Zachowania Organizacyjne i Przywództwo PDF

PRZYWÓDZTWO W ORGANIZACJI KIM JEST PRZYWÓDCA ? Przywódca To osoba, która potrafi oddziaływać na zachowania innych bez potrzeby uciekania się do użycia siły. Przywódcy to osoby akceptowane przez innych w roli przywódcy. Przykłady przywództwa: – Juliusz Cezar dorastający wśród ubogich imig...

PRZYWÓDZTWO W ORGANIZACJI KIM JEST PRZYWÓDCA ? Przywódca To osoba, która potrafi oddziaływać na zachowania innych bez potrzeby uciekania się do użycia siły. Przywódcy to osoby akceptowane przez innych w roli przywódcy. Przykłady przywództwa: – Juliusz Cezar dorastający wśród ubogich imigrantów w kwartałach czynszowych Rzymu, gdzie ludzie uczyli się od siebie i wymieniali poglądami – Winston Churchill wydający rozkaz zbombardowania Drezna juŜ po oficjalnym zakończeniu drugiej wojny światowej – Hewlett Packard tworzący HPway (zbiór zasad, którymi miała się kierować firma HP) – Sąd NajwyŜszy USA decydujący stosunkiem 5 do 4 o przyznaniu zwycięstwa w wyborach prezydenckich w 2000 r. George’owi W. Bushowi i tym samym rozstrzygający wyborczy pojedynek między Gorem a Bushem – Matka Teresa zakładająca i prowadząca zgromadzenie zakonne, aby opiekować się ubogimi w Indiach – Nauczyciel, mentor lub coach w akcji PRZYWÓDZTWO DEF. UMIEJĘTNOŚĆ WPŁYWANIA NA LUDZI, POPRZEZ WYZWALANIE ICH SIŁY I POTENCJAŁU, W CELU UMOŻLIWIENIA IM DĄŻENIA DO WIĘKSZEGO DOBRA. Przywództwo = jest zarówno najszerzej badanym, jak i najsłabiej rozumianym zagadnieniem w naukach społecznych Przywództwo pojawia się nie tylko w środowisku biznesowym, ale w każdej dziedzinie życia. Reguły przywództwa znajdują zastosowanie w każdej sferze, w tym w słuŝbie publicznej, pracy charytatywnej, w armii, edukacji czy nauce. Przywództwo oznacza wydobywanie z ludzi najlepszych cech i zarządzanie nimi w sposób umożliwiający im wspólną pracę we wskazanym przez lidera kierunku. najskuteczniejszym rodzajem przywództwa jest dawanie przykładu (De la Billiere,2007) PRZYWÓDZTWO DEF PRZYWÓDZTWO JAKO : - PROCES - WŁASCIWOŚĆ PRZYWÓDZTWO JAKO PROCES = polega na użyciu wpływu, bez sięgania po środki przymusu, z zamiarem kształtowania celów grupy lub organizacji, motywowania zachowań nastawionych na osiąganie tych celów oraz dopomoŝenia w zdefiniowaniu kultury grupy lub organizacji. to wykorzystanie nie polegającego na przymusie wpływu do kształtowania celów grupy lub organizacji, motywowania zachowań nastawionych na osiągnięcie tych celów oraz pomagania w określeniu kultury grupy lub organizacji; PRZYWÓDZTWO DEF. PRZYWÓDZTWO JAKO WŁAŚCIWOŚĆ = jako właściwość przewodzenie jest zestawem cech przypisywanych jednostkom, które są postrzegane jako przywódcy. Przywódcy to ludzie, którzy wpływają na zachowanie innych bez konieczności uciekania się do użycia siły, to osoby akceptowane w tej roli przez innych. Przywództwo, podobnie jak szczęście, jest sekretnym składnikiem przepisu na sukces organizacji. nie ma uniwersalnego przepisu na przywództwo, bo każdy pracuje i nabywa wiedzę w indywidualny sposób. Nikt teŜ nie moŜe stać się natychmiast lepszym liderem w rezultacie jakiegoś pojedynczego wydarzenia czy doświadczenia Ŝyciowego, jakkolwiek intensywne, kosztowne lub niezapomniane by ono było. W przeciwieństwie do szczęścia, przywództwo moŜe być kształcone i rozwijane, ale za to nie pojawia się nagle. Do ważnych elementów procesu inspirowania przywództwa na wszystkich szczeblach należy m.in.: formułowanie wobec pracowników oczekiwań zachowań przywódczych, dostarczanie im