Rizal Lecture 2 PDF

Panimula- Magkatuwang na pinamahalaan ng gobyerno sa kalakalan), at dahil na rin sa Estado at Simbahan ang pamamahala sa Pilipinas pagbubukas ng mga bansa sa direktang sa panahon ng pananakop. Para maging lubos ang kalakalan imbes na padaanin pa ito sa kontrol sa...

Panimula- Magkatuwang na pinamahalaan ng gobyerno sa kalakalan), at dahil na rin sa Estado at Simbahan ang pamamahala sa Pilipinas pagbubukas ng mga bansa sa direktang sa panahon ng pananakop. Para maging lubos ang kalakalan imbes na padaanin pa ito sa kontrol sa mga katutubo, sapilitan nilang tinuruan monopolyo ng mga makapangyarihang ang mga katutubo ng bagong paniniwala. Nagtayo bansa. rin sila ng mga bagong institusyong pampolitika, pang-ekonomiya, at pang-Simbahan.  PAGBUBUKAS NG SUEZ CANAL PAGBABAGONG PANG- EKONOMIYA  Noong 1870s, nagbukas ang Suez Canal na  KALAKALANG MANILA- ACAPULCO nagpadali sa daloy ng biyahe at kalakalan.  Bago pa ang pagdating ng mga Kastila, ang Kasabay nito, dumami rin ang mga migrante ating mga ninuno ay nabuhay na sa na nagpupunta mula sa iba’t ibang mga pakikipagkalakalan sa ibang bansa tulad ng bansa. Tsina, Japan, Siam, Cambodia, India, Borneo, at kahit sa Mollucas. Matapos tayong  Kasabay ng pagdaloy ng tao, dumadaloy rin masakop, nakita ng mga Espanyol ang ang ideya at kaisipan; mga bagong kaisipan potensiyal ng ating lokasyon upang patungkol sa gobyerno at lipunan, na sa mapalawig ang kanilang ekonomiya. tingin ng kolonisador ay ‘delikado’ para sa bansa.  Minopolisa ng gobyernong Kastila ang PAGBABAGONG PANLIPUNAN kalakalang pandagat sa Pilipinas at itinatag ang Kalakalang Galyon na umiikot mula EDUKASYON SA PANAHONG KASTILA Manila, Pilipinas, hanggang Acapulco, Sa pagpasok ng huling bahagi ng ika-15 Mexico. Isinarado nila ang pantalan ng dantaon, nagsimulang itayo ang mga pinakaunang Manila sa ibang mangangalakal. Lahat ay pamantasan at kolehiyo, at mga bokasyonal na dadaan lamang sa pamamagitan ng mga paaralan. Taong 1863 nang maitatag ang kauna- galleon, na kanilang kontrolado. unahang makabagong pampublikong edukasyon sa Asya.  Bakit sa Mexico? Bakit hindi direkta sa Espanya? Sapagkat ang Mexico noon ay nasa ilalim ng Espanya at pinamamahalaan ang Sa bisa ng Leyes de Pilipinas sa pamamagitan ng Mexico. Indias (Law of the  Ang mga GALLEON o GALYON ang tawag sa Indies), ipinag-utos mga barkong ginagamit sa kalakalan sa ni Haring Felipe II rutang ito. Kalimitang inaabot ng humigit- ang pagbibigay ng kumulang 200 araw para makabalik ang mga edukasyon sa mga galleon. katutubo sa  Mahalaga ang kalakalang galyon sa Pilipinas Pilipinas kasabay ng dahil dito isinasakay ang mga mahahalagang pagtuturo ng dokumento mula sa Espanya at Mexico, pati wikang Espanyol. na rin ang situado o ang taunang pondong panustos ng gobyerno (subsidiya) na kalimitang nagkakahalaga ng 250,000 Piso. Para mapadali ang pagpapalaganap ng bagong wika sa mga katutubo, inaral ng mga  Sa paglipas ng panahon, nauso ang kaisipang fraile ang wika ng mga katutubo. Sa laisses’ faire (hindi dapat makialam ang kalaunan, naging madali na ang pakikipag- usap sa mga katutubo.  Inilathala ang ilang mga libro na nasulat PINAKAMATATANDANG ACADEM sa wikang Espanyol at Tagalog tulad ng  Colegio de S. Potenciana (1589) Doctrina Christiana at Vocabulario de la  Universidad de S. Ignacio (1590) Lengua  Colegio de S. Ildefonso (1595) Tagala.  