6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

İşte 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun çalışma notları:

Amaç (Madde 1)

• Amaç, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasıdır.
• Amaç, mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesidir.
• Düzenlenenler: işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülükleridir.

Kapsam ve İstisnalar (Madde 2)

• Kanun, kamu ve özel sektördeki bütün iş ve işyerlerini kapsar.
• Kanun, işverenleri, işveren vekillerini, çırakları, stajyerleri ve tüm çalışanları kapsar.
• İstisnalar:
  • Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç TSK, genel kolluk kuvvetleri ve MİT'in faaliyetleri.
  • Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
  • Ev hizmetleri.
  • Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretenler.
  • Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetlerindeki iyileştirme faaliyetleri.

Tanımlar (Madde 3)

• Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'dır.
• Çalışan: Kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişidir.
• Çalışan Temsilcisi: Çalışanları iş sağlığı ve güvenliği konusunda temsil eden yetkili çalışandır.
• Destek Elemanı: Asli görevinin yanında İSG ile ilgili görevlendirilen, uygun donanım ve eğitime sahip kişidir.
• Eğitim Kurumu: Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim verme yetkisine sahip kurum/kuruluşlardır.
• Genç Çalışan: 15 yaşını bitirmiş, 18 yaşını doldurmamış çalışandır.
• İş Güvenliği Uzmanı: İSG alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, İGU belgesine sahip teknik elemandır.
• İş Kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme veya engelliliğe neden olan olaydır.
• İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişidir.
• İşyeri: Mal/hizmet üretimi amacıyla maddi/manevi unsurlar ve çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin yönetimi altındaki yerdir.
• İşyeri Hekimi: İSG alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş hekimdir.
• İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi: İSG hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip birimdir.
• Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi'dir.
• Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kuruludur.
• Meslek Hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalıktır.
• Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi: İşyerlerine İSG hizmetleri sunmak üzere kurulan, Bakanlıkça yetkilendirilen birimdir.
• Önleme: İşyerinde İSG ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için yapılanların tümüdür.
• Risk: Tehlikeden kaynaklanacak zarar görme ihtimalidir.
• Risk Değerlendirmesi: Tehlikelerin belirlenmesi, risk analizlerinin yapılması ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılmasıdır.
• Tehlike: Çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar verme potansiyelidir.
• Tehlike Sınıfı: İşin niteliği, kullanılan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntemleri ve çalışma ortamı dikkate alınarak belirlenen tehlike grubudur.
• Teknik Eleman: Teknik öğretmen, fizikçi, kimyager, biyolog veya üniversitelerin İSG programı mezunlarıdır.
• İşyeri Hemşiresi: İSG hizmetlerinde görevlendirilen, Bakanlıkça yetkilendirilmiş diğer sağlık personelidir.
• Çalışan Sağlığı Merkezi (ÇASMER): Sağlık Bakanlığına bağlı, işyerlerine İSG hizmetleri sunan, Bakanlıkça yetkilendirilen birimlerdir.
• Ekipman Muayene Kuruluşu: Her türlü makine, alet, ekipman, tesis, cihaz ve koruyucu sistemlerin İSG yönünden uygunluğunu denetleyen kuruluşlardır.
• İşveren vekilleri, kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.

İşverenin Genel Yükümlülüğü (Madde 4)

• İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.
• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, araç-gereç sağlanması, İSG tedbirlerinin güncellenmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi gerekir.
• İşveren, İSG tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, uygunsuzlukları giderir, risk değerlendirmesi yapar/yaptırır.
• Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu dikkate alır.

Risklerden Korunma İlkeleri (Madde 5)

• Risklerden kaçınmak.
• Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.
• Risklerle kaynağında mücadele etmek.
• İşi kişilere uygun hale getirmek için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek.
• Özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.
• Teknik gelişmelere uyum sağlamak.
• Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.
• Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek.
• Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.
• Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri (Madde 6)

• İşveren, mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak İSG hizmetlerini sunmalıdır.
• Çalışanlar arasından İGU, işyeri hekimi ve 10 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta diğer sağlık personeli görevlendirir.
• Çalışanlar arasında uygun personel yoksa OSGB veya ÇASMER'lerden hizmet alınabilir.
• Tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, belirlenen niteliklere sahipse hizmetin yerine getirilmesi işveren tarafından üstlenilebilir.
• 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri eğitim alarak bazı İSG hizmetlerini yürütebilirler.
• Görevlendirilen kişi veya hizmet alınan kurum/kuruluşların görevlerini yerine getirmesi için gerekli araç, gereç, mekan ve zaman gibi ihtiyaçlar karşılanmalıdır.
• İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyon sağlanmalıdır.
• Görevlendirilen kişi veya hizmet alınan kurum/kuruluşlar tarafından mevzuata uygun yazılı tedbirler alınmalıdır.
• Çalışanların sağlığını ve güvenliğini etkileyen konularda görevlendirilen kişi veya hizmet alınan kurum/kuruluşlar, başka işyerlerinden gelen çalışanları ve işverenlerini bilgilendirmelidir.
• Kamu kurumları İSG hizmetlerini Sağlık Bakanlığına ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alabilir veya 4734 sayılı Kanun hükümlerine göre alabilir.
• Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi (Madde 7)

