آموزش و تأثیر آن بر یادگیری

فصل دوازدهم: راهکارهای آموزش مهارت های رفتاری

• مثال موردی: مارسیا، منشی دانشگاه، با توقعات نامعقول استادها مواجه بود و نتوانست درخواست های غیرمنطقی را رد کند.
• مشاوره دکتر میلز: مارسیا برای آموزش مهارت نه گفتن به دکتر میلز مراجعه کرد.
• بازی نقش: دکتر میلز از بازی نقش برای تمرین مهارت نه گفتن در موقعیت های واقعی استفاده کرد.
• ارزیابی و بازخورد: دکتر میلز رفتار کلامی و غیرکلامی مارسیا را ارزیابی کرد و برای رفتار مناسب او بازخورد مثبت داد.
• تمرین و تکرار: مارسیا با تمرین بیشتر در بازی نقش، مهارت نه گفتن را در موقعیت های مختلف بهبود بخشید.

فصل چهاردهم: سرمشق دهی

• روش سرمشق دهی: فردی رفتار درست را به دیگری نشان می‌دهد و او نیز آن را تقلید می‌کند.
• شرط موفقیت: یادگیرنده باید ظرفیت توجه و تقلید از الگو را داشته باشد.
• تقویت تقلید در کودکان: تقلید از الگوهای والدین، معلمان و همسالان از سالهای اولیه کودکی آغاز می‌شود و تقویت می‌شود.
• انواع سرمشق دهی: سرمشق دهی زنده برای نمایش رفتار در موقعیت واقعی و سرمشق دهی نمادین از طریق رسانه‌ها (ویدئو، نوار صوتی).
• مثال: کودکان دبستانی با تماشای فیلمی در مورد نحوه مقابله با آدم ربایی، مهارت مقابله با این شرایط را تمرین می‌کنند.

عوامل مؤثر بر اثربخشی سرمشق دهی

• پیامد خوب برای الگو: رفتاری که الگو نشان می‌دهد باید پیامد مثبتی برای او داشته باشد.
• شباهت الگو به یادگیرنده: الگو باید به یادگیرنده شبیه باشد یا دارای جایگاه اجتماعی بالاتر باشد.
• پیچیدگی رفتار: پیچیدگی رفتار الگو باید با توانایی یادگیرنده متناسب باشد.
• توجه یادگیرنده: یادگیرنده باید به الگو توجه کند تا بتواند رفتار را یاد بگیرد.
• موقعیت مناسب: رفتار الگو باید در موقعیتی واقعی یا از طریق بازی نقش نشان داده شود.

اثربخشی آموزش

• سطح درک یادگیرنده: آموزش باید در سطح قابل فهم برای یادگیرنده اجرا شود.
• اعتماد و اعتبار: آموزش باید توسط فردی که مورد اعتماد یادگیرنده است انجام شود.
• فرصت تمرین: یادگیرنده برای تمرین کردن رفتار باید فرصت داشته باشد.
• تقویت رفتار: تقلید درست از رفتار باید بلافاصله تقویت شود.
• توضیح رفتار: در آموزش رفتار درست باید رفتار مورد نظر توضیح داده شود.
• زنجیره رفتاری: مولفه‌های زنجیره‌ای باید با ترتیب مناسب توضیح داده شوند.
• شرایط مناسب: شرایط مناسب انجام رفتار باید به یادگیرنده گفته شود.

تمرین

• اهمیت تمرین: تمرین برای تقویت مهارت و اصلاح خطاهای احتمالی ضروری است.
• برنامه ریزی موفقیت آمیز: طراحی تمرین باید به گونه‌ای باشد که با موفقیت همراه باشد.
• تقویت فوری: تمرین رفتار درست باید بلافاصله تقویت شود.
• پس خوران اصلاحی: پس از تمرین‌های ناقص یا نادرست بازخورد اصلاحی داده شود.

پس خوران

• زمان‌بندی: پسخوران باید بلافاصله بعد از رفتار داده شود.
• تشویق: پسخوران باید شامل تشویق یا هر تقویت کننده دیگری برای عملکرد درست باشد.
• توصیفی بودن: پسخوران بایستی توصیفی باشد و به جنبه‌های مثبت رفتار اشاره کند.
• پرهیز از انتقاد: از کلمات منفی در پسخوران اصلاحی استفاده نشود.

افزایش تعمیم در مهارت های رفتاری

• بازی‌های نقش: آموزش شامل بازی‌های نقش برای شبیه‌سازی موقعیت‌های واقعی باشد.
• موقعیت‌های واقعی: استفاده از موقعیت‌های اجتماعی واقعی با همسالان برای افزایش مهارت استفاده شود.
• تکالیف خارج از کلاس: تکالیف برای تمرین مهارت در موقعیت‌های واقعی خارج از کلاس داده شود.
• تقویت در موقعیت‌های واقعی: برنامه‌ریزی برای تقویت مهارت در موقعیت‌های واقعی باشد.

