4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Özeti

Genel Hükümler (1. Kısım)

• Amaç: Kamu hukuku veya denetimi altındaki/kaynak kullanan kamu kurumlarının ihalelerinde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir (Madde 1).

• Kapsam: Bu kanun, aşağıda belirtilen idarelerin kullanımındaki kaynaklarla karşılanan mal/hizmet alımları ve yapım işlerinin ihalelerini kapsar (Madde 2):

  • Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler, döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (mesleki kuruluşlar ve üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler.
  • Kamu iktisadi kuruluşları ve kamu iktisadi teşebbüsleri.
  • Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan ve kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (mesleki kuruluşlar ve vakıf yükseköğretim kurumları hariç), bağımsız bütçeli kuruluşlar.
  • Yukarıdakilerin doğrudan/dolaylı olarak sermayesinin yarıdan fazlasına sahip olduğu her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme, şirketler.
  • 4603 sayılı kanun kapsamındaki bankalar ve bu bankaların doğrudan/dolaylı olarak birlikte sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketlerin yapım ihaleleri.

• Kapsam Dışı: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve hisselerine sahip olduğu bankalar, Sermaye Piyasası Kanununa tabi gayrimenkul yatırım ortaklıkları, enerji, su, ulaşım, telekomünikasyon sektörlerindeki teşebbüs, işletme ve şirketlerin ihaleleri

• İstisnalar (Madde 3): 4734 sayılı kanuna tabi olmayan bazı durumlar şu şekildedir:

  • Kanun kapsamındaki kuruluşların kuruluş amacı veya mevzuatı gereği yaptıkları bazı tarım ve hayvancılık ürünleri alımları ile orman köylerini kalkındırma kooperatiflerinden yapılacak hizmet alımları.
  • Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olan veya gizlilik içinde yürütülmesi gereken mal ve hizmet alımları.
  • Uluslararası anlaşmalarla sağlanan dış finansmanla yapılacak ve anlaşmada farklı ihale usul/esası belirtilen mal/hizmet alımları ve yapım işleri.
  • Merkez Bankasının teknoloji, güvenlik, banknot üretimi gibi mal ve hizmet alımları ile dış kaynak temini.
  • Adalet Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Milli Eğitim Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Başbakanlık Basımevi İşletmesi tarafından üretilen mal ve hizmetler için Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğünden, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünden, Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünden ve Et ve Balık Kurumundan yapılacak alımlar.
  • Ar-Ge kapsamında TÜBİTAK'tan yapılacak mal, hizmet, danışmanlık alımları.
  • 2. maddenin (b) ve (d) bentlerinde belirtilen kuruluşların ticari veya sına faaliyetleri çerçevesinde yapacakları belirli bir tutarı aşmayan mal veya hizmet alımları,
  • Kanun kapsamındaki idarelerin kendi özel mevzuatınca hak sahiplerine sağladığı teşhis ve tedaviye yönelik hizmet alımları.
  • Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarına ilişkin mal ve hizmet alımları.
  • Deniz çevresinin petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesinde acil durumlarda müdahale ve zararların tazmini esaslarına dair kanun kapsamında acil müdahale planlarının hazırlanması ve bir olay meydana geldikten sonra kirliliğe müdahale ve acil müdahale planlarının icrası için acil olarak ihtiyaç duyulabilecek hizmet alımı ile araç, gereç ve malzeme alımı,
  • Vakıf kültür varlıklarının onarımları ve restorasyonları ile çevre düzenlemesine ilişkin mal veya hizmet alımları.
  • Tanıkların korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine göre alınacak koruma tedbirlerinin uygulanması için gerekli olan mal ve hizmet alımları.
  • Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımları.
  • Erbaş ve erler ile askeri malzemelerin hava yoluyla taşınması için Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığından yapılacak hizmet alımları, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğünün her türlü program, haber, yapım ve yayınlarla ilgili olarak Anadolu Ajansı Türk Anonim Şirketinden yapacağı mal ve hizmet alımları ile uluslararası mükellefiyetlerden doğan veya ulusal amaçlı; savunma, güvenlik, insani yardım gibi durumlarda ortaya çıkabilecek acil ihtiyaçların, süratli ve etkin bir biçimde temini amacıyla, önceden güvenceler alınmasına olanak sağlayan anlaşmalar veya sözleşmeler yapmak suretiyle mal ve hizmet alımları.
  • Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının bağlı, ilgili veya ilişkili kurum veya kuruluşlarının, faaliyetleri ile ilgili olarak birbirlerinden veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarından karşılanan enerji, yakıt, mal, hizmet, danışmanlık alımları ve büyük onarım işleri, TETAŞ tarafından tedarik amaçlı yapılacak elektrik enerjisi alımları,
  • Gençlik ve Spor Bakanlığının uluslararası gençlik faaliyetleri ile Spor Genel Müdürlüğü ve bağımsız spor federasyonlarının ulusal ve uluslararası sportif faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları.
  • Fakir ailelere kömür yardımı yapılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı kararları kapsamında; işleticisi kim olursa olsun, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünün kendisine veya bağlı ortaklık veya iştiraklerine ait olan kömür sahalarından yapacağı mal ve hizmet alımları,
  • Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Taşımacılık Anonim Şirketinin, Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii Anonim Şirketi, Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii Anonim Şirketi ve Türkiye Vagon Sanayii Anonim Şirketinden yapacağı mal veya hizmet alımları,
  • Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının kurduğu veya iştirak ettiği şirketten (ÖSYM'nin yapacağı mal ve hizmet alımlarında Yükseköğretim Kurulunun uygun görüşü alınmak kaydıyla) sınav faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik olarak yapılacak mal ve hizmet alımları,
  • Yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik sanayi iş birliği uygulamalarını içeren mal ve hizmet alımları ile yapım işleri,
  • Helal Akreditasyon Kurumunun akreditasyon hizmetlerine ilişkin olarak yapacağı hizmet alımları,

• Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Cumhurbaşkanına bağlı olarak kurulan ofisler ve başkanlıkların; Türkiye'nin tanıtımı, ülkedeki yatırımların yahut finans kaynaklarının artırılması veya dijital dönüşüm ve teknolojik gelişimin sağlanması amacıyla yapacakları mal ve hizmet alımları,

  • Türkiye Cumhuriyeti tarafından tertiplenecek uluslararası organizasyonlar ve toplantılardan Cumhurbaşkanı tarafından belirlenenler için bu organizasyonların ve toplantıların yürütülmesine yönelik olarak sorumlu idare tarafından yapılacak mal ve hizmet alımları, - Nükleer Düzenleme Kurumunun düzenleme ve denetlemeye ilişkin mal, hizmet ve danışmanlık hizmeti alımları, nükleer santral projeleri kapsamında saha ve fizibilite çalışmaları ile ilgili etüt, hizmet ve danışmanlık hizmeti alımları, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun yürüttüğü ve desteklediği araştırma ve geliştirme projeleri için gerekli olan mal ve hizmet alımları ile bu projelerle doğrudan bağlantılı olan ve projenin yürütülmesi için zorunluluk arz eden yapım işleri ile Hesaplar Yönetim Kurulunun radyoaktif atık yönetimi özel hesabı ve işletmeden çıkarma özel hesabı ile ilgili danışmanlık hizmet alımları.

!!! Ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi değildir.

• Temel Tanımlar (Madde 4):

