4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu

• Bu kanun, kamu kurum ve kuruluşlarının yapacağı ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirler.

Kapsam (Madde 2)

• Kanun, belirtilen idarelerin her türlü kaynaktan karşılanan mal/hizmet alımları ve yapım işleri ihalelerini kapsar.
• Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar ve tüzel kişiler bu kanun kapsamındadır.
• Kamu iktisadi kuruluşları ve kamu iktisadi teşebbüsleri de kanun kapsamındadır.
• Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan ve kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar da dahildir.
• (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler de kanunun kapsamındadır.
• 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ile bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerin yapım ihaleleri de kanun kapsamındadır.
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bu Fonun hisselerine kısmen ya da tamamen sahip olduğu bankalar, 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ve bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketler ((e) bendinde belirtilen yapım ihaleleri hariç), 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankaların 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi gayrimenkul yatırım ortaklıkları ile enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler istisnadır.

İstisnalar (Madde 3)

• Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları ile 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinden ve köylülerden yapılacak hizmet alımları kanun kapsamı dışındadır.
• Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olan veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine Cumhurbaşkanı veya ilgili bakanlık tarafından karar verilen veya mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili olan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri istisnadır.
• Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal veya hizmet alımları ile yapım işleri istisnadır.
• Uluslararası sermaye piyasalarından yapılacak borçlanmalara ilişkin her türlü danışmanlık ve kredi derecelendirme hizmetleri, TCMB'nin teknolojiye, güvenliğe, banknot ve kıymetli evrak üretimi ve basımına ilişkin mal ve hizmet alımları istisnadır.
• TCMB'nin dış kaynak temini ve danışmanlık hizmeti alımları kanundan muaftır.
• Hava taşımacılığı yapan teşebbüs, işletme ve şirketlerin ticari faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları kanuna tabi değildir.
• İdarelerin yabancı ülkelerdeki kuruluşlarının mal/hizmet alımları ve yapım işleri, yurt dışındaki nakil vasıtalarının o yerden sağlanması zorunlu mal/hizmet alımları istisnadır.
• Kanun kapsamındaki kuruluşların Adalet Bakanlığına bağlı cezaevleri işyurtları kurumları, SHÇEK'e bağlı huzurevleri ve yetiştirme yurtları, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullar ve merkezler ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı enstitü ve üretme istasyonları ve Başbakanlık Basımevi İşletmesi tarafından bizzat üretilen mal ve hizmetler için yapılan alımlar istisnadır.
• Devlet Malzeme Ofisi Ana Statüsünde yer alan mal/hizmetler için DMO Genel Müdürlüğünden, yük, yolcu veya liman hizmetleri için TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünden, akaryakıt ve taşıt için Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünden yapılacak alımlar da kanun kapsamı dışındadır.
• Araştırma-geliştirme faaliyetleri kapsamında TÜBİTAK'tan yapılacak mal, hizmet, danışmanlık hizmet alımları, et ve et ürünleri için Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğünden yapılacak alımlar kapsam dışındadır.
• Çay ve çay ürünleri için Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünden, faaliyet alanındaki mal/hizmetler için Uluslararası Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi'nden, ray üstünde çeken ve çekilen araçlarda kullanılan monoblok tekerlek ve tekerlek takımları için Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğünden yapılacak alımlar muaftır.
• Ulusal araştırma-geliştirme kurumlarının yürüttüğü ve desteklediği Ar-Ge projeleri için gerekli olan mal/hizmet alımları ile finansmanının tamamı Kanun kapsamındaki bir idare tarafından karşılanarak elde edilen sonuçların sadece kendi faaliyetlerinde kullanıldığı haller hariç, her türlü Ar-Ge hizmeti alımları istisnadır.
• 2. maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerindeki kuruluşların ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal/hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli 2.3 trilyon TL'yi aşmayan mal/hizmet alımları kanun kapsamı dışındadır.
• Kanun kapsamındaki idarelerin kendi özel mevzuatı uyarınca hak sahiplerine sağlayacakları teşhis ve tedaviye yönelik hizmet alımları ile tedavisi kurumlarınca üstlenilen kişilerin ayakta tedavisi sırasında reçeteye bağlanan ilaç ve tıbbî malzemelerin kişilerce alımları, sağlık hizmeti sunan bu Kanun kapsamındaki idarelerin teşhis/tedaviye yönelik karşılıklı mal/hizmet alımları kanun kapsamında değildir.
• 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon, restitüsyon ve konservasyon projeleri, sokak sağlıklaştırma, çevre düzenleme projeleri ve bunların uygulamaları ile değerlendirme, muhafaza, nakil işleri ve kazı çalışmalarına ilişkin mal ve hizmet alımları muaftır.
• Vakıf kültür varlıklarının onarımları ve restorasyonları ile çevre düzenlemesine ilişkin mal/hizmet alımları kanuna tabi değildir.
• Tanıkların korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine göre alınacak koruma tedbirleri için gerekli mal/hizmet alımları, BOTAŞ tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımları, erbaş ve erler ile askeri malzemelerin havayoluyla taşınması için THY Anonim Ortaklığından yapılacak hizmet alımları, TRT Genel Müdürlüğünün her türlü program, haber, yapım ve yayınlarla ilgili Anadolu Ajansı Türk Anonim Şirketinden yapacağı mal/hizmet alımları, uluslararası mükellefiyetlerden doğan veya ulusal amaçlı; savunma, güvenlik, insani yardım gibi durumlarda ortaya çıkabilecek acil ihtiyaçların süratli ve etkin bir biçimde temini amacıyla, önceden güvenceler alınmasına olanak sağlayan anlaşmalar veya sözleşmeler yapmak suretiyle mal ve hizmet alımları kanundan muaftır.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının bağlı, ilgili veya ilişkili kurum veya kuruluşlarının, faaliyetleri ile ilgili olarak birbirlerinden veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarından karşılanan enerji, yakıt, mal, hizmet, danışmanlık alımları ve büyük onarım işleri, TETAŞ tarafından tedarik amaçlı yapılacak elektrik enerjisi alımları kanuna tabi değildir.
• Gençlik ve Spor Bakanlığının uluslararası gençlik faaliyetleri ile Spor Genel Müdürlüğü ve bağımsız spor federasyonlarının ulusal ve uluslararası sportif faaliyetlerine ilişkin mal/hizmet alımları istisnadır.
• Fakir ailelere kömür yardımı yapılmasına ilişkin kararlar kapsamında işleticisi kim olursa olsun, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünün kendisine veya bağlı ortaklık veya iştiraklerine ait olan kömür sahalarından yapacağı mal/hizmet alımlarıMuaftır.
• TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü ile TCDD Taşımacılık Anonim Şirketinin, Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii Anonim Şirketi, Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii Anonim Şirketi ve Türkiye Vagon Sanayii Anonim Şirketinden yapacağı mal/hizmet alımları istisnadır.
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının (ÖSYM) kurduğu şirketten yapacağı mal/hizmet alımları (YÖK onayıyla) ile sınav faaliyetlerine yönelik yapılacak malzeme alımlarıMuaftır, Yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya dönük sanayi iş birliği uygulamalarını içeren mal/hizmet alımları ve yapım işleri Kanuna tabi değildir.
• Helal Akreditasyon Kurumunun akreditasyon hizmetlerine ilişkin yapacağı hizmet alımları ile Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Cumhurbaşkanına bağlı olarak kurulan ofis ve başkanlıkların; Türkiye’nin tanıtımı, ülkedeki yatırım/finans kaynaklarının artması veya dijital dönüşüm/teknolojik gelişimin sağlanması amacıyla yapacakları mal/hizmet alımları istisnadır.
• Türkiye Cumhuriyeti tarafından tertiplenecek uluslararası organizasyonlar ve toplantılardan Cumhurbaşkanı tarafından belirlenenler için sorumlu idare tarafından yapılan alımlar, Nükleer Düzenleme Kurumunun düzenleme ve denetlemeye ilişkin mal, hizmet ve danışmanlık alımları kanundan muaftır.

