Wykład 5 - Elementy Urbanistyczne PDF

DR INŻ. ARCH. MICHAŁ P. CHODOROWSKI ELEMENTY U R BA N I STYC ZN E WYKŁAD 5 WPROWADZENIE: CZĘŚĆ TEORETYCZNA: 1. MIASTO – PODSTAWOWE POJĘCIA. 2. OBRAZ MIASTA. 3. PRZESTRZEŃ WSPÓLNOTY – ŻYCIE MIĘDZY BUDYNKAMI. MIASTO – P O D S TA W O W E POJĘCIA MIASTO Miasto - miasto, skupisko ludzkie, p...

DR INŻ. ARCH. MICHAŁ P. CHODOROWSKI ELEMENTY U R BA N I STYC ZN E WYKŁAD 5 WPROWADZENIE: CZĘŚĆ TEORETYCZNA: 1. MIASTO – PODSTAWOWE POJĘCIA. 2. OBRAZ MIASTA. 3. PRZESTRZEŃ WSPÓLNOTY – ŻYCIE MIĘDZY BUDYNKAMI. MIASTO – P O D S TA W O W E POJĘCIA MIASTO Miasto - miasto, skupisko ludzkie, przeciwstawiane wsi, charakteryzujące się zagęszczoną zabudową, zróżnicowaną strukturą społeczną mieszkańców, utrzymujących się w większości z zajęć nierolniczych — handlu, rzemiosła, przemysłu i usług. https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/miasto.html Urbs – określenie oznaczające miasto w sensie (domyślnie Rzym). Wydzielonego murami obronnymi. Zorganizowanego skupiska ludzi, a więc w sensie materialnym urbs to „miasto-mury”, fizyczna warstwa przestrzeni. Źródło: H. Izdebski „ Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni” T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I Civitas – społeczność połączona więzią duchową i prawną, obywateli danego obszaru – bliskiemu greckiemu pojęciu polis jako państwa – miasta. Źródło: H. Izdebski „ Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni” Kulturowo ten podział przetrwał w języku francuskim ville i cite, ale w innych językach różnica jest skierowana na wielkość miasta, a nie na aspekt przestrzeni i społeczności. Hiszpański: pueblo – villa –ciudad; angielski: village – town - city. 4 Urbanistyka - (łac.) – nauka zajmująca się planowaniem miast; początkowo interesowała się głównie istniejącymi miastami, URBANISTYKA badając ich historię i możliwości zaadaptowania do potrzeb współczesnej urbanistyki; dopiero po zniszczeniach drugiej wojny światowej stanęła wobec zadań planowania nowych dzielnic. Celem współczesnej urbanistyki jest ustalenie społecznych, ekonomicznych, estetycznych i technicznych Urbanizacja – proces rozpowszechniania się miejskich form uwarunkowań różnicujących formy osadnicze, w tym i wiejskie osadnictwa wyrażający się w rozwoju i rozbudowie miast i (łac. rus, ruris – wieś); obejmuje teorię i praktykę; teoria osiedli istniejących oraz tworzeniu nowych. Urbanizacja urbanistyki formułuje ogólne zasady, zaś praktyka zajmuje się dokonuje się dzięki wielu złożonym procesom, przede rozwiązywaniem konkretnych zadań. wszystkim jednak na skutek przenoszenia się ludności Poszczególne działy urbanistyki opierają się na badaniach z obszarów wiejskich do miast i osiedli nierolniczych, stałego zakresu archeologii, ekonomii, higieny, historii, klimatologii, wzrostu liczby tych jednostek osadniczych, powiększania się nauk inżynierskich, prawa, socjologii. Zagadnienie zabudowy obszaru istniejących miast i ich zabudowy, wzrostu liczby miast wiąże się najściślej z architekturą. ludności zatrudnionej w zawodach pozarolniczych oraz Definicja wg. Kl. Krajewski, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Ossolineum, Wrocław 1999. przyswajaniu sobie przez przenoszącą się do miast ludność wiejską miejskiego stylu życia. Urbanistyka wiąże się ściśle z uprzemysłowieniem gospodarki. Źródło: W. Szolgina; Architektura i budownictwo. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich 6 T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 7 T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I Urbanistyka - (łac.) – nauka zajmująca się planowaniem miast; początkowo interesowała się głównie istniejącymi miastami, URBANISTYKA badając ich historię i możliwości zaadaptowania do potrzeb współczesnej urbanistyki; dopiero po zniszczeniach drugiej wojny światowej stanęła wobec zadań planowania nowych dzielnic. Celem współczesnej urbanistyki jest ustalenie społecznych, ekonomicznych, estetycznych i technicznych Plan urbanistyczny – tradycyjna nazwa miejscowego planu uwarunkowań różnicujących formy osadnicze, w tym i wiejskie zagospodarowania przestrzennego używana w celu (łac. rus, ruris – wieś); obejmuje teorię i praktykę; teoria podkreślenia przestrzennej kompozycji takiego planu, w urbanistyki formułuje ogólne zasady, zaś praktyka zajmuje się odróżnieniu od różnego rodzaju innych planów rozwiązywaniem konkretnych zadań. gospodarczych (plan zagospodarowania przestrzennego). Poszczególne działy urbanistyki opierają się na badaniach z Źródło: W. Szolgina; Architektura i budownictwo. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich zakresu archeologii, ekonomii, higieny, historii, klimatologii, nauk inżynierskich, prawa, socjologii. Zagadnienie zabudowy miast wiąże się najściślej z architekturą. Definicja wg. Kl. Krajewski, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Ossolineum, Wrocław 1999. Zespół urbanistyczny – grupa budynków, która wraz z otaczającym je niezabudowanym, lecz odpowiednio URBANISTYKA zagospodarowanym terenem (np. rynkiem, placem, ogrodem, alejami, ulicami) tworzy całość kompozycyjną. Zespół urbanistyczny powstaje bądź w wyniku długotrwałych (nieraz wielowiekowych) procesów stopniowego, przestrzennego zagospodarowania danego obszaru, bądź też w wyniku urzeczywistnienia jednego projektu takiego zagospodarowania. Źródło: W. Szolgina; Architektura i budownictwo. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich Zespół urbanistyczny – grupa budynków, która wraz z otaczającym je niezabudowanym, lecz odpowiednio zagospodarowanym terenem (np. rynkiem, placem, ogrodem, alejami, ulicami) tworzy całość kompozycyjną. Zespół urbanistyczny powstaje bądź w wyniku długotrwałych (nieraz wielowiekowych) procesów stopniowego, przestrzennego zagospodarowania danego obszaru, bądź też w wyniku urzeczywistnienia jednego projektu takiego zagospodarowania. Źródło: W. Szolgina; Architektura i budownictwo. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich  PLANOWANIE PRZESTRZENNE Planowanie przestrzenne można zdefiniować jako usystematyzowane działania, których celem jest efektywne wykorzystanie przestrzeni, godzące interesy różnych jej użytkowników oraz realizujące cele społeczne i gospodarcze. Ważnym aspektem planowania przestrzennego jest również wykorzystanie i zabezpieczenie środowiska naturalnego i zabudowanego w taki sposób, by możliwe było zaspokojenie potrzeby obecnych i przyszłych pokoleń. Fizjografia urbanistyczna – dziedzina wiedzy badająca i oceniająca środowisko przyrodnicze na potrzeby planowania przestrzennego. Badania te obejmuję charakterystykę poszczególnych elementów tego środowiska – budowy geologicznej, rzeźby terenu, stosunków wodnych, gleb, klimatu, flory i fauny, a także aktualnych i spodziewanych zmian warunków środowiska przyrodniczego, kształtującego się pod wpływem gospodarczej działalności człowieka. POJĘCIA ZWIĄZANE Z PLANOWANIEM PRZESTRZENNYM Linia zabudowy nieprzekraczalna –rozumiemy jako linię, której nie może przekroczyć ściana zewnętrzna budynku w kierunku ulicy, sąsiedniego terenu lub sąsiedniej działki; T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I Definicja przyjęta w mpzp miasta Białegostoku Przeznaczenie podstawowe - rozumiemy