  • Mal: Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve hakları.
  • Hizmet: Bakım, onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması, anket, danışmanlık, tanıtım, basım, yayım, temizlik, yemek hazırlama, dağıtım, seminer, organizasyon, sergileme, güvenlik, mesleki eğitim, fotoğraf, film, fikri ve güzel sanat eserleri, bilgisayar sistemleri ve yazılım hizmetleri, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanması.
  • Yapım: Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, altyapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma, dekapaj, tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme, montaj.
  • Tedarikçi: Mal alımı ihalesine teklif verenler.
  • Hizmet sunucusu: Hizmet alımı ihalesine teklif verenler.
  • Danışman: Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yararı için kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicisiyle organik bağı bulunmayan, danışmanlık hizmetini verenler.
  • Yapım müteahhidi: Yapım işi ihalesine teklif verenler.
  • Aday: Ön yeterlik başvurusunda bulunanlar.
  • Ortak girişim: İhaleye katılmak için birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptığı iş ortaklığı/konsorsiyum.
  • İstekli: Mal/hizmet alımı veya yapım işi ihalesine teklif verenler.(Tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidi)
  • İstekli olabilecek: İhale konusuna alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek/tüzel kişiler.
  • Yerli istekli: T.C. vatandaşı gerçek kişiler veya T.C. kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikler.
  • Yüklenici: İhale yapılan ve sözleşme imzalanan istekli.
  • İdare: İhaleyi yapan kanun kapsamındaki kurum kuruluşlar.
  • İhale yetkilisi: Harcama yetkisi ve sorumluluğuna sahip organ veya kişinin yetki devri yapılmış görevlileri..
  • Başvuru belgesi: Sadece belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliliğe katılan adayın yeterlik tespiti başvurusunda sunduğu belgeler.
  • İhale dokümanı: İdari şartnameler, teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve ilgili diğer belge/bilgileri içerir.
  • Ön proje: Bir veya birkaç çözüm içeren, yaklaşık olarak hazırlanmış, çevre etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil verilere dayalı proje.
  • Kesin proje: Yapı elemanlarını kesin ölçülendiren,sistemi ve gereçleri belirten onaylanmış ön projesi olan proje.
  • Uygulama projesi: Her türlü ayrıntısı belli olan onaylanmış kesin projesine göre proje.
  • İhale: İdarelerce mal/hizmet alımı veya yapım işlerinin Kanunda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ihale yetkilisinin onayıyla sözleşmenin imzalanmasıyla sonuçlanan işlemleri.
  • Teklif: İdare'ye sunulan fiyat belgesi, bilgiler.
  • Açık ihale usulü: Tüm isteklilerin teklif verebildiği usul.
  • Belli istekliler arasında ihale usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usul.
  • *Pazarlık usulü: İhale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve istisnai durumlarda fiyatı isteklilerle görüştüğü usul.
  • Doğrudan temin: İhtiyaçların ,idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usul.
  • Sözleşme: Mal, hizmet alımı veya yapım işlerinde idare ile yüklenici arasındaki yazılı anlaşma.
  • Kurum: Kamu İhale Kurumu / Turkish Public Procurement Authority.
  • Kurul: Kamu İhale Kurulu
  • Ön İlan: Mali yılın başlangıcını izleyen kısa sürede ihale edilmesi planlanan işlere ilişkin duyuru..
  • Elektronik Kamu Alımları Platformu: İdare ve sürece dahil olanların süreç işlemlerini internet üzerinden yapabildikleri elektronik ortam.
  • Dinamik alım sistemi: İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin geçerlik süresinde yeterliklerini sağlayan tüm isteklilerin kabul edildiği elektronik alım süreci.
  • Elektronik eksiltme: Teklif değerlendirmesi sonrası elektronik ortamda sunulan yeni fiyat/değerlerin otomatik değerlendirme ile tekrar sıralandığı işlemler.
  • Çerçeve anlaşma: Belirli zaman aralığında yapılacak alımların şartlarını belirleyen anlaşma.
  • Teminat mektubu: Bankaların verdiği teminat mektupları ile Türkiye'de yerleşik sigorta şirketlerinin düzenlediği kefalet senetleri.

• Temel İlkeler (Madde 5):

  • İdareler ihalelerde saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi ilkelerine uymalıdır.
  • İhtiyaçlar uygun şartlarla ve zamanında karşılanmalı, kaynaklar verimli kullanılmalıdır.
  • Mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri kabul edilebilir doğal bir bağlantı yoksa bir arada ihale edilemez.
  • Eşik değerlerinin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ayrı ayrı ihale yapılamaz..
  • Açık ihale ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir.Cumhurbaşkanlığı hizmetlerindeki güvenlik şartlarında 21/b maddesine göre ihale yapılabilir.
  • Ödeneği bulunmayan iş için ihaleye çıkılamaz. ÇED raporu gereken işlerde ÇED belgesi alınmalıdır(acil durumlarda aranmaz).
  • İhale komisyonu en az 5 kişiden(tek sayıda) oluşmalıdır.
  • Gerekli inceleme için ihale işlem dosyası üyelere 3 gün içinde verilmelidir.
  • Komisyon eksiksiz toplanır, kararlar oy çokluğu ile alınır, çekimser oy kullanılamaz.
  • Alınan kararlar komisyon başkan ve üyelerince imzalanır.

• İhale İşlem Dosyası (Madde 7):

  • İhale yetkilisinden alınan onay belgesi ve eki yaklaşık maliyeti gösteren hesap cetveli, ihale dokümanı, ilan metinleri, adayların veya isteklilerin sunduğu başvuru/teklifler, ihale komisyonu tutanak ve kararları, ilgili sürecin tüm belgeleri dosyada bulunur.

• İhale dokümanında belirtilmeyen konularda ilanlarda yer verilemez.