L1.1: AKADEMIKONG PAGSULAT PDF
Document Details
Uploaded by AuthenticIrony73
Tags
Summary
This document discusses academic writing in Filipino. It covers different types of writing, such as personal and social writing, and the benefits of writing. It also talks about the importance of using proper language and vocabulary in academic writing.
Full Transcript
L1.1: AKADEMIKONG PAGSULAT kalungkutan, pagkatakot, o pagkainis depende sa layunin ng taong sumusulat. AKADEMIKONG PAGSULAT Ang karaniwang halimbawa nito a...
L1.1: AKADEMIKONG PAGSULAT kalungkutan, pagkatakot, o pagkainis depende sa layunin ng taong sumusulat. AKADEMIKONG PAGSULAT Ang karaniwang halimbawa nito ay: - Ito ay nangangailangan ng mas mataas na ginagawa ng mga manunulat ng sanaysay, antas ng kasanayan. maikling kwento, tula, dula, awit, at iba pang akdang pampanitikan. - Ito ay isang makabuluhang pagsasalaysay na sumasailalim sa kultura, reaksyon, at opinyon 2. Panlipunan / Pansosyal base sa manunulat, gayundin ay tinatawag din ang layunin ng pagsulat ay ang na intelektwal na pagsusulat. makipag-ugnayan sa ibang tao o sa lipunan na - layunin: mailahad nang maayos ang mga ginagalawan. sulatin at ang tema upang maayos itong maipabatid o maiparating sa mga makakakita o Ang ibang halimbawa nito ay: makakabasa. pagsulat ng liham, balita, korespondensiya, pananaliksik, sulating panteknikal, tesis, - Sistematikong pahayag na gumagamit ng disertasyon, at iba pa. pormal na wika BENEPISYO NG PAGSULAT PAGSUSULAT - Mahahasa ang ating kakayahan na Malaking tulong ang pagsusulat lalong lalo na sa mga mag-organisa ng mga ideya upang maisulat ito taong nakasusulat, nakababasa at maging sa ng obhektibo at lohikal. pagdokumento ng mga mahahalagang pangyayari. - Malilinang ang ating kasanayan sa pagsuri ng data / impormasyon na gawa ng isang Ayon kay Mabelin (2012), ang pagsusulat ay isang pananaliksik. pagpapahayag ng kaalamang kailanman ay hindi - Mahihikayat at mapauunlad ang kaalaman ng maglalaho sa isipan ng mga bumasa at babasa mag-aaral. sapagkat ito ay maaaring pasalin-salin sa bawat panahon. Maaaring mawawala ang alaala ng sumulat ngunit ang kaalamang kanyang ibinahagi ay mananatiling kaalaman. MGA GAMIT O PANGANGAILANGAN SA PAGSULAT - Nakatutulong ang pagsulat sa pagdokumento sa mga nangyari sa kasaysayan. Masasabing ang pagsulat ay isang talento dahil hindi lahat ng tao ay may kakayahang lumikha ng isang - Sa pamamagitan ng pagsulat, ang isang tao ay makabuluhang akda o komposisyon. may kakayahan na magpahiwatig ng ideya sa mga mambabasa. Kaya naman upang makabuo tayo ng isang magandang - Ang pagsulat ay mahalagang paraan ng sulatin ay kailangang mapukaw ang ating interes. pagpreserba ng kaalaman sa paglipas ng Kailangan nating mabatid ang mga dapat tandaan sa panahon. pagsusulat partikular ng akademikong pagsulat: Ayon kay Mabelin (2012). Ang layunin sa pagsasagawa 1). WIKA ng pagsulat ay maaaring mahati sa dalawang (2) bahagi: Nagsisilbing behikulo para maisatitik ang mga kaisipan, kaalaman, damdamin, 1. Personal / Ekspresibo karanasan, impormasyon, at iba pang nais ipabatid ang layunin ng pagsulat ay nakabatay sa ng taong nais sumulat. pansariling pananaw, karanasan, naiisip, o nadarama ng manunulat. Dapat matiyak kung anong uri ng wika ang gagamitin upang madaling maunawaan sa uri ng Ang ganitong paraan ng pagsulat ay maaaring taong babasa ng akda. magdulot sa bumabasa ng kasiyahan, Nararapat magamit ang wika sa malinaw, masining, tiyak, at payak na paraan. ( LIHAM PARA SA KAMAG–ARAL ) d. Pamaraang Deskriptibo - Dapat payak at tiyak ang salita upang madali Ang pangunahing pakay ng pagsulat