Avrupa Birliği Teşkilatı ve Hukuku Huk317 PDF

AVRUPA BİRLİĞİ TEŞKİLATI VE HUKUKU HUK317 DR. ÖZLEM İNANÇ TEMEL İLKELER ABA Madde 4 1. Antlaşmalar’da Birliğe verilmemiş yetkiler, 5. madde uyarınca, üye devletlere aittir. 2. Birlik, üye devletlerin Antlaşmalar önündeki eşitliğine ve bölgesel ve yerel özerk yönetiml...

AVRUPA BİRLİĞİ TEŞKİLATI VE HUKUKU HUK317 DR. ÖZLEM İNANÇ TEMEL İLKELER ABA Madde 4 1. Antlaşmalar’da Birliğe verilmemiş yetkiler, 5. madde uyarınca, üye devletlere aittir. 2. Birlik, üye devletlerin Antlaşmalar önündeki eşitliğine ve bölgesel ve yerel özerk yönetimler de dahil, siyasal ve anayasal temel yapılarında mündemiç ulusal kimliklerine saygı gösterir. Birlik, ülke bütünlüğünün teminat altına alınması, kamu düzeninin muhafaza edilmesi ve ulusal güvenliğin korunması da dahil, devletin temel işlevlerine saygı gösterir. Özellikle ulusal güvenlik, her üye devletin kendi sorumluluğunda kalmaya devam eder. 3. Birlik ve üye devletler, dürüst işbirliği ilkesi gereğince, Antlaşmalar’dan kaynaklanan görevlerin yerine getirilmesinde birbirlerine saygı gösterirler ve yardımcı olurlar. Üye devletler, Antlaşmalar’dan veya Birlik kurumlarının tasarruflarından kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamak üzere, genel veya özel her türlü uygun tedbiri alırlar. Üye devletler, Birliğin görevlerinin yerine getirilmesini kolaylaştırırlar ve Birliğin hedeflerinin gerçekleştirilmesini tehlikeye düşürebilecek her türlü tedbirden kaçınırlar. ABA Madde 5 1. Birliğin yetkilerinin sınırları, yetkilendirilme ilkesine tabidir. Birlik yetkilerinin kullanılması, katmanlı yetki ve orantılılık ilkelerine tabidir. 2. Yetkilendirilme ilkesi gereğince Birlik, Antlaşmalar’da belirlenen hedeflere ulaşmak için, ancak üye devletler tarafından Antlaşmalar’da kendisine verilen yetkilerin sınırları dahilinde hareket eder. Antlaşmalar’da Birliğe verilmemiş yetkiler üye devletlere aittir. 3. Katmanlı yetki ilkesi gereğince, Birlik, münhasır yetkisine girmeyen alanlarda, sadece, öngörülen eylemin amaçlarının üye devletler tarafından merkezi düzeyde veya bölgesel ve yerel düzeyde yeterli biçimde gerçekleştirilemeyeceği ve fakat söz konusu eylemin boyutu ya da etkileri itibarıyla Birlik düzeyinde daha iyi gerçekleştirilebileceği durumlarda harekete geçer. TEMEL İLKELER ABİHA 3-6 Yetki Paylaşımı ABİHA 7. md. «Uyum İlkesi» Birliğin politika ve eylemleri «sınırlandırılmış yetkilendirilme ilkesi» ABİHA 8. md.«Eşitlik İlkesi» «Sosyal Koruma İlkesi» ABİHA 9. md. « Ayrımcılıkla Savaşım İlkesi» ABİHA 10 md. ABA 3-6 «Çevrenin Korunması İlkesi» ABİHA 11. md. AVRUPALI VATANDAŞ GİRİŞİMİ Lizbon anlaşması (2009) ile getirilmiştir. Dayanaklar; ABA 11/4 ABİHA 24/1 211/2011 sayılı Vatandaş Girişimi Tüzüğü Avrupa Birliği üyelerinin üçte birinden 1 milyon imza toplanırsa, vatandaşlar, komisyondan istedikleri yasa teklifini sunmasını isteyebilecek. “Yasamaya ilişkin olup, anayasal değildir”- Komisyon’a sunulur. AVRUPA BİRLİĞİ KURUMLAR KURUMLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER ABA Madde 13 1. Birlik, kendisinin, vatandaşlarının ve üye devletlerin değerlerini desteklemeyi, hedeflerini izlemeyi, çıkarlarına hizmet etmeyi ve politika ve eylemlerinin tutarlılığını, etkililiğini ve sürekliliğini temin etmeyi amaçlayan bir kurumsal çerçeveye sahiptir. Birliğin kurumları şunlardır: - Avrupa Parlamentosu, - Avrupa Birliği Zirvesi, - Konsey, - Avrupa Komisyonu (bundan sonra “Komisyon” olarak anılacaktır), - Avrupa Birliği Adalet Divanı, - Avrupa Merkez Bankası, - Sayıştay. 