Colegio y Seminario de San Jose (1601)  Colegio de Nuestra Senora del Santisimo Rosario (1611)  Colegio de S. Juan de Letran (1620)  Real Colegio de S. Isabel (1632)  Universidad de San Felipe de Austria (1640)  COLEGIO DE NUESTRA SEÑORA DEL SANTISIMO ROSARIO  Noong 1611, itinatag ng mga Dominiko ang Colegio de Nuestra Senora del Santisimo Rosario. Paglaon, pinalitan ang pangalan nito bilang Colegio de Pagdating ng mga Santo Tomas. fraileng Agustino sa  Noong 1645, itinaas ni Papa Inocente X Cebu, kaagad silang ang kolehiyo sa antas ng Unibersidad. nagtayo ng mga Noong 1902, ginawaran ni Papa Leo XIII paaralan noong 1565. ng titulong Ang Bataan (noo’y  “Pontifical University“ ang UST. Noong Morong) ang naging 1947 naman nang gawaran ni Papa Pio sentro ng sinaunang XII ng titulong “The Catholic University edukasyong Dominikano of the Philippines“ ang UST. pagdating nila noong  Ang dating UST sa loob ng Intramuros, 1587. katabi ng Simbahan ng Sto. Domingo Maliban sa  Nasira ito sa Ikalawang Guerra Mundial pagtuturo kung noong 1940s. papaano magbasa at  COLEGIO DE SAN JOSE sumulat,  Ang Colegio de San Jose (1601) ay nagturo din nila naging Escuela Municipal noong 1865. ng mga Paglipas ng panahon, ito ay ginawang makabagong Ateneo Municipal de Manila. kaalaman sa industriya at  Hawak ito ng mga Jesuita at nakatayo pagsasaka. ang campus nito sa loob ng Intramuros. Sa mga paaralan, itinuro dito ang  Ang lumang Ateneo Municipal de Manila katesismo, pagbasa sa loob ng Intramuros. Nasunog ito at pagsulat sa Kastila, noong 1930s kaya’t inilipat ang campus at mga awiting sa Ermita. Nasira ito noong WW2 kaya’t pansimbahan. lumipat uli sa Ciudad Quezon.  COLEGIO DE SAN JUAN DE LETRAN (1620) Ayon kay M.L.Quezon:  Ang paaralang ito ay itinatag para sa mga “there were public schools in the naulila ng mga sundalong Espanyol, at Philippines long before the American occupation, kalauna‘y naging isang kolehiyo na and in fact, I have been educated in one of these pinopondohan ng Hari ng Espanya. schools.“ Kalaunan ay itinaguyod rin ito ng mga Dominiko. Isa ito sa mga natirang Ang mga asignatura sa paaralan ay may unibersidad sa loob ng Intramuros. malaking pagsulong.  Ang lumang Colegio de San Juan de NEGATIBONG PANANAW SA EDUKASYON Letran sa Intramuros. Nawasak noong Ang edukasyong Espanyol ay masyadong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. nakatuon sa usapin ng Pananampalataya at takot sa Diyos. Sa primaryang lebel pa lamang, mas inaatupag pa ang pag-aaral ng Doctrina Cristiana. BATAS EDUKASYON NG 1863 Ang mga nagpapatakbo ay mga prayle kaya‘t ‘ di Sa ilalim ng pamumuno ni Reyna Isabela nakakapagtaka. II, isinabatas ang Batas Edukasyon 1863. Ayon sa Ang tatlong R ang pinagtutuunan ng kautusang ito, dapat na magbigay ang kolonyal na pansin: Reading, WRiting, and ARithmetic. gobyerno ng libreng primaryang edukasyon at Kalimitan, Latin ang inaaral kaysa sa Espanol. pagtuturo ng Espanyol sa lahat. Nakapaloob din Limitado arin ng pag-aaral ng Agham at dito ang pagkakaroon ng kumpletong sistemang Matematika. pang edukasyon mula primarya hanggang tersyarya para sa pagsasanay ng mga kabataang PAGDAMI NG MGA MESTISONG CHINO Pilipino. Noong 1870s pumasok ang mga Intsik sa kalakalang lokal. Natuto na rin sila ng pagbebenta ng mga kagamitang lubos na kailangan sa paraang MGA ESCUELA NORMAL “tingian“. Itinatag ang mga Escuela Normal para sa mga Marahil dito natin namana ang mga sari- nagnanais maging guro: sari stores. Noon, ito‘y tinatawag na tiendas de  Escuela Normal Elemental (1896) na naging sari-sari. Escuela Normal Superior de Maestros de PAGDAMI NG MGA INQUILINO Manila para sa mga kalalakihang titser.  Escuela Normal Superior de Maestras (1892) Nang dumating ang mga Kastila, pinaalis para sa mga kababaihang titser. nila ang ma katutubo sa kanilang mag lupang sakahan at ginawa itong mga hacienda o lupang agrikultural. Ang mga hacienda naman ay POSITIBONG PANANAW SA EDUKASYON ipinamahagi sa mga Espanyol na may matataas na katungkulan. Karaniwang pananaw na ipininta ng mga Amerikano na sila ang nagbigay ng Edukasyon sa Sa paglawak ng mga hacienda, nahirapan mga Pilipino; sila ra ang nagtayo ng mga ang mga asyendero na pangasiwaan ito kaya‘t paaralang pam-publiko. Subalit taliwas sa mga kumuha