uąytecznych wskazówek i informacji zwrotnej nagradzanie ich za przywódczą postawę4. Przywództwo na wysokim poziomie (jest to proces!) Def. Definiuje się je jako proces osiągania wartościowych wyników przy sprawiedliwym, pełnym troski i szacunku podejściu do wszystkich osób zaangażowanych. Przyjmuje filozofię, w której rozwijanie ludzi jest równie istotne jak rezultaty. W konsekwencji, punkt ciężkości w przywództwie na wysokim poziomie przesuwa się na wyniki w długim okresie i zadowolenie ludzi. Ten rodzaj przywództwa NIE polage na służeniu samemu sobie. Człowiek zaczyna przewodzić na wysokim poziomie tylko wtedy, gdy zda sobie sprawę, że przywództwo nie dotyczy jego samego (Blanchard, 2007) Behawiorystyczne teorie przywództwa Kurt Levin przeprowadził jedno z pierwszych badań nad zachowaniami przywódczymi. 3 style lub rodzaje zachowań przywódczych: autokratyczny, demokratyczny leseferystyczny (tzw. liberalny) Styl autokratyczny przywództwa charakteryzuje przywódcę, który zazwyczaj: centralizuje uprawnienia, narzuca metody pracy, jednoosobowo podejmuje decyzje i ogranicza uczestnictwo pracowników. Przywódca stosując styl demokratyczny zazwyczaj: włącza pracowników do podejmowania decyzji, deleguje uprawnienia, zachęca do uczestnictwa w decydowaniu o metodach i celach pracy oraz wykorzystuje sprzężenie zwrotne jako narzędzie do trenowania podwładnych. Styl demokratyczny przywództwa można dalej podzielić na dwie kategorie: konsultacyjny i uczestniczący. Przywódca demokratyczny – konsultujący dąży do uzyskania opinii pracowników i wysłuchuje ich trosk i problemów, ale sam podejmuje ostateczną decyzję. W ten sposób przywódca ten zbiera informacje. Osoba ta często pozwala pracownikom na udział w podejmowaniu decyzji, przy czym jej głos jest jednym z głosów w grupie. Styl liberalny przywództwa na ogół cechuje kierownika pozostawiającego swoim pracownikom pełną swobodę w podejmowaniu decyzji i wykonywaniu pracy w sposób, jaki uznają za stosowny. Przywódca leseferystyczny może po prostu zapewnić potrzebne materiały i odpowiadać na pytania Sytuacyjne teorie przywództwa: − model Fiedlera, − teoria ścieżki do celu, − model Vrooma – Yettona-Jago, − model Hersey`a i Blancharda. Teoretycy zarządzania opracowywali definicje przywództwa, które na przestrzeni wieków były modyfikowane i dostosowywane do istniejących warunków otoczenia (organizacji). Co oznacza przywództwo? − przywództwo to ułatwianie wzajemnych oddziaływań ludzi, aby osiągnąć cele realizowane poprzez komunikowanie się z innymi. Oznacza to, Ŝe lider moŜe się zwrócić do poszczególnych osób i zachęcić je do wzmoŜenia kontaktów z wpływowymi ludźmi. Porozumiewanie jest istotną częścią przywództwa; − to oddziaływanie na ludzi, aby w swych działaniach wykraczali poza polecenia i nakazy. Lider moŜe wpłynąć na pracowników, aby chcieli pracować więcej niŜ 40 godzin w tygodniu i mieli swój wkład w sukces działu; 8 R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1999, s. 491-492. 