• Bakanlık, İSG hizmetlerinin yerine getirilmesi için destek sağlayabilir.
• Kamu kurum ve kuruluşları hariç 10'dan az çalışanı bulunan, çok tehlikeli ve tehlikeli işyerleri destekten faydalanabilir.
• Cumhurbaşkanı, 10'dan az çalışanı bulunan az tehlikeli işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.
• Giderler SGK tarafından, kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden karşılanır.
• SGK kayıtları esas alınır.
• Sigortasız işçi çalıştıran işverenler, tespit tarihine kadar yapılan ödemeleri yasal faiziyle öder ve 3 yıl destekten yararlanamaz.
• Uygulamaya ilişkin tereddütleri gidermeye ve sorunları çözmeye Bakanlık yetkilidir.
• İSG hizmetlerinin yerine getirilmesi için sağlanacak desteğin uygulanması, desteklenecek işyerlerinin özellikleri, SGK tarafından ödenecek hizmet bedellerinin tespiti, destek olunacak kısım ve ödenme şekli yönetmelikle belirlenir.
• Destekten faydalanabilecek işyerlerinin taşıması gereken şartlar ve İSG hizmeti verecek kuruluşların özellikleri yönetmelikle belirlenir.
• Etkinlik ve sürekliliğin sağlanması amacıyla, Bakanlık tarafından Sağlık Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili meslek kuruluşlarıyla iş birliği yapılabilir.

İşyeri Hekimleri ve İş Güvenliği Uzmanları (Madde 8)

• İYH ve İGU'ların hak ve yetkileri kısıtlanamaz; görevlerini etik ilkeler ve bağımsızlık içinde yürütürler.
• İşverene İSG konusunda rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere görevlendirilen İYH ve İGU, işyerindeki eksiklik ve aksaklıkları yazılı olarak işverene bildirir.
• Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi halinde, durum Bakanlığa, sendika temsilcisine veya çalışan temsilcisine bildirilir.
• Bildirim yapmadığı tespit edilen İYH ve İGU'nun belgesi 3 ay, tekrarında 6 ay süreyle askıya alınır.
• Yapılan bildirimden dolayı İYH veya İGU'nun iş sözleşmesine son verilemez.
• Kötü niyetle gerçek dışı bildirimde bulunduğu tespit edilen kişinin belgesi 6 ay süreyle askıya alınır.
• Hizmet sunan kuruluşlar ile İYH ve İGU, İSG hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı işverene karşı sorumludur.
• Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen İYH veya İGU'nun yetki belgesi askıya alınır.
• İGU'ların görev alabilmeleri için tehlike sınıflarına göre en az C, B veya A sınıfı belgeye sahip olmaları gerekir.
• Bakanlık, İGU'ların ve İYH'lerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel düzenleme yapabilir.
• Tam süreli görevlendirme gereken durumlarda işveren, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurar ve haftalık çalışma süresi dikkate alınır.
• Kamu kurumlarında İYH veya İGU olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında görevlendirilebilir.
• Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, aylık toplam 80 saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz.
• Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve hizmet verilen işyerlerinde çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine getirmelerinde, diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz.

Tehlike Sınıfının Belirlenmesi (Madde 9)

• İşyeri tehlike sınıfları, 5510 sayılı Kanunun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate alınarak, İSG Genel Müdürünün Başkanlığında ilgili taraflarca oluşturulan komisyonun görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile tespit edilir.
• İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.

Risk Değerlendirmesi, Kontrol, Ölçüm ve Araştırma (Madde 10)

• İşveren, İSG yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.
• Risk değerlendirmesi yapılırken belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu, kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi ile işyerinin tertip ve düzeni dikkate alınır.
• Ayrıca genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu da dikkate alınır.
• İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak İSG tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler.
• İşyerinde uygulanacak İSG tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.
• İşveren, İSG yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.

Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım (Madde 11)

• İşveren, çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirir.
• Çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün muhtemel acil durumları belirlenir ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.
• Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar ve acil durum planlarını hazırlar.
• Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar.
• Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.

Tahliye (Madde 12)

• Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda işveren, çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara gerekli talimatları verir.
• Durumun devam etmesi halinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez.
• İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar.
• Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.

Çalışmaktan Kaçınma Hakkı (Madde 13)

• Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir.
• Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhal kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.
• Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir.
• Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.
• Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider ve çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.
• İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir.
• Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimi (Madde 14)

• İşveren, bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler.
• İşveren, işyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler.
• İşveren, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.
• İşveren, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur.
• İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.
• Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.
• Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Sağlık Gözetimi (Madde 15)

• İşveren, çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
• Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır: -İşe girişlerinde, -İş değişikliğinde, -İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde, -İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
• Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları işyeri hekiminden alınır.
• 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise ÇASMER’lerden, aile hekimlerinden veya diğer kamu sağlık hizmeti sunucularından da alınabilir.
• Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.
• Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.
• Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.