ay nilang maunawaan maglarawan ng katangian, anyo, hugis ng mga - Dapat malinaw; iwasan ang komplikadong salita bagay o pangyayari batay sa mga nakikita, - Dapat masining; magbigay ng mga kwento at naririnig, natunghayan, naranasan at mga halimbawa nasaksihan. e. Pamaraang Argumentatibo ( LIHAM PARA SA GURO ) Naglalayong manghikayat o mangumbinsi sa - Dapat pormal at teknikal na wika ang gamit; mga mambabasa. paggamit ng malalim na mga salita. - Dapat malinaw at tiyak; siguraduhing maayos Madalas ito ay naglalahad ng mga isyu ng ang pagkakabuo at may argumento. argumentong dapat pagtalunan o pag-usapan. 2). PAKSA 5). KASANAYANG PAMPAG–IISIP Taglay ng manunulat ang kakayahang mag-analisa Ang pagkakaroon ng isang tiyak at maganda na upang masuri ang mga datos na mahalaga o hindi na tema ng isusulat ay isang magandang simula dahil impormasyon na ilalapat sa pagsulat. dito iikot ang buong sulatin. Kailangang makatuwiran ang paghahatol upang Kailangan na magkaroon ng sapat na kaalaman sa makabuo ng malinaw at mabisang pagpapaliwanag paksang isusulat upang maging makabuluhan, at at maging obhetibo sa sulating ilalahad. wasto ang mga datos na ilalagay sa akda o komposisyong susulatin. 6). KAALAMAN SA WASTONG Ang paksa ang centro ng ating sulatin. PAMAMARAAN NG PAGSULAT Dapat ding isaalang alang sa pagsulat ang 3). LAYUNIN pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa wika at Ang layunin ang magsisilbing gabay sa paghabi ng retorika partikular sa: mga datos o nilalaman ng isusulat. - wastong paggamit ng malaki at maliit na titik - wastong pagbaybay Ito rin ang nagbibigay ng tiyak na direksyon sa kung - paggamit ng bantas ano ang iyong gusto iparating o ipakita. - pagbuo ng talata - masining at obhetibong paghabi ng mga 4). PAMAMARAAN NG PAGSULAT kaisipan May limang (5) paraan ng pagsulat upang mailahad upang makabuo ng isang mahusay na sulatin. ang kaalaman at kaisipan ng manunulat batay na rin sa layunin o pakay sa pagsusulat: 7). KASANAYAN SA PAGHAHABI NG a. Paraang Impormatibo BUONG SULATIN Ang pangunahing layunin nito ay magbigay ng Ito ay tumutukoy sa kakayahang mailatag ang mga bagong impormasyon o kabatiran sa mga kaisipan at impormasyon mula sa panimula mambabasa. hanggang sa wakas na maayos, organisado, obhetibo, at masining na pamamaraan ang isang b. Paraang Ekspresibo komposisyon. Ang manunulat ay naglalayong magbahagi ng sariling opinyon, paniniwala, ideya, obserbasyon, at kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa batay sa kanyang sariling karanasan o pag-aaral. c. Pamaraang Naratibo Ang pangunahing layunin nito ay magkuwento o magsalaysay ng mga pangyayari batay sa magkakaugnay at tiyak na pagkakasunod-sunod MGA URI NG PAGSULAT paggawa ng konseptong papel, tesis, at disertasyon. 1). Malikhaing Pagsulat ( Creative Writing ) Halimbawa: Review of Related Literature (RRL), Sanggunian Pangunahing layunin nito ay maghatid ng aliw, makapukaw ng damdamin, at makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga mambabasa. 6). Akademikong Pagsulat ( Academic Writing ) Karaniwang bunga ito ng ating malikot na imahinasyon o kathang-isip lamang. Ito ay isang intelektwal na pagsulat. Ang gawaing ito ay naktutulong sa pagpapataas ng Halimbawa: Maikling kwento, dula, nobela, komiks, kaalaman ng isang indibidwal sa iba’t ibang larang. iskrip ng teleserye, pelikula, musika, at iba pa Ito ay may sinusunod na partikular na kumbensiyon tulad ng pagbibigay ng suporta sa 2). Teknikal na Pagsulat ( Technical Writing ) mga ideyang pangangatwiran. Layuning pag-aralan ang isang proyekto o kaya naman ay bumuo ng isang pag-aaral na kailangan