2. Her kurum, Antlaşmalar’la kendisine verilen yetkilerin sınırları dahilinde ve Antlaşmalar’da öngörülen usul, şart ve hedeflere uygun olarak hareket eder. Kurumlar dürüst işbirliği içinde çalışırlar. 3. Avrupa Merkez Bankası ve Sayıştay ile ilgili hükümler ve diğer kurumlarla ilgili ayrıntılı hükümler Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma’da yer almıştır. 4. Avrupa Parlamentosu, Konsey ve Komisyon’a, istişari nitelikte faaliyet gösteren Ekonomik ve Sosyal Komite ile Bölgeler Komitesi yardımcı olur. AVRUPA PARLAMENTOSU- EUROPEAN PARLIAMENT ABA Madde 14 1. Avrupa Parlamentosu, Konsey ile birlikte, yasama ve bütçe işlevlerini yerine getirir. Avrupa Parlamentosu, Antlaşmalar’da öngörülen koşullara uygun olarak, siyasi denetim ve danışma işlevlerini yerine getirir. Avrupa Parlamentosu, Komisyon Başkanı’nı seçer. 2. Avrupa Parlamentosu, Birlik vatandaşlarının temsilcilerinden oluşur. Üyelerin sayısı, başkan hariç, 750’yi geçemez. Vatandaşların temsili, üye devlet başına en az altı üye olmak kaydıyla, azalan şekilde orantılı olarak sağlanır. Hiçbir üye devlet 96’dan fazla sandalyeye sahip olamaz. Avrupa Birliği Zirvesi, işbu paragrafın birinci alt paragrafında belirtilen ilkeleri gözeterek, Avrupa Parlamentosu’nun inisiyatifi ve muvafakatiyle, Avrupa Parlamentosu’nun oluşumunu belirleyen bir kararı oybirliğiyle kabul eder. 3. Avrupa Parlamentosu üyeleri, beş yıllık bir dönem için doğrudan genel seçimle, serbest ve gizli oyla seçilir. 4. Avrupa Parlamentosu, üyeleri arasından başkanını ve başkanlık divanını seçer. AVRUPA PARLAMENTOSU ABA Madde 14 1. Avrupa Parlamentosu, Konsey ile birlikte, yasama ve bütçe işlevlerini yerine getirir. Avrupa Parlamentosu, Antlaşmalar’da öngörülen koşullara uygun olarak, siyasi denetim ve danışma işlevlerini yerine getirir. Avrupa Parlamentosu, Komisyon Başkanı’nı seçer. 2. Avrupa Parlamentosu, Birlik vatandaşlarının temsilcilerinden oluşur. Üyelerin sayısı, başkan hariç, 750’yi geçemez. Vatandaşların temsili, üye devlet başına en az altı üye olmak kaydıyla, azalan şekilde orantılı olarak sağlanır. Hiçbir üye devlet 96’dan fazla sandalyeye sahip olamaz. Avrupa Birliği Zirvesi, işbu paragrafın birinci alt paragrafında belirtilen ilkeleri gözeterek, Avrupa Parlamentosu’nun inisiyatifi ve muvafakatiyle, Avrupa Parlamentosu’nun oluşumunu belirleyen bir kararı oybirliğiyle kabul eder. 3. Avrupa Parlamentosu üyeleri, beş yıllık bir dönem için doğrudan genel seçimle, serbest ve gizli oyla seçilir. 4. Avrupa Parlamentosu, üyeleri arasından başkanını ve başkanlık divanını seçer. https://www.europarl.europa.eu/resources/library/images/20200228PHT73612/20200228PHT73612-pl.jpg https://europeansting.com/2019/02/19/first-seat-projections-for-the-next- european-parliament/ AVRUPA PARLAMENTOSU Avrupa Birliği halklarının demokratik iradesini temsil eden organdır. Yasama (ABİA 289), bütçe (ABİA 314- 319), danışma (ABİA 246/3 ABA 49- üyelik, ABİA 311 özkaynakların yönetimi,ABİA 19- ayrımcılıkla mücadele) ve siyasal kontrol (ABİA 226-227) konularında görev ve yetkileri vardır. Parlamenterler her üye devlette doğrudan ve tek dereceli sistemle seçilirler. 750 sandalyenin dağılımında «azalan oran» ilkesi geçerlidir. Parlamenterlerin cezai sorumsuzluğu ve dokunulmazlıkları vardır. Fraksiyonlar- komisyonlar (Brüksel)- genel kurul (Strazburg)- Genel sekrekerlik (Lüksemburg) AVRUPA PARLAMENTOSU ABİA Madde 231 Antlaşmalar’da aksi öngörülmedikçe, Avrupa Parlamentosu kullanılan oyların çoğunluğuyla karar alır. Toplantı yeter sayısı iç tüzükle belirlenir. AVRUPA KONSEYİ- AVRUPA ZİRVESİ-HÜKÜMET VE DEVLET BAŞKANLARI KONSEYİ (EUROPEAN COUNCIL) Avrupa Konseyi (AK)-- 1949 Londra Anlaşması-Uluslararası Örgüt;Amacı: insan hakları, hukukun üstünlüğü ve çoğulcu demokrasi ilkelerini korumak ve güçlendirmek; ırkçılık, hoşgörüsüzlük ve yabancı düşmanlığı, sosyal dışlanma, uyuşturucu madde ve çevre konularındaki sorunlara çözüm aramak; Avrupa kültürel benliğinin oluşmasına ve gelişmesine katkıda bulunmak olarak özetlenebilir. 47 üyelidir; Türkiye kurucu üye sayılmaktadır. Zirve en yüksek siyasi organdır. Üye devletlerin devlet ve hükümet başkanları daimi başkanlık makamı vardır, yılda iki kez toplanır. ZİRVE ABA Madde 15 1. Avrupa Birliği Zirvesi, Birliğe, gelişimi için gerekli itici gücü sağlar ve buna yönelik genel siyasi yönelimleri ve öncelikleri belirler. Zirve yasama faaliyetinde bulunmaz. 2. Avrupa Birliği Zirvesi, üye devletlerin devlet veya hükümet başkanları ile kendi Başkanı ve Komisyon Başkanı’ndan oluşur. Birlik Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi, Zirve’nin çalışmalarına katılır. 3. Avrupa Birliği Zirvesi, her altı ayda iki kez olmak üzere Başkanı’nın davetiyle toplanır. Zirve üyeleri, gündem gerektirdiğinde, üyelerin her birine birer bakanın ve Komisyon Başkanı’na bir Komisyon üyesinin yardımcı olmasına karar verebilir. Durum gerektirdiğinde, Başkan, Zirve’yi olağanüstü toplantıya çağırır. ZİRVE 4. Antlaşmalar’da aksi öngörülmedikçe, Avrupa Birliği Zirvesi’nin kararları konsensüsle alınır. 5. Avrupa Birliği Zirvesi, Başkanı’nı iki buçuk yıllık bir süre için nitelikli çoğunlukla seçer; Başkan’ın görev süresi bir defaya mahsus olmak üzere yenilenebilir.Görevin yerine getirilmesinde bir engel veya ciddi bir suistimal bulunması durumunda, Zirve, Başkan’ın görevine aynı usule göre son verebilir. 6. Avrupa Birliği Zirvesi Başkanı; a) Zirve’ye başkanlık eder ve çalışmalarına ivme kazandırır, b) Komisyon Başkanı’yla işbirliği halinde ve Genel İşler Konseyi’nin çalışmaları temelinde, Zirve çalışmalarının hazırlanmasını ve sürekliliğini sağlar, c) Zirve’de uyum ve mutabakatı kolaylaştırmak için çaba sarf eder, d) Her Zirve toplantısından sonra Avrupa Parlamentosu’na bir rapor sunar. Avrupa Birliği Zirvesi Başkanı, Birlik Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi’nin yetkilerine halel gelmeksizin, ortak dış ve güvenlik politikasını ilgilendiren konularda, kendi düzeyinde ve bu sıfatla Birliğin dış temsilini sağlar. Avrupa Birliği Zirvesi Başkanı, ulusal bir görev üstlenemez. ZİRVE GÖREV VE YETKİLERİ ABA 7/2 Temel ilkeleri ihlal eden üye devletleri tespit etmek ABA 17/5 Komisyonun üye sayısını değiştirmek- Komisyon Başkan teklifini Parlamentoya sunmak- Komisyon üyelerini atamak ABA 18/1 Komisyon başkanı ile uzlaşarak Dışişler ve Güvenlik Yüksek Politikası Temsilcisi ni atamak ve görevden almak ABA 22/1 ABA 21. madde çerçevesinde AB’nin stratejik amaç ve çıkarlarını tanımlamak. ABA 24/1. Konsey ile birlikte AB’nin ortak dış ve güvenlik politikalarını belirlemek ve uygulanmasını sağlamak.. ZİRVE OLUŞUM VE KARAR ALMA Avrupa Birliği Zirvesi, üye devletlerin devlet veya hükümet başkanları ile kendi Başkanı ve Komisyon