4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Özeti

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu - Genel Hükümler

• Kanun, kamu hukukuna tabi veya kamunun denetimindeki kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerinde uygulanacak esas ve usulleri belirlemeyi amaçlar.

Kapsam (Madde 2)

• Kanun, kamu kaynaklarıyla finanse edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini kapsar.
• Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, birlikler, tüzel kişiler kanun kapsamındadır.
• Kamu iktisadi kuruluşları ve kamu iktisadi teşebbüsleri de kanun kapsamındadır.
• Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulan ve kamu görevi verilen tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (bazı mesleki kuruluşlar ve vakıf üniversiteleri hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar da dahildir.
• (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler de kapsama girer.
• 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ve bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerin yapım ihaleleri de dahildir.
• Ancak, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF) kısmen veya tamamen sahip olduğu bankalar, bu bankaların gayrimenkul yatırım ortaklıkları ile enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerindeki teşebbüs, işletme ve şirketler kanun kapsamı dışındadır.

İstisnalar (Madde 3)

• Kanun kapsamına giren kuruluşların kuruluş amaçları doğrultusunda doğrudan üreticiden yaptığı tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları ile orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinden yapılacak hizmet alımları istisnadır.
• Savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarıyla ilgili veya gizlilik içinde yürütülmesi gereken işler ile devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren mal ve hizmet alımları ve yapım işleri de istisnadır.
• Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansmanla yapılacak ve anlaşmada farklı ihale usul ve esasları belirtilen mal veya hizmet alımları ve yapım işleri de istisnadır.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) teknoloji, güvenliğe yönelik mal ve hizmet alımları, dış kaynak temini ve danışmanlık hizmeti alımları, özelleştirme uygulamaları için yapılacak danışmanlık hizmet alımları ve hava taşımacılığı yapan işletmelerin ticari faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları da istisnadır.
• Adalet Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumları ve tutukevleri, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı huzurevleri ve yetiştirme yurtları, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullar ve merkezler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı enstitü ve üretme istasyonlarının yaptığı alımlar bu kanundan muaftır.
• Ulusal araştırma-geliştirme kurumlarınca yürütülen ve desteklenen Ar-Ge projeleri için gerekli mal ve hizmet alımları ile finansmanı idare tarafından karşılanan ve sonuçları sadece idare tarafından kullanılan Ar-Ge hizmeti alımları da istisnadır.
• 2. maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde sayılan kuruluşların ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine yönelik ihtiyaçları için yaptıkları ve Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenen değeri aşmayan alımlar da istisnadır.
• Teşhis ve tedaviye yönelik hizmet alımları ile kurumlarca üstlenilen kişilerin tedavisi sırasında reçeteye bağlanan ilaç ve tıbbi malzeme alımları da istisnadır.