21 − to postępowanie, które sprawia, Ŝe inni działają we wspólnym kierunku. Lider moŜe na przykład sprawić, Ŝe zespół dołoŜy starań, aby poprawić jakość; − to główna siła napędowa, która motywuje organizację i koordynuje działania prowadzące do realizacji jej zadań. Bez inspiracji lidera instytucja bądź dział mogą działać, nie koncentrując się na tak istotnych zadaniach, jak na przykład poprawa bezpieczeństwa pracy; − to umiejętność inspirowania, przekonywania i wsparcia dla tych, którzy są niezbędni do realizacji celów grupy, organizacji, firmy. Zadaniem lidera jest bowiem skuteczne W procesie przywództwa moŜna wyróŜnić cztery istotne cechy, które nierozerwalnie są ze sobą związane. Są to: − ludzie – przywództwo łączy się z ludźmi, to jest z przywódcą, uczestnikami i sympatykami danej organizacji. Na zespołach ludzkich buduje się zręby organizacji. Od ich kwalifikacji, a takŜe zaangaŜowania zaleŜy skuteczność podejmowanych przez przywódcę działań; − wartości – przywództwu towarzyszą pewne wartości. Wyznaczają one ludzkie postawy i odpowiednio je ukierunkowują. W zaleŜności od przyjętych wartości moŜe to być humanitaryzm lub wrogość; − nierówny podział władzy – przywództwo związane jest z nierównym podziałem władzy. RóŜnice te dotyczą przywódcy i jego zwolenników, a takŜe pozostałych osób piastujących określone funkcje w organizacji (np. w jednostce samorządu terytorialnego). Prowadzić to moŜe do pojawiania się konfliktów ról. Niektóre osoby, mające wysokie aspiracje władcze, mogą czuć się niedowartościowane i pokrzywdzone w przypadku pominięcia ich przy rozdzielaniu np. awansów czy pieniędzy. Nieotrzymanie odpowiedniej funkcji, jaką chcieliby piastować, takŜe moŜe stać się źródłem sporów w organizacji; − umiejętność korzystania z władzy – W procesie przywództwa moŜna wyróŜnić cztery istotne cechy, które nierozerwalnie są ze sobą związane. Są to: − ludzie – przywództwo łączy się z ludźmi, to jest z przywódcą, uczestnikami i sympatykami danej organizacji. Na zespołach ludzkich buduje się zręby organizacji. Od ich kwalifikacji, a takŜe zaangaŜowania zaleŜy skuteczność podejmowanych przez przywódcę działań; − wartości – Funkcje przywódcze - to określone zachowania, jakie przejawia przywódca 1. określanie zadań 2. planowanie 3. instruowanie 4. kontrola 5. ocena 6. motywowanie 7. organizowanie 8. dawanie sobą przykładu Funkcje przywódcze cd. Określanie zadań - oznacza artykułowanie spraw, które mają zostać wykonane w określonym czasie. Aby formułowane zadania miały postać celów, muszą być: jasne, konkretne, określone w czasie, realne, inspirujące oraz podlegające ocenie. Planowanie - związane jest z określaniem celów przy formułowaniu zadań. Funkcja planowania daje odpowiedź na pytanie: „Jak?”, a w dalszej kolejności: „Kiedy to lub tamto ma się stać?” i „Kto co robi?”. Instruowanie - stanowi funkcję przekazywania zespołowi zadań i planów. Kontrola natomiast stanowi funkcję nadzorczą sprawdzającą, czy cała energia zespołu oraz wszystkie dostępne mu środki zostały zaangażowane w realizację podjętego zadania. Określanie zadania - jest ustalanie kryteriów sukcesu dzięki którym można ocenić, czy dane zadanie zostało wykonane, a przynajmniej, czy można zaobserwować postęp we właściwym kierunku. Ocena - stanowi część określonego sposobu myślenia związanego z wartościami. Motywowanie - natomiast to wzbudzanie u ludzi gotowości do wykonania wcześniej ustalonych zadań. Organizowanie - polega z kolei na grupowaniu zasobów we właściwej proporcji, we właściwym czasie i w odpowiedniej jakości tak, by można było wykonać wcześniej zaplanowane i przekazane zespołowi zadania. Dawanie przykładu - stanowi podstawowy środek przekazywania informacji poprzez własną postawę i zaangażowanie w wykonywane zadania Liderowanie – czyli jak być dobrym liderem? Lider to osoba, która : inspiruje, przekonuje, motywuje oddziałuje na innych toruje drogę zmianom nakreśla kierunki działania i inspirują innych Zrozumienie przywództwa to spojrzenie na nie z perspektywy wspólnoty