Tanımlar (Madde 4)

• Mal: Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve haklardır.

• Hizmet: Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, Ar-Ge, muhasebe, piyasa araştırması, anket, danışmanlık, tanıtım, basım, yayım, temizlik, yemek hazırlama/dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma, güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî mülkiyet ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ve yazılım hizmetleri ile taşınır/taşınmaz mal ve hakların kiralanması ve benzeri hizmetlerdir.

• Yapım: Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi inşaat işleri, bunlarla ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işleridir.

• Tedarikçi: Mal alımı ihalesine teklif veren gerçek/tüzel kişiler veya bunların oluşturduğu ortak girişimlerdir.

• Hizmet sunucusu: Hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek/tüzel kişiler veya bunların oluşturduğu ortak girişimlerdir.

• Danışman: Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yararı için kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile organik bağı bulunmayan, idareden danışmanlık hizmeti karşılığı dışında kazanç sağlamayan ve danışmanlık hizmeti veren hizmet sunucularıdır.

• Yapım müteahhidi: Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek/tüzel kişiler veya bunların oluşturduğu ortak girişimlerdir.

• Aday: Ön yeterlik için başvuran gerçek/tüzel kişiler veya bunların oluşturduğu ortak girişimlerdir.

• Ortak girişim: İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek/tüzel kişinin aralarında yaptığı anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı/konsorsiyumlardır.

• İstekli: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhididir.

• İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale/ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek/tüzel kişi ya da bunların oluşturduğu ortak girişimdir.

• Yerli istekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiliklerdir.

• Yüklenici: Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan isteklidir.

• İdare: İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlardır.