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon, restitüsyon ve konservasyon projeleri ile ilgili mal ve hizmet alımları da istisnadır.
• Deniz çevresinin petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesinde acil müdahale için gerekli hizmet alımı ile araç, gereç ve malzeme alımı da bu kanundan muaftır.
• Vakıf kültür varlıklarının onarımları ve restorasyonları ile çevre düzenlemesine ilişkin mal veya hizmet alımları da istisnadır.
• Tanıkların korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine göre alınacak koruma tedbirleri için gerekli olan mal ve hizmet alımları istisnadır.
• Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımları da istisnadır.
• Er ve erbaşlar ile askeri malzemelerin hava yoluyla taşınması için Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığından yapılacak hizmet alımları, TRT'nin yayınlarla ilgili Anadolu Ajansı'ndan yapacağı mal ve hizmet alımları ve uluslararası mükellefiyetlerden doğan veya ulusal amaçlı acil ihtiyaçların karşılanmasına yönelik mal ve hizmet alımları da istisnadır.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşlarının faaliyetleriyle ilgili olarak birbirlerinden veya diğer kamu kurumlarından karşılanan enerji, yakıt, mal, hizmet, danışmanlık alımları ve büyük onarım işleri, TETAŞ tarafından tedarik amaçlı yapılacak elektrik enerjisi alımları da istisnadır.
• Gençlik ve Spor Bakanlığı ve Spor Genel Müdürlüğü'nün uluslararası gençlik ve spor faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları da istisnadır.
• Fakir ailelere yapılacak kömür yardımları kapsamında, işleticisi farklı olsa bile TKİ'nin kendisine veya bağlı ortaklıklarına ait kömür sahalarından yapılacak mal ve hizmet alımları da istisnanın kapsamındadır.
• TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Taşımacılık Anonim Şirketi ile TCDD Makinaları Sanayii AŞ, TCDD Lokomotif ve Motor Sanayii AŞ ve TCDD Vagon Sanayii AŞ'den yapacağı mal veya hizmet alımları da istisnadır.
• ÖSYM'nin kurduğu veya iştirak ettiği şirketten yapacağı mal ve hizmet alımlarında (YÖK'ün uygun görüşü alınmak kaydıyla) sınav faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik alımlar istisnadır.
• Yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik sanayi iş birliği uygulamalarını içeren mal ve hizmet alımları ile yapım işleri de istisnadır.
• Helal Akreditasyon Kurumunun akreditasyon hizmetlerine ilişkin yapacağı hizmet alımları da istisnadır.
• Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan Cumhurbaşkanlığı'na bağlı ofisler ve başkanlıkların; Türkiye'nin tanıtımı, yatırımların artırılması veya dijital dönüşümün sağlanması amacıyla yapacakları mal ve hizmet alımları da istisnadır. Türkiye Cumhuriyeti tarafından tertiplenecek uluslararası organizasyonlar ve toplantılardan Cumhurbaşkanı tarafından belirlenenler için bu organizasyonların ve toplantıların yürütülmesine yönelik olarak sorumlu idare tarafından yapılacak mal ve hizmet alımları istisnadır
• Nükleer Düzenleme Kurumunun düzenleme ve denetlemeye ilişkin mal, hizmet ve danışmanlık hizmeti alımları, nükleer santral projeleri kapsamında saha ve fizibilite çalışmaları ile ilgili alımlar istisnadır.
• Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun Ar-Ge projeleri için gerekli mal ve hizmet alımları ile bu projelerle bağlantılı ve projenin yürütülmesi zorunlu olan yapım işleri istisnadır.
• Hesaplar Yönetim Kurulunun radyoaktif atık yönetimi özel hesabı ve işletmeden çıkarma özel hesabı ile ilgili danışmanlık hizmet alımları da istisnadır.
• Ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç, bu Kanun kapsamı dışındadır.

