Biomechanica van Heup- en Dijbeenspieren

Inleiding zenuwstelsel

• Het afferente zenuwstelsel ontvangt sensorische prikkels via receptoren.
• De dorsale wortel transporteert sensorische informatie naar het centrale zenuwstelsel (CZ).
• De dorsale wortel ganglion fungeert als een drempel voor pijnprikkels (nociceptie).
• De ventrale wortel transporteert motorische signalen naar de spieren.
• De ruggenmerg- of spinale zenuw draagt zowel sensorische als motorische impulsen.

UMN en LMN

• UMN liggen in het CZ en hun axonen blijven binnen het CZ. Ze vormen synapsen met de LMN.
• LMN liggen in het CZ/perifere zenuwstelsel en hun axonen verlaten het CZ. LMN vormen synapsen met spiervezels.

UMN- en LMN-laesies

• Locatie UMN-laesie: Centraal zenuwstelsel
• Locatie LMN-laesie: Craniale zenuwen, voorste hoorn, wervelkolomwortels en perifere zenuwen.
• Pathologie UMN-laesie: Hersen- / ruggenmergletsel
• Pathologie LMN-laesie: Polio, Guillain-Barré, neuropathie en radiculopathie
• Tonus UMN-laesie: Hypertonie
• Tonus LMN-laesie: Hypotonie
• Reflexen UMN-laesie: Hyperreflexie
• Reflexen LMN-laesie: Hyporeflexie
• Sterkte UMN-laesie: Zwakte of verlamming
• Sterkte LMN-laesie: Zwak

Neurologische pijn

• Verschillende delen van het zenuwstelsel kunnen aangetast zijn.
• Symptomen: stekend en brandend gevoel, tintelingen, doof gevoel, spontane pijn, verhoogde gevoeligheid voor pijn (hyperalgesie) en pijnlijke gewaarwordingen zonder duidelijke prikkeling (allodynie).
• Oorzaken: beknelling of infectie van een zenuw, metabole stoornissen zoals diabetes, tumoren en trauma.
• Dermatomen: specifieke gebieden van huid die door bepaalde zenuwen worden geïnnerveerd. Deze gebieden kunnen helpen lokaliseren waar de lesie ligt.

Poliomyelitis

• Infectieuze ziekte veroorzaakt door het poliovirus.
• Er ontstaan vaak een verlammingsverschijnselen.
• Volgens de leeftijd en plaats van de infectie er mogelijk verlammingeverschijnselen optreden.

Perifere neuropathische aandoeningen

• Niet-inflammatoire aandoeningen aan axonvezels in het perifere zenuwstelsel, veroorzaakt door mechanische, toxische of vasculaire factoren.
• Mononeuropathie: één zenuw aangetast
• Meervoudige neuropathie: verschillende zenuwen aangetast
• Polyneuropathie: systematische aantasting van meerdere zenuwen.

Diabetische Neuropathie

• Meervoudige neuropathie die bij 50% van diabetici voorkomt;
• Veroorzaakt door cellulaire veranderingen in de bloedvaten en zenuwen door een verhoogd glucoseniveau.

Guillain-Barré syndroom (GBS)

• Auto-immuunziekte die polyneuropathie veroorzaakt
• Gevolg van een virale of bacteriële infectie
• Demyelinisatie verstoort de communicatie tussen neuronen. Er is meestal een tijdsperiode van 2-3 weken van de infectie tot de manifestatie van de neurologische klachten.

Neuropathie onderste ledematen

• Oorzaken: Beknelling, trauma, specifieke ziektes
• Locaties: zenuwwortels, plexus, perifere zenen.
• Symptomen: tintelingen, verdoving, branderig gevoel, scherpe pijn.
• Behandeling: afhankelijk van de oorzaak, chirurgie of decompressie zijn onder andere behandelmethoden.

Myotomen

• Spiergroepen geinnerveerd door specifieke zenuwen
• Myotoom-testen: beoordelen de zenuwactiviteit in die spiergroepen, diagnostiseren welke zenuw aangetast is.

Lumbale Plexus

• Verloop van de zenuw
• Motorische en sensorische innervatie.

Heiligbeen Plexus

• Verloop van de zenuw
• Motorische en sensorische innervatie.

N. Gluteus Superior en Inferior

• Verloop van de zenuwen.
• Motorische en sensorische innervatie.

N. Ischiadicus

• Verloop van de zenuw
• Motorische en sensorische innervatie.

N. Fibularis/Peroneus

• Verloop van de zenuw
• Motorische en sensorische innervatie.

