betekent dat we kritisch moeten nadenken over de manier waarop we problemen definiëren en praten over jongeren en hun families.

De aanname dat er een vaste essentie of waarheid is over de mens, zoals de persoonlijkheid van een kind of waarom ze een bepaald probleem ervaren. Deze essentie wordt gezien als vaststaand en aanpasbaar via interventies.

Een benadering van hulpverlening die focust op het veranderen van de individu, vaak vanuit het idee dat er een 'juiste' manier is om te denken, handelen of te voelen. De focus ligt op het corrigeren van afwijkingen ten opzichte van een norm.

Een werkwijze in jeugdhulp die ernaar streeft om problemen te identificeren en te classificeren door middel van diagnostiek. Diagnostiek wordt gebruikt om te bepalen wat de 'essentie' van het probleem is.

In veel gevallen leidt de vaststelling dat jeugdhulp niet 'werkt', tot een versterking van het huidige systeem, met meer van dezelfde interventies, vaak met een focus op vroegtijdige interventie en meer controle. Dit wordt vaak 'boemerangbeleid' genoemd.

Een pedagogiek die voortkomt vanuit de essentialistische benadering. Deze benadering ervaart kinderen en gezinnen als ontvangers van interventies, zonder ruimte voor dialoog, co-creatie of wederzijds respect.

Het verwachten dat degene die hulp nodig heeft zelf de motivatie heeft om te veranderen. Dit negeert de complexe omstandigheden die de motivatie kunnen beïnvloeden, zoals armoede of trauma.

Een benadering van hulpverlening die de complexiteit van de mens en zijn omgeving erkent en focust op samenwerken, wederzijds respect en gedeelde verantwoordelijkheid.

Een aanpak die erkent dat sociale problemen kunnen worden omgezet in pedagogische of klinische problemen. Dit verengt de complexiteit van sociale problemen en verlegt de focus naar de individuele verantwoordelijkheid.

Het in vraag stellen van de vaststaande aannames en definities over wat een probleem is en hoe we ermee moeten omgaan.

Het besef dat definities van problemen, oplossingen, delinquentie en goede opvoeding door tijd, context en perspectief beïnvloed worden.

Een benadering in de jeugdhulp die erkent dat problemen niet altijd alleen te maken hebben met het individu, maar ook met de sociale context.

Het bekijken van de ontwikkeling van problemen in de tijd, rekening houdend met zowel continuïteit als verandering.

Een benadering die zich richt op het vinden van nieuwe manieren om problemen in de jeugdhulp aan te pakken, in plaats van simpelweg meer van hetzelfde te doen.

Het analyseren van de logische redeneringen die ten grondslag liggen aan de benadering van jeugdhulp.

Het voortdurend kritisch reflecteren op de aannames en de manier waarop we ingrijpen in problematische situaties.

Het geheel van maatregelen dat wordt genomen om problemen te voorkomen, in plaats van deze achteraf op te lossen. Dit kan gericht zijn op het versterken van de opvoedingsvaardigheden van ouders of het creëren van een veilige omgeving voor kinderen.

Een belangrijk principe in de jeugdhulp waarbij de autonomie van de jongere en de ouders gerespecteerd wordt. Er wordt gestreefd naar vrijwillige samenwerking, maar in sommige gevallen kan er dwang nodig zijn.

Een manier van hulpverlening die rekening houdt met alle aspecten van het leven van een kind of jongere. Dit betekent dat er aandacht is voor de opvoeding, de school, de sociale omgeving en de persoonlijke ontwikkeling.

Een specifiek gebied binnen de jeugdhulp dat zich richt op jongeren die in aanraking zijn gekomen met justitie. De nadruk ligt op het voorkomen van recidive en het ondersteunen van de jongere bij zijn herintegratie in de maatschappij.

Een vorm van hulpverlening waarbij er gebruik wordt gemaakt van wetenschappelijk onderbouwde methoden en interventies. De effectiviteit van de interventies wordt voortdurend geëvalueerd om te verzekeren dat de hulpverlening van hoge kwaliteit is.