Tanımlar (Madde 4)

• Mal: Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve haklardır.
• Hizmet: Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması, tanıtım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri ifade eder.
• Yapım: Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini ifade eder.
• Tedarikçi: Mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade eder.
• Hizmet sunucusu: Hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade eder.
• Danışman: Bilgi ve deneyimini idarenin yararı için kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile organik bağı bulunmayan ve danışmanlık hizmeti karşılığı dışında kazanç sağlamayan hizmet sunucularını ifade eder.
• Yapım müteahhidi: Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade eder.
• Aday: Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade eder.
• Ortak girişim: İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumları ifade eder.
• İstekli: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini ifade eder
• İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimi ifade eder.
• Yerli istekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikleri ifade eder.
• Yüklenici: Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi ifade eder.
• İdare: İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları ifade eder.
• İhale yetkilisi: İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun yetki devri yapılmış görevlilerini ifade eder.
• Başvuru belgesi: Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliğe katılan aday tarafından yeterliğinin tespitinde kullanılmak üzere sunulan belgeleri ifade eder.
• İhale dokümanı: İhale konusu mal veya hizmet alımları/yapım işlerinde isteklilere talimatları içeren idari şartnameler, teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri ifade eder.
• Ön proje: Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki & fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi ifade eder.
• Kesin proje: Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi ifade eder.
• Uygulama projesi: Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projeyi ifade eder
• İhale: Kanunda belirtilen usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisine bırakıldığını ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri ifade eder.
• Teklif: Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri ifade eder
• Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usulü ifade eder.
• Belli istekliler arasında ihale usulü: Ön yeterlilik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usulü ifade eder.
• Pazarlık usulü: Özellikle belirtilen durumlarda kullanılabilen, ihale sürecinin iki ayrı aşamalı olarak gerçekleştiridiği ve İdarenin, ihale konusu işin teknik detaylar ile gerçekleştirme yöntemlerini görüştüğü ve belirli şartlarda fiyatı istekliler ile görüştüğü usuldür.
• Doğrudan Temin: Kanun'da belirtilen hallerde ihtiyaçların, İdare tarafından davet edilen istekliler ile teknik şartlar ve fiyatın görüşülerek temin edilebildiği usuldür.
• Sözleşme: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde İdare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmayı ifade eder.
• Kurum: Kamu İhale Kurumunu ifade eder.
• Kurul: Kamu İhale Kurulunu ifade eder.
• Ön ilan: Yıl içerisinde ihale edilmesi planlanmış işlere ilişkin olarak, mali yılın başlangıcını izleyen mümkün olan en kısa sürede yapılan duyuruyu ifade eder.
• Elektronik kamu alımları platformu: İdareler ile kamu alımları sürecine taraf olanların bu sürece ilişkin işlemleri internet üzerinden gerçekleştirebildikleri ve Kurum tarafından yönetilen elektronik ortamı ifade eder.
• Dinamik alım sistemi: İhale dokümanlarına uygun, daha önceden sunulmuş ve sistemin geçerlilik süresi içerisinde yeterli kriterleri taşıyan tüm isteklilerin sisteme kabul edildiği, piyasada yapay olmayan malların tedarikine yönelik tamamıyla elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini ifade eder.
• Elektronik eksiltme: Tekliflerin değerlendirmesini takiben elektronik ortamda azalma gösteren yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına yönelik yeni puan, değerlerin bir elektronik araç vasıtasıyla otomatik değerlendirme metotları kullanılarak tekrardan değerlendirilmesini ve nihai sıralandırmayı ifade eder.
• Çerçeve anlaşma: Bir ya da birden çok idare ile bir ya da birden çok istekli katılımcı arasında, belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek olan alımların özellikle fiyatının ve mümkün olduğu takdirde öngörülen miktarlarının tespitine dair şartları tayin eden ve belirlenmiş olan anlaşmayı ifade etmektedir.

Temel İlkeler (Madde 5)

• İdareler; şeffaflık, rekabet, eşit muamele, güvenilirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi ilkelerine uymak, ihtiyaçları uygun şartlarla ve zamanında karşılamak, kaynakları verimli kullanmakla sorumludur.
• Mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece bir arada ihale edilemez.
• Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla alımlar bölünemez.
• Temel usuller açık ihale ve belli istekliler arasındaki ihale usulüdür.
• Cumhurbaşkanlığı'nca gerçekleştirilecek her türlü alım, ihtiyacın niteliği ve güvenlik nedeniyle Kanunun 21/c maddesine göre yapılabilir.
• Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.
• ÇED raporu gerekli olan işlerde, ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur, ancak doğal afetler nedeniyle acil yapılacak işlerde ÇED raporu aranmaz.

İhale Komisyonu (Madde 6)

• İhale yetkilisi, en az beşi tek sayıda olmak üzere bir başkan ve ikisi konu uzmanı en az dört kişiyi görevlendirir.
• Ayrıca muhasebe veya mali işlerden sorumlu bir personel de komisyonda yer almalıdır.
• İdarede yeterli sayıda personel bulunmaması durumunda, Kanun'a tabi idarelerden komisyona üye alınabilir.
• İhale işlem dosyasının birer örneği, ilan veya daveti izleyen üç gün içinde komisyon üyelerine verilir.
• Çekimser oy kullanılamaz.
• Komisyon kararları çoğunlukla alınır ve üyeler kararlarından sorumludur.
• Karşı oy kullanan üyeler gerekçelerini yazmak zorundadır.
• Kararlar ve tutanaklar, komisyon başkan ve üyelerinin adları, soyadları ve görev unvanları belirtilerek imzalanır.

İhale İşlem Dosyası (Madde 7)

• Dosyada ihale yetkilisinden alınan onay belgesi, yaklaşık maliyet hesap cetveli, ihale dokümanı, ilan metinleri, aday veya istekliler tarafından sunulan başvuru veya teklifler, ihale komisyonu tutanak ve kararları gibi belgeler bulunur.