Layunin nitong: maipakita ang resulta ng lutasin ang isang problema o suliranin. pagsisiyasat o ginagawang pananaliksik. Kaya naman na makatutulong nang malaki sa pagharap Halimbawa: mo sa totoong buhay lalo na sa larangan ng - Feasibility Study on the Construction o Platinum edukasyon at pagtatrabaho. Towers in Makati - Project on the Renovation o Royal Theatre in Caloocan City - Proyekto sa Pagsasaayos ng Ilog ng Marikina MGA KATANGIAN NA DAPAT TAGLAYIN NG AKADEMIKONG PAGSULAT 3). Propesyonal na Pagsulat ( Professional Writing ) 1). Obhetibo Ito ay kaugnay sa mga sulating may kinalaman sa mahalaga ang tunay at pawang katotohanan ng isang tiyak na larangang natutuhan sa paaralan mga impormasyon, iwasan ang mga pahayag na lalo na sa paggawa ng mga sulatin o pag-aaral batay sa aking pananaw o ayon sa haka-haka o tungkol sa napiling propesyon o bokasyon ng isang opinyon. tao. 2). Pormal Halimbawa: Guro- lesson plan; doktor at nars- medical report, narrative report iwasan ang paggamit ng mga salitang kolokyal o balbal. Sa halip, gumamit ng mga salitang pormal na madaling maunawaan ng mga mambabasa. 4). Dyornalistik na Pagsulat ( Journalistic Writing ) Ang tono o ang himig ng impormasyon ay dapat Ito ay tungkol sa sulating may kaugnayan sa maging pormal din. pamamahayag. Mahalagang ang mga taong sumusulat nito ay maging bihasa sa pangangalap 3). Maliwanag at Organisado ng mga totoo, obhetibo, at makabuluhang mga sa paglalahad ay nararapat na maging malinaw at balita at isyung nagaganap sa kasalukuyan na kanyang isusulat sa pahayagan, magasin, o kaya organisadong mga kaisipan at datos. Nakikitaan ng naman ay isulat sa radyo at telebisyon. maayos na pagkakasunod-sunod at pagkakaugnay-ugnay ng pangungusap na binubuo Halimbawa: Balita, Editoryal, Lathalain, Artikulo nito. Ang pangunahing paksa ay dapat nabibigyang-diin sa sulatin. 5). Reperensiyal na Pagsulat ( Referential Writing ) 4). May Paninindigan Layunin ng sulatin na mabigyang pagkilala ang Mahalagang mapanindigan ng sumulat ang mga pinagkunang kaalaman o impormasyon sa paksang nais niyang bigyang-pansin o pag-aralan, ibig sabihin hindi maganda ang pabago-bago ng 2). TALUMPATI paksa. Ang layunin nito ay Layunin: Manghikayat, tumugon, mangatwiran, mahalagang mapanindigan hanggang sa matapos magbigay ng kaalaman o kabatiran at maglahad ng ang isusulat. Maging matiyaga sa pagsasagawa ng isang paniniwala. pananaliksik at pagsisiyasat ng mga datos para matapos ang pagsulat ng napiling paksa. Gamit: Ang talumpati ay isang akademikong sulatin na binibigkas sa harap ng mga tagapakinig. 4). May Pananagutan Ang mga sanggunian na ginamit sa nakalap na Katangian: datos o impormasyon ay dapat na bigyan ng - Pormal at organisado ang pagkakasunod-sunod nararapat na pagkilala. Ito ay isang etika at ng ideya. pagbibigay galang sa awtoridad na ginamit bilang - Nakabatay sa uri ng mga tagapakinig at malinaw sanggunian. Anyo: Impromptu Extemporaneous SULATING NANGANGATWRIAN AT Pinaghandaan NAGLALAHAD Binabasa ang manuskrito Posisyong Papel Abstrak 3). KATITIKAN NG PULONG Memorandum Layunin: makapagtala o record o pagdodokumento Bionote ng mga mahahalagang puntong nailalahad sa Panukalang proyekto isang pagpupulong. Talumpati Gamit: 1). POSISYONG PAPEL - Ginagamit bilang referens ng mga susunod na gaganaping pagpupulong at pagsubaybay sa Layunin: naglalayong maipakita ang katotohanan mga plano, problema, at aksyong nagpatibay. at katibayan ng isang tiyak na isyung kadalasan ay napapanahon at nagdudulot ng magkaibang - Ginagamit din itong batayan ng mga pananaw sa marami depende sa persepsyon ng miyembrong hindi