• İhale yetkilisi: İdarenin ihale ve harcama yapma yetki/sorumluluğuna sahip kişi/kurulları ile usulüne uygun yetki devri yapılmış görevlilerdir.

• Başvuru belgesi: Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliğe katılan aday tarafından yeterliğinin tespitinde kullanılmak üzere sunulan belgelerdir.

• İhale dokümanı: İhale konusu mal/hizmet alımları ile yapım işlerinde isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgilerdir.

• Ön Proje: Bir yapının, elde olan bilgilere dayanarak hazırlanan plan, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği projedir.

• Kesin Proje: Yapı elemanlarının boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği, onaylanmış ön projesine göre tasarlanan projedir.

• Uygulama Projesi: Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projedir.

• İhale: Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla yapılan; istekliler arasında seçilen birisi üzerine, idare yetkilisinin onayı ve sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemlerdir.

• Teklif: Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge/bilgilerdir.

• Açık İhale Usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

• Belli İstekliler Arasında İhale Usulü: İdare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebidiği usuldür.

• Pazarlık Usulü: İhale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini, belli durumlarda fiyatı isteklilerle görüştüğü usuldür.

• Doğrudan Temin: İhtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle, teknik şartların ve fiyatın görüşülerek temin edilmesidir.

• Sözleşme: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmadır.

• Kurum: Kamu İhale Kurumunu ifade eder.

• Kurul: Kamu İhale Kurulunu ifade eder.

• Ön İlan: Yıl içerisinde ihale edilmesi planlanan işlere ilişkin olarak, mali yılın başlangıcını izleyen kısa sürede yapılan duyuruyu ifade eder.

• Elektronik Kamu Alımları Platformu: İdareler ile kamu alımları sürecine taraf olanların, işlemleri internet üzerinden gerçekleştirebilecekleri ve Kurum tarafından yönetilen elektronik ortamdır.

• Dinamik Alım Sistemi: İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini sağlayan bütün isteklilerin sisteme kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların tedarikine yönelik olarak tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecidir.

• Elektronik Eksiltme: Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından elektronik ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle otomatik değerlendirme metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve sıralandırılması şeklinde tekrar eden işlemleri ifade eder.

• Çerçeve Anlaşma: Bir veya birden fazla İdare ile bir veya birden fazla istekli arasında, belirli bir zaman aralığında yapılacak alımların özellikle fiyat ve mümkün olan hallerde öngörülen miktarların tespitine ilişkin şartları belirleyen anlaşmadır.

• Teminat Mektubu: Bankalar tarafından verilen teminat mektupları ile Türkiye'de yerleşik sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetlerini ifade eder.

Temel İlkeler (Madde 5)

• İhale süreçlerinde saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, gizlilik ve kamuoyu denetimi sağlanmalıdır.

• İhtiyaçlar uygun şartlarla ve zamanında karşılanmalı, kaynaklar verimli kullanılmalıdır.

• Doğal bağlantısı olmayan mal, hizmet ve yapım işleri bir arada ihale edilemez.

• Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal/hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.

• Açık ihale ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir; diğer usuller özel hallerde kullanılabilir.

• Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik şartları nedeniyle Cumhurbaşkanlığınca gerçekleştirilecek ihaleler, 21. maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılabilir.

• Ödeneği bulunmayan iş için ihaleye çıkılamaz.

• ÇED raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesi zorunludur(acil durumlarda aranmaz).

İhale Komisyonu (Madde 6)

• İhale yetkilisi, biri başkan olmak üzere en az 5 kişiden oluşan ihale komisyonunu görevlendirir (yedek üyeler dahil).
• Üyelerden ikisi ihale konusu işin uzmanı olmalıdır.
• Komisyonda muhasebe veya mali işlerden sorumlu bir personel de bulunmalıdır.
• Gerektiğinde bu Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabilir. İhale komisyonu, ilan/daveti izleyen 3 gün içinde işlem dosyasının bir örneğini alır.
• İhale komisyonu eksiksiz toplanır, kararlar çoğunlukla alınır (çekimser oy kullanılamaz). Komisyon başkanı ve üyeleri oy ve kararlarından sorumludur.
• Karşı oy kullanan üye, gerekçesini komisyon kararına yazmak ve imzalamakla yükümlüdür.
• Kararlar ve tutanaklar, başkan ve üyelerin adları, soyadları ve görev unvanları belirtilerek imzalanır.

İhale İşlem Dosyası (Madde 7)

• İhalesi yapılacak her iş için bir işlem dosyası düzenlenir.
• Bu dosyada; onay belgesi, yaklaşık maliyet hesap cetveli, ihale dokümanı, ilan metinleri, başvuru/teklifler, komisyon tutanak/kararları ve ihale süreciyle ilgili tüm belgeler bulunur.

İhale Kılavuzu

• Kılavuz özetten oluşmaktadır. Doküman ise ayrıntılı bir belgeden oluşur. Orijinal kılavuza erişmek için bağlantıyıda kullanabilirsiniz.