i wzajemnych zależności lidera oraz członków zespołu. Stworzenie wspólnoty zależy od zbudowania zależności. Lider odnosi się do innych podobnie jak do własnej rodziny i przyjaciół – nie stoi z dala, ma kontakt i pozytywne nastawienie do ludzi, którzy go otaczają i z którymi współpracuje. Liderzy, którzy są członkami grupy, są otwarci na informacje płynące od współpartnerów. Liderowanie – czyli jak być dobrym liderem? Liderowanie – czyli jak być dobrym liderem? cd. Wyróżnikiem dobrego partnerstwa jest rozwiązywanie spornych spraw w godziwy sposób, aby nie zostawić zarzewia poważniejszych konfliktów Istnienie wspólnoty wymaga spełnienia kilku warunków: lider przedstawia wizję po otrzymaniu wszelkich informacji od swych partnerów; członkowie grupy mają prawo sprzeciwu i traktowani są jako współuczestnicy grupowego działania; lider i członkowie grupy razem odpowiadają za efekty. Członkowie grupy muszą brać odpowiedzialność za sukcesy i niepowodzenia, jeśli chcą być uznani za partnerów; lider i członkowie grupy są uczciwi wobec siebie, a ukrywanie prawdy jest naruszeniem niepisanej umowy; liderzy i członkowie zespołu przyznają, że różnice opinii są nieuniknione, jak w większości wspólnot. Przywództwo w organizacjach publicznych 1. PRZYWÓDZTWO SŁUŻEBNE 2. Przywództwo w organizacjach publicznych 1. PRZYWÓDZTWO SŁUŻEBNE Podstawą jest założenie o powołaniu do służenia innym. Koncentruje się na motywacji przywódców. Przywódca służebny służy tym, którym przewodzi, co oznacza, że jego zwolennicy są raczej celem samym w sobie niż środkiem do osiągania celów. Koncentruje się na zaspokajaniu potrzeb zwolenników, zapewnieniu ich rozwoju, budowaniu poczucia wspólnoty. Przywództwo służebne przypomina o tym, co stanowi sens działania organizacji publicznych: służenie ludziom, którzy są z nią powiązani i na których organizacja ma wpływ. Odróżnia je od innych koncepcji przede wszystkim fakt brania pod uwagę indywidualnych motywów działania przywódcy, co wydaje się mieć szczególne znaczenie dla organizacji publicznych. Przywództwo w organizacjach publicznych 2. ODPOWIEDZIALNE PRZYWÓDZTWO Odpowiedzialne przywództwo jest kolejną koncepcją opartą na motywie służenia innym. Koncepcja zakłada o przyjęciu za nadrzędne wobec własnych celów interesów grupy. Model ten zakłada, że przywództwo, które można określić mianem odpowiedzialnego, pochodzi od społeczeństwa. Przywódcy stoją na straży dóbr publicznych, czyli troszczą się o to, jak są one tworzone i dostarczane społeczeństwu. Służąc społeczeństwu, przywódcy poświęcają swój czas i zdolności, poszukując rozwiązań dla palących problemów społecznych. W przywództwie odpowiedzialnym podkreśla się podstawową odpowiedzialność przywódców, jaką jest właściwe zarządzanie zasobami. Przywództwo w organizacjach publicznych 3. PRZYWÓDZTWO CHARYZMATYCZNE Przywództwo charyzmatyczne jest z natury niestabilne i przelotne. Przywódcy formułują i wyrażają wizję przyszłości, budują wiarygodność i zaangażowanie w jej wypełnianie oraz stawiają emocjonalne wyzwania swoim zwolennikom, mające wyzwolić w nich poparcie dla wizji. Wizja ta może być też przekazana w wyidealizowanej postaci, aby tylko zachęcić zwolenników do odrzucenia własnych korzyści i skoncentrowania się na celach organizacji. Zaangażowanie w wypełnienie wizji zależy w dużym stopniu od postrzeganej wiarygodności przywódcy, która jest wypracowana w drodze wyjaśnienia przyczyn posiadania wizji i sposobów jej wypełnienia oraz przekonywania zwolenników o wysokiej