Божхона ҳуқуқи ва қонунлар

Ушбу Кодекс Ўзбекистон Республикасининг божхона чегараси орқали товарларни ва транспорт воситаларини олиб ўтиш, божхона тўловларини ундириш, божхона расмийлаштируви, божхона назоратини амалга ошириш, шунингдек божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш ҳолларининг олдини олиш, уларни аниқлаш ва уларга чек қўйиш тартибини белгилаш билан боғлиқ муносабатларни тартибга солади.

Божхона тўғрисидаги қону ҳужжатлари ушбу Кодексдан ва бошқа қонун ҳужжатларидан иборат.

Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.

Божхона ишида божхона органи божхона декларациясини ва бошқа ҳужжатларни қабул қилиб олган куни амалда бўлган қонун ҳужжатлари қўлланилади.

Божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатлари орқага қайтиш кучига эга эмас ва агар ушбу моддада бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса, улар амалга киритилганидан кейин юзага келган муносабатларга нисбатан қўлланилади.

Божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарликни бекор қиладиган ёки енгиллаштирадиган божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатлари орқага қайтиш кучига эга.

Божхона тўловларини бекор қилиш, божхона тўловлари ставкаларини камайтириш, ташқи иқтисодий фаолият иштирокчиларининг мажбуриятларини бекор қилиш ёки уларнинг аҳволини бошқача тарзда енгиллаштиришни назарда тутувчи божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатлари орқага қайтиш кучига эга бўлиши мумкин, агар бу божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларида тўғридан тўғри назарда тутилган бўлса, бундан ушбу модданинг учинчи қисмида назарда тутилган ҳоллар мустасно.

Божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатлари, агар ҳужжатларнинг ўзида кечроқ муддат кўрсатилмаган бўлса, расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга киради.

Божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик ҳуқуқбузарлик содир этилган пайтдаги қонун ҳужжатлари асосида белгиланади.

Божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларидаги ноаниқликлар ва қарама-қаршиликлар ташқи иқтисодий фаолият иштирокчисининг манфаатларини ҳимоя қилиш йўли билан талқин қилинади.

Ўзбекистон Республикасининг ҳудуди қуруқлик, сув ва ҳаво ҳудудини ўз ичига олади. Бу ҳудуд божхона ҳудуди ҳисобланади.

Ўзбекистон ҳудудида жойлашган эркин божхона зоналари ва эркин омборлар божхона ҳудудидан ташқарида жойлашган деб ҳисобланади.

Товарлар ва транспорт воситаларини божхона чегараси орқали олиб ўтиш, божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя этилишини таъминлаш, божхона тўловларини ҳисобга олиш ва божхона режимлари талабларини бажариш.

Товар ёки транспорт воситаси эгаси ёки уларга мувофиқ ҳуқуқларга эга бўлган шахс, шунингдек, шартнома ёки ишончнома асосида иш кўрувчи шахс ваколатли шахс ҳисобланади.

Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига мувофиқ ташкил этилган ташкилотлар, чет давлатнинг қонун ҳужжатларига мувофиқ ташкил этилган чет эл ташкилотлари ва халқаро ташкилотлар юридик шахс ҳисобланади.

Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига мувофиқ ташкил этилган ташкилот.

Ўзбекистон Республикасининг давлат чегараси орқали олиб ўтиладиган ҳар қандай кўчар мол-мулк, шу жумладан валюта ва қимматли қоғозлар, транспорт воситалари ва ҳатто энергия.

Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқарилган ва божхона ҳудудида эркин муомалага чиқарилган товар.

Чет элда ишлаб чиқарилган товар, Ўзбекистонга киритилган.

Товарларни ва йўловчиларни ташиш учун ишлатиладиган восита.

Сув, ҳаво, авто, темир йўл транспортлари, ҳатто контейнерлар ва уларнинг эҳтиёт қисмлари.

Табиий офатлар ёки бошқа олдини олиб бўлмайдиган ҳолатлар, бунда мажбуриятларни бажариш имконсиз бўлиб қолади.

Юридик ва жисмоний шахсларнинг хоҳиш-иродасига боғлиқ эмас.

Tovarlar va (ёки) транспорт воситаларини божхона чегараси орқали олиб ўтишга қаратилган ҳаракатлар, масалан, чегарани кесиб ўтиш, транспорт воситаларининг чегара пунктига кириши, товарларни ташувчига топшириш ва бошқалар.

Товарларни божхона ҳудудига олиб киришнинг шарти - бу божхона чегарасини кесиб ўтиш ва божхона органлари томонидан чиқариб юборилгунига қадар барча ҳаракатларни амалга ошириш.

Товарларни божхона ҳудудига олиб киришда ташувчи уларни тайинланган божхона органи жойлашган ерга ёки бошқа жойга белгиланган муддатларда етказиб бериши шарт. Бунда товарларнинг ҳолатини ўзгартиришга ёки ўровини бузишга йўл қўйилмайди.

Товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини божхона ҳудудидан олиб чиқиш шарти - бу божхона декларациясини бериш, товарларни мазкур ҳудуддан бевосита олиб чиқишга қаратилган ҳаракатларни амалга ошириш ва улар божхона чегарасини кесиб ўтгунига қадар барча ҳаракатларни бажариш.

Божхона органлари томонидан божхона назорати остида турган товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини ташиш, юклаш, тушириш, қайта юклаш, уларнинг бузилган ўровларини тўғрилаш, уларни ўраш, қайта ўраш ва ташиш учун қабул қилиш.

Товарларнинг ва транспорт воситаларининг божхона расмийлаштирувида товарларга ва транспорт воситаларига нисбатан божхона органларининг мансабдор шахси ва (ёки) ваколатли шахс томонидан амалга ошириладиган ҳаракат.