nakadalo sa pulong. mga tao. Katangian: Gamit: - Organisado ayon sa pagkakasunod-sunod ng - Sulating naglalahad ng mga katwiran ukol sa mga puntong napag-usapan at makatotohanan. panig sa isang isyu - Naglalaman ng mahahalagang detalye hinggil - Ginagamit din ng malalaking organisasyon ang sa mga napag-usapan at napagtibay ng isang mga posisyong papel upang isapubliko ang partikular na organisasyon. kanilang mga opisyal na pananaw at ng kanilang mga mungkahi Anyo: Nakasulat ito sa paraang obhektibo, tiyak, at malinaw. Katangian: Ito ay nararapat na maging pormal at organisado ang pagkakasunod-sunod ng ideya. 4). MEMORANDUM Anyo: Naglalaman ito ng malinaw na tindig sa isyu, Layunin: maipabatid ang mga impormasyon ukol mga argumento at pinapatibay ito ng malalakas na sa gaganaping pagpupulong o gaganaping ebidensya. pagtitipon. Gamit: sulating nagbibigay impormasyon ukol sa gaganaping pagpupulong o gaganaping pagtitipon Gamit: Katangian: organisado at malinaw para - Karaniwang ginagamit sa pagsulat ng maunawaan ng mabuti. akademikong papel para sa tesis, papel siyentipiko, at teknikal, lektyur at report. Anyo: nakapaloob dito ang oras, petsa, at lugar ng gaganaping pagpupulong. Katangian: ito ay buod ng papel-pananaliksik na naglalaman ng kaligiran, layunin, metodolohiya, resulta, at konklusyon ng pag-aaral. 5). AGENDA Layunin: ipakita o ipabatid ang paksang Anyo: tatalakayin sa pagpupulong na magaganap para sa - Karaniwang ito ay binubuo lamang ng 200-300 kaayusan at organisadong pagpupulong. na salita - Simpleng pangungusap ang ginagamit sa Gamit: sulating nagpapabatid ng paksang pagsulat. Makikita ito sa unahang bahagi ng tatalakayin sa isang organisadong pagpupulong. manuskrito. Katangian: pormal at organisado para sa kaayusan ng daloy ng pagpupulong. 8). SINTESIS Anyo: ang paggawa ng agenda ay maaaring Layunin: makapagbigay ng buod, tulad ng maikling sinasabi lamang sa bawat miyembro ng grupo o kwento. pwede rin namang gumawa ng balangkas Gamit: ginagamit sa mga tekstong naratibo. 6). PANUKALANG PROYEKTO Katangian: organisado ayon sa sunod sunod na pangyayari sa kwento. Layunin: naglalayong mabigyan ng resolba ang mga problema at suliranin. Anyo: Gamit: makapaglatag ng proposal sa proyektong - Kinapalooban ng overview ng akda nais ipatupad. - Explanatory - Argumentatitve Katangian: isang detalyadong deskripsyon ng mga inihahaing gawaing naglalayong lumutas ng isang problema o suliranin. SULATING NAGSASALAYSAY AT Anyo: ang mga espisipikong bahagi ng isang NAGLALARAWAN panukalang proyekto ay binubuo ng: Lakbay-sanaysay - Pamagat Replektibong sanaysay - Proponent ng proyekto Pictorial Essay - Kategorya ng proyekto - Petsa 1). LAKBAY–SANAYSAY - Rasyonal Layunin: makapagbigay ng malalim na insight at - Deskripsyon ng proyekto kakaibang anggulo tungkol sa isang destinasyon. - Badyet na kakailanganin - Pakinabang ng Proyekto Gamit: makakapagbalik tanaw tanaw sa paglalakbay. 7). ABSTRAK Layunin: layunin nitong paikliin ang isang buong Katangian: papel pananaliksik upang mabigyan ng - Maayos na daloy ng mga pangyayari pangkalahatang ideya ang mambabasa patungkol - May malinaw na panglalarawan sa mga tao, sa nilalaman nito. lugar, tao, at pagkain - Gumagamit ng maraming pandiwa at pang-uri Philip Koopman (1997) upang maikwento at mailarawan ang mga ito Siya ang nagsabing ang abstrak ay amikli lamang - Higit sa lahat, may mga ideyang napagtanto ang tinataglay ito ang mahalagang elemento o bahagi ng awtor sa ginawang paglalakbay sulating akademiko tulad ng: - Introduksyon, Mga kaugnay na literature, Anyo: mas marami ang teksto kaysa mga larawan. Metodolohiya, Resulta, at