ارزیابی در شرایط واقعی

• آگاهی از ارزیابی: ارزیابی بدون اطلاع شخص از ارزیابی شدن انجام شود.
• آموزش تصحیحی: در صورت بروز مشکل، ارزیابی به آموزش تبدیل شود.
• تمرین و تکرار: تمرین و تکرار رفتار در شرایط مشابه، احتمال بروز آن را افزایش می‌دهد.

آموزش مهارت های رفتاری در گروه

• آموزش موثرتر: آموزش برای گروه‌ها، نسبت به آموزش برای افراد، می‌تواند کارآمدتر باشد.
• مشاهده و یادگیری: یادگیری از مشاهده رفتار دیگر اعضای گروه.
• نظارت و ارزیابی: نظارت بر عملکرد دیگران و دریافت یا ارائه بازخورد.
• افزایش تعمیم: تمرین مهارت در گروه، به تعمیم آن در موقعیت‌های دیگر منجر می‌شود.

نقش تمرین و پس خوران

• شرط اصلی یادگیری: تمرین و پسخوران، برای آموزش مهارت‌های رفتاری، بسیار ضروری است.
• بهبود مهارت: تمرینات و بازخوردها، به تقویت و بهبود مهارت‌ها کمک می‌کنند.

خاموش سازی رفتاری

• حذف تقویت کننده: حذف تقویت‌کننده‌ای که رفتار مشکل‌آفرین را حفظ می‌کند.
• کاهش فراوانی: کاهش فراوانی رفتار مشکل‌زا با حذف پیامد تقویت‌کننده.
• مراحل خاموش سازی: مراحل جمع‌آوری اطلاعات، تعیین تقویت کننده رفتار، حذف تقویت کننده، تقویت رفتار جایگزین و حفظ و تعمیم تغییر انجام می‌شود.

بررسی برنامه تقویت قبل از خاموش سازی

• پیوسته vs متناوب: شناسایی نوع برنامه تقویت (پیوسته یا متناوب).
• سرعت کاهش رفتار: سرعت کاهش رفتار در طی خاموش سازی، به نوع برنامه تقویت بستگی دارد.

تقویت رفتار جایگزین

• جایگزینی رفتار: جایگزین کردن رفتار مشکل‌آفرین با رفتار مطلوب.
• تقویت رفتار جایگزین: تقویت رفتار مطلوب به منظور افزایش فراوانی آن.

ارتقاء و حفظ تغییر رفتاری

• تعمیم و حفظ: تعمیم و حفظ تغییرات در موقعیت‌ها و زمان‌های مختلف.
• تقویت پیوستگی: تقویت رفتار جایگزین به منظور افزایش حفظ آن.

تنبیه محروم کردن و جریمه

• راهکارهای تنبیهی: استفاده از تنبیه در موارد لزوم و به عنوان آخرین راهکار.
• مصونیت در اجرای روش: اطمینان از عدم آسیب رساندن به مراجعه کننده در اجرای تنبیه.
• استفاده از تنبیه: تنبیه باید به درستی به کار رود و با سایر مداخلات رفتاری همراه باشد.

محروم کردن

• حذف تقویت کننده: حذف موقت دسترسی به تقویت‌کننده‌های مطلوب.
• مثال: محروم کردن کودک از بازی مورد علاقه به دلیل رفتار نامناسب.
• انواع محرومیت: محرومیت با اخراج یا بدون اخراج.

جریمه کردن

• حذف تقویت کننده: حذف یک مقدار مشخص از تقویت کننده.
• مثال: جریمه نقدی به دلیل انجام رفتار نادرست.
• مقایسه با موارد دیگر: مقایسه جریمه کردن با روش‌های دیگر خاموشی و محروم کردن.

تصحیح افراطی

• تمرین طولانی مدت: انجام فعالیت دشوار برای مدت طولانی.
• مثال: وعده دادن انجام دادن فعالیت طولانی به دلیل خطاها.

جبران

• تعادل سازی: جبران تاثیرات منفی رفتار بد با اقدامات جبرانی.
• مثال: وادار کردن شخص به انجام کارهای جبرانی.

اطاعت هدایت شده

• هدایت فیزیکی: مهار فیزیکی شخص برای جلوگیری از انجام رفتار نامطلوب.
• مثال: نگه داشتن دست فرد برای جلوگیری از اقدام نادرست.

مهار جسمانی

• محدودیت فیزیکی: محدود کردن حرکت بدن برای جلوگیری از رفتار مشکل‌آفرین.
• مثال: مهار بازوی فرد برای جلوگیری از رفتار پرخاشگرانه.

این آزمون به بررسی تأثیر روش‌های آموزش و یادگیری بر رفتارهای مشکل‌آفرین و فرآیندهای یادگیری می‌پردازد. همچنین به بررسی نکاتی درباره نحوه اجرای مؤثر آموزش و استفاده بهتر از آن توسط یادگیرندگان می‌پردازد.