motywacji, entuzjaźmie i zaangażowaniu przywódcy. Wynikiem przywództwa charyzmatycznego jest niewątpliwie zwiększona motywacja zwolenników i osiąganie przez nich lepszych wyników, co zbliża ten pogląd do koncepcji przywództwa transformacyjnego. Przywództwo w organizacjach publicznych 4. PRZYWÓDZTWO TRANSFORMACYJNE Funkcja przywódcy w tym paradygmacie opisana jest jako tworzenie użytecznej zmiany, kreowanie i tworzenie kultury. Cechami charakterystycznymi przywództwa transformacyjnego są nastawienie na osiąganie długoterminowych celów oraz etyczne działanie. Ta koncepcja koncentruje się na procesie zaangażowania zwolenników i tworzenia więzi powodujących osiągnięcie przez nich większej motywacji i rozwój moralności. Przywódca dokonuje transformacji i motywuje swoich zwolenników poprzez takie działania, jak zwiększanie ich świadomości odnośnie do wagi wykonywanych przez nich zadań, nakłanianie do wychodzenia poza własne interesy i skoncentrowanie się na celach grupy i organizacji oraz przez oddziaływanie na ich potrzeby wyższego rzędu. Przywództwo transformacyjne jest oparte na czterech głównych założeniach: − doskonałym wpływie charyzmy − inspirującej motywacji − stymulacji intelektualnej − zindywidualizowanym podejściu. W tym znaczeniu charyzma jest określeniem przywódców, którzy dając sami przykład nienagannej moralności i etyki, inspirują zwolenników, aby działali w twórczy sposób i aktywnie poszukiwali rozwiązania problemów. WaŜnym zadaniem przywódców na tym polu jest stworzenie sprzyjającego klimatu uwzględniającego indywidualne oczekiwania zwolenników. Przywództwo w organizacjach publicznych 4. WIARYGODNE PRZYWÓDZTWO Rozwinięciem koncepcji przywództwa Punkt wyjścia stanowi założenie, że przywództwo dotyczy relacji między przywódcami a ich zwolennikami. Wiarygodność przywódcy oznacza, że zwolennicy wierzą przywódcom, gdyż ci działają zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami oraz postępują zgodnie z zasadami, których przestrzegania wymagają od innych. Wiarygodni przywódcy zachowują się w etyczny sposób i zauważają wkład innych osób w osiągnięty sukces. Zachowania przywódców utożsamione z wiarygodnością: − inicjowanie procesu: poszukiwanie szans, eksperymentowanie i podejmowanie ryzyka − inspirowanie innych wizją: przewidywanie przyszłości, poszukiwanie zwolenników − umożliwianie działania: rozwijanie współpracy, wzmacnianie innych − prezentowanie sposobu działania: dawanie przykładu, planowanie niewielkich sukcesów − wzbudzanie zaangażowania: rozpoznanie wkładu indywidualnych osób, nagradzanie umiejętności Przywództwo w organizacjach publicznych (na podst. umiejętności przywódczych, wartości właściwych dla sektora publicznego) Czynniki kojarzone z pomyślnym przywództwem: − głęboka wiara w wartości sektora publicznego i ich poszanowanie, − etyczne zachowanie, − obieranie ambitnych celów, − dotrzymanie obietnic, − troska o partnerów wewnątrz organizacji i poza nią, − ciągły rozwój i doskonalenie własnych umiejętności, − ponoszenie odpowiedzialności za niepowodzenia, − otwartość na odmienne punkty widzenia, − kompleksowe ujęcie problemu, − docenianie wysiłków innych członków organizacji. Przywództwo w organizacjach publicznych 6 podstawowych działań wpływających na jakość przywództwa organizacji publicznych: 1. zaangażowanie najwyższego kierownictwa w proces przygotowania przyszłych przywódców, 2. rozwijanie umiejętności przywódczych poprzez przydzielenie pracownikom różnorodnych zadań i funkcji, 3. rozwijanie stopnia