jako funkcję dominującą na terenie w sposób określony w ustaleniach planu; Definicja przyjęta w mpzp miasta Białegostoku Powierzchnia zabudowy – rozumiemy jako powierzchnię terenu zajętą przez budynek (budynki) w stanie wykończonym, wyznaczoną przez rzut pionowy zewnętrznych krawędzi budynku (budynków) na powierzchnię działki budowlanej, z wyłączeniem powierzchni: obiektów budowlanych lub ich części niewystających ponad powierzchnię terenu, schodów zewnętrznych, ramp zewnętrznych, pochylni, balkonów, daszków, markiz oraz występów dachowych; Definicja przyjęta w mpzp miasta Białegostoku 11  KO M P O Z YC J A Akcent urbanistyczny/dominanta urbanistyczna; obiekt wyróżniający się pewnymi cechami z otoczenia i stanowiący dzięki temu punkt orientacyjny w przestrzeni miejskiej. Dominanta przestrzenna – należy przez to rozumieć obiekt budowlany lub jego część, który koncentruje uwagę obserwatorów, wyróżniający się w stosunku do otaczającej zabudowy lub zagospodarowania terenu usytuowaniem, gabarytami, formą architektoniczną lub reprezentacyjnym charakterem. Definicja przyjęta w mpzp miasta Białegostoku Akcent architektoniczny – należy przez to rozumieć eksponowane części budynku położone na zamknięciu osi lub w narożniku zabudowy, wymagające zaakcentowania i wyróżnienia szczególną formą, detalem architektonicznym oraz rozwiązaniami materiałowymi – ich rozmieszczenie wskazano na rysunku planu. Definicja przyjęta w mpzp miasta Białegostoku TE WREDNE OSIE Oś urbanistyczna/kompozycyjna – w urbanistyce linia prosta stanowiąca podstawowy element kompozycyjny danego zespołu lub układu elementów przestrzennych; Oś widokowa – należy przez to rozumieć wyobrażalną prostą, wzdłuż której poruszający się obserwator ma możliwość stałego obserwowania ustalonego widoku. Oś drogi w planie – jest to linia przestrzenna (prosta lub krzywa), przy projektowaniu można ją osobni rozpatrywać (kształtować) w planie (w płaszczyźnie poziomej), w przekroju ( w płaszczyźnie pionowej). T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I Oś urbanistyczna może być tożsama: Z osią widokową I pokrywać się z osią drogi w planie, Ale są to zupełnie inne rzeczy Oś drogi nie musi być/bądź najczęściej nie jest osią widokową, I nie jest osią kompozycyjną. 13 INNE POJĘCIA Willa miejska – należy przez to rozumieć budynek mieszkalny wielorodzinny wolno stojący, o liczbie mieszkań nie większej niż 6, o jednej klatce schodowej i wysokości od 2 do 3 kondygnacji nadziemnych. Definicja przyjęta w mpzp miasta Białegostoku Zabudowa zwarta –budynki usytuowane wzdłuż ulic lub innych przestrzeni publicznych zgodnie z linią zabudowy na całej szerokości działki, lokalizowane po granicy działki lub w sposób określony na rysunku planu, umożliwiający kontynuację T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I zabudowy, przy czym przerwy dopuszcza się jedynie w miejscach przejść i przejazdów bramowych; Zabytek – budynek czy budowla o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej albo ośrodek lub zespół zabytkowy podlegający z tego względu ochronie prawnej. Formalne poddanie zabytku takiej ochronie następuje przez sklasyfikowanie go i wpisanie do rejestru zabytków. Źródło: W. Szolgina; Architektura i budownictwo. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich Obiekty o wartościach kulturowych - niezabytkowe budynki o szczególnych wartościach architektonicznych lub stanowiących element kompozycji urbanistycznej, objęte ochroną na mocy planu; 14 Definicja przyjęta w mpzp miasta Białegostoku O B R A Z M I A S TA Gordon Cullen, Concise townscape T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 16 Dążenie do uporządkowania jest cechą „dobrych” gospodarzy, w tym architektów i urbanistów. MIEJSCE Drogi służą do poruszanie się m a budynki do celów społecznych i gospodarczych. „Ludzie robią zazwyczaj to, co i kiedy im pasuje, widzimy jak przestrzeń otwarta zostaje również skolonizowana do celów społecznych i gospodarczych”. OSWAJANIE „Wyznaczanie obszaru zajętego i kształtowanie jego wewnętrznych widoków, wyróżnionych miejsc, zamknięć, punktów skupiających uwagę T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I itd. – wszystkie te zabiegi odbywają się jako oswojenie, czyli wejście w posiadanie określonej przestrzeni”. 17 Biblioteka WAPB  „Łatwo się zadomowić w miejscach „TERYTORIUM ZASTRZEŻONE” zacienionych osłoniętych, oferujących pewne udogodnienia”. Dbamy o to aby w przestrzeni otwartej – ruchu, całkowicie przenikalnej i płynnej tworzyć siedliska /enklawy o dokładniej zdefiniowanym charakterze, siedliska statyczne. Może to odbywać się poprzez wyłączenie tej przestrzeni przez jakaś przeszkodę, zmienioną nawierzchnię posadzki, to mogą być najprościej ławki do siedzenia, słupy, zadaszenia, wnęki, punkty skupiające uwagę i przestrzenie wyodrębnione. Takie miejsca urozmaicają miasto są punktami charakterystycznymi, czytelnymi w strukturze przestrzennej, społecznie są miejscami spotkań. T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I PRZYSWOJENIE W RUCHU Przyswajamy nie tylko miejsca, ale drogi/ulice, to jest „nasza droga” do domu z uczelni. Stają się ściśle określonymi strukturami linearnymi, ale też pod względem społecznym oswojeniem przestrzeni. 18 Biblioteka WAPB  WYSUNIĘCIE W przestrzeni szukamy miejsc wysuniętych, oferujących jak najszerszy widok przestrzeni. Miejsca w których zarówno występuję przyswojenie statyczne (np. ławki, znaki, lampy) z przyswojeniem w ruchu kumulują one dyskutantów, T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I zatrzymujących się na chwilę przechodniów na tzw. krótkie rozmówki. Coś przeciwnego oferuje przestrzeń poniżej, której cel to przejść, niegościnność powoduje, że nie chcielibyśmy się zatrzymać. PRZYLEPNOŚĆ 19 Biblioteka WAPB  PRZESTRZEŃ Z A M K N I Ę TA Przestrzeń zamknięta pozwala uchwycić pomiędzy ruchem kołowym a pieszym. Przestrzeń zamknięta skierowana dla użytkowników pieszych charakteryzuje PRZESTRZENIE się ciszą, ludzką skalą skweru, dziedzińca czy podwórza. To miejsce PÓŁOTWARTE T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I jest celem ruchu, do niego ruch nas Przestrzeń półotwarta, zarazem prowadzi, bez niego ruch były bez odrębna i otwarta na zewnątrz. sensu. Dostępna , połączona z otoczeniem swobodnym przejściem, jest widoczna tutaj jako plac lub pokój publiczny, wyłączony z głównego strumienia ruchu. Taki teren jest jak zatoka, słyszymy w niej dźwięki głównej przestrzeni, częściowo podgląd, możemy być obserwatorami, „widzami” spektaklu głównej 20 Biblioteka WAPB przestrzeni.  PUNKT SKUPIENIA Obiekt – rzeźba, fontanna, kolumna, instalacja, pomnik oznaczająca punkt zbiegu. Towarzyszy jej przestrzeń zamknięta definiująca otoczenie. Jest pustym wnętrzem gotowym do napełnienia. Takie miejsca spotykamy w wielu miastach historycznych, kojarzą się nam z tłumem, grupą którzy zawsze się gromadzą przyciągani jak magnesem. Taki punkt definiuje miejsce – „oto to miejsce”. Wspólnoty korzystają z takich czytelnych komunikatów przestrzennych. Jednak w wielu przypadkach takie miejsce zatarły się w wyniku modernizacji podyktowanej przystosowaniem do ruchu kołowego. Ustąpiły miejsca skrzyżowaniom, rondom, lub zostały przez nie