Білім берудегі сандық және сапалық әдістер

• Білім беру жүйесіндегі сандық және сапалық өлшемдердің әдіснамалық ерекшеліктері зерттеудің мақсаты мен міндеттеріне, зерттеу сұрақтары мен гипотезаларына тікелей байланысты.
• Сандық зерттеулер білім беру үдерісіндегі нақты, өлшенетін аспектілерді зерттеуге бағытталған.
• Сапалық зерттеулер терең түсінуге, интерпретацияға және контекстік мәліметтерді анықтауға бағытталған.

Сандық өлшемдер

• Сандық зерттеулерде статистикалық мәліметтер мен сандық көрсеткіштер қолданылады.
• Сандық зерттеулердің мақсаты – құбылыстар арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды анықтау.
• Сандық зерттеу әдістеріне жататындар: сауалнамалар, тесттер, статистикалық талдау.
• Сауалнамалар үлкен көлемдегі деректерді жинауға мүмкіндік береді, көбінесе жабық сұрақтар қолданылады.
• Тесттер білім деңгейін, дағдыларды және қабілеттерді өлшеу үшін қолданылады.
• Статистикалық талдау жиналған деректерді өңдеу және қорытынды жасау үшін қолданылады.
• Сандық зерттеулерде үлгінің көлемі маңызды рөл атқарады, өйткені үлгі неғұрлым үлкен болса, нәтижелер соғұрлым сенімді болады.
• Сандық деректерді талдау кезінде математикалық және статистикалық әдістер қолданылады.
• Сандық зерттеулердің нәтижелері сандық көрсеткіштермен (орташа мән, стандартты ауытқу, регрессиялық талдау) ұсынылады.
• Сандық зерттеулердің артықшылықтары: объективтілік, дәлдік және нәтижелерді жалпылау мүмкіндігі.
• Сандық зерттеулердің кемшіліктері: контекстік мәліметтердің жоғалуы және зерттелетін құбылыстың терең түсінігінің болмауы.

Сапалық өлшемдер

• Сапалық зерттеулер білім беру үдерісінің терең аспектілерін зерттеуге бағытталған.
• Сапалық зерттеулердің мақсаты – қатысушылардың тәжірибесін, көзқарастарын және мағыналарын түсіну.
• Сапалық зерттеу әдістеріне жататындар: сұхбаттар, бақылау, құжаттарды талдау.
• Сұхбаттар терең және жан-жақты деректерді жинауға мүмкіндік береді, ашық сұрақтар қолданылады.
• Бақылау зерттелетін құбылысты табиғи жағдайда зерттеуге мүмкіндік береді.
• Құжаттарды талдау әртүрлі мәтіндік және визуалды материалдарды зерттеуді қамтиды.
• Сапалық зерттеулерде деректерді талдау кезінде мазмұндық талдау, дискурс-талдау және наративтік талдау әдістері қолданылады.
• Мазмұндық талдау мәтіндердегі негізгі тақырыптар мен идеяларды анықтауға бағытталған.
• Дискурс-талдау тілдің қалай қолданылатынын және әлеуметтік мәселелерге қалай әсер ететінін зерттейді.
• Наративтік талдау оқиғалар мен тәжірибелерді талдауға бағытталған.
• Сапалық зерттеулердің артықшылықтары: терең түсіну, контекстік мәліметтерді ескеру және жаңа идеяларды табу мүмкіндігі.
• Сапалық зерттеулердің кемшіліктері: субъективтілік, нәтижелерді жалпылау қиындығы және уақытты көп қажет етуі.

Әдіснамалық ерекшеліктер

• Сандық және сапалық зерттеулер әртүрлі әдіснамалық тәсілдерді қолданады.
• Сандық зерттеулерде дедуктивті тәсіл қолданылады, яғни теориядан бастап эмпирикалық деректерге өту.
• Сапалық зерттеулерде индуктивті тәсіл қолданылады, яғни эмпирикалық деректерден бастап теорияға өту.
• Сандық зерттеулерде валидтілік пен сенімділік маңызды өлшемдер болып табылады.
• Сапалық зерттеулерде шынайылық пен сенімділік маңызды өлшемдер болып табылады.
• Сандық зерттеулерде нәтижелерді жалпылау маңызды, ал сапалық зерттеулерде терең түсіну маңызды.

Зерттеу дизайны

• Сандық зерттеулерде эксперименттік, квази-эксперименттік және корреляциялық зерттеулер қолданылады.
• Сапалық зерттеулерде феноменологиялық, этнографиялық және жағдайды зерттеу тәсілдері қолданылады.
• Эксперименттік зерттеулер себеп-салдарлық байланыстарды анықтау үшін қолданылады.
• Феноменологиялық зерттеулер белгілі бір құбылысты бастан кешірген адамдардың тәжірибесін зерттеуге бағытталған.
• Этнографиялық зерттеулер белгілі бір мәдениетті немесе әлеуметтік топты зерттеуге бағытталған.
• Жағдайды зерттеу нақты жағдайды терең зерттеуге бағытталған.