samoświadomości przywódców poprzez udzielanie informacji zwrotnych oraz stwarzanie możliwości nabywania oświadczenia i wiedzy, 4. rozszerzenie zakresu obowiązków poprzez przydzielanie ważnych zadań, 5. wykorzystanie etosu słuŜby publicznej do zwiększenia motywacji i zadowolenia pracowników, 6. prowadzenie audytów przywództwa w organizacjach publicznych. PRZYWÓDZTWO A ZARZĄDZANIE Zrozumienie istoty przywództwa wymaga zrozumienia, czym różni się ono od zarządzania. Dotyczy to także rozróżnienia pomiędzy przywódcami (liderami) właśnie a „zwykłymi” menedżerami (kierownikami). Zarządzanie polega na skłanianiu ludzi do robienia właściwych rzeczy, a przywództwo na sprawianiu, by ludzie dodatkowo chcieli robić te rzeczy. Przywództwo jest więc wyższą formą zarządzania. Przywódca dąży do zmiany, menedżer zaś koncentruje się na utrzymaniu równowagi. Dobry, skuteczny lider inspiruje innych do bardziej wytężonej pracy, w celu uzyskania lepszych efektów, a dobry menedżer dba o to, aby ludzie otrzymali płacę odpowiednią do pracy. PRZYWÓDZTWO A ZARZĄDZANIE cd. Różnice : − zarządzanie jest bardziej formalne i naukowe. Obejmuje takie podstawowe umiejętności, jak: planowanie, kontrolowanie i efektywne korzystanie z technik informacyjnych; − zarządzanie posługuje się dokładnie określonymi narzędziami i technikami opartymi na rozumowaniu i sprawdzaniu, które można zastosować w różnych sytuacjach. Przywództwo dysponuje mniej sprecyzowanymi narzędziami, często też ma wymiar intuicyjny; − lider często okazuje entuzjazm, pasję, inspirację, aby spowodować zwiększenie wydajności innych. Zarządzanie nie wymaga takiego uzewnętrznienia uczuć, lecz raczej postępowania bardziej zachowawczego na drodze do osiągania określonych celów; − lider częściej korzysta ze swej wyobraźni i kreatywnych technik szukania rozwiązań w celu wprowadzenia zmian. Menedżer skłania się ku ustalonym sposobom rozwiązywania problemów; − najbardziej istotny wkład lidera to stworzenie wizji swej organizacji. Określa on dalekosiężny cel, a także strategię jego osiągnięcia. Menedżer realizuje wizję. PRZYWÓDZTWO A ZARZĄDZANIE cd. Przywództwo jest procesem długoplanowym, zarządzanie zaś dotyczy tak zwanego „dziś” organizacji. Zarządzanie dotyczy z reguły bieżącej kontroli instytucji, jej efektywności, wydajności, tego co przewidywalne. Przywództwo zaś odnosi się do przyszłości, zawiera w sobie wizję organizacji w określonej przestrzeni czasowej (czym firma czy organizacja będzie za 5, 10, 20 lat). Ta wizja zawiera w sobie także ogólną strategię osiągania celu oraz przyszłej kultury organizacyjnej (która w dużej mierze jest tym, czego lider sobie życzy). PRZYWÓDZTWO A ZARZĄDZANIE cd. Przewodzenie jest integralną częścią zarządzania, a nie jego substytutem. Lider tworzy wizję i strategię osiągnięcia zamierzeń, menedżer zaś korzysta z różnych umiejętności w pracy nad realizacją wizji. Zrozumienie przywództwa to spojrzenie na nie z perspektywy wspólnoty i wzajemnych zależności. Lider odnosi się do innych, nie stoi z boku, ma kontakt i pozytywne nastawienie Organizacje, by skutecznie funkcjonować, potrzebują zarówno zarządzania, jak i przywództwa. Przywództwo jest niezbędnym warunkiem umożliwiającym zmiany, a zarządzanie jest niezbędnym warunkiem uzyskiwania systematycznych wyników. Zarządzanie w powiązaniu z przywództwem może wytworzyć systematyczne zmiany, przywództwo w połączeniu z zarządzaniem pozwala na utrzymanie właściwego poziomu zgodności organizacji z jej otoczeniem. Dziękuję za uwagę