zdominowane. T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 21 Biblioteka WAPB  K R A J O B R A Z W N Ę T R Z A I W N Ę T R Z E N A Z E W N Ą T R Z Kiedy myślimy i mówimy o przestrzeni zewnętrznej staramy się ją humanizować odnosząc się do wnętrz. Mówimy o podłodze urbanistycznej, ścianach, stropie. Ujmując rzecz w ten sposób, dostrzegamy jak się różnią te dwa rodzaje działań, a terminy „krajobraz wnętrza” i „wnętrze na zewnątrz” nabierają sensu. Na obrazie po lewej mimo tego, że mamy czynienia z wnętrzem, na drugim planie jednak artysta umieszcza sceny krajobrazowe w oknach, zza arkady widzimy aleję drzew prowadzącą na wzgórze. Po prawej widzimy ludzi w ogródku kawiarnianym pod wiszącymi lampami, budynki w tle przypominają rzeźby ustawione na półce lub kominku. Przestrzeń zewnętrzna nie jest tylko T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I zestawieniem dzieł architektonicznych jak obrazów w galerii – jest ona środowiskiem kompletnej istoty ludzkiej, która może nimi zawładnąć zarówno w bezruchu jak i poruszając się. Miasto to nie galeria! Miasto to teatr, ze spektaklem, który rozwinie się wokół obserwatora, na scenie z posadzką, niebem, budynkami, 22 Biblioteka WAPB drzewami, pochyłościami.  WNĘTRZE NA ZEWNĄTRZ I PRZESTRZEŃ ZAMKNIĘTA Zmysł miejsca i naszej niewypowiedzianej reakcji na otoczenie, którą staramy się ubrać w słowa, które zdradzają nawiązania do wnętrza: Jestem w środku. Jestem odsłonięty. Jestem ponad. Jestem na zewnątrz. Jestem pod. Jestem otoczony. W przestrzeni zamkniętej na zewnątrz, która jest najmocniejszym, bo jest chyba najbardziej oczywistym środkiem w warsztacie projektanta budowy poczucia „umiejscowienia”, poczucia T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I tożsamości z otoczeniem. Przestrzeń projektowanego przez Państwa placu jako przestrzeni zamkniętej definiowała pojęcie TUTAJ. Dotyczy to też przestrzeni zamknięć wielokrotnych (wnętrz sprzężonych z poprzednich wykładów), jeśli mamy czytelne ich granice. Czy brama jest granicą czegoś, i jak inaczej jesteśmy w stanie oddzielić TU i TAM mimo wszystko pozwalając przejść dalej. 23 Biblioteka WAPB  ZMIENNOŚĆ Emocje obserwatorów/mieszkańców są zależne bezpośrednio od rozkładu przestrzeni. Próba sprowadzenia tych wszystkich przestrzeni do formy ulic lub do regularnej sieci ulicznej zdaje się zaprzeczać naturze ludzkiej. Wyrasta nad nią system, który jest nielogiczny założenia, gdyż nie wynika z charakteru zjawiska , jakim są miasta. Normalne miasto to nie sieć ulic, ale T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I sekwencja przestrzeni wyznaczonej budynkami. Z takim pojmowaniem miasta wiąże się bezpośrednio zmienność. To ona pobudza nasze wyczucie miejsca, w którym przebywamy stawiając nas na szerokiej ulicy, później w przewężeniu, a następnie jeszcze w jakiejś innej, niewidocznej wcześniej przestrzeni. 24 Biblioteka WAPB PRZESTRZEŃ WSPÓLNOTY – Ż YC I E M I Ę D Z Y BUDYNKAMI T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 25 GROMADZIMY OTWIERAMY T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I INTEGRUJEMY ZWIĘKSZAMY 26 ZAPRASZAMY  AKTYWNOŚĆ MIĘDZY BUDYNKAMI 27 EL EMENTY UR BA NI STYC ZNE  AKTYWNOŚĆ MIĘDZY BUDYNKAMI EL EMENTY UR BA NI STYC ZNE Biblioteka WAPB 28  ROZPOZNAWALNE SĄSIEDZTWO Badania Donalda Appleyarda i Mark Lintella Ludzie mają potrzebę przynależenia do rozpoznawalnej jednostki przestrzennej. Badacze interesowali się jaka liczba mieszkańców jest właściwa dla sąsiedztwa, przestrzenny zasięg sąsiedztwa, kwestia ruchu samochodowego i jego intensywności na życie mieszkańców. W najmniejszym i najmniej ruchliwym respondenci używali sformułowań: Mieszkańcy mówią o „sąsiadowaniu ze sobą i odwiedzaniu się”. Czuję, że to jest moje miejsce. Na tej ulicy mieszkają przyjaźni ludzie. Nie czuję się Zdecydowanie przyjazna ulica. T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I samotnie. Mieszkańcy mówią o „terytorium domowym” Wszyscy się znają. Uliczne życie nie wdziera się do domów … z ulicy przychodzi tylko szczęście. Czuję, że mój dom rozciąga się na cały blok [kwartał]. 