Başkanı’ndan oluşur. Birlik Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi, Zirve’nin çalışmalarına katılır. Oybirliği; ABA 7/2 AB’nin ortak değerleri konusunda ciddi ve sürekli ihlal tespiti ABA 24/1 Ortak güvenlik ve dış politikanın tanımlanması ABA 48/1 parasal konularda kurumsal değişiklik yapılması ABA 22/1 AB’nin stratejik amaç ve çıkarlarının tanımlanması.. Nitelikli Çoğunluk; Basit çoğunluk- usul ile ilgili konular (içtüzük değişikliği gibi..) Uzlaşma usulü- oylama olmaksızın KONSEY- COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION Yasama (Sınırlı yetki ilkesi-özel norm ile yetkilendirme; Komisyonun önerisi olması) ve yürütme alanında yetkileri vardır. Eşgüdüm, bütçe, dış politika vd. organlarla ilgili atamalar.. Üye devletlerin bakan düzeyinde temsilcilerinden oluşur; Avrupa Parlamentosu ile birlikte yasama erkini kullanır. Toplantı konusuna göre oluşum değişiklik gösterebilir. Konsey başkanı 6 aylık üyeler arası rotasyon ile belirlenir. ABA Madde 16 1. Konsey, Avrupa Parlamentosu ile birlikte, yasama ve bütçe işlevlerini yerine getirir. Konsey, Antlaşmalar’da öngörülen koşullara uygun olarak, politika belirleme ve koordinasyon işlevlerini yerine getirir. 2. Konsey, her üye devletin, temsil ettiği üye devlet hükümetini taahhüt altına sokabilecek ve oy kullanabilecek bakan düzeyindeki bir temsilcisinden oluşur. 3. Konsey, Antlaşmalar’da aksi öngörülmedikçe nitelikli çoğunlukla hareket eder. 4. Nitelikli çoğunluk, 1 Kasım 2014 tarihinden itibaren, Konsey üyelerinin en az onbeşinin dahil olduğu, Birlik nüfusunun en az % 65’ini oluşturan üye devletleri temsil eden Konsey üyelerinin en az % 55’i olarak tanımlanır. Nitelikli çoğunluğun sağlanmamış sayılması için, bloke edici azınlık en az dört Konsey üyesinden oluşmalıdır. Nitelikli çoğunluğa ilişkin diğer kurallar, Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma’nın 238. maddesinin 2. paragrafında yer almıştır. KONSEY Konsey içerisindeki yapılar; Genel Sekreterlik Daimi Temsilciler Komitesi(DTK) – (COREPER) ABA 16/7. Üye devlet hükümetlerinin daimi temsilcilerinden oluşan bir komite, Konsey’in çalışmalarını hazırlamaktan sorumludur. DTK görevleri; AB’nin çalışma ve politikalarının uyumunu izlemek, Konsey işlemlerini gerekçelendirmek ve subsidiarite, eşitlik,ölçülülük, şeffaflık gibi ilkelere uyulmasını sağlamaktır. COREPER I; İç Pazar, ulaştırma, araştırma, enerji, çevre, tarım, sağlık, turizm, telekomünikasyon gibi.. COREPER II; ortak dış ve güvenlik politikası, adli ve polisiye işbirliği, bölgesel politikalar ve para politikası gibi.. KONSEY TOPLANMA VE KARAR ALMA Konsey başkanının daveti veya üyelerden birisinin isteği veya Komisyon un talebi üzerine toplanır. Karar alma; Oybirliği; basit çoğunluk; nitelikli çoğunluk Lüksemburg Uzlaşması; Fransa’nın Temmuz 1965’ten itibaren Konsey oturumlarına katılmayı reddetmesiyle başlayan “boş koltuk” bunalımına son vermek amacıyla Ocak 1966’da varılan uzlaşmaya verilen isimdir. Önemli bir ulusal çıkar söz konusu olduğunda Konsey üyelerinin makul bir zaman dilimi içerisinde, tüm tarafların ortak çıkarlarının ötesine geçmeyecek biçimde bir çözüm bulunmasını destekleyenler ile, oybirliği sağlanana dek tartışmaların devam ettirilmesini savunan Fransa arasındaki fikir çatışmasına Lüksemburg Uzlaşması ile son verilmiştir. Sonuçta Fransa’nın görüşü diğer üye devletlerce de kabul edilmiştir. Ülkelerin oy ağırlıkları farklıdır.