N. Tibialis

• Verloop van de zenuw
• Motorische en sensorische innervatie.

Ziekten van het CZS

• Ziekte van Parkinson: degeneratie van dopamine-producerende zenuwcellen in de substantia nigra.
• Ziekte van Duchenne: spierzwakte, progressieve ziekte (meestal bij mannen)

Neuromusculaire verbinding

• Functie van Ach (acetylcholine).
• Mechanisme van spiercontractie.
• Aandoeningen als myasthenia gravis en Eaton-Lambert syndroom.

Ziekte van Duchenne

• Spierzwakte, progressieve ziekte (vaak bij mannen)
• Start meestal in de benen

Cerebrale parese (CP)

• Houdings- of bewegingsstoornis door schade tijdens de pre-, peri-, of postnatale periode.
• Meerdere categorieën (bv. spastische parese, dyskinetische parese, atactische parese)
• Symptomen: afhankelijk van de getroffen regio.

Effect van spasticiteit op de heup

• Overmatige reactiekracht
• Adductie-misvorming

Coxa Vara en Valga

• Hellingshoek van de heuphals ten opzichte van de schacht (normaal 120-135 graden).
• Coxa Valga: > 135 graden
• Coxa Vara: < 120 graden.

Rotaties in de heup

• Relatieve rotatie tussen de femur en caput femoris (normaal 8-15 graden).
• Interne rotatie (30-40°)
• Externe rotatie (40-60°).

Acetabulaire misvormingen

• Definitie: De vorm van het acetabulum is niet goed gevormd (niet de juiste hoek).
• Risicofactoren: Familiegeschiedenis, stuitligging, geslacht.
• Gevolgen: Heupdysplasie en/of subluxatie kan leiden tot kraakbeenbeschadiging.

Proximale femurfracturen

• Intracapsulaire breuk
• Extracapsulaire breuk (tussen de femurkop en de trochanter major)

Fracturen van het acetabulum

• Fractuur van de achterwand, voorwand, etc.
• Meestal door een hoge impact

Dijbeenfracturen

• Trauma-gerelateerde breuk
• Symptomen zijn pijn, hoekpositie, bloedverlies.

Coxartrose (osteoartrose)

• Chronische, progressieve aandoening van het gewricht

Osgood-Schlatter disease

• Overbelasting ter hoogte van de aanhechting van de kniepees aan de tibia.

Osteochondritis dissecans

• Subchondrale osteochondrose
• Ischemie van de femurkop
• Symptomen: pijn, stijfheid in de knie, beperkte ROM

Tendinopathie (ITB-syndroom)

• Overbelasting van de iliotibiale band (ITB)
• Symptomen: laterale pijn van de knie, die erger wordt met activiteit.

Patellaire tendinopathie

• Overbelasting van de kniepees.

Slijmbeursontsteking (Bursae)

• Ontsteking van de slijmbeurs in de knie.

Patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS)

• Overkoepelende pijnklachten van het patellofemoraal gewricht.
• Symptomen: pijn aan de voorkant van de knie bij belasting.

Voetafwijkingen

• Pes equinus (volledige plantairflexie van de voet)
• Pes valgus (excessieve eversie van de voet)
• Pes platus (afgeplat voetgewelf).
• Pes varus (excessieve inversie van de voet)
• Pes cavus (hoge voetboog)

Tarsale tunnel syndroom

• Compressie van de nervus tibialis veroorzaakt pijn en andere symptomen.

Diabetische voet

• Veroorzaakt door verschillende problemen met de perifere zenuwen en bloedvaten.
• Verhoogd risico op infecties en complicaties.

Patiënten met amputaties

• Verschillende oorzaken.
• Functionele implicaties: afhangend van het niveau van afneming zijn er andere gevolgen.

Gewrichtsblessures (enkel)

• Gevolg van een inversie-trauma
• Meestal aangedaan: anterior talofibulare ligament.
• Classificatie met Graden.

Gewrichtsblessures (knie)

• Functionele implicaties/ gevolgen.
• Diagnose.
• Behandeling.

Tibia rotaties

• Functionele implicaties/ gevolgen van tibia rotatie.
• Risicofactoren/ symptomen van tibia rotatie

Ligamentblessures (middenvoetsgewricht)

• Functionele complicaties/ gevolgen.
• Diagnose.
• Behandeling (type van amputatie).

Test je kennis over de complicaties, symptomen en zenuwen gerelateerd aan femurfracturen en neuropathieën. Dit quiz behandelt essentiële concepten van de biomechanica van heup- en dijbeenspieren en hun functies.