Çalışanların Bilgilendirilmesi (Madde 16)

• Amaç, işyerinde İSG'nin sağlanması ve sürdürülebilmesidir.

• İşveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirir: -İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri ile koruyucu ve önleyici tedbirler. -Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumlulukları. -İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler.

• İşveren, 12'nci maddede belirtilen ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bütün çalışanları, tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirir.

• Başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların birinci fıkrada belirtilen bilgileri almalarını sağlamak üzere, söz konusu çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri verir.

• İşveren, Risk değerlendirmesi, İSG ile ilgili koruyucu ve önleyici tedbirler, ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde edilen bilgilere, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin ulaşmasını sağlar.

Çalışanların Eğitimi (Madde 17)

-İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. -Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. -Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. -Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir. -Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. -İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. -Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir. -Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe başlatılamaz.

• Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar. -Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır ve eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir.

Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımların Sağlanması (Madde 18)

• İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda, çalışanlara veya iki ve daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde varsa işyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar: -İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması. -Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerinin alınması. -İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin aşağıdaki konularda önceden görüşlerinin alınmasını sağlar: -İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için kişilerin görevlendirilmesi. -Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi. -Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi. -Çalışanların bilgilendirilmesi. -Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması.
• Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde İSG için alınan önlemlerin yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında, yetkili makama başvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz.

Çalışanların Yükümlülükleri (Madde 19)

• Çalışanlar, İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.
• Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yükümlülükleri şunlardır: -İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. -Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. -İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. -Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. -Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

Çalışan Temsilcisi (Madde 20)

• İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir: -İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir. -Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki. -Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç.
• Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört.
• Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş.
• İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı.
• Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir.
• Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.
• Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar sağlanır.
• İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi (Madde 21)

• Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey kurulmuştur.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu (Madde 22)

• 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.
• İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.
• Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde;
• Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
• Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.
• Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirir.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Koordinasyonu (Madde 23)

• Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda işverenler; iş hijyeni ile iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasında iş birliği yapar, yapılan işin yapısı göz önüne alınarak mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulması çalışmalarını koordinasyon içinde yapar, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bu riskler konusunda bilgilendirir.
• Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon yönetim tarafından sağlanır.
• Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır, bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.

Teftiş, İnceleme, Araştırma, Müfettişin Yetki, Yükümlülük ve Sorumluluğu (Madde 24)

• Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftişi, İSG yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerince yapılır.
• Bu Kanun kapsamında yapılacak teftiş ve incelemelerde, 4857 sayılı Kanunun 92, 93, 96, 97 ve 107 nci maddeleri uygulanır.
• Askeri işyerleriyle yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim ve teftişi konusu ve sonuçlarına ait işlemler, Millî Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkça birlikte hazırlanacak yönetmeliğe göre yürütülür.

Bakanlığın İnceleme, Kontrol, Denetim Yetki ve Sorumluluğu (Madde 24/A)

• Bakanlık bu Kanun kapsamındaki eğitim kurumları, ortak sağlık ve güvenlik birimleri, ekipman muayene kuruluşları, iş hijyeni ölçüm, test ve analiz laboratuvarlarında inceleme, yetkilendirme, kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir.
• Bakanlık adına inceleme, kontrol ve denetim İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünde görevli çalışma uzmanı ve çalışma uzman yardımcısı, mühendis, fizikçi, kimyager, biyolog ve tabip unvanlı personel tarafından yerine getirilir.
• Bu madde kapsamında görevlendirilen personel inceleme, kontrol ve denetim esnasında mümkün olduğu kadar işi aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırları ile gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli tutmakla yükümlüdür ve görevlendirilen personele işveren veya çalışanlar tarafından gereken kolaylık sağlanır.
• Bu fıkraya ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir.
• Bu madde kapsamında görev yapan Bakanlık personeli kolluk kuvvetlerinin yardımına ihtiyaç duydukları takdirde, askeri işyerleri hariç olmak üzere, durumu ilgili mülki idare amirine iletirler.
• Mülki idare amiri 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ile 4/7/1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanununun verdiği yetkiler çerçevesinde yapacağı değerlendirme sonucunda bu talebi uygun bulursa yeteri kadar kolluk kuvveti görevlendirir.
• Bu madde kapsamında inceleme, kontrol ve denetim için görevlendirilenler hakkında 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrası hükmü uygulanır.

İşin Durdurulması (Madde 25)

• İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.
• Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.
• İSG bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, İSG bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli inceleme-leri yaparak, tespit tarihinden itibaren 2 gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilir.
• Ancak tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iş müfettişi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla işi durdurur.
• İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir.
• İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle 24 saat içinde yerine getirilir, fakat tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen ihlallerin durdurulması kararları, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle aynı gün yerine getirilir.
• İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı