7.Sinif-Fen-Bilimleri-Ders-Notu-Baris-Zeren.docx

7.Sınıf Fen Bilimleri Ders Notları DERYA SODAY ### A- Uzay Teknolojileri #### Uzay İstasyonu  #### Uzay Roketi #### Uzay Mekiği - - Uzay mekikleri roket gibi havalanır ve uçak gibi iniş yapabilir. - Uydu yerleştirmek ve uzayla ilgili araştırma yapmak için gel...

7.Sınıf Fen Bilimleri Ders Notları DERYA SODAY ### A- Uzay Teknolojileri #### Uzay İstasyonu  #### Uzay Roketi #### Uzay Mekiği - - Uzay mekikleri roket gibi havalanır ve uçak gibi iniş yapabilir. - Uydu yerleştirmek ve uzayla ilgili araştırma yapmak için geliştirilmiştir. - #### Uzay Sondas[ı]{.smallcaps} #### Uzay Teleskobu **UYDU** #### Yapay Uydular #### Türkiye\'nin Uzaya Gönderdiği Uydular ### B- Uzay Kirliliği - - - - #### Uzay Teknolojisinin Sağlad[ı]{.smallcaps}ğ[ı]{.smallcaps} Yararlar #### Uzay Araşt[ı]{.smallcaps}rmalar[ı]{.smallcaps}n[ı]{.smallcaps}n Nedenleri 1. Güneş sistemimizin araştırılıp incelenmesi, gezegen- lerin yapısı 2. 3. Galaksiler, yıldızlar, karadelikler ve diğer uzay yapı- taşlarının incelenmesi 4. Tıp, fizik, kimya, biyoloji, endüstri gibi diğer alanlara da çok önemli katkılar sağlanması 5. 6. Yer dışında insanlığa yararlı olabilecek kaynakların ve enerjinin bulunması. 7. 8. 9. - **Mikroçip** - **Gözlük camları ve lensleri** - **Hafif malzeme** - **Besinleri dondurma** - **Dijital termometre** - **Bebek mamaları** - **Yalıtım ve yansıtan malzemeler** - **Saydam diş teli** - **Kablosuz aletler** - **Konum belirleme sistemi(GPS)** - **Sağlıklı ayakkabı** - **Su filtreleri** - **Güneş enerji panelleri** - **Duman dedektörü** - **Isıya dayanıklı kıyafet** - **Akıllı sünger** - **Görüntü sistemleri** - **Buzlanmayı önleyici madde (bakınız ders kitabı 25-26)** #### Teleskop - Uzaktaki cisimleri yakındaymış gibi gösteren araçlara **teleskop** denir. - Teleskobu ilk icat eden **Hans Lippershey** (Hans Liberşey) dir. - Astronomide kullanılabilecek ilk teleskobu icat eden **Galileo Galilei**\'dur. Teleskobun icadıyla bilim insanlarının evren hakkında bilgileri artmıştır. - - - - - - ### C- Gök bilimi (Astronomi) #### Gök bilimci (Astronom) - - #### Rasathane (Gözlem evi) - Gözlem evleri, teleskobun icadından çok önce kurul- muştur. - - Optik teleskop bulunan rasathaneler şehir ışıkların- dan uzakta, yüksek ve az bulutlu yerlerde kurulurlar. - Gözlem evlerinin kurulması için en uygun yerler sıcak iklimdeki dağ tepeleridir. - Ülkemizde en çok bilinen gözlem evi Antalya'da Toros Dağlar'ına kurulmuştur. #### Astronot #### Uzay İlkleri - - Uzayda ilk canlı, Sputnik 2 uzay aracı ile Layka (kö- pek) - Uzaya giden ilk insan Vostok uzay aracı ile Rus **Yuri Gagarin**\'dir. (1961 yılında) - - Apollo 11 uzay aracı ile **Neil Armstrong** Ay\'a ilk ayak basan kişi olmuştur. (1969 yılında) #### Uzay K[ı]{.smallcaps}yafetleri #### Bilim İnsanlar[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}n Astronomiye Katk[i]{.smallcaps}lar[i]{.smallcaps} #### Takiyüddin #### Galileo #### Copernicus (Kopernik) #### Kepler.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- #### Gök Cisimleri ### A-Y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}zlar #### Y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}zlar[i]{.smallcaps}n Özellikleri - Yıldızlar nebula (bulutsu) adı verilen gaz bulutundan doğar. - - - - - Yıldızların enerjisi hidrojenin helyuma dönüşmesi ile oluşur. - Ömrü biten dev yıldızlar şiddetli bir patlama ile par- çalanır ve ortaya çıkan parçalar uzay boşluğuna dağı- lır. - - Yıldızlar gök yüzünde yanıp sönen ışık kaynağı şeklin- de görülmektedir. - Yıldızlar kendi ekseni etrafında dönerken, galaksi içerisinde de dolanırlar.  #### Güneş hakk[i]{.smallcaps}nda bilgiler - - Güneş\'e doğrudan bakmak göze zarar verir, körlüğe neden olabilir. - - - - #### Y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}zlar[i]{.smallcaps}n Yaşam Süreci #### Bulutsu (Nebula) - - #### Bulutsu Çeşitleri #### Kara delik ### B-Tak[i]{.smallcaps}m Y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}z[i]{.smallcaps}  ### C-Galaksi (Gök ada) 1. 2. 3. 4. - - Magellan, Andromeda, Karina, Samanyolu, Sombrero Galaksilere örnek verilebilir. ### D- Kuyruklu y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}z #### Gök taş[i]{.smallcaps} #### Y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}z kaymas[i]{.smallcaps} Meteorlar nas[i]{.smallcaps}l oluşur? #### Gezegen ile y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}z aras[i]{.smallcaps}ndaki farklar 1. Yıldızlar kendileri birer ısı ve ışık kaynağıdır. Geze- genler yıldızlardan aldıkları ışığı yansıtır. 2. 3. 4. Yıldızların ışıkları yanıp söner gibi görünürken, geze- genlerin ışıkları kesintisiz olarak görünür. 5. Yıldızların yerleri değişmez, gezegenlerin konumları sürekli değişir. 6. Yıldızlar kendi ekseni etrafında döner, gezegenler yıldız etrafında dolanır. #### Iş[i]{.smallcaps}k y[i]{.smallcaps}l[i]{.smallcaps} #### Uzay #### Evren 1. #### Big Bang (Büyük Patlama) görüşü **\ **  - Canlıların vücudu hücrelerden oluştur. - Hücreler canlıdır. - Kendi başına yaşam özelliği gösterir. #### Hücrenin Temel K[i]{.smallcaps}s[i]{.smallcaps}mlar[i]{.smallcaps} ### A- Hücre Zar[i]{.smallcaps} #### Hücre zar[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}n özellikleri - - - - - #### Hücre duvar[i]{.smallcaps} - - - - - - - ### B- Sitoplazma #### Hücre içerisinde bulunan organeller 1. #### Golgi Cisimciği  #### Mitokondri #### Lizozom  #### Ribozom #### Sentrozom (Sentriyoller)  #### Koful 8. #### Kloroplast  #### Kromoplast #### Lökoplast ### C- Çekirdek - Olgunlaşmış alyuvar hücrelerinde çekirdek bulunmaz. - Çizgili kas hücrelerinde ise birden fazla çekirdek bulunur. #### Kromozom - - Kromozom sayısının aynı olması canlıların benzerliğini (akrabalığını) göstermez. #### DNA #### Gen #### Bitki ve Hayvan Hücresi Aras[i]{.smallcaps}ndaki Farkl[i]{.smallcaps}l[i]{.smallcaps}klar 1. Bitki hücresinde kloroplast vardır, hayvan hücresinde yoktur. 2. Bitki hücresinde hücre duvarı vardır, hayvan hücre- sinde yoktur. 3. Hayvan hücresinde sentrozom vardır, bitki hücresin- de yoktur. 4. Bitki hücresinde koful büyük ve az sayıdadır, hayvan hücresinde küçük ve fazladır. 5. 6. Gelişmiş bitki hücresinde lizozom yoktur, ilkel bitki ve hayvan hücresinde vardır. #### Hücre Bilgisinin Tarihsel Gelişimi - Zacharias Janssen (Zakaryas Yansen) ilk mikroskobu buldu. - Hücreyi ilk keşfeden kişi **Robert Hooke**(Rabırt Huk)tur. - Anton Van **Leeuwenhock** (Lövenhuk) mikroskopla havuz suyunu incelerken hareket eden küçük canlıları gördü. - - **Purkinje, Schwann** ve **Mohl** hücre içindeki canlı yapıya sitoplazma adını verdiler. - - - #### Hücre teorisi nedir 1. 2. 3. #### Hücreden Organizmaya #### Hücreden organizmaya basitten karmaş[i]{.smallcaps}ğa doğru s[i]{.smallcaps}ra- lan[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps} ### A- Mitoz bölünme - - - Mitoz bölünme çok hücrelilerde büyüme, yaraların onarılması(Yenilenme = Rejenerasyon) gerçekleşir. - #### Mitoz Bölünmenin Özellikleri 1. 2. 3. Döllenme ile meydana gelen zigot, yaşam boyunca mitoz bölünme geçirerek çoğalır. 4. Mitoz bölünmede çekirdek ve sitoplazma bir kez bölünür. 5. 2n (Diploid) hücreden, 2n kromozmlu hücreler oluşur. (Kromozom sayısı değişmez.) 6. 7. 8. 9. Mitoz bölünme ile kalıtsal devamlılık sağlanır. (Aynı kalıtsal madde aktarılır.) 10. Mitoz bölünme ile oluşan yavru hücrelerde sitoplazma miktarı farklı olabilir. 11. Mitoz bölünme ile oluşan yavru hücrelerde organel sayısı farklı olabilir. 12. Mitoz bölünme ile oluşan yavru hücrelerde organel çeşidi aynıdır. 13. Mitoz bölünmede tetrat oluşumu, krossing over (Par- ça değişimi) görülmez. 14. Sinir hücresi, çizgili kas hücresi, olgunlaşmış alyuvar hücresi ve üreme hücreleri (Yumurta, sperm, polen) mitoz bölünme geçirmez. ### B- Mitoz bölünmenin aşamalar[i]{.smallcaps} a. #### Çekirdek bölünmesi 1. 2. DNA kısalıp kalınlaşarak Kromozomu oluşturur. Çe- kirdek zarı kaybolur. 3. Kromozomlar hücrenin ortasında tek sıra halinde dizilir. Kromozomlar en belirgin haldedir. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. #### Sitoplazma bölünmesi ### C- Bitki ve hayvanlarda mitoz bölünme 6. 7. 8. ### D- Eşeysiz Üreme - Canlının döllenme olayı gerçekleşmeden kendine ben- zer yeni bireyler meydana getirmesidir. - - - Eşeysiz üreme, mitoz bölünme esasına dayandığı için oluşan yeni canlılar ana canlı ile aynı özelikte ve ve- rimde olur. Örneğin dalından çoğaltılan üzüm aynı özellikte ve verim de olacaktır. Tohumdan çoğaltılan üzüm ise mayoz bölünme ile çoğalacağı için verim azalır. #### Bölünerek Üreme  #### Vejatatif Üreme #### Rejenerasyonla (Yenilenme) Üreme #### Tomurcuklanarak Üreme 5..................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- #### Diploid hücre (2n) #### Haploid hücre (n) ### A- Mayoz Bölünme #### Mayoz 1 - - - - - - - #### Mayoz 2 - - Kromozomlarda bulunan kardeş kromotitler birbirin- den ayrılır. - ### B- Mayoz bölünmenin özellikleri 1. 2. 3. Hayvanlarda sperm ve yumurta hücresi, bitkilerde yumurta ve polen oluşur. 4. 5. Mayoz 1 ve mayoz 2 olmak üzere iki aşamadan mey- dana gelir. 6. Mayoz 1 de kromozom sayısı yarıya iner, mayoz 2 de kardeş kromotitler birbirinden ayrılır. 7. 8. Kromozom sayısı yarıya iner. (2n kromozomda n kro- mozomlu hücreler oluşur.) 9. 10. 11.  Ünite: Kuvvet ve Enerji ======================= ### A- Ağ[i]{.smallcaps}rl[i]{.smallcaps}k Nedir  #### Ağ[i]{.smallcaps}rl[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n özellikleri - - Ayda ağırlık dünyadakinin altıda biridir. Burada 60 N ağırlıklı cisim ayda 10 N dir. - Yer çekimi kuvvetinin yönü dünyanın merkezine doğ- rudur. - Yer çekimi kuvveti temas gerektirmeyen bir kuvvet- tir. - Kütle ile ağırlık doğru orantılıdır. Kütle arttıkça ağır- lıkta artar. - Ağırlık deniz seviyesinden yukarı doğru çıktıkça aza- lır. - ### B- Kütle Nedir  Eşit Kollu Terazi #### Kütle çekim kuvveti nedir ### C- Kütle ve Ağ[i]{.smallcaps}rl[i]{.smallcaps}k Aras[i]{.smallcaps}ndaki Farklar 1. Kütle madde miktarıdır. Ağırlık maddeye etki eden yer çekimi kuvvetidir. 2. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Ağırlık dinamomet- re ile ölçülür. 3. Kütle her yerde aynıdır, değişmez. Ağırlık bulunan yere göre değişir. 4. Kütle \"**m**\" simgesi ile gösterilir, ağırlık \"**G**\" simgesi ile gösterilir. 5. 6. Bir maddenin kütlesi uzayda sıfır olmaz, ancak ağır- lığı sıfır olur. 7. Kütle skaler (sayısal) bir büyüklüktür. Ağırlık vektörel (hem sayısal hem de yönlü) büyüklüktür. ### A- İş Nedir #### İş yap[i]{.smallcaps}labilmesi için 1. #### Kuvvet cisme yol ald[i]{.smallcaps}rmal[i]{.smallcaps}d[i]{.smallcaps}r. #### Cismin hareket yönü ile uygulanan kuvvet ayn[i]{.smallcaps} yönde olmal[i]{.smallcaps}d[i]{.smallcaps}r. #### Aşağ[i]{.smallcaps}daki durumlarda iş yap[i]{.smallcaps}lm[i]{.smallcaps}şt[i]{.smallcaps}r. - Sıramıza bir kuvvet uygulayıp onu sürüklesek iş yapı- lır. (Sürtünme kuvvetine karşı iş yapılır.) - - Dalda duran elma aşağı düşerken iş yapılır. (Yer çe- kimi iş yapar) - - Topa ayağı ile vuran çocuk iş yapar. (Top kuvvet ile hareket etmiştir.) - - - - - - - - - - - - - #### Aşağ[i]{.smallcaps}daki durumlarda iş yap[i]{.smallcaps}lmam[i]{.smallcaps}şt[i]{.smallcaps}r. - - - - - - - ### B- Enerji Nedir #### Günlük Yaşamda Enerji Örnekleri 1. İnsanlar enerji ihtiyacını besinlerdeki kimyasal ener- jiden karşılar. 2. Cep telefonunun çalışması için gerekli elektrik ener- jisi, pilde kimyasal enerji olarak depolanır. 3. 4. Bitkiler Güneş\'ten aldıkları ışık enerjisini besin üretmek için kullanırlar. 5. #### Kinetik Enerjisi (Hareket Enerjisi) #### Potansiyel Enerjisi #### Çekim potansiyel enerjisi #### Esneklik potansiyel enerjisi.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ -------------------------------------------------------  ### A- Enerji Dönüşüm Örnekleri #### Sarkaçta enerji dönüşümü - - - - - #### Aşağ[i]{.smallcaps}dan yukar[i]{.smallcaps} f[i]{.smallcaps}rlat[i]{.smallcaps}lan topun enerji dönüşümü  - - Yukarı doğru çıkarken kinetik enerji azalır, potansi- yel enerji artar. - En tepe noktada kinetik enerjinin tamamı potansiyel enerjiye dönüşür. (Kinetik enerji sıfır) - Yukarıdan aşağı inerken potansiyel enerji azalır, kinetik enerji artar. #### Yay ile oku f[i]{.smallcaps}rlatan okçunun enerji dönüşümü - 1\. durumdan 2. duruma geçerken esneklik potansiyel enerjisi oluşur. - 2\. durumdan 3. duruma geçerken esneklik potansiyel enerjisi kinetik enerjiye dönüşür. #### S[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}kla yüksek atlama yapan sporcunun enerji dö- nüşümleri I. II. III. IV. #### Bu enerjiler çeşitli olaylarda birbirine dönüşmektedir. - - - Elektrik enerjisi, elektrik motorunda hareket enerji- sine dönüşür. - - Sıkıştırılmış yayda esneklik potansiyel enerjisi hare- ket enerjisine dönüşür. - Cep telefonunun bataryasında kimyasal enerji, elekt- rik enerjisine dönüşür. - Salıncakta sallanan kişide potansiyel ve kinetik enerji dönüşümleri görülmektedir. ### B- Enerjinin Korunumu ### C- Sürtünme Kuvvetinin Kinetik Enerji Üzerinde- ki Etkisi #### Sürtünme Kuvvetinin Özellikleri 1. 2. 3. Sürtünme kuvveti duran bir cismi harekete geçire- mez. 4. Sürtünme kuvveti kinetik enerjide azalmaya neden olur. 5. 6. 7. Sürtünme kuvveti sürtünen yüzeyin cinsine ve cismin ağırlığına bağlıdır. 8. #### Hava Direnci #### Su Direnci Ünite: Saf Madde ve Karışımlar ==============================  ### A- Atom nedir #### Proton - Çekirdekte bulunur. - Yükü + dır. - \"**p^+^**\" simgesi ile gösterilir. - Çekirdekte yavaş hareket eder. #### Nötron - Çekirdekte bulunur. - Yüksüzdür (Nötr). - Kütlesi protonun kütlesine eşittir. - \"**n^0^**\" simgesi ile gösterilir. - Çekirdekte yavaş hareket eder. #### Elektron - Çekirdek etrafında çok hızlı hareket eder. - Katmanda bulunur. - Yükü (-) dir. - Kütlesi protonun 1/2000 kadardır. - \"**e^-^**\" simgesi ile gösterilir. ### B- Atomla İlgili Kavramlar #### Katman #### Atom Numaras[i]{.smallcaps} #### Nötr Atom #### Atomun özellikleri - - - - - - - - - ### C- Tarih Boyunca Atom Hakk[i]{.smallcaps}nda Görüşler #### Democritus (Demokritus) #### Democritus\'un görüşü 1. 2. 3. #### John Dalton  #### Rutherford (Rad[i]{.smallcaps}rfort) #### Dalton\'un görüşü 1. Maddenin en küçük yapı birimi atomdur. 2. 3. #### J.J. Thomson (Tams[i]{.smallcaps}n) #### Thomson\'un görüşü 1. Eksi yükler (elektronlar) üzüme, kekin kendisi pozitif yüke (protona) benzetmiştir. 2. 3. #### Niels Bohr #### Modern atom teorisi  #### Henri Becquerel ve Marie Curie ### D- Bilimsel Teori (Kuram) #### Hipotez #### Teori (Kuram) #### Teorinin Özellikleri - - - Teori zamanla değişerek başka teorilere dönüşebilir. Atomla ilgili teoriler zamanla değişerek günümüze kadar gelmiştir. ### E- Molekül.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- ### A- Saf Maddelerin Özellikleri 1. Aynı tür tanecikleri vardır. İçerisinde başka madde içermezler. 2. 3. 4.  ### B- Element Nedir #### Element #### Elementlerin özellikleri 1. 2. 3. Fiziksel ve kimyasal yollarla başka maddelere ayrıla- maz. 4. 5. 6. 7. ### C- Elementler ve Sembolleri - - - Elementlerin sembolle gösterilmesi bilimsel iletişim kolaylaşır, bileşik formülünün yazılmasında kolaylık sağlar. - **Element sembolleri** Latince element adlarının ilk harfi, ilk harf kullanılmış ise ilk iki harfi şeklinde kul- lanılır. - Element isimleri verilmesinde elementi bulan bilim adamının ismi, gezegen, yıldız, kıta, şehir ve ülke isimlerinden yararlanılmıştır. - Atomik yapıda bulunan elementler sembolle, molekü- ler yapıdaki elementler formüllerle gösterilir. ### D- Yayg[i]{.smallcaps}n Olarak Kullan[i]{.smallcaps}lan Elementler ve Özel- likleri #### Hidrojen (H) #### Helyum (He) #### Lityum (Li) #### Berilyum (Be) #### Bor (B) #### Karbon (C) #### Azot (N) #### Oksijen (O) #### Flor (F) #### Neon (Ne) #### Sodyum (Na) #### Magnezyum (Mg) #### Alüminyum (Al) #### Silisyum (Si) #### Fosfor (P) #### Kükürt (S) #### Klor (Cl) #### Argon (Ar) #### Günlük Yaşamda Kullan[i]{.smallcaps}lan Elementler Alt[i]{.smallcaps}n (Au) #### Gümüş (Ag) #### Çinko (Zn) #### Kurşun (Pb) #### Civa (Hg) #### Platin (Pt) #### Demir (Fe) #### İyot (I) #### Bak[i]{.smallcaps}r (Cu) ### E- Bileşik Nedir #### Bileşiklerin özellikleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kendini oluşturan elementlerin özelliklerini göster- mezler, yeni özelliklere sahip olur. 8. 9. 10. 11. 12. #### Bileşikler ve Formülleri #### Baz[i]{.smallcaps} Bileşikler ve Kullan[i]{.smallcaps}m Alanlar[i]{.smallcaps} Sodyum Klorür (NaCl) #### Glikoz (C~6~H~12~O~6~) #### Amonyak (NH~3~) #### Hidroklorik Asit (HCI) #### Su (H~2~O) #### Etil Alkol (C~2~H~5~OH) #### Metan Gaz[i]{.smallcaps} (CH~4~) #### Nitrik Asit (HNO~3~) #### Sülfürik Asit (H~2~SO~4~) #### Karbondioksit (CO~2~) #### Kalsiyum Hidroksit ( Ca(OH)~2~) #### Sodyum Hidroksit (NaOH) #### Molekül Nedir -- -- -- -- -- -- #### Molekül yap[i]{.smallcaps}l[i]{.smallcaps} olmayan (İyonik yap[i]{.smallcaps}l[i]{.smallcaps}) bileşikler - - Bileşikler içinde iyonlar sonsuz sayıda arka arkaya dizilmiştir. - -.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- ### A- Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}mlar[i]{.smallcaps}n Özellikleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.  ### B- Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}m Çeşitleri #### Homojen Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}mlar (Çözelti) #### Çözeltiyi oluşturan bileşenler Çözelti = Çözücü + Çözünen #### Homojen Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}mlara Örnekler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. #### Heterojen Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}m (Adi kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}m) #### Heterojen Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}mlara Örnekler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. ### C- Çözünme H[i]{.smallcaps}z[i]{.smallcaps}na Etki Eden Faktörler #### S[i]{.smallcaps}cakl[i]{.smallcaps}k #### Kar[i]{.smallcaps}şt[i]{.smallcaps}rma #### Tanecik Boyutu ( Temas Yüzeyi ) #### Element, Bileşik ve Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}m Aras[i]{.smallcaps}ndaki Benzerlikler ve Farkl[i]{.smallcaps}l[i]{.smallcaps}klar.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- ### A- Kar[i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}mlar[i]{.smallcaps}n Ayr[i]{.smallcaps}lma Yöntemleri #### Buharlaşt[i]{.smallcaps}rma Yöntemi #### Örnekler #### Örnekler #### Dam[i]{.smallcaps}tma ile Ay[i]{.smallcaps}rma #### Örnekler  #### Yoğunluk fark[i]{.smallcaps} ile ay[i]{.smallcaps}rma #### M[i]{.smallcaps}knat[i]{.smallcaps}sla Ay[i]{.smallcaps}rma #### Örnek #### Özkütle Fark[i]{.smallcaps} ile Ay[i]{.smallcaps}rma (Yüzdürme Yöntemi) #### Örnek #### Elektriklenme ile Ay[i]{.smallcaps}rma #### Örnek #### Erime Noktas[i]{.smallcaps} Fark[i]{.smallcaps} ile Ay[i]{.smallcaps}rma #### Örnek #### Tanecik Boyutu Fark[i]{.smallcaps} ile Ay[i]{.smallcaps}rma #### Örnek #### Çözünürlük Fark[i]{.smallcaps} ile Ay[i]{.smallcaps}rma #### Örnek.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- #### At[i]{.smallcaps}k #### Çöp #### Yeniden kullanma #### Geri dönüşüm #### Geri Kazan[i]{.smallcaps}m ### A- Evsel At[i]{.smallcaps}klar #### Evsel at[i]{.smallcaps}k nedir ### B- Geri Dönüşüm #### Geri Dönüşümün Aşamalar[i]{.smallcaps} 1. #### S[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}fland[i]{.smallcaps}rma #### Değerlendirme #### Evsel at[i]{.smallcaps}klar[i]{.smallcaps}n baz[i]{.smallcaps}lar[i]{.smallcaps} geri dönüştürülebilir. 1. #### Metal ürünleri #### Plastik ürünleri #### Cam ürünleri #### Piller #### Geri dönüşümü olmayan evsel at[i]{.smallcaps}klar 1. 2. 3. 4. 5. 6. #### Geri dönüşümün sağlad[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps} yararlar - **Çevremizin temiz tutulmas[i]{.smallcaps} sağlan[i]{.smallcaps}r.** Çöp kutusuna ve doğaya atılan atıklar azalır. Geleceğe temiz çevre bırakmış oluruz. - #### Ekonomiye katk[i]{.smallcaps} sağlan[i]{.smallcaps}r. - **Doğal kaynaklar korunmuş olur.** Orman ve su kay- nakları daha az zarar görür. - #### Yeni iş imkanlar[i]{.smallcaps} oluşur. - #### Enerji tasarrufu sağlan[i]{.smallcaps}r. - #### At[i]{.smallcaps}k miktar[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}n azalmas[i]{.smallcaps}na neden olur. #### T[i]{.smallcaps}bbi At[i]{.smallcaps}k ### C- Yeniden Kullanma #### D- Geri Kazan[i]{.smallcaps}m #### Geri kazan[i]{.smallcaps}m at[i]{.smallcaps}k ürünlerin ayr[i]{.smallcaps}şt[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}lmas[i]{.smallcaps}yla yeni ürünler veya enerji üretilmesidir. ### E- At[i]{.smallcaps}k Kontrolü Kuruluşlar[i]{.smallcaps} #### TAP #### ÇEVKO #### AGED #### PETDER Ünite: Işığın Madde ile Etkileşimi ================================== #### Radyometre (Iş[i]{.smallcaps}k değirmeni) nedir - Beyaz cisimler ışığın tamamına yakınını yansıtırken, siyah cisimler ışığı soğurur. - Saydam cisimler ışığın büyük bir kısmını ilettikleri için ışığın soğurulması az olmaktadır. - Mat ve koyu renkli cisimler ışığı daha çok soğurmak- tadır. Bu nedenle kışın koyu renkli elbiseler giyerken, yazın açık renkli elbiseler tercih ederiz. #### Iş[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n soğurulmas[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}n etkileri 1. 2. 3. 4. Güneş ışığının soğurulması ile bitkiler fotosentez yaparlar. 5. 6. 7. Işığın soğurulması ile tuzlu suyu damıtarak tatlı su elde ederiz. 8. Pencereden evin içerisine gelen güneş ışığın soğurul- ması sonucu evimiz ısınır. 9. Yanıcı ve patlayıcı tankerler fazla ısınmaması için parlak renkte yapılır. 10. #### B- Beyaz Iş[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n Renklere Ayr[i]{.smallcaps}lmas[i]{.smallcaps} #### Beyaz [i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n renklerine ayr[i]{.smallcaps}lmas[i]{.smallcaps}na ([i]{.smallcaps}ş[i]{.smallcaps}k tayf[i]{.smallcaps}) örnek- ler - - - - -  Işık Tayfı #### Newton\'un Renk Çark[i]{.smallcaps}  ### C-Cisimlerin Renkli Görünmesi   - - Siyah cisimler ise üzerine gelen bütün renkleri soğu- rur. ### D-Güneş Enerjisinin Günlük Yaşamda Kullan[i]{.smallcaps}m[i]{.smallcaps} #### Yenilenebilir enerji #### Güneş Enerjisi - - - - - - - #### Güneş enerjisini neden tercih etmeliyiz - - - -.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- ### A- Düz ayna (Düzlem ayna) #### Görüntü özellikleri 1. Görüntü aynanın içinde oluşur. Görüntü sanal (zahi- ri) dir. 2. Düzdür. Bakan kişinin görüntüsü ters değildir. (Ayak- lar yukarıda baş aşağıda değildir. ) 3. Simetriktir. Sağ elimizi kaldırdığımızda, görüntüde sol el kalkar. 4. 5. Görüntünün aynaya uzaklığı ile cismin aynaya uzaklığı eşittir. 6. Cisim aynaya hangi sürat ile yaklaşıyorsa, görüntü de aynaya aynı süratle yaklaşır. 7. Birbirine paralel iki ayna arasında sonsuz görüntü oluşur.  #### Düz Aynan[i]{.smallcaps}n Kullan[i]{.smallcaps}m alanlar[i]{.smallcaps} - Evde, mağazalarda, kuaförde, araç içi dikiz aynasın- da düzlem ayna kullanılır. - Binaların dış cephelerinde aynalar yerleştirilerek içeri ışığın girmesi engellenir. Böylece binanın ısınma- sı engellenir. - Tepegözde, periskop gibi araçlarda düzlem ayna kullanılır. ### B- Çukur ayna (İç bükey ayna) #### Odak Noktas[i]{.smallcaps} #### Asal Eksen  Çukur Ayna Odak Noktası #### Çukur Aynada Görüntü Özellikleri 1. #### Cisim odak noktas[i]{.smallcaps} ve ayna aras[i]{.smallcaps}nda ise - - - - 2. #### Cisim odak noktadan uzakta ise - - Görüntünün boyu cismin boyundan büyük, küçük veya eşit olabilir. - #### Çukur Aynan[i]{.smallcaps}n Kullan[i]{.smallcaps}m Alanlar[i]{.smallcaps} ### C- Tümsek ayna (D[i]{.smallcaps}ş bükey ayna) #### Tümsek Aynan[i]{.smallcaps}n Görüntü Özellikleri - - - - #### Tümsek Aynan[i]{.smallcaps}n Kullan[i]{.smallcaps}m alanlar[i]{.smallcaps} 1. Araçlarda dikiz aynası olarak kullanılır. Tümsek ayna sayesinde aracın arkasında geniş bir alan görülebilir.  2. 3. Yollarda önü kapalı keskin virajlarda karşıdan gelen aracı görmek için kullanılır.  4. Araç altı arama aynası olarak kullanılır. Araçların al- tında yabancı madde olup olmadığını kontrol etmeyi sağ- lar. #### Not: - - - -.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- #### Iş[i]{.smallcaps}k nedir #### Iş[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n madde ile etkileşimi ### A- Iş[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n K[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}lmas[i]{.smallcaps} #### K[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}lma nedir #### K[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}lma kanunlar[i]{.smallcaps} 1. 2. Işık az yoğun ortamdan, çok yoğun ortama geçerken normale yaklaşır ve hızı azalarak kırılır. 3. Işık çok yoğun ortamdan, az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşır ve hızı artarak kırılır. 4. Yüzeyin normali üzerinden gelen ışın kırılmaz fakat hızı değişir. #### Iş[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}n k[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}lmas[i]{.smallcaps} ile ilgili kavramlar Işığın Kırılması #### K[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}lma Olay[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}n Özellikleri - - Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama bakıldığında, cisimler olduklarından daha **yak[i]{.smallcaps}nda** görünürler. - Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama bakıldığında, cisimler olduklarından daha **uzakta** görünürler. - #### S[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}r Aç[i]{.smallcaps}s[i]{.smallcaps} #### Tam Yans[i]{.smallcaps}ma Tam Yansıma #### Iş[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n h[i]{.smallcaps}z[i]{.smallcaps} #### Günlük Yaşamda Iş[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n K[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}lmas[i]{.smallcaps}  #### Fiber Optik Kablolar #### Endoskopi Cihaz[i]{.smallcaps} #### Denizde bal[i]{.smallcaps}k avlayan bal[i]{.smallcaps}kç[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}n bal[i]{.smallcaps}klar[i]{.smallcaps} daha yak[i]{.smallcaps}n görmesi #### Serap Olay[i]{.smallcaps} Çölde Serap Olayı #### Y[i]{.smallcaps}ld[i]{.smallcaps}zlar[i]{.smallcaps}n gökyüzünde olduğundan farkl[i]{.smallcaps} yerde görünmesi #### Havuza bakan kişinin havuzu derin görmemesi #### Su dolu bardağ[i]{.smallcaps}n içerisine b[i]{.smallcaps}rak[i]{.smallcaps}lan kalemin k[i]{.smallcaps}r[i]{.smallcaps}k görünmesi #### Suyun içerisinden bakan bal[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps}n d[i]{.smallcaps}şar[i]{.smallcaps}daki sineği uzakta görmesi  #### Gökkuşağ[i]{.smallcaps}\'n[i]{.smallcaps}n oluşmas[i]{.smallcaps} #### B- Mercekler 1. #### İnce kenarl[i]{.smallcaps} (Yak[i]{.smallcaps}nsak) mercek - - - - - İnce kenarlı mercekler belirli mesafelerde düz ve büyük görüntü oluşturur. - - Hipermetrop göz kusurunun düzeltilmesinde ince kenarlı mercek kullanılır.  2. #### Kal[i]{.smallcaps}n kenarl[i]{.smallcaps} (Iraksak) mercek - - - - -  #### Merceklerin Odak Uzakl[i]{.smallcaps}ğ[i]{.smallcaps} Nelere Bağl[i]{.smallcaps}d[i]{.smallcaps}r 1. 2. 3. #### C-Merceklerin kullan[i]{.smallcaps}m alanlar[i]{.smallcaps}  1. 2. Hipermetrop göz kusurunda gözlük camı olarak kulla- nılır. 3. 4. Kamera ve fotoğraf makinelerinde objektif yapısında kullanılır. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. #### Kal[i]{.smallcaps}n Kenarl[i]{.smallcaps} Merceklerin Kullan[i]{.smallcaps}m Alanlar[i]{.smallcaps} 1. 2. Dürbün (İnce ve kalın kenarlı mercekler beraber bulunur) 3. Fotoğraf makinesi (İnce ve kalın kenarlı mercekler beraber bulunur) 4. 5. #### Ormana B[i]{.smallcaps}rak[i]{.smallcaps}lan At[i]{.smallcaps}klar Yang[i]{.smallcaps}n[i]{.smallcaps}na Sebep olabilir Orman bırakılan şişeler yangına neden olabilir.................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- 6.  ### A-Üreme Nedir ### B-İnsanda Üremeyi Sağlayan Yap[i]{.smallcaps} ve Organlar #### Erkek Üreme Sistemi #### Testis (Erbezi) #### Salg[i]{.smallcaps} Bezleri #### Sperm Kanal[i]{.smallcaps} #### Penis #### Dişi Üreme Sistemi  #### Yumurtal[i]{.smallcaps}k #### Yumurta kanal[i]{.smallcaps} #### Döl yatağ[i]{.smallcaps} (Rahim, Uterus) #### Vajina (Döl yolu) #### C-Üreme Hücreleri #### Sperm özellikleri - - - Sperm baş boyun ve kuyruk olmak üzere üç kısımdan oluşur. - #### Yumurta özellikleri - - - - - #### D-Döllenme ve Embriyonun Gelişimi - - - #### E-Hamilelik süresince nelere dikkat edilmelidir 1. Sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıktan uzak durulmalıdır. 