sila ng mga inquilino (ingkilino) o mga nakaugalian, ang pampublikong sistema ng bayarang tagapamahala ng araw-araw na takbo at edukasyon noon ay bukas sa mga katutubo, pangangasiwa sa bukirin at sa lupain. anuman ang kanyang kasarian o antas ng Isang halimbawa ng Hacienda ay ang kabuhayan. Calamba, na nasa ilalim ng mga Dominiko. Si Don Francisco Mercado ay isang inquilino sa Hacienda de Calamba. PAGBABAGONG POLITIKAL  Pagbabago sa Mundo Ang 1700s hanggang 1800s ang mga taon ng malaking pagbabago sa mga bansang Europeo; bumagsak ang monarkiya sa Gallia, kabi-kabila ang mga rebolusyon, sumusulong ang paglawak ng kaisipan ng tao sa iba’t ibang panig ng mundo, at nadama ito sa lahat ng panig ng mundo, miski sa Espanya. Sekularisasyon- Ayon sa Konsilyo ng Trent,  La Gloriosa Revolucion ang tungkulin ng mga paring regular ay Sa Espanya, nagkaroon ng mga magmisyon sa mga bagong tuklas na lupain. Rebolusyon sa pagitan ng mga Absolutista at Kapag naipangaral na nila ang Salita ng Diyos ng mga Liberal. Setyembre 1868 noong sa mga katutubo at nakapagtayo na sila ng naganap ang tinatawag na La Gloriosa isang stable na parokya, aalis na sila at Revolucion kung saan napatalsik si Reyna papalitan ng mga paring sekular (maaaring Isabela II sa kanyang Trono. Sa pagbabago Espanyol o katutubo). ng sentral na pamahalaan sa Espanya, Sa Pilipinas, ang pangunahing nagkaroon rin ng reporma sa mga kolonya nagsulong ng Sekularisasyon ay si Padre tulad ng Pilipinas. Pedro Pelaez. Namatay siya sa lindol ng 1863 matapos matabunan nang gumuho ang  Liberalismo ni de la Torre Katedral ng Maynila. Ipinadala si Carlos Maria de la Torre Ipinagpatuloy ng ibang paring sekular bilang Gobernador Heneral ng Pilipinas; sa ang kanyang adbokasiya; ilan rito sina Padre ilalim niya tinanggal ang censure sa Mariano Sevilla, Mariano Gomes, Jose pamamahayag, ipinatigil ang parusa ng Burgos, Jacinto Zamora, at iba pang pamamalo, nabawasan ang abuso sa buwis, kaparian. at isinulong ang sekularisasyon.  Sekularisasyon at GomBurZa Si de la Torre ay napalapit sa mga Dahil sa kanilang pagtatanggol sa kapwa- katutubo sapagkat dinala niya ang kaisipang paring sekular, pinag-initan sila ng mga liberal sa mga kapuluan; dinala niya ang Prayle at ng mga opisyales ng Gobyerno. mabuting bunga ng liberalismo ng Espanya Idinawit sila sa Pag-aalsa sa Cavite at dito sa Pilipinas. ginarote sa Bagumbayan noong 17 Pebrero  Sekularisasyon- Ito ang kilusang 1872. nagsusulong na gawing sekular na Ang pagbitay ay nasaksihan ng pari ang mamahala sa mga parokya marami at nagdulot ng matinding takot sa sa Simbahan sa Pilipinas. mga Pilipino. ‘Sang-ayon ito sa kautusan ng Simbahan subalit ayaw ipatupad ng mga Kastilang prayle.  Panlipunang Kaayusan- naging sistemang piyudal ang Pilipinas sa pananakop ng mga Kastila; may alipin, may amo. Ang amo ay ang mga Espanyol, at ang mabababa sa lipunan ay ang mga indio o ang mga katutubong taal sa ating kapuluan.  Peninsulares- mga purong Kastila na isinilang sa Espanya.  Insulares o creole - mga purong Kastila subalit ipinanganak sa Pilipinas.  Principalia - local elites, kaanak ng dating mga datu.  Mestizo - may kalahating dugong Espanyol, o Instik, Europeo, etc.  Indio - purong dugong katutubo Kapootang Panlahi Nang dumating ang mga Kastila noong 1500s, naakit nila ang mga katutubo sa pananampalataya dahil sa kanilang pamamahayag na ang lahat ng tao ay pantay- pantay at magkakapatid sa mga mata ng Diyos; yun nga lamang, ‘di ito natupad dahil halos ‘di tao ang tingin ng mga Kastila sa mga katutubo na kung tawagin nila’y indio. "Ang lahat ng hayop ay pantay- pantay, subalit ang ibang hayop ay mas pantay kay’sa sa iba." ~Animal Farm, G. Orwell. "Upang hulaan ang kapalaran ng bayan, kailangang buklatin ang aklat ng kanyang kahapon." ~Jose Rizal, Ang Pilipinas sa loob ng Sandaang Taon