29 Biblioteka WAPB  1. Łączyć ze sobą główne ścieżki przebiegające w okolicy. te WĘZŁY AKTYWNOŚCI podstawowe ciągi powinny się zbiegać na placyku, a mniejsze Wraz z postępem modernizacji miast zanikały tradycyjne struktury prowadzić do większych. Tworząc układ zbliżony do gwaździstego. przestrzenne. Autorzy książki wskazali, że w istniejących 2. Placyki, przestrzenie publiczne będące węzłami aby społecznościach życie publiczne jest tak rozczłonkowane, że nie ma podtrzymywać aktywność powinny być bardzo małe, mniejsze niż ono wpływu na ich funkcjonowanie. Badania na jakie się powołują uznalibyśmy za stosowne. Autorzy wskazują na plac o wymiarach wskazywały że ludzie szukają takich miejsc, gdzie koncentrują się 15 na 20 metrów jako przykład przestrzeni już koncentrującej życie inni członkowie społeczności, o ile są tylko dostępne publiczne z jego naturalnym tempem. Aby w społeczności powstały takie punkty koncentracji ludności, 3. Usługi użyteczności publicznej zgrupowane wokół jednego miejsca użyteczności publicznej należy grupować wokół małych placyku powinny być dobrane powinny być dobrane ze względu publicznych placyków, które mogą funkcjonować jako węzły. Cały ruch na łączące je symbiotyczne związki. Nie wszystkie funkcje się pieszy na tym terenie powinien być zorganizowany w taki sposób , by wspierają, a ich właściwy wybór w oparciu o jakąś specjalizację przepływał przez węzły, które muszą się charakteryzować czterema T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I może wytworzyć synergię miejsca. właściwościami. 4. Równomierność rozmieszczenie węzłów aktywności jest kluczowym elementem. Żaden dom ani miejsce pracy nie powinny być dalej niż kilkaset metrów. 30 Biblioteka WAPB  G RU PA D O M Ó W T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I Dopóty ludzie nie będą czuli się dobrze w swoich domach, dopóki nie stworzą powiązanej grupy, a grunt miedzy nimi nie będzie stanowił wspólnej własności wszystkich gospodarzy. 31 Biblioteka WAPB Biblioteka WAPB DOMY SZEREGOWE 32 T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I  DOMY SZEREGOWE Umieszczamy domy szeregowe wzdłuż ścieżek pieszych, które przebiegają prostopadle do lokalnych dróg i parkingów. Niech każdy dom ma długo front i małą głębokość. Ma to pozwolić na zróżnicowanie ich formy, trudne bądź T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I niemożliwe przy racjonalnym i podręcznikowym ich usytuowaniu. 33 Biblioteka WAPB  ZRÓŻNICOWANIE G O SPO DA R STW D O M OW YCH Na żadnym etapie cyklu życiowego człowiek nie jest samowystarczalny. T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 34 Biblioteka WAPB  S TO P N I E P RY W AT N O Ś C I Ludzie są różni, a sposób, w jaki chcieliby umieszczać swoje domy w otaczającym sąsiedztwie, jest jednym z podstawowych rodzajów różnic. Pomiędzy ekstrawersją i introwersją Aby zapewnić różnym osobom możliwość znalezienia domów, które spełnią ich pragnienia autorzy proponują, żeby każda grupa domów i każde sąsiedztwo miało trzy rodzaje domów, mniej więcej podobnej liczbie. Jedną grupę w miejscu przecięcia się ścieżek, gdzie dużo się dzieje. Druga grupę w połowie drogi, a trzecią jako domy odizolowane. Aby było to skuteczne należy też wyznaczyć trzy rodzaje ścieżek: T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 1. Ścieżki przebiegające wzdłuż usług, szerokie otwarte na ruch i tłumy ludzi, ścieżki łączące punkty nasilonej aktywności, zachęcające do natężonego ruchu przelotowego. 