Βρεφική Ηλικία: Κοινωνική Ανάπτυξη

Από τη γέννηση, τα βρέφη εμφανίζουν εκφράσεις προσώπου που υποδηλώνουν συγκεκριμένες συναισθηματικές καταστάσεις. Οι βασικές εκφράσεις προσώπου είναι πολύ ομοιόμορφες σε διαφορετικούς πολιτισμούς.

Ο Izard δημιούργησε ένα σύστημα που αποτυπώνει τις εκφράσεις προσώπου. Σύμφωνα με αυτό, από τη γέννηση, τα βρέφη παρουσιάζουν συναισθήματα όπως ενδιαφέρον, δυσφορία και απέχθεια.

Το πραγματικό συναίσθημα αποτελείται από τρία στοιχεία: βιολογική διέγερση, γνωστικό στοιχείο (πώς επεξεργάζεται το βρέφος τη συναισθηματική εμπειρία) και συμπεριφορικό στοιχείο (πώς εκφράζεται το συναίσθημα).

Το άγχος του ξένου εμφανίζεται όταν τα βρέφη νιώθουν άβολα ή φοβούνται όταν έρχονται σε επαφή με άγνωστα άτομα. Εμφανίζεται συνήθως μεταξύ 6 έως 8 μηνών.

Το άγχος του αποχωρισμού εμφανίζεται όταν τα βρέφη νιώθουν άβολα ή φοβούνται όταν χωρίζουν από τους αγαπημένους τους. Ξεκινά περίπου 6-8 μηνών και κορυφώνεται κοντά στην ηλικία του ενός έτους.

Η κοινωνική αναφορά είναι η ικανότητα των παιδιών να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των άλλων και να τα χρησιμοποιούν ως οδηγό για τη δική τους συμπεριφορά. Έχει μεγάλη σημασία στους πρώτους 14 μήνες.

Η ανάπτυξη της έννοιας του εαυτού έχει να κάνει με το πώς τα βρέφη αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ως ξεχωριστή οντότητα. Αναπτύσσεται διαδοχικά, από την αναγνώριση του σώματός τους (περ. 4 μηνών) μέχρι την εμφάνιση της αυτοσυνείδησης (περ. 18 μηνών).

Η θεωρία του νου είναι η ικανότητα των βρεφών να κατανοήσουν ότι οι άλλοι έχουν διαφορετικές σκέψεις, συναισθήματα και πεποιθήσεις από τα δικά τους. Εμφανίζεται πρώτα στα 2-3 χρόνια, αλλά οι πρώτες ενδείξεις μπορούν να υπάρχουν ήδη στα 12-15 μήνες.

Η προσκόλληση αναφέρεται στο ισχυρό συναισθηματικό δεσμό που αναπτύσσουν τα βρέφη με τους γονείς τους. Είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και την ανάπτυξη των παιδιών.

Η πειραματική «Συνθήκη του Ξένου» (Strange Situation test) είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο που μελετά τους τύπους προσκόλλησης στα βρέφη. Εξετάζει πώς αντιδρούν τα βρέφη στην παρουσία ξένων και στην αποχώρηση των γονέων τους.

Η ικανότητα του παιδιού να κατανοεί τις εννοίες της πρόθεσης και της αιτιότητας. Εμφανίζονται πρώτες ενδείξεις ενσυναίσθησης και το παιδί αρχίζει να χρησιμοποιεί την παραπλάνηση.

Οι γνώσεις και οι πεποιθήσεις σχετικά με τις διεργασίες του νου και με το πώς αυτός επηρεάζει τη συμπεριφορά. Η άποψη του βρέφους για τις νοητικές διεργασίες του ιδίου και των άλλων.

Η έρευνα του Harlow έδειξε ότι τα πιθηκάκια προτιμούσαν τη ζεστή, υφασμάτινη «μητέρα» παρά τη συρμάτινη «μητέρα» που παρείχε τροφή.

Οι πρώτες μελέτες υποδεικνύουν ότι η προσκόλληση βασίζεται στην ανάγκη του βρέφους για ασφάλεια. Η προσκόλληση δίνει μια ασφαλή βάση για το βρέφος μέσω μιας μοναδικής σχέσης με τον ενήλικα.