Ўзбекистон Республикасининг божхона ҳудудига товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини олиб кириш ёхуд ушбу ҳудуддан олиб чиқиш.

Божхона ҳудудида товарларнинг белгиланган тақиқлар ва чекловларсиз айланиши.

Божхона органларининг божхона расмийлаштирувини якунловчи ва маълум қилинган божхона режими шартларидан келиб чиққан ҳолда товарлардан фойдаланишга ва (ёки) уларни тасарруф этишга рухсат берилганлигини ифодаловчи ҳаракати.

Божхона органлари томонидан автотранспорт воситаларининг божхона назорати остида кузатиб борилиши.

Божхона чегараси орқали олиб ўтиладиган товарларнинг ва транспорт воситаларининг мақомини божхона мақсадлари учун белгиловчи қоидалар мажмуи.

Божхона мақсадлари учун амалга ошириладиган божхона операцияларининг мажмуи.

Ўзбекистон Республикасида божхона расмийлаштируви бўйича операцияларни декларантнинг ёки ваколатли шахснинг топшириғига биноан ва унинг номидан шартнома асосида амалга оширадиган, Ўзбекистон Республикаси юридик шахси.

Товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини ўз номидан декларацияловчи шахс ёхуд унинг номидан товарлар ва (ёки) транспорт воситалари декларацияланаётган шахс.

Товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини ўз номидан декларацияловчи шахс ёхуд унинг номидан товарлар ва (ёки) транспорт воситалари декларацияланаётган шахс.

Божхона чегараси орқали олиб ўтилаётган ва (ёки) божхона назорати остида турган товарлар ва (ёки) транспорт воситалари тўғрисидаги зарур маълумотларни божхона органларига маълум қилиш.

Иқтисодий, тартибга солиш ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш мақсадларига эришишга қаратилган, божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя этилишини таъминлайдиган усуллар ва воситалар мажмуи.

Битта олувчининг манзилига битта транспорт ҳужжати бўйича келаётган ёки битта почта юк хати билан жўнатилаётган ёхуд божхона чегараси орқали ўтаётган битта жисмоний шахснинг қўл юкида ва багажида олиб ўтилаётган товар ёки унинг бир қисми.

Товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини божхона ҳудудига олиб киришга ва ушбу ҳудуддан олиб чиқишга доир чекловлар бўлиб, улар квота белгилашни, лицензиялашни, шунингдек мамлакат иқтисодиётининг жаҳон хўжалиги билан ўзаро ҳамкорлигини тартибга солишнинг бошқа чора-тадбирларини ўз ичига олади.

Товарлар ва (ёки) транспорт воситалари божхона ҳудудига олиб кирилаётганда, ташувчи божхона органини божхона чегарасини кесиб ўтишидан хабардор қилиши шарт. Бу мажбурият хабардор қилиш ҳақидаги ходисларни ҳужжатлар орқали тақдим этиш орқали бажарилади.

Ташувчи ёки бошқа манфаатдор шахс товарлар ва (ёки) транспорт воситалари божхона ҳудудига амалда етиб келгунига қадар улар тўғрисида божхона органига дастлабки ахборотни тақдим этишга ҳақли. Бу дегани олиб киришдан олдин хабардор қилиш мумкин, лекин мажбурий эмас.

Товарлар ва (ёки) транспорт воситалари божхона ҳудудидан ташқарига олиб чиқилаётганда, уларни олиб ўтаётган шахс ушбу товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини олиб чиқиш нияти борлигидан божхона органларини олдиндан хабардор қилади. Божхона органи ҳужжатларни расмийлаштириш учун товарларнинг жойлашган жойи ва вақтини белгилайди.

Товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини олиб ўтаётган шахс кўрсатилган хабардор қилишни амалга оширмайдиган бўлса, бундай мажбурият ташувчининг зиммасига юклатилади. Яъни, ташувчи хабардор қилишни амалга оширса, товар эгаси мажбуриятдан озод бўлади.

Божхона чегараси кесиб ўтилаётганда божхона органини хабардор қилиш божхона чегараси орқали ўтиладиган пунктда жойлашган божхона органига товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини, уларнинг товар кузатув ҳужжатларини тақдим этиш йўли билан амалга оширилади. Божхона органи ушбу ҳужжатларни қабул қилишни рад этишга ҳақли эмас.

Товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини божхона назоратидан ўтказилмасдан мазкур ҳудуддан олиб чиқилиши мумкин эмас. Божхона назорати ташувчининг товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини олиб чиқиш нияти борлигидан олдиндан хабардор қилиш асосида божхона органи томонидан ўтказилиши мумкин.

Божхона назорати ташувчининг товарларни ва (ёки) транспорт воситаларини олиб чиқиш нияти борлигидан олдиндан хабардор қилиш асосида божхона органи томонидан ўтказилиши мумкин. Бу дегани ҳужжатлар тақдим этилишидан олдин, божхона назорати бошланиши мумкин.

Ўзбекистон Республикасининг миллий валютасини ҳамда валюта бойликларини божхона чегараси орқали олиб ўтиш қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади. Яъни, пул ва бошқа валюта бойликларини олиб ўтишда ҳам қоидалар мавжуд.

Божхона чегараси орқали товарларнинг қувур транспорти ва электр узатиш линиялари орқали олиб ўтилиши тўғрисида хабардор қилиш ушбу Кодекснинг 25-бобига мувофиқ амалга оширилади. Қувур транспорти ва электрнинг ҳам ўзига хос тартиби бор.