Konklusyon Kadalasan mas personal at impormal ang pagkakasulat ng lakbay-sanaysay. SINOPSIS O BUOD Isang uri ng lagom na kalimitang ginagamit sa akdang 2). REPLEKTIBONG SANAYSAY nasa tekstong naratibo (kwento, dula, nobela, salaysay, Layunin: maibahagi sa iba ang naging karanasan parabola, talumpati, atbp.) at makapagbigay ng inspirasyon sa mambabasa Layunin: maisulat ang pangunahing kaisipang taglay ng akda sa pamamagitan ng pagtukoy sa pahayag ng tesis Gamit: Pagsasalaysay ng mga personal na nito. karanasan at pagsusuri ng naging epekto ng mga karanasang iyon ng manunulat - Sa pagsulat ng sinopsis o buod, dapat basahin ang buong seleksyon / akda at unawaing mabuti Katangian: hanggang makuha ang buong kaisipan o paksa ng - Paglalarawan at pagsasalaysay sa mga diwa. karanasan - Sa pagsulat ng buod o sinopsis iwasang magbigay - Paggamit ng pang-uri at pandiwa maliban sa ng di obhetibong pananaw. pagkakaroon ng malinaw na pagsusuri sa mga karanasan sa buhay Gramatika: wasto ang pagbaybay at mga bantas na Anyo: isang personal, mapanuri, o kritikal na ginagamit sa pagsulat. sanaysay - Kung ito naman ay gagamitin para sa networking site, sikaping maisulat ito sa loob ng 5 – 6 na 3). PICTORIAL ESSAY pangungusap. Layunin: magsalaysay at maglarawan ng pangyayari gamit ang mga litrato BIONOTE Ginagamit para sa personal profile ng isang tao, tulad Gamit: Sulating akademiko na ginagamitan ng ng kanyang academic career at iba pang impormasyon may-akda ng mga litrato na nagbibigay kulay at ukol sa kanya. kahulugan kaalinsabay ng teksto sa paglalahad o pagbibigay-diskusyon sa isang isyu o paksa. - May makatotohanang paglalahad sa isang tao. - Sa pagsulat ng bionote kailangang gumamit ng Katangian: payak na salita upang maging malinaw at madali - Kakikitaan ng mas maraming larawan o litrato itong maunawaan. kaysa sa mga salita - Sa pagsulat ng bionote, isulat ito gamit ang Ikatlong Panauhan upang maging litaw na Anyo: organisado at may makabuluhang obhektibo ang pagkakasulat nito. pagpapahayag sa litrato na may 3-5 na pangungusap. Halimbawa: academic career at iba pang impormasyon tungkol sa tao, biodata, resume BIONOTE 3). Isulat ito gamit ang Ikatlong (3) Panauhan Ang Bionote ay maituturing ding isang uri ng lagom na - Upang maging litaw na obhetibo ang ginagamit sa pagsulat ng personal profile ng isang tao. pagkakasulat nito. Marahil ay nakasulat ka na ng iyong talambuhay o tinatawag sa Ingles na autobiography o kaya ng 4). Gawing simple ang pagkakasulat nito kathambuhay o katha sa buhay ng isang tao o - Gumamit ng mga payak na salita upang madali biography. Parang ganito rin ang bionote ngunit ito ay itong maunawaan at makamit ang totoong higit na maikli kompara sa mga ito. layunin nitong maipakilala ang iyong sarili sa iba sa maikli at tuwirang paraan. Ayon kay Duenas at Sanz (2012) sa kanilang aklat na Academic Writing for Health Sciences, ang bionote ay 5). Gumamit ng kaunting pagpapatawa tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang academic career na madalas ay makikita o - Ibang gumagamit ng kaunting pagpapatawa mababasa sa mga journal, aklat, abstrak ng mga para higit na maging kawili wili ito sa mga sulating papel, websites, at iba pa. babasa, gayunman iwasang maging labis sa paggamit nito. Tandaan na ito ang mismong Kadalasan, ito ay ginagamit sa: maglalarawan kung ano at sino ka. - paggawa ng bio-data, resume, o anumang kagaya ng mga ito upang ipakilala ang sarili 6). Basahing muli at muling isulat ang pinal na para sa isang propesyonal na layunin. sipi ng iyong Bionote Ito rin ang madalas na mababasa sa bahaging “Tungkol - Maaaring ipabasa muna ito sa iba bago tuluyan sa Iyong Sarili” na makikita sa mga social network o itong gamitin upang matiyak ang katumpakan at digital communication sites. kaayusan nito. Layunin din ng bionote na maipakilala ang sarili sa madla sa pamamagitan ng pagbanggit ng mga personal na impormasyon tungkol sa sarili at maging ng mga LAGOM nagawa o ginagawa sa buhay. Ang Lagom ay pinaka simple at pinakamaikling bersyon ng isang sulatin o akda. Sa pamamagitan ng Lagom nahuhubog sa mga mag-aaral ang mga sumusunod na kasanayan: MGA BAGAY NA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG BIONOTE - Pagtitimbang ng kaisipan - Pagsusuri ng nilalaman - Paghahabi ng pangungusap sa talata 1). Sikaping maisulat lamang ito sa nang maikli - Pagpapayaman ng bokabularyo - Kung ito ay gagamitin sa resume, kailangang maisulat ito gamit ang 200 salita. - Kung ito naman ay gagamitin para sa networking ABSTRAK site, sikaping maisulat ito sa loob ng lima (5) Ay isang uri ng lagom na karaniwang ginagamit sa hanggang anim (6) na pangungusap. pagsulat ng mga akademikong papel tulad ng tesis, papel na siyentipiko, at teknikal lektyur, at mga 2). Magsimula sa pagbanggit ng mga personal report. na impormasyon o detalye tungkol sa iyong Ito ay kadalasang makikita sa unahan ng buhay pananaliksik pagkatapos ng title page o pahina ng - Maglagay rin ng mga detalye tungkol sa iyong mga pamagat. interes. Itala rin ang iyong mga tagumpay na nakamit, gayunman, kung ito ay marami, piliin lamang ang dalawa (2) o tatlong (3) na pinakamahalaga (2) KATEGORYA NG ABSTRAK Maging obhetibo sa pagsulat. Ilahad lamang ang mga pangunahing kaisipan at hindi dapat 1. DESKRIPTIBO ipaliwanag ang mga ito. Inilalarawan sa mga mambabasa ang mga pangunahing ideya ng pananaliksik. Gawin itong maikli ngunit komprehensibo kung saan mauunawaan ng babasa ang pangkalahatan. Kabilang ang: - Background Maaring maglaman ng 200-300 na salita. - Layunin - Pokus ng papel ngunit hindi na kabilang ang metodolohiya, resulta at konklusyon. 2. IMPORMATIBO Binibigyang kaalaman ang mga mambabasa sa lahat ng punto ng pananaliksik. Nilalagom ang: - Background - Layunin - Pokus ng papel Kabuuang salita: 197 - Pamamaraan - Resulta - Konklusyon. BUOD Ayon kay Philip Koopman (1997) sa kanyang aklat na - Mula lamang sa isang (1) sanggunian o paksa How to Write an Abstrac, taglay ng abstrak ang mga - Mahalagang punto lamang ang nilalaman nito sumusunod na element: - Hindi nangangailangan ng bagong ideya at opinyon 1. Introduksyon 2. Saklaw at Limitasyon 3. Metodolohiya SINTESIS 4. Resulta - Pagpapaikli mula sa iba’t ibang sanggunian 5. Konklusyon - Maaari itong maglaman ng opinyon ng manunulat - Ito ay pagpapaikli na may layuning makabuo ng bagong kaalaman - Pinagsama-sama rito ang magkakatulad o PAMANTAYAN SA PAGSULAT NG ABSTRAK magkakaibang punto ng iba’t ibang sanggunian Lahat ng mga detalye o kaisipang ilalagay rito ay dapat makikita sa kabuuan ng papel; ibig sabihin, Ang Buod at Sintesis ay parehong paraan ng hindi maaring maglagay ng mga kaisipan o datos na paglalagom. hindi binanggit sa ginawang pag-aaral o sulatin. Ang buod ay paglalagom mula sa isang sanggunian lamang, samantalang mula naman sa Iwasan ang statistical figures o table sa abstrak iba’t ibang sanggunian ang sintesis. sapagkat hindi ito nangangailangan ng detalyadong pagpapaliwanag na magiging dahilan para humaba Ang alinmang paglalagom ay higit na maikli kaysa ito. sa orihinal na pinaghanguan nito. Iwasan ang paggamit ng sariling opinyon sa pagsulat ng abstrak. Dapat ito ay nakadobleng espasyo. Gumamit ng mga malinaw at direktang mga pangungusap.