2. 3. 4. 5. 6. 7..................Notlar[i]{.smallcaps}m................ ------------------------------------------------------- #### Eşeysiz üreme #### Eşeysiz üremenin özellikleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Bu üreme tek hücrelilerde, mantarlarda, bazı bitki ve hayvanlarda görülür. #### Eşeysiz üremenin çeşitleri 1. #### Tomurcuklanma #### Rejenerasyonla (Yenilenme) Üreme  #### Vejatatif Üreme #### Sporla Üreme #### Eşeyli üreme #### Bitkilerde üreme, büyüme ve gelişme #### Çiçeksiz bitkiler #### Çiçekli bitkiler #### Çiçeğin k[i]{.smallcaps}s[i]{.smallcaps}mlar[i]{.smallcaps} 6. #### Dişicik tepesi #### Dişicik borusu #### Yumurtal[i]{.smallcaps}k #### Çiçekte Tozlaşma ve Meyve Oluşumu Tozlaşma #### Çiçek sap[i]{.smallcaps} #### Döllenme #### Çiçek tablas[i]{.smallcaps} #### Çanak yaprak #### Taç yaprak #### Erkek organ #### Meyve #### Tohumlar - - - #### Hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişme #### Tohumun yap[i]{.smallcaps}s[i]{.smallcaps} Embriyo #### Memeli hayvanlar 1. 2. 3. 4. Embriyo anne karnında gelişimini tamamlayarak yavru doğar. #### Çenekler #### Tohum kabuğu #### Tohumlar[i]{.smallcaps}n yay[i]{.smallcaps}lma yollar[i]{.smallcaps} 1. #### Suda yüzerek #### Hayvanlara yap[i]{.smallcaps}şarak #### Patlayarak #### Meyveleri yenmesi ile #### Tohumlar[i]{.smallcaps}n yararlar[i]{.smallcaps} - Besin olarak kullanılır. Fındık, fasulye, nohut, merci- mek 5. 6. #### Kuşlar 1. 2. 3. Yumurtalarının üzerinde kuluçkaya yatarlar. Her kuşun kuluçka süresi farklıdır. 4. 5. 6. 7. Bülbül, kartal, kümes hayvanları (tavuk, hindi, ördek, kaz), deve kuşu, penguen birer kuştur.  #### Bal[i]{.smallcaps}klar 1. Dişi balıklar yumurtalarını bırakır. Ardından erkek balıklar spermlerini yumurtaların üzerine bırakır. 2. 3. 4. Balıklar solungaç solunumu yapar, vücutları pullarla kaplıdır. 5. #### Bal[i]{.smallcaps}klar neden fazla yumurta üretir - - - #### Sürüngenler 1. 2. Döllenmiş yumurta kabuklu olarak anne vücudundan çıkar. 3. 4. 5. 6. Kaplumbağa, timsah, yılan, kertenkele sürüngen canlı- lardır. #### Başkalaş[i]{.smallcaps}m (Metamorfoz) geçiren canl[i]{.smallcaps}lar #### İpek böceğinin yaşam döngüsü 1. #### Larva #### Pupa #### Kelebek #### Kurbağan[i]{.smallcaps}n yaşam döngüsü 1. #### Larva #### İribaş #### Yavru kurbağa #### Ergin kurbağa  7.Ünite: Elektrik Devreleri =========================== #### 2. Elektik Ak[i]{.smallcaps}m[i]{.smallcaps}  #### Elektrik Devresinde Devre Elemanlar[i]{.smallcaps} ve Görevleri Pil #### Batarya #### Anahtar #### Ampul #### İletken tel - Elektrik enerjisi kaynakları (Pil, batarya, akü, jenera- tör, dinamo) elektrik devresine elektrik akımı verir. - Elektrik akımı, elektronların titreşimi ile gerçekleşen enerji aktarımıdır. - - - - - - 3. #### Elektrik Gerilimi (Potansiyel Fark[i]{.smallcaps}) - Devredeki gerilimi ölçmek için kullanılan araca \"**Volt- metre**\"denir. - - Voltmetrenin direnci çok yüksektir, üzerinden çok az akım geçer. - -  #### Direnç - - -  #### B-Ampullerin Bağlanma Çeşitleri 1. #### Seri bağlama - Ampullerin sadece bir ucu birbirine bağlanmasıyla oluşan bağlamaya **seri bağlama** denir - - - - - - -  2. #### Paralel bağlama - Ampullerin bir uçları bir noktada, diğer uçları da başka noktada birleşerek yapılan bağlamaya **paralel bağlama** denir. - Paralel bağlı ampullerin sayısının artması ampullerin parlaklıklarını değiştirmez. - Paralel bağlı ampullerden biri çıkarılır veya patlarsa, diğer ampuller ışık vermeye devam eder. - Ampuller özdeş ise üzerilerinden geçen akım miktarı da birbirine eşittir. - Evlerde, otomobillerde ampuller birbirine paralel bağlanmıştır. - Paralel bağlı devrelerde ampuller fazla parlak yandığı için pil daha çabuk biter. - Paralel bağlı ampullerin direnci farklı ise, direnci küçük olan ampul daha parlak yanar.