2. Ścieżki odległe od usług, wąskie i wijące się, zniechęcające do ruchu przelotowego, z licznymi, odchodzącymi pod kątem prosty i ślepymi uliczkami. 3. Pośrednie rodzaje ścieżek, łączące z najbardziej ruchliwymi i centralnie położonymi. 35 Biblioteka WAPB  HIERARCHIA PRZESTRZENI OTWARTEJ Na zewnątrz, poza budynkami, ludzie zawsze szukają takich miejsc, gdzie będą osłonięci od tyłu, mając widok na szerszą przestrzeń, poza obszar, który znajduje się bezpośrednio przed nimi. T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I Niezależnie od tego jaką przestrzeń kształtujesz: ogród, tras, ulicę, park publiczne pomieszczenie zewnętrzne, dziedziniec – zawsze pamiętaj o dwóch rzeczach. Przynajmniej zrób jeden mniejszy obszar, który będzie otwierał się na nią i będzie dla niej naturalnym zapleczem. Po drugie umieść ją i jej otwarcia tak, żeby rozpościerał się z niej widok na przynajmniej jedną, większą przestrzeń. 36 Biblioteka WAPB  POŁĄCZONE BUDYNKI Tam gdzie jest to możliwe, łącz nowe budynki z istniejącymi wokół zabudowaniami. Nie zostawiaj szczelin ani uskoków miedzy budynkami; staraj się, by nowe domy były T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I przedłużeniem starych. Izolowane budynki są oznaką rozbitego, chorego społeczeństwa. 37 Biblioteka WAPB  DZIEDZIŃCE, KTÓRE ŻYJĄ Umieszczaj każdy dziedziniec tak, żeby T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I było widać z niego jakąś większą otwartą przestrzeń. Zadbaj o to, żeby przynajmniej kilkoro drzwi wychodziło z budynku na dziedziniec oraz by ścieżki, które w naturalny sposób łączą te drzwi przechodziły przez środek dziedzińca. Z jednej strony, obok drzwi, zaprojektuj zadaszoną werandę lub ganek, który będzie przedłużeniem zarówno wnętrza, jak i dziedzińca. 38 Biblioteka WAPB  WEJŚCIE STOPNIOWANE Wszystkie budynki, a szczególnie domy mieszkalne, w których przejście między ulicą a wnętrzem jest stopniowane, są spokojniejsze niż te, które wychodzą bezpośrednio na ulicę. Twórz przestrzeń przejściową między ulica a drzwiami wejściowymi. Prowadź ścieżkę łączącą ulicę i wejście przez tę przestrzeń; podkreśl jej funkcję, za pomocą zmiany oświetlenia, dźwięku, kierunku, nawierzchni, T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I poziomu, może wprowadź furtki, które dadzą zmianę stopnia zamknięcia, a nade wszystko zapewnij zmianę widoku. 39 Biblioteka WAPB  STOPNIOWANIE INTYMNOŚCI T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 40 Biblioteka WAPB  O K NA Z W I D O K I EM NA ŻYC I E T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I 41 Biblioteka WAPB  NA WPÓŁ UKRYTY OGRÓD Jeżeli ogród znajduje się zbyt blisko ulicy, ludzie nie będą z niego korzystać, ponieważ nie zapewnia im wystarczającej prywatności. Jeżeli jednak jest zbyt daleko od ulicy, również nie będzie użytkowany, ponieważ wydaje się ludziom za bardzo izolowany. T Y T U Ł P R E Z E N TA C J I Nie umieszczaj ogrodu ani całkiem z przodu, ani całkiem z tyłu domu. Ulokuj go w pozycji pośredniej, ramię w ramie z domem, aby był wpół ukryty od ulicy i na poły wyeksponowany. 42 Biblioteka WAPB  EL EMENTY UR BA NI STYC ZNE DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ dr inż. arch. Michał P. Chodorowski [email protected] https://wa.pb.edu.pl/mgr-inz-arch-michal-chodorowski/