Η ικανότητα του παιδιού να κατανοεί και να αντιδρά στις συναισθηματικές καταστάσεις των άλλων.

Η ικανότητα ενός ατόμου να κατανοεί ότι άλλοι έχουν διαφορετικές απόψεις, πεποιθήσεις, και προθέσεις από τις δικές του.

Η ικανότητα ενός μωρού να αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα, να προβλέπει γεγονότα και να ανησυχεί για άγνωστα πρόσωπα.

Η δυσφορία και η άγχος που βιώνει ένα μωρό όταν αποχωρίζεται το άτομο που φροντίζει για αυτό.

Το χαμόγελο που εμφανίζεται κοντά στους 6 μήνες, κατευθύνεται σε     τα αγαπημένα πρόσωπα.

Στην ηλικία των 18 μηνών, το χαμόγελο του βρέφους απευθύνεται        κυρίως σε ανθρώπους.

Το χαμόγελο γίνεται σκόπιμο και το βρέφος εμφανίζει ευαισθησία        στην          συναισθηματική έκφραση των άλλων.

Η ικανότητα του βρέφους να αναγνωρίζει τα συναισθήματα των            άλλων        και            να τα            εξηγήσει.

Μία θεωρία που υποδεικνύει ότι η παρατήρηση της έκφρασης          του          προσώπου          ενός          άλλου          προκαλεί          στο          άτομο          το          συναίσθημα          που          αντιπροσωπεύει          αυτή          η          έκφραση.

Μία θεωρία που λέει ότι η παρατήρηση της έκφρασης          του          προσώπου          ενός          άλλου          προσφέρει           μόνο          πληροφορίες.

Η ιδέα ότι η παρατήρηση της έκφρασης προσώπου ενός            άλλου            proκαλεί            συναισθήματα            στο            άτομο            που            παρατηρεί.

Είναι μια πειραματική μέθοδος που χρησιμοποιείται για να αξιολογήσει τον τύπο προσκόλλησης που έχει ένα βρέφος με τον κύριο φροντιστή του.

Η μητέρα φεύγει από το δωμάτιο. Αυτό αξιολογεί πώς το βρέφος αντιδρά όταν χωρίζεται από τον φροντιστή του.

Η μητέρα επιστρέφει στο δωμάτιο. Αυτό αξιολογεί πώς το βρέφος

Η μητέρα φεύγει ξανά από το δωμάτιο. Αυτό αξιολογεί πώς το βρέφος αντιδρά στην απουσία του φροντιστή.

Ο ξένος επιστρέφει στο δωμάτιο. Αυτό αξιολογεί πώς το βρέφος αντιδρά σε ένα νέο πρόσωπο.

Η ευαισθησία στις ανάγκες του βρέφους και η ανταπόκριση σ' αυτές χαρακτηρίζουν τις μητέρες που έχουν παιδιά με ασφαλή προσκόλληση.

Η έκφραση ζεστασιάς, στοργής, υποστήριξης και ενδιαφέροντος από τον πατέρα είναι σημαντική για την κοινωνική και συναισθηματική ευεξία του παιδιού.

Τα βρέφη διαμορφώνουν τις πρώτες τους συνδέσεις με ένα άτομο, συνήθως την μητέρα.

Τα βρέφη μπορούν να διαμορφώσουν προσκολλήσεις με περισσότερα άτομα.

Ο τύπος προσκόλλησης που έχει ένα βρέφος επηρεάζεται από τον τρόπο που τα γονείς τους το φροντίζουν και αντιδρούν στις ανάγκες του.

Η αλληλεπίδραση ανάμεσα σε ένα βρέφος και τον κηδεμόνα του έχει σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη του βρέφους. Ο κηδεμόνας μπορεί να 'διαβάσει' τις εκφράσεις του προσώπου του βρέφους και να αντιδρά ανάλογα, καθώς το βρέφος κάνει το ίδιο.

