Podcast Beta
Questions and Answers
Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы көтерілісі Бөкей Ордасында өткен жоқ.
False
Кенесары Қасымұлы көтерілісі 1837–1847 елдер арасында өтті.
True
Жанқожа Нұрмұхаммедұлы көтерілісі 1845–1858 жылдарында жүзеге асты.
True
Кенесары Қасымұлының көтерілісі хандық билікті қалпына келтіруге бағытталған болатын.
Signup and view all the answers
Исатай Тайманұлы көтерілісі 1838 жылы табысты аяқталды.
Signup and view all the answers
Ресей империясы қазақ жерін отарлауға ұмтылмады.
Signup and view all the answers
Кенесары Қасымұлы 1847 жылы шайқас барысында қаза болды.
Signup and view all the answers
Жанқожа Нұрмұхаммедұлы көтерілісі Ресей мен Хиуа билігінің қысымдарына қарсы ұйымдастырылды.
Signup and view all the answers
Көтерілістер қазақ халқының бостандығы мен жерін сақтап қалуға ұмтылысының белгісі емес.
Signup and view all the answers
1822 жылы «Сібір қазақтары туралы Жарғы» қабылданғаннан кейін хандық билік жойылды.
Signup and view all the answers
Study Notes
19. гасырның 40-50 елларындагы Патша хөкүмәтенә каршы күрәшләр
-
- гасырның 40-50 елларындагы Патша хөкүмәтенә каршы күрәшләр - бу Россия империясенең Казакъ җирендәге колониаль сәясәтенә каршы юнәлтелгән халык хәрәкәтләре.
- Бу чорда Россия Казакъ җирен тулысынча үз контроленә алу, ханлык белән идарәне юкка чыгару һәм Казакъ халкының азатлыгын чикләү максатларын тормышка ашыра башлый.
- Халыкның күпчелек өлеше колониаль сәясәткә каршы чыга һәм берничә зур күтәрелеш оештыра.
Кенесары Касым улы күтәрелеше (1837–1847)
- Бу күтәрелеш - Казакъстанның төньяк, үзәк, көньякъ һәм көньякъ-көнчыгыш районнарында булган иң зур һәм киң таралган каршылыкларның берсе.
- Күтәрелеш җитәкчесе: Абылай ханның оныгы, Кенесары Касым улы.
- Максаты: ханлык хакимиятен торгызу, Россиянең Казакъ җирендәге сәяси һәм икътисади өстенлеген чикләү.
- Нәтиҗәсе: Кенесары Касым улы 1847 елда Кыргыз җирендә сугышта һәлак була. Бу күтәрелеш Россия хакимиятенең Казакъ җирендә тулысынча урнашуына киртә булдыра алмады, ләкин халыкның озак вакыт буе каршы торуга омтылышларын күрсәтте.
Исатай Тайман улы һәм Махамбет Өтем улы күтәрелеше (1836–1838)
- Бу күтәрелеш - Бөкей Ордасында узган Россия сәясәтенә каршы халык каршылыкларының берсе.
- Күтәрелеш җитәкчеләре: Исатай Тайман улы һәм Махамбет Өтем улы.
- Максаты: җир мәсьәләләрен хәл итү, султаннарның гаделсезлегенә каршы тору һәм халыкның социаль хәлен яхшырту.
- Нәтиҗәсе: 1838 елда Исатай Тайман улы һәлак булгач, күтәрелеш бастырыла, Махамбет Өтем улы да соңрак куып җибәрелә һәм 1846 елда вафат була.
Жанкожа Нурмухаммед улы күтәрелеше (1845–1858)
- Күтәрелеш җитәкчесе: Жанкожа Нурмухаммед улы.
- Максаты: Россия һәм Хиуа хакимиятенең Казакъ җиренә керткән басымына каршы тору.
- Нәтиҗәсе: 1858 елда күтәрелеш бастырыла, Жанкожа күтәрелешнең уңышсызлыгыннан соң 1860 елда вафат була.
Патша хөкүмәтенең сәясәте:
- Россия империясе Казакъ даласын тулысынча колониалләштерүгә омтылды, казакъның күчмә хуҗалыгын һәм тормыш рәвешен тирән йогынты ясады.
- Җирле идарә системасын үзгәртте, ханлык хакимияте юкка чыгарылды (1822 елда "Себер казаклары турында Устав" буенча ханлык системасы туктатылды).
- Казакълардан салым җыелды, аларның күчмә хуҗалыгы һәм яшәү рәвеше бозылды.
Күтәрелешләрнең әһәмияте:
- Бу күтәрелешләр колониаль эзләүгә каршы көрәшнең мөһим этабы булды һәм Казакъ халкының азатлыгын һәм җирен саклап калуга омтылышларын күрсәтте.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
- гасырның 40-50 елларындагы Патша хөкүмәтенә каршы күтәрелешләрне өйрәнегез. Бу вакытта Россиянең Казакъ җирендәге колониаль сәясәтенә каршы халык хәрәкәтләре турында мәгълүмат бирелә. Кенесары Касым улы җитәкчелегендәге күтәрелеш турында да сөйләнә.