Η διαμόρφωση της προσωπικότητας έχει να κάνει με τις στερεές συνήθειες, σκέψεις, κι επιθυμίες που διαφοροποιούν ένα άτομο από άλλα.

Η ιστορία της ζωής, η ανατροφή, και τα βιώματα έχει σημαντική εμπειρία στη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός ατόμου.

Από τη γέννηση, τα πρωτογεννή νεογνά δείχνουν διαφορά στην συμπεριφορά τους, όσον αφορά την αντίδρασή τους σε ερεθίσματα, την ευαισθησία τους, και τον τρόπο με τον οποίο 'εξοργίζονται'.

η αίσθηση ευθύνης και της ανεξαρτησίας, ενω η άμφιβολία συνδέεται με την ντροπή και την αβεβαιότητα για τον εαυτό.

Η αντιμετώπιση των προκλήσεων χαρίζει την εμπιστοσύνη, ενω η δυσπιστία οδηγεί σε μια αρνητική ανασκόπηση του κόσμου.

Νωρίς στη ζωή, τα βρέφη δείχνουν ενδιαφέρον για άλλα βρέφη. Αρχίζουν να 'παίζουν' μεταξύ τους και να μοιράζονται αντικείμενα.

Η διαμόρφωση μιας λειτουργικής σχέσης με το περιβάλλον έχει σημασία για την ψυχολογική ανάπτυξη του βρέφους.

Η ιδιοσυγκρασία αναφέρεται στις μοναδικές ιδιότητες της προσωπικότητας ενός ατόμου που εμφανίζονται από τη γέννηση. Περιλαμβάνει στοιχεία όπως η ευερεθιστικότητα, η κινητικότητα, ο ρυθμός προσαρμογής και η διάθεση.

Τα βρέφη με εύκολη ιδιοσυγκρασία είναι ήρεμα, προσαρμόζονται εύκολα σε νέα περιβάλλοντα και έχουν κανονικά πρότυπα ύπνου και σίτισης.

Τα βρέφη με δύσκολη ιδιοσυγκρασία είναι ευερέθιστα, δυσκολεύονται να προσαρμόσουν σε νέα περιβάλλοντα και έχουν ασταθή πρότυπα ύπνου και σίτισης.

Τα βρέφη με βραδυψυχική ιδιοσυγκρασία δείχνουν ήπια αντίδραση, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να προσαρμόσουν και ίσως αργούν να φτάσουν στην κορύφωση της διέγερσής τους.

Η γενετική της συμπεριφοράς δείχνει ότι η ιδιοσυγκρασία είναι εν μέρει κληρονομική, δηλαδή επηρεάζεται από τα γονίδια που κληρονομούνται από τους γονείς.

Η αντίδραση σε νέα ερεθίσματα, όπως ένα ξένο πρόσωπο ή μια νέα αίσθηση, μπορεί να εξηγηθεί από τη συστολή στο άγνωστο. Εξαρτάται από φυσιολογικές διαδικασίες, όπως η καρδιακή συχνότητα και η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου.

Οι ενήλικες συχνά βλέπουν τα παιδιά μέσα από το φίλτρο του φύλου τους, επηρεάζοντας έτσι την αντίληψή τους. Δημιουργεί συνειδητές ή υποσυνείδητες προσδοκίες για τη συμπεριφορά τους.

Οι ρόλοι του φύλου διαμορφώνονται από την κοινωνία και τον πολιτισμό, οπωσδήποτε καθορίζουν πώς θεωρείται σωστή η συμπεριφορά των παιδιών.

Συνήθως τα αγόρια, από ηλικία 2 ετών, δείχνουν πιο ανεξάρτητη συμπεριφορά από τα κορίτσια. Η διαφορά οφείλεται σε παράγοντες όπως οι γονικές πρακτικές και τα ορμονικά επίπεδα.

Τα βρέφη, από 1 έτους , μπορούν να ξεχωρίσουν το φύλο (αγόρι/άνδρα από κορίτσι/γυναίκα). Συχνά, τα κορίτσια προτιμούν παιχνίδια με κούκλες, ενώ τα αγόρια προτιμούν αυτοκινητάκια και κύβους.